* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:30.0
mga ano, pang-chachacha o charter change kasi gusto nilang alisin talaga ang term limits.
00:37.4
Gusto nilang ang presidente mag-reeleksyon.
00:40.4
Enzurekto! Kalaban ang katiwalian at kasinungalingan.
00:44.8
Gakampi sa katutuhanan at gabutihan.
00:51.8
Mga kabunyog, mainit na balita.
00:54.0
Ah, ito, nagsimula na.
00:56.8
Nagsimula na ang ratchada, ang pagpapasada ng pinapaspasana sa kamara.
01:03.8
Itong pagsusulong nila ng tchatcha.
01:06.8
Kaya, ano na ito mga kabunyog.
01:09.8
Matapos ang break, matapos ang bakasyon ng mga kongresista, matapos ang Christmas holiday break,
01:22.8
nag-resume na uli sila ng session nitong Jan. 23.
01:26.8
At noong Jan. 26, nagsimula ng magsagawa ng mga consultation o mga public hearings.
01:36.8
May mga iniimbitahan na mga resource persons, mga experts.
01:42.8
At sinusulong na ng tchatcha, sinusulong na ng kamara.
01:48.8
Kasi dalawa po yan, magkasabay.
01:52.8
Ang isa sa Senado, ang nagsusulong naman sa Senado, si Robin Hood Padilla.
01:58.8
Sa kamara naman, ang House Committee on Constitutional Amendments, sila Rofus Rodriguez at sila El Rey Villapuerte.
02:09.8
Ito yan mga kabunyog.
02:11.8
Ngayon, ang isa sa mga lumalabas na sa na-proposal, ang lumalabas na mga idea sa isinasagawang consultation o hearing ng kamara,
02:24.8
tungkol nga dito sa tchatcha na sinusulong nila,
02:28.8
sa isinagawang consultation hearing, ang proposal ay aalisin unlimited term para sa mga mambabatas.
02:42.8
Ibig sabihin, sa mga Senador at mga Kongresista, wala ng term limit.
02:48.8
O yan mga kabunyog, matindi itong mga Senador at Kongresista.
02:59.8
Gusto nilang isulong ang tchatcha para wala ng term limit.
03:03.8
Bakit? Ano po ba kasi ang limit ngayon?
03:08.8
Sa kasalukuyang Constitution po natin, mga kabunyog, ang Senador, dalawang re-election.
03:18.8
Dalawang beses ma-ielect. Two terms. Isang re-election pala.
03:24.8
Dalawang beses, dalawang terms pwedeng ma-elect ang Senador. Pero six years ang bawa term.
03:31.8
Ibig sabihin, dosing taon. Yan po ang Senador.
03:35.8
Ang Kongresista naman, dalawang beses pwedeng mag-re-election. So bali tatlo.
03:41.8
Tapos kada term niya, three years. Three, three, three, nine. Yan po.
03:50.8
Sa kasalukuyang yan, ang Presidente naman, walang re-election. Six years lang, fixed term.
03:56.8
O yan mga kabunyog.
03:59.8
So sa ipinopropose ngayon sa Kamara, wala na, unlimited term na ang mga lawmakers.
04:06.8
Ibig sabihin, yung mga mambabatas. Pag sinabi nating mambabatas, yung mga Senador, mga Kongresman, wala na pong term limit.
04:14.8
O yan po. Ibig sabihin, up to sawa na sila. Up to sawa na mga kabunyog.
04:22.8
O yan. Yan po ang lumalabas.
04:26.8
So yan mga kabunyog.
04:29.8
Kung nagtatanong kayo, ano bang pinopropose nila?
04:32.8
Ang pinopropose nila sa politika, ang political reforms. Sabi nila, political reforms yan.
04:40.8
Ang gusto nilang mangyari, ang pinopropose nung inimbitahan.
04:50.8
Ang nag-explain nito, si Raul Ambino.
04:54.8
Si Raul Ambino, nung panahon ni Gloria, siya yung nagsulong ng Chacha nung panahon ni Gloria.
05:01.8
Siya yung, noong 2005, panahon ni Gloria, gusto na talaga nilang baguhin ang Constitution.
05:09.8
Ang nanguna noon sa pagsusulong ng inisyatiba para sa Chacha, charter change, nung panahon ni Gloria, itong si Raul Ambino, si Atty. Raul Ambino.
05:21.8
Ngayon, itong si Raul Ambino, abugado ito ni Gloria eh.
05:25.8
Yung proposal nila noong 2005, ipinipresent niya uli ngayon sa Kamara para i-considera.
05:32.8
At ang laman ng proposal nila, yun na nga po, wala nang limit sa mga kongresista at senador.
05:41.8
Wala na. Kung ngayon, ang senador, dalawang beses lang, dalawang terms lang, ting-anib.
05:49.8
At ang mga kongresista, tatlong beses na tatlong termino na ang bawat term ay 3 years kaya total of 9.
05:57.8
Sa proposal nila wala na, alisin na yun. Unlimited term na sa lawmakers.
06:02.8
Ang Presidente naman, di ba sa atin ngayon 6 years pero isang term lang.
06:07.8
Sa proposal nila, dalawang terms ang President at vice president.
06:13.8
Dalawang terms. Ibig sabihin pwedeng mag-reelection ng Presidente at Vice Presidente.
06:19.8
Isang reelection. Pag na-elect ang Presidente, limbawa ngayon Marcos, di na-elect siya, 1 year term yan.
06:26.8
Ay 6 years yan, yung first term. Pwede siyang mag-reelection ng another term na 6 years na naman.
06:36.8
So ang ibig sabihin yan mga kabunyog, gusto talaga nilang tumagal ng tumagal sa pwesto.
06:44.8
Gustong gusto na nila. Alam nyo ang dinadahilan nila, kailangan na daw magpalit ng Constitution kasi luma na daw ang Constitution natin.
06:53.8
Hindi po totoo yan mga kabunyog.
06:57.8
Ang U.S. Constitution, mga kabunyog, ang U.S. Constitution napakatagal na yan.
07:06.8
Ang U.S. Constitution.
07:14.8
Ang unang Constitution ng U.S., 1789.
07:18.8
1789. So imagine nyo, 1789 ang Constitution ng United States.
07:27.8
1789. Binago na ba? Nagkaroon ba ng pag-revise ng Constitution nila? Hindi.
07:37.8
Hindi. Kaya yung sinasabing luma na daw ang Constitution natin ng Pilipinas.
07:43.8
1987 Constitution yan. Ngayon, 1987 Constitution. Ang U.S. Constitution nga, 1789.
07:54.8
Hindi pa nila binabago ang Constitution nila. May mga ilang amendments lang. Paisa-isa na amendments.
08:01.8
At ang amendments nila hindi pagbabago talaga ng istruktura ng gobyerno.
08:05.8
Ang mga amendments nila, mga amendments na naglilinaw ng Bill of Rights. Ibig sabihin, ineexpand yung rights o karapatan ng mamamayan.
08:16.8
Yun ang kanilang amendment.
08:19.8
Pero yung Constitution mismo, yung istruktura ng gobyerno nila, yung sistema ng gobyerno nila, ganyan na yan.
08:28.8
Mula pa ng halos ng simula.
08:31.8
1789. Kaya huwag nilang sabihin na kaya daw ang Constitution ng Pilipinas. Kaya daw tayo hindi umuunlad kasi luma na ang Constitution natin.
08:40.8
Hindi daw nakakasabay sa pagbabago ng panahon.
08:43.8
Huwag po tayong mga...
08:46.8
Tama, si Raul Villanada.
08:48.8
Ang U.S. Constitution, 1789 pero maunlad sila. So ibig sabihin wala yan.
08:53.8
Wala yan. Huwag po tayong maniniwala. Huwag tayong maniniwala sa mga sinasabi ng mga kongresista na yan.
09:03.8
Ang gusto talaga nila, kaya gusto nilang buksan ang Constitution sa pagbabago, mga pagchachacha o charter change.
09:12.8
Kasi gusto nilang alisin talaga ang term limits.
09:16.8
Gusto nilang ang presidente magreeleksyon.
09:19.8
At ito na nga, ang gusto nila ang presidente pwedeng magreeleksyon isa.
09:24.8
Kaya dalawang terms na ang presidente, ting-anin.
09:28.8
E po ba, huwag tayong maniniwala na luma na daw, antiquated na...
09:34.8
O, yan na nga, sinabi ko na nga, 1789 ang Constitution ng U.S.
09:40.8
Tsaka ngayon ang kailangan natin, masolusyonan ang kahirapan.
09:45.8
Ang maraming problema ang bansa, agrikultura, na hindi pa nga nila nasolusyonan ang problema sa agrikultura.
09:52.8
O, di ba? Tapos magchachacha sila.
09:56.8
Yan ang problema ng mga kongresista at senador.
10:03.8
Mas pinagkakaabalahan nila, maharli ka pan.
10:06.8
Tapos itong pag-i-extend ng pag-aalis ng term limits, pagpapalawig ng termino ng mga official ng gobyerno,
10:15.8
ito yung pinagkakaabalahan nila.
10:17.8
Kaya habang grabe ang kahirapan ng mamamayan,
10:21.8
ang pinagkakaabalahan nila, maharli ka at sakachacha.
10:27.8
Kung matino ang mga nakaupo, kung hindi kurap ang mga nakaupo,
10:32.8
anong sistema pa man ng gobyerno mayroon tayo, uunlad ang bayan natin.
10:37.8
Pero hanggat ang mga nakaupo ay mga trapong kurap,
10:40.8
ano pa man ang itawag natin sa kanila,
10:43.8
kapag nagpresidensyal ang tawag sa kanila, senador, congressman o house of representatives,
10:48.8
pagkaparyamentary, member of parliament, pareho pa rin, buwaya pa rin yan.
10:53.8
Mga buwayang members of parliament pa rin yan.
10:59.8
Kaya wag po tayo magpapaloko sa mga politikong ito.
11:03.8
Ang gusto talaga nila mag-chacha tayo kasi gusto nilang alisin ang term limits.
11:09.8
Tingnan nyo na, lumalabas na.
11:11.8
Sa pagdinig ng kamera, nagsisimula na yung pagdinig ng kamera ng chacha,
11:16.8
aalisin unlimited term para sa mga lawmakers,
11:20.8
dalawang 6 years term para sa presidente at vice president.
11:24.8
Yan po talaga ang gusto nila.
11:33.8
Okay, so wag po tayong papayag sa chacha mga kabunyog.
11:37.8
Ang chacha ano lang yan,
11:39.8
papagandahin lang nila, sasabihin lang nila,
11:42.8
kailangan na nating magpalit ng konstitusyon kasi mas maganda ang federal form of government.
11:46.8
Pag nag-federal tayo mga kabunyog,
11:49.8
sa totoo lang, pag nag-federal form of government tayo, lalong masisira ang Pilipinas.
11:54.8
Alam nyo po kung bakit.
11:57.8
Hindi pa kasi ito yung discussion ko yan na malawak, makomprehensive.
12:02.8
Para lang magka-idea kayo ng federal form of government.
12:06.8
Sa ngayon mga kabunyog,
12:08.8
ang mga kapangyarihan naka-centralize sa central government.
12:12.8
Kaya nga ang tawag unitary.
12:14.8
Unitary kasi isa lang ang gobyerno.
12:17.8
Isa lang ang gobyerno.
12:19.8
So halimbawa ngayon,
12:21.8
halimbawa mayroong isang mining company na malaki.
12:25.8
Gusto niyang magmina dito sa Camarines Sur.
12:28.8
Halimbawa, yung Yenglong.
12:33.8
Yung Yenglong na mining company sa Zambales,
12:37.8
nagmimina yan sa Zambales.
12:39.8
Pero ang nag-approve ng mining applications hindi naman Zambales.
12:46.8
Ano lang siya, kumuha lang yan ng permit.
12:55.8
Parang kung magtatayo ka ng opisina mo doon sa Zambales,
12:59.8
kukuha ka ng permit.
13:00.8
Sa mayor, sa gobyernor.
13:03.8
Pero yung talagang mining permit mo,
13:05.8
hindi po gobyernor ang nag-i-issue niyan.
13:07.8
Ang nag-i-issue ng mining permit,
13:09.8
national office o central office ng DNR.
13:12.8
Yung Mines and Geosciences Bureau.
13:16.8
Yan ang nagpa-process niyan.
13:19.8
ang mga mining companies,
13:22.8
pati po ang pagtatayo ng mga energy power plants,
13:27.8
kung magtatayo ka ng energy company,
13:31.8
ang mag-a-approve sayo,
13:33.8
hindi yung provinsya, hindi yung mayor.
13:36.8
Ang mag-a-approve sayo,
13:38.8
yung Department of Energy.
13:40.8
Ganyan po ang sistema natin.
13:43.8
Kasi unitary tayo.
13:45.8
Lahat ng kapangyarihan,
13:46.8
naka-centralize sa national government.
13:51.8
mag-a-apply ka ng mining company,
13:55.8
hindi naman provinsya ang mag-a-approve noon,
13:58.8
hindi naman mayor ng bayan o syudad.
14:00.8
Ang mag-a-approve po niyan,
14:02.8
central office ng DNR
14:04.8
sa pamamagitan ng Mines and Geosciences Bureau.
14:09.8
Pag mag-pa-approve ka ng ano mo,
14:11.8
halimbawa, mag-ninegosyo ka sa power,
14:14.8
ang mag-a-approve po niyan,
14:15.8
Department of Energy,
14:17.8
hindi po mayor, hindi governor.
14:19.8
Kasi unitary tayo.
14:21.8
Lahat ng kapangyarihan,
14:22.8
nasa central government.
14:23.8
Ngayon, pag nag-federal tayo,
14:29.8
ang mga mining applications.
14:32.8
Halimbawa, may Chinese mining company
14:35.8
magmimina dito sa Bicol,
14:37.8
sa Camarines Sur.
14:39.8
Pwede na yang aprobahan
14:40.8
ng state ng Bicol.
14:42.8
Hindi na kailangan
14:43.8
nasa central government yan.
14:45.8
So, ibig sabihin,
14:46.8
ang mga governors ng states
14:50.8
at yung mga politiko sa mga region
14:52.8
magiging silang mga maliliit na hari.
14:56.8
isa lang ang hari,
14:57.8
yung presidente ng Pilipinas
15:00.8
Ngayon, sa pag nagka-federal tayo,
15:02.8
may kanya-kanyang kahariana
15:03.8
ang mga politiko sa ibang-ibang states.
15:06.8
Ano, mga kabunyog?
15:09.8
Para silang nagsasariling kaharian.
15:11.8
Kaya yung pag-a-apruba
15:13.8
ng mga mining applications,
15:15.8
pati mga proyekto sa energy,
15:16.8
power, telecommunications,
15:18.8
doon na po yan sa mga states.
15:20.8
Kaya imagine-in nyo ngayon,
15:22.8
kung korap ang mga governor at mayor
15:25.8
ngayon, saka mga congressman,
15:26.8
lalo yan magiging korap.
15:30.8
Yan po ang totoo yan, mga kabunyog.
15:34.8
magbubuwis yung federal government,
15:37.8
magbubuwis pa yung state.
15:39.8
O, andaming buwis yan.
15:44.8
Hindi po yan maganda sa Pilipinas,
15:46.8
yung mga federal-federal na yan.
15:48.8
Kasi ang klase ng politikong mayroon tayo,
15:51.8
Yung governor sa atin, korap.
15:53.8
Yung mayor, korap.
15:54.8
Yung mga congressman, korap.
15:58.8
Tapos bibigyan mo sila
15:59.8
ng sobra-sobrang kapangyarihan?
16:02.8
Hindi po kailangan ng sobrang kapangyarihan
16:05.8
ng mga governor, mayor,
16:06.8
at saka mga congressman.
16:08.8
Kasi hindi sila karapat dapat
16:09.8
bigyan ng kapangyarihan
16:10.8
kasi abusado sila
16:12.8
at mga gahaman sa pera ng bayan.
16:16.8
Pag binigyan mo sila
16:17.8
ng sobra-sobrang kapangyarihan,
16:19.8
sobra-sobrang kayamanan nila.
16:21.8
Yan po ang totoo yan.
16:23.8
Halimbawa ngayon kasi,
16:25.8
may governor, ano,
16:27.8
gusto niya sa kanya
16:28.8
yung mining company
16:30.8
sa probinsya niya.
16:32.8
mag-a-apply siya niyan
16:33.8
sa D.E.N.R. Central Office
16:34.8
kung magpapamina siya
16:35.8
sa sarili niyang probinsya
16:37.8
kasi hindi siyang nag-a-approve nun.
16:39.8
Pero kapag federal na,
16:41.8
ang mga governors
16:42.8
at saka mga states,
16:44.8
kanya-kanya na sila.
16:46.8
May sarili na silang
16:47.8
public works and highways.
16:48.8
Pati yung Department of Education,
16:52.8
Yung central government
16:53.8
o yung federal government,
16:55.8
malilimit na lang siya
16:56.8
sa foreign affairs.
16:57.8
Yung armed forces,
16:59.8
yun yung ahawakan
17:00.8
ng federal government.
17:02.8
At saka yung Banko Central,
17:04.8
yun ang hahawakan
17:05.8
ng federal government.
17:07.8
Foreign relations,
17:09.8
yung mga ambasadors,
17:10.8
galing yan sa ano,
17:11.8
sa central o sa federal government.
17:14.8
Kaya yung federal government,
17:16.8
national defense,
17:20.8
tapos mga foreign relations.
17:22.8
Yung mga infrastructures,
17:28.8
yung mga departamento na yan
17:30.8
nasa mga states na po yan.
17:37.8
hindi handa ang Pilipinas
17:42.8
ang mga politiko natin
17:44.8
hindi pwedeng bigyan
17:45.8
ng sobrang-sobrang kapangyarihan.
17:47.8
Yan po ang malungkot
17:51.8
Okay, mga kabunyog.
17:54.8
Itong sabi ni Merlo Limit,
17:56.8
hindi naman ang sinasabi mo.
18:00.8
Ako, graduate ako
18:01.8
ng political science
18:03.8
ng comparative politics
18:08.8
ang United States.
18:10.8
Ang United States,
18:11.8
ang president ng United States,
18:13.8
kasi federal nga sila.
18:16.8
yung president ngayon,
18:17.8
ang pinagkakaabalahan niyan,
18:19.8
ang pinagkakaabalahan
18:21.8
foreign relations.
18:26.8
Yan yung inaasikaso
18:30.8
yung kanilang ano,
18:36.8
ng panahon ng COVID.
18:38.8
ng panahon ng COVID.
18:39.8
Ang mga states ng US
18:41.8
may kanya-kanyang patakaran
18:44.8
Kaya nga yung governor,
18:45.8
sinusuway niya noon
18:46.8
ang gusto ni Trump.
18:50.8
pag mga ganyan na,
18:57.8
ang mapagpasya na po diyan
19:01.8
Kasi federal nga.
19:04.8
pero yung foreign relations,
19:08.8
yung mga trade relations,
19:10.8
Central government yan,
19:11.8
federal government yan.
19:13.8
Saka yung defense.
19:14.8
Kaya yung presidente ng America,
19:16.8
yun ang kanyang mga concerns.
19:20.8
foreign relations,
19:23.8
Pero yung mga health,
19:29.8
nandoon na po yan sa mga states.
19:31.8
Yan po ang focus ng mga states.
19:35.8
makapangyarihan masyado
19:40.8
O sige mga kabunyog.
19:48.8
pag binanggit mo kasing ano,
19:55.8
Stern Visayas, di ba?
19:57.8
Yung region ng Stern Visayas,
19:59.8
sino doon ang mga trapo?
20:01.8
O di ba si Romualdez?
20:03.8
Yung mga Romualdez,
20:04.8
sila yung ano doon.
20:05.8
So pag tinayo yung state ng Waray,
20:08.8
yung Stern Visayas,
20:09.8
ang magiging state governor diyan,
20:13.8
pag makapangyarihan na diyan
20:16.8
yung public works diyan,
20:18.8
Yung infrastructure,
20:19.8
yung mga social services diyan.
20:23.8
naging state governor
20:26.8
yung Stern Visayas,
20:28.8
ibig sabihin niyan,
20:31.8
hindi na yan sa central government
20:33.8
o federal government.
20:34.8
Sa kanya na yan na hawak.
20:35.8
Pati yung Department of Education,
20:39.8
kanya na rin yan.
20:40.8
Department of Environment and Natural Resources,
20:43.8
kanya na rin yan.
20:44.8
Yung mga decisions diyan,
20:47.8
hindi katulad ngayon,
20:48.8
under yan sa central government
20:51.8
kasi unitary tayo eh,
20:53.8
Ang mga regions sa provinces,
20:56.8
mga ano lang yan,
20:57.8
local government units.
20:59.8
So sige mga kabunyog,
21:02.8
Okay mga kabunyog,
