Close
 


Bakit yung ibang Pinoy pabor sa kamay na bakal?
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
Nasa 89% ng mga Pinoy ang satisfied sa takbo ng demokrasya satin habang nasa 26% naman ang nagsabi na minsan mas gusto nila ang kamay na bakal. Base it sa Social Weather Stations survey. Himayin natin ang saloobing ito sa klase ng demokrasya na meron tayo sa Pilipinas.
Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 51:07
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
No lies. No distortions. Just the facts. And the truth about issues that matter.
00:13.0
Facts Verse with Christian Esguerra.
00:43.0
Okay. Para kong DJ ng konti. Anyway, so ngayong araw na ito, ngayong gabi pong ito, pag-uusapan natin yung may nakita kasi akong survey eh.
00:53.0
Social Weather Station Survey. Lumalabas doon na 89% ng mga Pilipino, yung mga respondents na kasama po ron sa survey, sinabi po na pabor sila doon sa or contento sila doon po sa takbo ng demokrasya na meron po tayong kayo ngayon sa Pilipinas.
01:13.0
Pero doon po sa same survey na yun, lumalabas doon na 26% po ng mga survey o yung mga respondents sabi nila sometimes parang mas okay sa kanila, mas preferred nila yung authoritarianism o yung diktadurya o kamay na bakal. Bakit ganun?
01:31.0
Magiging malaliman po yung pag-uusapan natin dyan ngayong gabi. Makakasama po natin ngayong gabi ang profesor sa Ateneo Policy Center, si Atty. Michael Henry Eusinko. Magandang gabi Atty. Mike and thank you for joining us again dito po sa Facts Verse.
01:51.0
Hello? Good evening Christian. Thank you for having me sa yung award winning talk show.
02:05.0
Kinabahan ako, kala ko naghang. Anyway, bumuksan muna natin yung background natin. May effect tayong ganyan eh. Ilawan natin. Mike, madalas natin madinig ito. Parang masyado na ba yata matindi yung demokrasya sa Pilipinas?
02:29.0
Sabi niya kulang. Kasi nadinig natin ito from a congressman I think more than 2 weeks ago. Parang we're enjoying too much democracy daw. Pero ang context niya ron, yung palitan sa social media.
02:42.0
Anong sagot mo rito? Sobra ba o kulang ang demokrasya sa Pilipinas? I think ang problema is parang nawawala sa atin yung pagkaunawa and pagka-appreciate kung ano ba talaga ang demokrasya.
03:00.0
Kasi yung ganoong statement, actually nung narinig ko nga yun, napakamot ang ulo ko. Kasi paano ka magkakaroon ng sobrang demokrasya? How can you quantify democracy and say we have too much democracy?
03:20.0
It boggled my mind and continue to boggle my mind na meron tayong mga public officials who actually think that way. So I think going back to your question, I think the challenge for us is
03:36.0
kailan ba tayo babalik o kailan tayo makakarating dun sa talagang akmang pagkaunawa. Ano ba talaga ang ating demokrasya? Ano ba ang demokrasya sa bansa natin? And that's really the challenge.
03:52.0
Okay sige. Bago natin humahingi mabuti, bago tayo bumalik sa Democracy 101, pag-usapan muna natin yung survey ng SWS. Let's put this in context. Anong basa mo rito?
04:06.0
Lumalabas sa survey 89% ng mga Pilipino contento sa takbo ng demokrasya natin. Nasurpresa ka ba rito? At bakit satein mo contento sila?
04:17.0
It's related to my previous point of questioning whether we really appreciate or understand what democracy means for us. Kaya hindi ako masyadong nagugulat na 89% o ganyang kataas ang nagsasabi na masaya tayo sa ating demokrasya.
04:37.0
And the reason why hindi ako nagugulat kasi sa atin, para sa atin, para sa... I've heard many of your guests, very esteemed political scientists say this na sa mga Pilipino kasi yung pagboto, pag-participate sa election, para sa kanila yan ang demokrasya.
05:04.0
E tayo Christian kasi at least for the past two decades we've had very good and fair and honest elections. At saka napakataas ng voter turnout natin kada eleksyon.
05:21.0
So just by looking at that, those figures and that reality, I would understand kung bakit ang mga Pilipino would say na maayos naman ang demokrasya natin dahil nakakaboto sila.
05:40.0
Nakakaboto, high voter turnout, yan ang importante. Maraming nag-register, nakabataan, maraming bumuboto.
05:56.0
So that actually would give you the impression na yung demokrasya sa Pilipinas ay tumatakbo. But again, democracy is much richer than that.
06:13.0
There's only one aspect of a democracy which is free and fair elections and also citizen participation in elections. So there are other layers or nuances of democracy na doon tayo medyo tagilid.
06:32.0
Eto yung iba, madalas natin madinigto especially pag ikaw yung nandun sa side ng media. Sinasabi, ano ba yung reklamo nyo na babawasan yung demokrasya natin?
06:43.0
Hanggang ngayon nakakapag-broadcast kayo, nakakapag-sulat kayo ng gusto nyo. How do you put that in a proper perspective?
06:51.0
Ganda punto yan. Actually that's one of the results in the survey as well. Yung sinasabi mong survey kanina regarding freedom of speech which of course is connected to independence of media.
07:08.0
Ang nakalagay doon sa survey is, is it dangerous to report the truth? Ang nakalagay doon sa survey, parang 47% will agree with that statement na delikado ang mag-report something against the government even if it's the truth.
07:36.0
Tapos nakalagay doon mga 27-26% yata disagrees. And then 27% undecided.
07:49.0
Doon sa breakdown na yun, doon mo makikita na yung society natin we have a very weak grasp of what is freedom of speech and what is independence of media.
08:05.0
And even amongst media practitioners, hindi talaga maintindihan ano yung pag binibigkas nila do we have free speech, do we have free media.
08:20.0
Mike sorry for cutting you off. Mike sorry. Totoo yung sinasabi mo. Even amongst some media practitioners, di ko alam kung saan napunta yung utak nila.
08:29.0
Alam mismo nagsasabi, bakit ba kasi binabanatan yung gobyerno? Bakit ba binabanatan si mahal na Pangulo? Nadidinig ko yan from some of my colleagues.
08:37.0
Naisip ko, paano naging journalist to? Parang hindi mo naman siya ginagawa dahil galit ka rin sa presidente o sa isang public official.
08:45.0
Kasi kung ang gagawin natin, hihimuri lang naman natin yung kwetong kahit sino nakaupo, eh hindi na journalism yan. Public relations na yun o propaganda.
08:53.0
Very disturbing yan. Even among some journalists, nadidinig ko yan. Di ko alam kung saan nila hinugot yung ganung pag-iisip.
09:00.0
Go, go, go. Sorry na-trigger lang ako.
09:04.0
So okay lang. So yung ganun, yung ganun almost 50-50 breakdown na some will agree na it's dangerous to speak out the truth or speak truth to power and also will disagree that it is dangerous.
09:24.0
Some will agree it's dangerous, 50% will disagree it's dangerous. So doon mo makikita talaga na yung polity, yung ating society, hindi solid yung foundation natin when it comes to our understanding and appreciation of democracy.
09:47.0
In particular constitutional democracy. Kasi dyan na papasok, like I said earlier, yung layers of democracy. Dyan na papasok yung aspeto ng civil liberties.
10:01.0
Dyan na rin malakas ba ang regime of civil liberties sa bansa natin? And of course papasok na rin dyan yung presensya ng mga political parties na sila yung talaga nagdidikta doon sa political discourse, sa political culture.
10:21.0
So yung dalawang aspeto niyan, dyan tayo tagilid. Yung political culture natin is very, ayoko man sabihin masama, but it's very poor kasi we are dominated by political dynasties
10:41.0
which means ang ating politika naka-ankla sa patronage and very recently lang nagiging matingkad yung partisanship sa ating politika.
10:57.0
Hindi na tayo nakakapag-usap when it comes to politics. Christian kasi bardagulan na tayo ng bardagulan. We cannot talk to each other and discuss politics anymore kasi lahat tayo nag-aaway na lang lagi.
11:14.0
In that sense... Kasi naman daw talo kayo kung ano pa sinasabi niya. Iyak na lang. Iyak na lang. Diba yan ang usapan niya yan? Iyak.
11:27.0
I mean just to put some sense to it again. Ito yung mga possible reasons kung bakit nakikita natin yung ganoong resulta sa survey na yun. On one hand, malaki yung porsyento sa atin na satisfied tayo sa demokrasya natin
11:46.0
but it doesn't seem to match what's happening in reality. And the reason for that is mahina ang ating foundation pagdating sa constitutional democracy na natin.
12:01.0
Gawin nga natin, simplify natin ang discussion. Kasi I don't know, siguro nung nag-aaral tayo, I remember nung grade school pala, as early as grade school, talagang nandun yung pagtuturo when it comes to what democracy was all about.
12:16.0
Hindi ko lang alam ngayon kung papaano nagiging takbo sa mga pa-aral. Pero gina, kung kausapin mo ordinary Pilipino sa kalye, papaano mo sa kanya ipapaliwanag yung demokrasya?
12:26.0
Baka siya napaka-vague concept, democracy. Anlaki, hindi mo siya mahawakan. Pero papaano mo siya ipapaliwanag sa ordinary Pilipino?
12:36.0
Ako, I would approach it this way. This is how I actually would look at democracy myself. Kung lalabas ako sa bahay ko, may ihirapan ba ako bumiyahe? Matatakot ba ako maglakad sa kalye?
12:59.0
Mahaasahan ko ba ang polis, for example, natutulungan niya ako kapag kailangan ko ng tulong? These are the indicators of a strong and robust democracy, Christian.
13:16.0
We do not realize that kasi para sa atin pag sinasabi mong demokrasya, it's very abstract. But in reality if we have a fully functioning democracy, ang buhay dapat natin ay maayos in the very basic terms.
13:36.0
Ibig sabihin, hindi dapat tayo pumipila ng tatlong oras sa MRT para makasakay. If democracy, hindi dapat nangyayari yun.
13:50.0
Or even yung reality sa ating bansa na pag maglalakad ka sa kalye, pag may nakita kang polis na lalapit sa'yo, ang unang mo kagad reaction is matatakot ka.
14:05.0
Akala natin hindi connectado yun sa democracy, hindi connectado yun. Because kung ang sistema natin, ang sistema demokrasya natin ay tumatakbo ng tama, hindi dapat nangyayari yun. That's the way I would explain it.
14:22.0
O nga, tsaka yung simpleng issue na, deba, taxpayers tayo. Nagbabayad ka ng buwis kasi ang expectation babalik siya sayo. Ang problema, bumabalik naman sa mga Pilipino pero ang daming bawas.
14:38.0
Kasi may leakage, marami nabubulsa, marami nasasayang. Ang problema, ilan ba sa atin yan nagtatanong? San po ba napupunta yung binabayad namin buwis? At ano mangyayari sa iyo pa nagtanong ka?
14:52.0
Kaya nandun yung media. Yung media dapat magtatanong, yung civil society dapat magtatanong, yung opposition dapat nagtatanong. Kasi kung membro ka ng administration, syempre di mo tatanong yan. Saan ba natin dinadaling, dinanakaw natin? I'm talking in general.
15:08.0
Ang problema, hindi natin nagagawa yun consistently. Maraming gumagawa noon pero ang tindi ng backlash. Tapos sinasabi, nega ka lang kasi. Move on, talo kayo. Ganun ang conversation.
15:24.0
That's exactly what I'm trying to say kanina na hindi na tayo nakakapag-usap. Kasi kung nakakapag-usap tayo ng maayos ng mga tukos sa politika, mauunawaan natin na hindi tama yung nangyayari sa bansa natin.
15:45.0
Kasi kung ikaw, ikaw ang isang regular Filipino, taxpayer ka, hindi ba? Hindi tama na ang tagal mo na sa kalye na wala kang ginagawa, nang walang nangyayari sa buhay mo dahil bumabyahid ka.
16:04.0
Yun lang, hindi na tama yun. So tama ka, kailangan magtanong tayo bakit nangyayari yun. Ginagawa yun ng ibang tao for the general population like you in the media and also some politicians, some political leaders and civil society leaders.
16:24.0
But at the end of the day kasi Christian, it is still the voter that must reckon with that. Kasi pag pumunta ka sa precinct at nandun ka sa polling booth, bumuboto ka at hindi mo iniisip yung mga ganun ba.
16:46.0
At ibang iniisip mo, ang iniisip mo may utang na loob ako dito sa politiko na to, kilala to ng tito ko o kapibahay ko to, wala talaga mangyayari sa demokrasya natin.
17:01.0
So if you are in that polling booth and ang iniisip mo, yung sakripisyo mo na laging binibigay tapos wala kang natatama sa sakripisyo mo, then change might happen and democracy might become what is designed to be under our constitution.
17:23.0
Marami akong naiisip na binabangkit mo yun, ilang oras ka nagbabiyahay, nasasayang. Yung mga economic wastage na, yun ang mga terminal religion na didinig natin.
17:35.0
Iyan lang idea na sinasabi nila magsikap ka lang, magtrabaho ka lang maayos, a-asenso ka. It's more of an exception than the rule.
17:45.0
Sa tingin nyo ba yung mga nagbubungkal ng kalye, hindi hardwork yung ginagawa nila. Hardwork yan, nagbebenta sa sidewalk, hardwork yan.
17:54.0
Yung empleyado sa factory, hardwork yung ginagawa niya. Pero sa tingin nyo ba magkakaroon sila ng equal opportunity to actually get to be in a better situation?
18:05.0
Sa tingin nyo ba magkakaroon sila ng equal opportunity to actually get to be in a better situation?
18:15.0
Ito yung isa. Ito yung isa. Ito yung isa.
18:18.0
Ito yung isa. Ito yung isa.
18:20.0
Ito yung isa.
18:22.0
Ito yung isa.
18:24.0
Ito yung isa.
18:26.0
Ito yung isa.
18:28.0
Ito yung isa.
18:30.0
Ito yung isa.
18:35.0
Ito yung isa.
18:37.0
Ito yung isa.
18:39.0
Ito yung isa.
18:41.0
Ito yung isa.
18:50.0
Obviously, yung historical reason is nakasanayan na natin yan from our feudal past, from our colonial past, and of course nag-evolve siya into our patronage culture.
19:07.0
But really para sa... and some will also blame yung ating constitution which is I think a wrong thing to do.
19:15.0
Di naman kasalanan ng constitution natin na nangyari yan. But I think it's really about... and this might hurt many people when they hear this.
19:30.0
We also bear the responsibility Christian, yung taong bayan. Kasi masyado nang marami yung political dynasties sa ating politics and governance by political dynasties.
19:51.0
Masakit masabihin is pinabayaan natin yun. Kasi pwede naman natin silang hindi i-vote.
20:01.0
But somehow nagpatong patong na yung dahilan, eventually dumating na tayo dito sa sitwasyon na ito na sobra sobra na sila na nasa politics and governance.
20:19.0
Siyempre ang perfect example, yung Pangulo natin. Ang Pangulo natin, pinsan niya yung speaker na lagi pa niyang kasama tuwing saan siya pupunta.
20:29.0
Pati yung anak niya lagi niyang sinasama na congressman. And then yung kapatid niya nasa Senado. Of course yung mga pamangkin niya, mga local officials sa kanila.
20:39.0
Nakikita mo na talagang kalat na sila sa politics and governance. At hindi lang sila yun. Marami pang magkapapamilya sa ating gobyerno ngayon.
20:54.0
So kung tatanungin mo ang tanong is bakit nagkaganon, again maraming dahilan, history and also yung ating political culture.
21:10.0
But nandito na tayo and we have to take responsibility for ito na napabayaan natin na naging ganyan. So we have to do something about it.
21:21.0
Ito nga eh, dami kong gusto mag-usapan. Baka abutin tayo ng tatlong oras dito. Ilang isya ng political dynasty.
21:29.0
Kunwari ito, hindi mo rin masisi yung mga tao minsan pag nasa baba. Tatanungin, bakit ba binoboton niya lagi ito sa mayor o sa governor?
21:37.0
Pareho-pareho apelido. Actually yung mga pamilya, they take advantage of the brand. Yung brand ng pamilya sa politika, okay na yan. Okay na kami dyan.
21:47.0
Miski hindi masyadong magaling, okay na yan. Kasi hindi nalikilala yung iba. Kumbaga parang sabon, ayaw mo magpalit ng sabon eh kasi nakasanahin mo na.
21:56.0
Miski hindi naman nakakalinis. Ang hirap buwagin eh. And I think some surveys actually are quite, siguro disturbing or an opener also.
22:08.0
Kasi siguro sa Manila, masyadong focus yung conversation sa political dynasties.
22:12.0
Pero pagdating mo nun sa ibang mga probinsya, ilang mga region, it's not that big an issue di ba?
22:19.0
Yeah that's true. Kasi syempre ang kapalit, dapat may kapalit yung political dynasty.
22:28.0
Kung tatanggalin mo sila, if you take them out of the equation, dapat meron kang masasabi na ito dapat ang iboto natin, yung hindi dynasty.
22:39.0
But in some instances, in many instances outside of Metro Manila, walang kapalit yung dynasty di ba?
22:49.0
Kaya nga in the last elections marami ang dynasty na tumakbon na walang kalaban.
22:55.0
Kasi ang sitwasyon natin ngayon Christian is mga dynasty na lang talaga yung namamayagpag. Kaya nga lagi ko sinasabi, they dominate our political system and our political culture.
23:14.0
Kasi sila sila na lang. And that really is connected again doon sa sinasabi nating conundrum natin sa ating demokrasya.
23:27.0
Kasi kung halimbawa talagang nauunawaan natin, na-appreciate natin na dapat demokrasya ang ating bansa,
23:37.0
hindi dapat tayo papayag na ang nagdo-dominate sa atin ay political dynasties kasi ninanakaw nila sa atin
23:46.0
yung pagkakataon na maka-influenza sa gobyerno, na maka-influenza sa policy.
23:54.0
Ninanakaw nila yan sa atin kasi pag nandoon na sila sa pwesto, ang iisipin lang nila yung sarili nila.
24:02.0
So that's the natural instinct of a dynasty to preserve their grasp of political power. Kaya nga dynasty yung kanilang tawag sa kanila.
24:14.0
Self-preservation.
24:16.0
Exactly. So that's why right now, yung discussion natin dapat ngayon, at this particular moment, two years before the next election,
24:28.0
dapat introspective na papayag pa ba tayo na ang ating mga tao sa gobyerno, yung supposed to be based on the social contract,
24:41.0
supposed to be working for us, yung mga political dynasties pa rin na working for themselves lang.
24:51.0
So the next time yung mga nakikinig sa atin nasa traffic o nakapila sa MRT, yan dapat ang iniisip nila.
25:02.0
Papayag pa ba tayo na ganyan ang sistema na ang isang pamilya magbabakasyon sa Japan, magbabakasyon sa Switzerland,
25:14.0
tatos tayo magbabayad para makapagbakasyon sila doon?
25:18.0
Ano naman? Ano naman? Ang sarap kayong maabusuhin. Ang sarap kayong maabuso.
25:27.0
Diba Christian?
25:29.0
Diba? Take my money. Okay lang yan. Kaya dapat magbayit tayong taong buwis eh no?
25:37.0
That's right. Para sa pamasahin nila pag nagbabakasyon sila abroad diba?
25:43.0
Kanina may isang reporter, yung business editor siya sa Inquirer, si Dax Lucas.
25:51.0
Nagtanong siya sa Twitter, sabi niya bakit daw dito sa Pilipinas parang may proclivity mga tao na
25:57.0
laging tanongin magkano ba yung investment o pledges ng mga Presidente nagbabyahe?
26:03.0
Gusto niyang malaman kung sa ibang bansa ganon din ba yung demeanor ng media at public.
26:10.0
For example, Prime Minister ng Australia pa nagpunta sa America tinatanong ba niya kung ano yung nauwi mo?
26:15.0
Ang sagot ko naman, sabi ko ano lang yun, dapat lang. Eh kasi ang daming freeloaders eh.
26:23.0
For all you know, gastos natin yan diba? Dapat sigilin lang natin at least kung meron ba kayong binabalik.
26:28.0
Actually investments, hindi naman actually investments yung binabalik eh.
26:31.0
Most of them, memorandum of understanding, bago maging agreement.
26:36.0
In short, many of them or most of them investment pledges, di pa natin alam kung magmamaterialize.
26:42.0
Ganon.
26:43.0
That's right. Di ba sabi nga ng envoy natin sa China diba?
26:48.0
Yung mga photo-op na yan, mga pledges na yan, walang kwenta yan hanggat mag-translate yan into actual investments in the country.
27:00.0
Sabi yung envoy natin sa China diba? So again, yung mga naririnig natin na yan, yung puros ng pangako, announcement ng pledges,
27:15.0
these are all dinastic tactics para lang mapakita na meron silang ginagawa.
27:22.0
But in reality, sarili lang talaga nilang iniisip nila. Yung self-interest lang ang nanaing.
27:29.0
And so the question is, papayas mo ba tayo na ganon?
27:34.0
Speaking of those foreign trips, siyempre how do we know kung pera natin o sariling pera naliling ginagastos?
27:43.0
Yung mga nakasabit yan, yung mga biglang sumasama na hindi mo alam kung bakit sila kasama.
27:48.0
So we have no way of knowing kasi hindi naman sila ganoon katransparent na ilalabas ba nila yung purchase ng plane ticket,
27:55.0
yung pag-book ng mga hotels, hindi natin alam yun. Kung baga, nga nga lang tayo.
27:59.0
Kung baga sinabi nila, hindi walang ginagastos ang taong bahay dyan. Okay, we believe you kasi kayo po yung nakaupo.
28:05.0
Pero ito isashare ko lang at Atty. Mike. Nakailang presidential trips din naman yan na cover ko across administrations.
28:12.0
Di na ako magpapangalan kung sino mga presidente pero nakikita ko ang daming freeloaders.
28:17.0
Pati mga reporters freeloaders. Kasi nung time na yan nasa Inquirer ako at ABS-CBN eventually.
28:23.0
So sa amin, yung pagmamalaki news organizations, ang nagbabahid ng pang-travel mo, yung expenses mo, yung gyaryo mo.
28:30.0
O yun yung news organization mo. Ako nakikita ko yung mga, may mga hatang pa nga silang reporters na ibe.
28:35.0
Ibang hindi reporter. Sabi ko, bakit nandito to? Nakikita mo lang sa arrival, saka sa pag-uwi, saka pagkainan.
28:41.0
Doon pala may freeloaders na. Papano pa yung mga politiko? Yung ibang mga artista sumasama.
28:47.0
Nakikita mo nagsya-shopping, nagpo-post pa. Kung baga sa isang demokrasya, dapat open tayo natanongin yan.
28:53.0
Kasi malamang sa malamang, pera natin yan. Kasi pa, paano mo hahatiin yung pondo nung Malacanang at saka yung sariling pondo nila?
29:01.0
How would we know? So the fact na dapat itanong mo, that should be a function of democracy at dapat sagutin.
29:07.0
Problema may namasama sa atin. Yung freedom of information, we don't even know kung nababago yung kulture.
29:13.0
Ilang, nagano lang ako dyan. Sumingit lang ako sa panayam ko sa iyo. Sorry.
29:18.0
No, but you're right. You're exactly right na kung talagang tumatakbo at umaandar yung demokrasya sa ating bansa,
29:30.0
yung mga ganung istilo ba, hindi dapat lumulusot yun. Right? Dapat yung machinery itself, the bureaucracy itself,
29:43.0
a democratic democracy or a bureaucracy that exists in a fully functioning democracy,
29:52.0
by itself hindi na siya magiging ganun. In other words, hindi na siya magsasayang ng pera kasi alam niya na yung taxpayers
30:06.0
nagsasakripisyo para dun sa bansa. Dapat nagagamit lang yun for a public purpose, for the common good.
30:17.0
Alam mo, nakalagay naman yan sa ating saligang batas. So it shouldn't be a novel idea. Right?
30:25.0
But more importantly, sinusunod dapat ng mga ating public officials kasi nakalagay naman yan sa ating saligang batas.
30:36.0
Again, dito napapasok yung sinasabi nating dynastic politics, yung dynastic mentality na yung sinasabi mo nga yung elite politics na
30:47.0
they seem to think that they are above the rest of us, that they are above the constitution.
30:54.0
So yan ang malukot. And again, nasa taong bayan yan kung papayag ba ba tayo na ganyan ang ginagawa nila sa atin.
31:07.0
So pagdating ng election, lumalabas payag eh. Okay lang eh. Take my money, abusuhin nyo ko, kunin nyo yung pera namin,
31:15.0
yung binabahid namin sa buwilis, okay lang eh. Ganito pinag-uusapan natin yung elite democracy.
31:19.0
So function yan siguro ganito eh. Kung ikaw yung politiko na mayaman, siguro parang ito yung tumatakbo sa isip mo eh.
31:25.0
Demokrasya tayo kasi ini-elect nyo kami. Pero subukan nyo merong isang equally if not more competent.
31:34.0
Kung narin, nakagraduate from the community, ang ganda ng achievement sa school.
31:40.0
Sa tingin nyo pwede tumakbo sa pagkasenador yan? Diba bilangin natin yung mga senador natin?
31:44.0
Ilan kaya yung hindi masyadong magaling doon? O siguro, sorry sa term, ilan kaya yung bugok doon?
31:49.0
Sa tingin nyo sa dami ng Pilipino, yun ang mapipili natin. Diba? Ilan yung point ko eh.
31:56.0
Elite democracy works because it works for the elite. Diba? Demokrasya tayo kasi kami yung binoboto nyo eh.
32:03.0
Pero walang equal chances to challenge them. And they're not exactly the most competent.
32:08.0
Don't get merong maraming competent dyan sa Senado ngayon pero meron din mga bugok diba?
32:12.0
Yeah that's right. And that's actually just one part of the problem Christiano.
32:19.0
The other part of the problem of elite democracy is once they get elected, wala na silang ginagawang matinok.
32:33.0
So yung sinasabi mo, yung dinescribe mo kanina, that is the process of them getting elected.
32:40.0
Yung elite democracy, they have all the advantage, they have all the pluses kaya sila nananalo.
32:51.0
Last name, money, resources. Okay.
32:55.0
The other side of that is...
32:57.0
Magaling magsayaw.
32:59.0
The other side of that is pag nasa poder na sila, pag nasa position na sila, wala silang ginagawang matinok.
33:09.0
They are still, kumbaga ang worst case scenario na is yung inept sila.
33:16.0
No actually that's the least case scenario pala yung inept sila.
33:21.0
Ang worst case scenario is yung corrupt sila.
33:24.0
So yun ang masama.
33:26.0
Ano ba sa Tagalog yung inept? Yung walang ginagawa.
33:29.0
Ganun lang.
33:31.0
I mean yun yung magpapasalamat na tayo. At least hindi siya corrupt diba?
33:40.0
Pero ang problema kasi pagpasok nila, itong mga elite na ito, itong mga dynastic politicians na ito,
33:47.0
pagpasok nila, karamihan sa kanila, e corrupt diba?
33:51.0
Because again, babalik tayo dun sa instinct nila, yung natural instinct nila really to expand and preserve their power.
34:00.0
And they will do anything to do that, to achieve that.
34:04.0
And unfortunately for us taxpayers, part of that is being corrupt.
34:11.0
So that's really the reality we're facing now.
34:15.0
Punta tayo rin sa isang interesting aspect ng SWS survey.
34:20.0
Lumalabas sa 26% of the respondents, sometimes mas prefer daw nila yung authoritarianism o yung kamay na bakal.
34:29.0
Bakit ganun? Ba't parang meron tayong authoritarian nostalgia?
34:34.0
Bakit ganun? May segment tayo ng population na parang mas okay sa kanila yung kamay na bakal.
34:40.0
Alam mo Christian, I would be interested to know kung ano yung socioeconomic profile ng 26% na yan.
34:50.0
At least in my circles, marami sa mga kakilala ko are actually thinking that way.
34:59.0
Kasi nakikita nila na magulo sa kalye, yung mga tricycle driver, walang disiplina,
35:09.0
tapos lagi silang natatakot na mananakawan sila, maakit bahay sila.
35:14.0
So ang mentality nila is the way to do that is a strong hand, strong leadership.
35:23.0
Kaya that's one of the explanations being floated around before nung nanalo si President Duterte.
35:31.0
He was able to project that kind of an image na meron akong kamay na bakal,
35:39.0
aayusin ko ang korupsyon, aayusin ko ang peace and order.
35:44.0
And that appealed to many of those in the middle class.
35:50.0
Kasi sila yung they have more to lose if there is no peace and order.
35:56.0
So siguro itong mga 26% na ito, I would dare say na sila yung mga taong ganun na nakikita nila yung kaguluhan,
36:07.0
nakikita nila yung mga walang disiplina, yung mga hamugboys, yung mga ganun.
36:13.0
And for them the only solution to that and a quick solution to that is a dictatorship or a dictator-like president.
36:27.0
Problema dyan kasi baka sa kanila rhetorical yung issue. Okay sa kanila yung dictatorship until it victimizes you.
36:37.0
Kaya biglang dinampot na walang due process.
36:39.0
Parang tinuro ko yan ng kahit sino, ito addict to, ito magnanakaw to,
36:43.0
wag kinuha yung ari-ari niyo without due process.
36:46.0
Maga okay yan, madali sumagot sa survey na okay sa kanila yung authoritarianism o kamay na bakal.
36:51.0
Wait until mangyari sa inyo. Yan ang problema.
36:55.0
Isa yun sa mga reklamo ko sa surveys kasi mga respondents, twofold.
37:03.0
Pwedeng natatakot sila so hindi sila nagsasabi ng totoo.
37:07.0
But on the other hand, baka hindi sila takot kahit ano na lang sasabihin nila ng walang sense of accountability.
37:18.0
So the survey of course, I'm not casting any doubts sa survey na ito.
37:27.0
But ako lang, the way I would look at it is it says something to us about our society, about the respondents.
37:38.0
But it's not saying the whole thing.
37:43.0
It might reveal aspects of our society but it certainly does not reveal everything.
37:55.0
Okay, eto last. I'll take advantage of your venue, your presence.
38:01.0
Kasi si Atty. Mike po ay nasa Melbourne.
38:04.0
Kasi baka sa iba sabihin, ano ba kasing democracy yung sinasabi nyo?
38:08.0
Okay naman kami dito, nabibili naman namin yung gusto namin.
38:11.0
Nakakalakad naman kami, miskin nakakatakot.
38:13.0
Nakakapagsalita naman kami, may Facebook accounts kami.
38:16.0
Nakakapag-comment kami.
38:18.0
Pero yung ganyan, let's not put the debate in the context of first world or third world or developed or developing nations.
38:25.0
Kung baga, ano ba yung pinakangagustuhan mo?
38:29.0
Yan, habang nandyan ka, in terms of seeing democracy at work.
38:35.0
Kasi minsan kailangan ng gano'ng kalabit sa mga Pinoy.
38:38.0
Kung contento ka sa nakikita mo ngayon, hindi yan yung dapat demokrasya.
38:42.0
Eto.
38:43.0
Kaso hindi natin naaabot ito kasi may mga taong nagsusuppress ng ating journey toward that kind of democracy.
38:50.0
Ayan, konting paliwanag lang.
38:52.0
Ingitin mo lang kami.
38:55.0
Alam mo, that's a good question.
38:58.0
I've been actually reflecting on that now.
39:03.0
But ang masasabi ko lang is dito, yung butante, siya talaga yung nasusunod.
39:16.0
Yung society, yung mga tao, sila ang kinakatakutan ng mga public officials.
39:28.0
Yung mga public officials dito, nagbabago sila.
39:37.0
Binabago nila yung policy nila, binabago nila yung strategy nila.
39:41.0
Based on what the people are saying, based on public sentiment.
39:47.0
Nakikinig.
39:49.0
Nakikinig sila at talagang nirirespeto nila kung ano yung sentimento ng publiko.
39:57.0
Now having said that, ang isang aspeto ng malakas na demokrasya is the ability of the public to formulate that sentiment.
40:10.0
And also to communicate that to the political class.
40:16.0
Dito kasi masasabi natin na nangyayari yun because meron silang mga malalakas na political parties dito.
40:24.0
Ikalawa, nagagawa nila yun kasi yung kultura nila hindi katulad sa atin.
40:33.0
Hindi sila dumaan dun sa feudal system, hindi sila dumaan dun sa patronage system.
40:39.0
Dito kasi kahit papano merong semblance of iron mentality.
40:49.0
So hindi masyado dito yung nakikita natin na may deference sa mga politiko.
40:55.0
May deference para sa mga nasa gobyerno.
40:59.0
Sa atin kasi ganoon yan.
41:01.0
Pag ang tawag nga natin sa mga congressman natin, honorable.
41:07.0
That's crazy.
41:09.0
Pero dito hindi.
41:12.0
So because of that, yung mga tao meron silang innate na compulsion na iniisip nila dapat pakinggan nyo kami.
41:28.0
Para sa kanila dapat makinig kayo sa amin.
41:31.0
Kung hindi kayong makinig sa amin, sa susunod na election takanggalin namin kayo.
41:36.0
Takanggal. Dapat nga ganoon. Sa atin wala.
41:40.0
They follow through.
41:42.0
If you follow Australian politics, makikita mo na yung mga politiko dati na conservative.
41:55.0
Yung conservative party dito, nilampaso.
41:59.0
Not by the opposition party per se but yung mga independents na tinatawag.
42:08.0
Kasi yung mga yun, nag-mobilize sila.
42:13.0
Sinuportahan nila yung kandidato nila at talagang pinakita nila na ito ang gusto namin klaseng politika.
42:22.0
And they were able to do it.
42:25.0
So that is really how I would say what makes a fully functioning democracy.
42:33.0
Yung taong bayan, the polity, the community, the public, they are able to properly and cohesively formulate their sentiment.
42:47.0
And communicate that to the political class.
42:52.0
Na hindi natin nagagawa sa atin.
42:54.0
Kasi nga sabi mo na tayo kasi unang-una may fan mentality.
43:00.0
Ikalawa, mas gusto natin nagbabardagulan.
43:05.0
Hindi tayo nag-uusap.
43:08.0
Alam mo na, merong sasabihin yung kaaway, yung hindi mo katulad sa politika,
43:14.0
ang una mong gagawin, i-insultohin siya.
43:17.0
So these are the, hindi naman sa pinipintasan ko yung politika natin and comparing it to a developed world.
43:30.0
Hindi ganoon.
43:32.0
What I'm trying to say is, yung politika natin, yung demokrasya natin, hindi dapat ganyan.
43:43.0
And we can do better definitely.
43:52.0
Atty. Michael Henry Yucinco, maraming salamat sa iyo sa pagpapaunlak dito sa ating panayam.
43:57.0
Again, ingat ka dyan sa Melbourne.
43:59.0
And as always, maraming salamat.
44:01.0
Pagkasanang madadala, uulitin pa natin ito.
44:04.0
Maraming salamat Christian at maraming salamat sa mga nakikinig sa iyo at nanonood.
44:35.0
Sipuhan ko lang ito.
44:39.0
Okay ba?
44:46.0
Patunogin lang natin ng kontak para medyo cool tayo.
44:50.0
Yung sinasabi ko, gusto ko i-share sa inyo.
44:52.0
Nagpunta ko sa Canada noong, when was this? November.
44:55.0
Nagbigay ako ng mga Martial Makuhan lectures.
44:59.0
I also had the opportunity to sit down with the officers noong elections sa Canada.
45:06.0
Ito po yung parang comelec nila.
45:08.0
Yung ano lang, inorient ako on how elections were being done sa Canada.
45:12.0
And then nakakaingit sa totoo lang.
45:14.0
Kasi isa ron, nagtanong ako sabi ko, in tukol sa cheating.
45:18.0
Sabi ko, ano yung mga mechanisms to prevent cheating? Anong ginagawa pag may nahuli ng daya?
45:24.0
Ang tagal bago sumagot noong official.
45:27.0
Sabi ko, bakit? Mahirap ba yung tanong?
45:29.0
Hindi, sinabihin ako afterward, the idea of cheating was very alien to them.
45:37.0
Hindi katulad sa atin.
45:39.0
Parang commonplace no? Alam natin may dayaan eh.
45:43.0
Ang tanong, saan ba walang dayaan?
45:45.0
So that's one.
45:47.0
E kung elections ang pinag-uusapan natin tapos matinding dayaan,
45:51.0
o kung hindi man nadaya yung makin, pero nasuppress yung tunay na boses
45:55.0
dahil tinapalan sa katutak na pera yung mga butante,
45:58.0
ano yung klase ng democratic exercise ang meron tayo?
46:02.0
Would you say that that election was clean? Fair? Or honest?
46:08.0
Yes, mataas yung turnout, pero papano kung naghanap yung vote buying?
46:12.0
Pwedeng based on data, ang daming bumoto.
46:18.0
Ang problema, ano ba yung nangyari sa baba? That's one question.
46:21.0
Ang dami-daming aspects nitong demokrasya na dapat pag-uusapan natin eh.
46:25.0
Kanina nalabas nga niya yung idea ng political dynasties kasama yun.
46:29.0
But again, siguro sa pagtatapos, I'd like to invite everyone to reflect
46:34.0
on what we have been missing as a democracy.
46:37.0
It's not enough that you're able to say something,
46:40.0
you're able to criticize someone, or say your sentiments against the government.
46:45.0
Ang problema, tulad nga na isang journalist na kilala ko,
46:47.0
sabi niya, more than saying or criticizing the government,
46:54.0
the more important question that needs to be asked is
46:58.0
what happens to you after you said that?
47:01.0
After you exercise that freedom of speech or of the press?
47:06.0
So hindi natin kasi malaman eh, di ba? Nandun yung takot eh.
47:10.0
Pwede mong sabihin, pero papano pag ginawa mo na?
47:13.0
Pag in-exercise mo na yung karapatan mo,
47:15.0
bubuli ka ng social media, hahanapan ka ng kuano-anong butas,
47:20.0
miski alam mo namang napaka-legitimate ng concerns mo, di ba?
47:24.0
Ihaharas ka ng big time.
47:26.0
So, yes, on paper, democratic tayo.
47:29.0
Talagang demokrasya tayo dito sa Pilipinas.
47:31.0
Ang problema, siguro tanongin natin,
47:33.0
ano ba yung kanidad ng demokrasya na meron tayo?
47:36.0
At papano ba natin ito ma-improve?
47:38.0
Papano ba bumibigyan ng better opportunities yung mas nakararaming Pilipino
47:42.0
na magaling o kasing galing, if not mas magaling pa rin sa mga nakaupo
47:47.0
para sila naman yung magsilbi?
47:49.0
Papano natin maiiwasin yung tinatawag nating elite at regulatory capture?
47:53.0
Yan po yung mga konsepto na dapat huwag niyong kakalimutan.
47:56.0
Tututukan niyo, example, ano ba yung elite capture?
47:59.0
Kung baka ikaw negosyante ka, napaka-powerful mo na sa negosyo mo,
48:03.0
gagawin mo, papasukin mo yung politika para matulungan mo yung negosyo mo.
48:08.0
Afterthought na lang yung tulungan mo yung mga taong bayan.
48:11.0
Number two, negosyante ka, tatapalan mo siguro ng pera
48:14.0
or talagang i-co-corrupt mo, i-babribe mo, aalagaan mo yung ilang mga mambabatas
48:21.0
para pagdating ng panahon, nakailanganin mo sila,
48:24.0
di mo na kailangan magsabi, alam na nilang gagawin.
48:27.0
Kakausapin mo yung mga nakaupo sa ilang komite,
48:30.0
uy, bibigyan kita ng pabaon.
48:33.0
O pag-break, eto pabaon mo, plane ticket, pabaon mo sa biyahe,
48:39.0
sama mo yung asawa mo.
48:42.0
Alaga sila, matinding shopping money ng mga politiko.
48:45.0
Para pagdating ng panahon, na let's say may mag-push ng isang panukalang batas
48:51.0
na makakasama sa interes ng negosyante,
48:53.0
nandun yung mga alaga niyang politiko, yung mga alaga niyang mambabatas
48:58.0
na magpuprotect sa interes niya.
49:00.0
So captured niya na yung kongreso mismo o ilang segments ng kongreso.
49:04.0
Nandun din yung regulatory capture. Yung mga regulatory agencies natin,
49:09.0
kontrolado rin ng mga mayaman at maimpluensya,
49:12.0
na dapat nagre-regulate ng kanilang negosyo.
49:14.0
So nandun yung inherent conflict of interest.
49:17.0
Alam nyo, napakabigat ng problema natin. Siguro hindi nari-relate sa marami sa atin.
49:21.0
And siguro yung iba masyado ng numb.
49:24.0
Kanya naman talaga yung sistema sa atin.
49:26.0
Kanya eh, kung lahat tayo tatanggapin nalang ito as a fact of life,
49:29.0
so anong klaseng demokrasya mayroon tayo?
49:32.0
Demokrasya on paper, demokrasya sa libro, pero hindi talaga sa realidad.
50:03.0
Once in a while, we get in touch. Tati ko po siyang director sa aking programa dati sa ANC.
50:08.0
Napakabait na tao.
50:10.0
So nagkaroon siya ng karamdaman recently pala.
50:14.0
Last November, nagulit ako kinuwento niya.
50:16.0
And I hope direct kudi talagang on your way to full recovery ka na.
50:21.0
I'll pray for you.
50:23.0
Marami marami salamat po sa inyong lahat.
50:26.0
And sana po ay magkaroon tayo ng restful weekend ahead.
50:32.0
Ayan. Marami marami salamat po.
50:34.0
Ayan, huwag na kayong mag-away-away siya.
50:37.0
Nababasa ko yung mga comments eh.
50:39.0
Nag-away kayo naman tinda big time eh.
50:41.0
Chill na muna. Okay.
50:44.0
Enjoy the company of friends and family and enjoy the weekend.
50:48.0
Marami salamat po. Magkita-kita po tayo sa Lunes.
50:50.0
Again, dito po sa Facts Verse.