Aired (February 6, 2023): Kumain ng kamatis, para ang iyong kutis ay kuminis! Bukod sa instant skincare, hatid ng ating food explorer na si Chef JR Royol ang iba’t ibang puwedeng gawin sa mga kamatis, kung paano ito ma-preserve at mas magamit. Alamin ‘yan sa video na ito. Hosted by the country’s top anchors and hosts, 'Unang Hirit' is a weekday morning show that provides its viewers with a daily dose of news and practical feature stories. Watch it from Monday to Friday, 5:30 AM on GMA Network! Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes. Hosts: Arnold Clavio, Suzi Abrera, Lyn Pascual, Ivan Mayrina, Mariz Umali, Lhar Santiago, Love AJaner, Susan Enriquez, Connie Sison, Luane Dy, Nathaniel “Mang Tani” Cruz, Juancho Trivino, Boobay, Joyce Pring GMA Network promotes healthy debate and conversation online. Any abusive language that does not facilitate productive discourse will be blocked from this post. GMA Network upholds ethical standards of fairness, objectivity, accuracy

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Ito na, Shai. Yung sa gitna ng nagkataasang presyo ng mga bilin,

ito, mga kamatis, talaga namang bagsak presyo ngayon.

Ay, ako, grabe. Tama ka dyan, ate.

Ang sarap to rin mabilin, o.

Pero ang tanong kasi, anong gagawin natin doon?

Yun nga, kasi parang hindi mo naman siya pwedeng ihort at iimbak

kasi baka masayang din lang, di ba?

Kakabilin natin at magkabulukan natin.

Chef JR, please, patulong naman.

Ano ba pwedeng gawin?

I can wait here.

Laki.

Ayun, ganda. Ang ganda rin ang kamatis namin dito.

Hi, ladies. Hello, hello, hello, everybody.

Ayan, nakita niyo ang dami na nating mga napuhang harvest.

And hi, Shaira. Hi, Ma'am Suzy.

Hello po sa inyong dalawa dyan at sa lahat ng mga kasama natin dyan sa studio.

And yes, tama kayo.

Nakakatakot na mamili at this point kasi lalong-lalo na nga.

Kamatis na, basically.

And isa sa mga concern is anong gagawin natin sa napakaraming kamatis nga naman

na bibili natin especially mura ngayon at it's peak yung ating kamatis

kasi makikita nyo naman, freshly harvested.

Ang ganda ng kulay, ang ganda ng size, ang ganda ng pagkaripe.

Anong gagawin natin?

But first, let me guys tell you, nandito tayo ngayon sa Pami pa rin.

Pami Laguna kung saan nandito tayo sa almost 2 hectares na farm

so yung kamatis nila siguro more or less mga nasa 3,500 square meters lang.

And tip lang din mga kapuso, kung makikita ninyo yung kamatis natin

lalong-lalo na pag namimili kayo, kung hindi nyo naman siya mauubos ka agad

okay lang na bumili kayo ng ganito.

Makikita ninyo hindi pa siya pulang-pula, medyo may konting discoloration lang,

orange pa yung iba.

This is actually the perfect time para bilhin or i-harvest yung inyong kamatis

lalong-lalo na if you expect or you anticipate it to go the long run

or matagal nyo pa siyang gagamitin.

Kasi ito po, eventually, as it ripens, parang makukuha pa rin natin yung same flavor,

same nutrients, and wala masyadong impact.

So wag po tayo masyadong maobsess dun sa idea na kailangan nahinog siya sa puno

kasi there are basic studies na nagpapakita na same flavor, same nutrients yung makukuha natin

pag ganito natin siya nakuha.

And of course, e papano naman pag ganito yung itsura, ganito kagaganda yung mga kamatis natin.

E mga Pilipino, although mahihilig talaga tayo, so kaway-kaway sa lahat ng mga Noypi

na mahilig gumamit or ihalo yung ating kamatis sa agahan, tanghalian, hapunan,

e bibigyan namin kayo ng more information how you can prolong yung ating very nice tomato.

Eto, freshly harvested.

The first thing that we'd like to share with you guys is a technique called pickling or buro or lacto-fermentation.

Basically, wala pong special equipment na kailangan dito.

All you need is of course your tomatoes.

Cut it in two portions.

And what you need to do is, ito yung pinaka-importante with this process.

We have to have salt.

So yung salt po na yun yung magpe-preserve doon sa ating burong kamatis.

So kunyari, meron tayong isang kilong kamatis dito na na-chop na natin, na diced.

If you can puree it better.

Maglalagay lang tayo ng mga 20 grams or 2% nung ating total weight ng ating kamatis.

Importante po yung ratio na yun kasi you want the salt level to be at the same exact point na hindi mabubuhay yung mga bad bacteria.

And then that's where the lacto-fermentation naman happens.

So ayaw mo rin sya ng sobrang alat kasi pag sobrang alat naman, even the good bacteria mamamatay din.

So 2% is right about the perfect siguro salt level para ma-preserve natin sya.

So what you'll do is cover this, lalagay nyo sa isang container and then let it, siguro wag nyo lang syang yung super sealed.

Wag natin syang gagamitan ng yung hindi nakakahinga kasi once in a while kailangan nyo syang padighayin, kumbaga,

or papa-burpin ang tawag natin doon para lang magkaroon pa ng tuloy-tuloy na proseso.

So yan, 4 to 5 days, pwede na yan, magagamit niyan.

Application niyan is just like your plain tomato sauce but without the application of heat.

And trust me guys, lacto-fermented products, specifically yung ating tomatoes, are one of the healthiest foods available.

So panalo ka na, nakatipid ka na, nakamura ka na, na-extend mo pa yung shelf life, and meron ka pang super healthy na ingredients.

Next up, yung ating sun-dried tomatoes. Again, no special equipment required except for, hindi po tayo budol hacks ngayon ha,

pero ito po yung tinatawag nating net dryer.

Yan, if you guys, napaka-mura po nito, wala pang 100 pesos yung ibang size nito.

So napaka-practical nito.

So we'll sun-dry, literally, papatuyuin lang natin ito sa araw.

So yung hiniwa nating kamatis, lagyan niyo lang ng konting asin niyan,

and then ilalagay lang natin siya diyan,

and then isasabit niyo ito doon sa area na natatamaan ng direct sunlight.

Tamang-tama kasi itong panahon na ito, hindi pa naman ganun tag-ulan, so safe na safe ito na nasa labas lang.

And then hantayin niyo lang siyang ma-dehydrate, kumulubot, hanggang doon sa point na para na siyang candy, na chewy na yung texture niya.

And then you can preserve it, pwede niyo nang ilagay sa fridge yan.

It will store indefinitely.

And kung gusto niyo naman mga panghalo sa mga pasta natin, pwede niyo itong isubmerge sa olive oil.

So nai-infuse yung olive oil niyo ng tomato flavor, and at the same time, nape-preserve yung ating sun-dry tomatoes.

And finally, ewan ko ba ba't hindi natin ito madalas ginagawa, making your own homemade tomato sauce.

So you have here your chopped tomatoes.

If you intend to use this for a long period of time, better po natanggalin ninyo yung buto.

Kasi yung buto would somehow, parang sya yung magpapaspoil, sya yung magpapapanis or magpapasira.

So kung hindi naman, siguro mga for a few months yun lang syang magagamit, then okay na sya as is.

So lalagay lang natin yan sa pan.

I would suggest huwag niyong igisa, just boil everything.

Add some salt to taste.

You can add sugar as well if you want.

And then pakukuloyin lang natin ito hanggang sa maridus.

And then makuha natin yung ganitong consistency.

Now this is the best part.

Makikita nyo, na-puree na natin.

Again, no special equipment required.

Blender, pwede rin kayong gumamit.

Pero kung wala kayo yan, chop nyo na lang mano-mano.

And then you put it, how you store it is basically, ilalagay mo sya sa isang malinis na container.

I would suggest po yung glass.

Kasi yung next step, na pinaka-critical dito is that we will steam this

or pakukuluan sa tubig for about 45 minutes.

And then yung parang pinaka-canning process na yun would somehow seal

and siguro kill off kung ano man yung mga pwedeng bakteriya na pwedeng sumira

doon sa ating homemade tomato sauce.

And pag na kumulu na po yan, 45 minutes, tatanggalin nyo sa tubig,

palalamigin nyo lang siguro more or less,

wag nyo syang bibiglain.

So pag malamig na sya, then you can store it.

Again, it will save siguro at least 6 months.

So definitely, panalong-panalo.

And of course, kung may ganito kaka-fresh na tomato sauce,

eto lahat ng options natin.

Makikita nyo naman, we have here fried chicken.

Pwede nyong igisay yung chicken natin with your own tomato sauce

or gawa kayo ng sarili nyong sauce from scratch.

Igisay nyo with bawang.

And of course, yung ating pasta.

Here we go.

And yung ating fish na may homemade tomato sauce.

And you can also add in your sun-dried tomatoes and your pickled tomatoes.

And of course, napaka-simple, napaka-basic.

No special skills, no special equipment required.

Sagot namin yung mga ganitong hacks and tips.

And mamaya, abangan nyo pa kasi we'll talk more about yung proseso ng pag-aalaga ng ating kamatis.

Tutok lang dito sa Pambansang Morning Show,

kung saan laging puna ka, punang hit it!

Pleasant morning mga kapuso!

At tuloy-tuloy pa rin ang ating food adventure dito sa Family Laguna,

kung saan, dinala tayo sa isang kamatis farm.

At kanina nga na ipakita natin sa inyo yung ibang hacks or ibang techniques na pwede ninyong i-apply,

lalong-lalong na sa panahong ganito, medyo mababa ang presyo ng kamatis.

And syempre, hindi naman lahat yun ay bigyan na natin sa inyo.

Kailangan lang natin ng expert para tulungan pa tayo on more information.

Yung paborito nating kamatis, tatawagin ko lang yung tropa natin, si Sir Glenn Michael.

Sir, magandang umaga po.

Eto si Sir ang kasama natin dito ngayon.

Sir, curious lang po kami, bukod dun sa tip na naibigay natin kanina,

sabi natin na mas maganda kung medyo hindi pa pulang-pulah yung kamatis na pipitasin natin.

So ito, perfect ito.

Ano pa po yung pamamaraan o ibang tips yung ibibigay ninyo

para po malaman kung pwede nang pipitasin yung isang kamatis?

Kami, ang buyer kasi ay nagbabase instan doon sa kulay niya.

Pero talaga, totally yung pipitas niya, half lang talaga.

O kaya kung maaari nga, unting-unting silay lang.

Para kami bilang farmer, hindi pura na maglabas ng kalakal namin.

Kailangan din natin kasi i-consider yung transportation.

So pag pinitas natin ito ng pahinog na hinog na talaga,

eh baka by the time na umabot sa inyo, mga mamimili, eh bulok na ito.

Perfect.

So all year round po ba ang kamatis natin?

Oo, pwede. Pwede siya itanim.

Ano ba ito? Anong normal yung gusto nitong panahon? Tag-ulan, tag-araw?

Totally, ang gusto talaga niya yung ganito, summer.

Ah, okay.

Matakaw ba ito sa tubig?

Hindi naman ganun, pero medyo takot talaga siya sa ulan.

Okay.

Bawal siya sa tinutubig na lugar.

Ah, so ngayon po, sabi natin kasi in season ngayon yung harvest, di ba, yung kamatis.

Magkano po ba ninyo na ibibenda ngayon ng per kilo nito?

Wali, ang farm gate pa naman dito sa amin sa Laguna ay 20 pesos per kilo.

Alright, 20 pesos. Ilan yung order ko, sir? Ilang kilo?

10.

10 kilos na po yung naka-reserve sa akin, bibili tayo.

Pero after, sa tingin ko, ha-harvest tayo mamaya.

Okay, tama-tama yan.

Kasi yung mga buyer natin eh, nagtatawagan na.

And yun nga mga kapuso, balikan po ninyo yung mga tips na naibigay namin sa inyo.

Kasi definitely magagamit ninyo yan.

At sa mga gantong klaseng food adventure na talaga namang timely at mapapakinabangan ninyo,

lagi lang tumutok.

Dito sa Pambansang Morning Show kung saan laging una ka,

Unang Hirit!