* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
No lies. No distortions. Just the facts. And the truth about issues that matter.
00:13.0
Facts First with Christian Esguerra
00:18.0
Magandang araw po, magandang gabi po sa inyo lahat. Ako po si Christian Esguerra at welcome po sa ating episode ng Facts First ngayong gabi.
00:26.0
Anyway, pasensya niya po. Pasensya na po. Medyo late po tayo. Marami po tayong tanggap na labada. Kagagaling lang po natin sa isang podcast kanin-kanin na lang po. Pinag-uusapan po natin yung election.
00:37.0
Anyway, mag-uusapan po natin ngayong gabi. Napaka-importante. Matagal ko na po itong iniisip na gawing episode.
00:43.0
Nag-decision po yung International Criminal Court, base po sa proseso nila, nai-resume po yung formal investigation kag nai po doon sa drug war ni President Rodrigo Duterte, former President Rodrigo Duterte.
00:57.0
So sa gabing ito, gusto po natin madinig naman po yung hinaing, yung perspective po, yung perspektibo nung mga naulila, nung mga napatay po sa kalan po ng drug war ni Duterte.
01:10.0
Base po sa official na bilang ng Philippine National Police, nasa at least 6,000 yung napatay dahil di umano nalaban daw po doon sa mga police anti-drug operations.
01:21.0
Siyempre, ang hirap paniwalaan, lahat yun nalaban. Doon po sa bilang ng iba mga human rights organization, sinasabi nila pwede kang pumalo to up to 20,000 deaths po yung mga naitala kao nai po sa drug war.
01:35.0
Huwag muna natin pagdebatehan kung gano po karami. In short, sa tingin ko napakalino naman po, napakarami po ang napatay at napakabrutal po ng drug war na ito.
01:46.0
So sa gabing ito, dalawa po yung makakausap natin. Sila po yung mga kaanak ng mga nabigtima po, yung mga napatay po. Again, sangalan po ng Duterte drug war.
01:54.0
Una po, makakasama po natin si Mr. Randy De Losantos, siya po ang tiyuhin ni Kian De Losantos. Kung naalala niyo po si Kian, siya po yung brutal na pinatay po ng mga police sa Calaocan noong 2017.
02:10.0
Kinagbintangan po siyang may kaugnayan sa droga. It turned out, salamat po, buti na lang meron po CCTV footage at nakita kung gano po kahalimaw, kademonyo yung mga police na pumaslang po sa pamangkin ni Mr. Randy De Losantos.
02:25.0
Magandang gabi po sir and thank you for joining us dito po sa Facts Verse.
02:29.0
Magandang gabi rin at magandang gabi sa lahat.
02:33.0
Si Mr. Randy kayo po yung coordinator ngayon doon po sa project Paghilom ni Father Flavio Villanueva. Tama po ba?
03:10.0
Magandang gabi po sa inyo at sa lahat.
03:16.0
Sige ma'am, pwede po bang ikuwento niyo naman ng konti para ma-refresh yung memory ng ating nakikinig at nanonood? Pasensya na po, alam ko napakasensitive ng topic na ito. Ano po ba yung nangyari uli sa inyong Mr.?
03:31.0
December 1, 2016 po nang mamatay po ang aking asawa. Nung November 30 po may isang tao na pabalik-balik sa bahay, hinahanap siya. Ang sabi may problema daw siya, parang tatay-tataya niya, matanda na po ito.
03:50.0
Ang tawag sa kanya ay tatay-tsekwa. Tatay-tsekwa ang tawag ng Mr. Ko. So November 30 po pabalik-balik siya sa bahay, hinahanap siya. May problema daw siya, papuntahin ko rin ang aking asawa sa lugar niya.
04:03.0
Ang ibig sabihin pong lugar niya ay sa kabilang barangay. Kasi di po dito nangyari sa barangay namin ang pagtamatay ng asawa ko. Tapos pinapunta ko ang asawa ko na bukasan ng December 1. Bago po ako umalis ng bahay, nakita ko pa po siya.
04:20.0
Bumili pa po ng pagkain ng mga anak ko, nagbigay ng baon. Tapos bandang after lunch, may tumawag na po sa amin na, uy ma, ma, si papa daw na barel. Sabi ko, ha panong na barel? Iiniwang ko sa bahay yan dyan bago ko umalis.
04:36.0
Tapos sabi niya, makuntahan mo, siguruhin mo kong si papa nga. Umalis po ako sa lugar na pinuntahan ko at pinuntahan ko siya sa kabilang barangay. Ayun nga po, ang mga tricycle driver, nakaibigan niya, kakilala namin, sabi nila na ang asawa mo na barel sa GK, gawag kali niya po yung GK, yung mga row house.
04:56.0
Sabi niya ganoon. Tapos inangkas na po nila ako, sinamanan nila ako papunta roon sa village. Ayun po, sa hindi po inaasahang pagkakataon, nakita ko nga po aking asawa ay wala na pong buhay. Ang sistema niya po ay nakapaluhod siya, nakaganon yung kamay, patagilid po yung bagsak.
05:13.0
Kali 4 na bala po ata ang tama, isa po sa paa para hindi makatakbo, sa chan at sa ulo po."
22:58.0
... Kasi more of an exception than the rule yung nangyari kay KND Losantos. Buti may CCTV buti lumabas. Dahil kung hindi most likely nilistan naman yan, adik yan kaya pinatayan. Kahit tinignan mo lahat ng forensic evidence, nakalahod, walang panlalaban, hindi nagpaputok."
23:28.0
... Tapos sinabi sa akin ng barangay staff, sir nakuha na ng chuhin, pinabubura."
23:58.0
... So statistic lang si Guyan."
24:28.0
... Dahil sa ICC which is tinututulan pa nila. Doon kami nag-i-stand, siyempre sa ICC pa rin. Mahalaki ang magiging party nito sa amin kasi katulad ko buti kailangan kay Sir Randy kailangan na-identify nila. So paano kami? Ganoon na lang yan. Hindi namin mabibigyan ng hostesya.
24:58.0
... Yan ang nangyari sa mga anak ko. Yan ang nangyari sa Mr. Poe."
25:28.0
... Sinasabi nila sa ICC kasi napakahaba ng prosesyon yan definitely. Yung sa inyo kasi, actually I wouldn't say na unique yung situation nyo kasi marami mga napatay doon po sa course ng drug war noong nakarang administration. Talaga hindi naman na-identify kung sino yung pumatay. Naka-helmet, naka-mask, bumarel nalang. Suspetsion na iba hindi, mga pulis rin yan o mga tao ng pulis. Sinasabi nga nila may quota per area.
25:58.0
Q1. May mapanagot yung mga tao sa itaas na talagang sila yung responsable para sa ganitong pulisya?
26:28.0
Q1. May mapanagot yung mga tao sa itaas na talagang sila yung responsable para sa ganitong pulisya? Q1. May mapanagot yung mga tao sa itaas na talagang sila yung responsable para sa ganitong pulisya?
26:58.0
Magtatanong nalang siguro ako. Mahirap pa kayo pag-argumento sa mga tao magagaling at mga abogado. Siguro mag-iiwan ako ng tanong sa kanila Christian. Bakit si Kian pa lang?
27:28.0
Ibigyan ko sila ng sample sa May Manresa kay Mark Rubibar. Binariyan, naghuhugas ng plato. Dito sa Nabotas, December 25, 2019, tandang-tanda ako, pinuntahan ko yung bahay, pinuntahan namin ni Flavio.
27:58.0
Matay. Kita pa namin yung dugo sa bahay. Binati pa nga ng anak, binati pa niya ng Merry Christmas bumari sa tatay niya. Ligayang Pasko po. Happy kabina.
28:28.0
Sobrang cheap no? Walang ahalaga yung buhay sa kanila. Kasi barang ang daling bumarel, di mo alam may pamilya yan.
28:58.0
E paano kung di ko nakuha ng CCTV, anong argumento? Ito mga ito, pinatay na ito, death certificate na lang sir. Nakita nyo siguro yung ginagawa ng program paghilam. Nyumonya. Nandun ako mismo sa laboratory ni Doc Fortune, kitang kita ko, butas yung bungo.
29:28.0
Sobrang lakas makagagaw ng ginagawa dito. Sinasayang ginamit ang terminal. Lakas makagagawa dito.
29:58.0
Ang buto niya nagsalita Christian. Di ba pinangahawa ka ng PNP, dalawa lang yung tama ng bala? Tama. Tapos nung physical test namin ito ng PAO ni Dr. Erwin Erpe, may butas na nakita si Dr. Erpe sa likod.
30:28.0
Di maalat ang butas. Para palabas yung dalawa lang yung tama. Would it matter kung dalawa lang? Ang tanong ko dito Christian, paano nila in-autopsy ang bantay ng isang kaong victim?
30:45.0
So pwedeng pawardy-wardy ang pagkaka-autopsy? O nga sabihin natin patay na yan, patay na. Kahit isang kesehodang isang bala, sampung bala pumasok dyan, ay patay na eh. Pero bilang ikaw nagre-report, di ba? Kompletong report.
31:09.0
Kasi hindi natin alam kung paano sa ibang autopsy na ginawa. Sa mga victim baka naman tinuktok kayong records. Ang problema ang records, ang access problema.
31:21.0
So clarify ko lang, di ba may balita early on sinasabi nila si Kian parang nagmakaawa sa mga killer niya, may eksamparaw siya kinabukasan? At yung mga salitang yan ay pinatunayan ng ating witness na dinala natin sa open court. Yan ay dokumentado, nasa transcript yan ng korte.
31:42.0
So nung habang kinakaladkad siya sa isang madilim na sulok, di ba kinaladkad siya ron? Nagmakaawa siya na dilig? Ang daming witnesses eh.
31:51.0
Sir tama na po may eksampa po ako bukas. Siya po ay nag-aaral sa isang pribadong paaralan sa Valenzuela, Our Lady of Lourdes College.
32:22.0
Mayroon pa tayo mga trolls na wala lang. Kailangan lang makasip-sip.
32:29.0
Q1. Ano ang mensahe niya?
32:52.0
Ano tayo tutulad sa kanila? Ang mga bumawi ng buhay ng mga mahalisan namin sa buhay, hindi po kami tutulad sa kanila na hindi bibigyan ng pagkakataon.
33:01.0
Bibigyan namin sila ng pagkakataon pero dahil ano ba siya naupo? Anong buwan na ngayon? Parang wala pa kaming naririnig kasama sa agenda niya o programa o plataforma niya regarding sa nangyari sa amin.
33:13.0
Sana lang huwag nating pigilin, hayaan natin. Kung talagang walang kasalanan, go! Bakit natatakot? Hayakan nyo. Kung wala naman kasalanan yan, fine. Kung hindi, panagutan siyempre.
33:27.0
Kasi hindi naman ang nararamdaman namin. Huwag nyo kaming husgahan na hindi nyo alam ang buong kwento na maging masama kami sa masa. May mga anak kami, may mga kapatid, ibigan, nanay, lola. Marami po ang mga tulad namin na wala ng pag-asa at justisya. So itong ICC na lang sana ibigay nyo na sa amin.
34:17.0
So kung talagang gumagana ang sistema, sa laki ng bilang na ito, sana marami na silang napanagot. Kian De Los Santos lang lagi ang binabandera, sinunda ng Carl Arnaiz at Colote.
34:41.0
Ibigay nyo. Ibigay nyo. Ibusigahan nyo. Ibigay nyo. Kasi sinasabi nyo, ginagalan nyo ang buhay, may re-respect nyo ang buhay, at mahalaga sa inyo, pinahahalagahan nyo ang buhay.
35:04.0
May hinintay namin yan na balikan ninyo. Ang dami namin kaso, ang dami namin hawak dito sa program Paghilom na mga kaduda-duda ang paraan ng pagkakapatay. Hawak namin.
35:23.0
Ako mismo sa Father Flavio pinuntahan namin ang mga pamilyang ito. Taliwas sa version. Pag-usapan nalang muna natin ang mga naging police operation, huwag nating pag-usapan ang mga kaso na di natin makikilala.
35:37.0
Doon tayo mag-speak sa mga nakamutay. Doon sa may police report na nakipagbarila. Ang dami argumento, ang daming version. Tinanong nyo ba talagang nag-ibusig ako ang totoo nang nangyari?
35:54.0
Ano naman ang akin? Mahirap makipagtalo sa mga matatalino mga abogado. Kung sila sila nga nagkakabanga yan. Doon tayo sa pagiging makatao. Siguro naman kung magiging makatao ka, pahalagahan mo ang buhay, re-respect mo yan.
36:11.0
Kahit ganoon ang sinabi natin kanina, kahit na kilala mo bilang addict, masamang tao, may proseso. Nangyari sila na ang police, umaresto, sila na rin ang judge. Natulan nila, binaril nila, sila na rin ang nagpatao ng actual na parusa na gagawin sana.
36:32.0
Pina-consider na nila. Wala ngang proseso. Gaya sa pamangking. May evidence na hawak-hawak nila. Sinuntok nila, sinampal nila sabi ng isang testigo. Kinapka pa nila, wala naman nakita, wala nga buto lang baril. Ginawa nila sa tabi ng kulungan ng baboy. Doon nila binaril.
37:32.0
Tensya na kayo, medyo mabigat yung episode natin ngayong gabi. Ganoon talaga eh. Pero kailangan natin pag-usapan yan. Ito po yung mga interviews na honestly, hindi ko po ini-enjoy dahil sakit po yung pinagdaanan nila.
37:45.0
Masakakabwisit pa rito dahil nga sa kabila po ng mga kademonyohan na ginawa sa kanila, nawawala rin po yung pagiging tao ng marami sa atin. Napakadali mag-comment. Eh dapat lang pinatayan-addict yan eh. Di na po natin pinapagana yung lohika eh. Di na pinapagana yung damdamin.
38:05.0
Basta nasisilaw tayo sa ating magsambah sa ilang mga poon sa politika. Kahit anong gawin, miski napakalinaw na mali at kademonyohan, talagang hinihanapan natin ang justification.
38:18.0
At nakikita natin yan sa behavior ng mga tao na talagang ginadjustify yung mga kawalanghian na nangyari sa ngalan po ng drug war.
38:26.0
Kung mas tututukan nyo po yung talagang mga nangyari, yan napakabigat po ng ginagawa ng grupo na yan, yung Project Paghilom ni Father Flavie William Huebab.
38:35.0
Binibigan nila ng alalay. Sinusubukan nilang tulungan yung mga loved ones po, yung mga nabiktima ng drug war para at least maghilom yung nangyari.
38:46.0
Kasi hindi po lahat ng mga napatay dyan talagang adiko may kaugnayan sa illegal na droga. Marami po sa kanila napagbintangan o dahil nga napakadali naman sa ilang mga law enforcers, ilang sa mga vigilante people na gumawa ng krimen para kalabitin yung gatidyo, patay na lang kasi kailangan.
39:06.0
Ang iba naman actually, miskimi kaugnayan sa drugs. Dapat dumadaan sa proseso kahit pa paano. Sabihin na iba, e ba't yung mga pumapatay, dumadaan ba sila sa proseso yung mga kriminal?
39:19.0
Inga po yung pinagkaiba ng isang sibilisadong lipunan doon po sa mga utak kariminal. Yung isang sibilisadong lipunan dumadaan po sa proseso. Ginagalang po yung karapatan ng lahat.
39:30.0
Otherwise kung hindi niya gagawin ito, yung Estado mismo magiging kriminal. Wala tayong pinagkaiba doon sa mga walang habas pumatay. Yan po yung simpleng debate dyan. Sana nari-realize nyo.
39:43.0
Pasensya na dahil medyo masakit po yung mga iba ko nasabi doon sa ilang mga komento kanina. Pero antagal na po ng ganyang pag-iisip eh. Yung ganyang komento, wala pong pinatutunguhan yan eh. Dahil nga, ano lang eh, intended lang po yan para sambahin yung ilang mga politiko.
40:00.0
But again, yan po yung pinagkaiba ng isang sibilisadong lipunan, isang civilized society doon po sa mga kriminal na grupo at kriminal na tao. Dapat sundin po yung proseso, dapat po pa-irally yung batas.
40:16.0
Hindi po natin dapat nilalagay doon po sa kamay ng kahit sino yung justisya. Yan po.
40:26.0
Yan na. Marami salamat po for joining us tonight dito po sa Facts Verse at magkita-kita po tayo muli sa ating susunod na episode sa Wednesday. Magandang gapi po sa inyo lahat.
40:56.0
Thank you for watching!
