Close
 


Historian explains ‘Panatang Makabayan’
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
Historian Joseph Scalice explains the different versions of the Philippine Patriotic Oath (“Panatang Makabayan”) and what it really means to be part of a race, drawing from his rich experience, including his effort to become a Filipino citizen before, in the country.
Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 27:14
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
... Yan ang Panatang Makabayan version 2023 at yan ang pag-uusapan natin ngayong gabi dahil may isang salitang pinanlitan base na sa advice ng ilang mga eksperto at ito ay inaprubahan ng Department of Education under Vice President Sara Duterte, the current Secretary of the Department of Education.
00:30.0
... May kasama po natin ngayong gabi ay isang historyador, isang eksperto pagdating sa kasaysayan, scholar when it comes to history in the Philippines and Southeast Asia. Siya rin po ay isang Presidential Postdoctoral Fellow at Nanyang Tech University sa Singapore. I'd like to welcome to Facts Verse for the very first time si Joseph Scalise. Good evening and thank you for joining us at Facts Verse.
01:00.0
... So hindi naman natin Panatang Makabayan Patriotic Oath ng Pilipinas. Ilagay muna natin sa konteksto Dr. Scalise. You are an American pero ang tatas mo mag-Tagalog. Tell us a bit about yourself, how you got involved in the Philippines at bakit ang galing-galing mo mag-Filipino?
01:17.0
Salamat na naman. Totoo, pinanganak naman ako sa Estados Unidos. Amerikano naman ang aking pasaporte pero lumaki naman ako sa Pilipinas. Ang aking mga magulang ay missionary, nag-pastor ang tatay ko. Lumipad kami ng Pilipinas noong 1983.
01:36.0
Batang-bata pa ako noon. Presidente pa si Marcos. May lima o anim na taong gulang ako noong lumipad kami ng Pilipinas. Kapapatay lang si Nino Yaquino noon.
01:48.0
Lumaki naman ako sa Pilipinas kaya sa Maynila mismo. Iba't ibang lugar sa Maynila, San Juan, Quezon City, Cajinta, Metro Manila. Yan ang naging aking tahanan kung baka. Pag-uusapan natin tahanan ng lahi pero para sa aking tahanan ko, Pilipinas. Kaya marunong ako sa Pilipinas.
02:09.0
So you've spent the most part of your life in the Philippines, tama ba?
02:13.0
Yes, over 20 years.
02:15.0
At dito ka rin nag-aaral?
02:18.0
Yes, pero buwat sa paglipat-lipat namin sa iba't ibang lugar, karamihan yan ay homeschooling. Pero yes, doon nag-aaral talaga ako sa Pilipinas.
02:29.0
Nag-high school sa Pilipinas. At bumalik naman in my 20s at nag-pastor sa Gitnang Luzon ng isang munting simbahan.
02:40.0
Gitnang Luzon. Okay, so ngayon, you're still an American pero very much Filipino at heart.
02:46.0
Yes.
02:47.0
Okay, sige. Pag-uusapan natin ito. Kasi I saw your tweet or series of tweets regarding this amendment doon sa Panatamakabayan. So yung salitang nagdarasal, ginawang nananalangin. No?
03:02.0
Yes. Napaka... Oh, sorry.
03:06.0
Go ahead. Is this a big deal ba?
03:09.0
No, it's not a big deal pero it is a chance to discuss the Panatamakabayan which is interesting.
03:15.0
Siguro kailangan pa ng konting baliwanag, hindi lang ako lumaki sa Pilipinas.
03:20.0
Dahil sa ma-experience ko nung bata ako, in my late 20s, I studied to become a historian at UC Berkeley.
03:29.0
At pinag-aralan ko ang history ng Pilipinas hanggang sa nagka-PhD ako ng Philippine history.
03:36.0
At meron akong sinulat na libro na lalabas sa taon na ito, The Drama of Dictatorship, Martial Law, and the Communist Parties of the Philippines.
03:43.0
Ang kasaysayan ng pagdiklaran ng Martial Law ni Ferdinand Marcos noong 1972.
03:47.0
At ang papel dito ng dalawang partidong komunista ng Pilipinas, ang PKP-NCPP.
03:53.0
Kaya nang dahilan kung bakit pinag-uusapan ko ang kasaysayan ng Pilipinas at ang Panatamakabayan.
04:00.0
Ngayon, yung tanong mo, yung pagpalit ng nagdarasal sa nananalangin, tama naman siguro yung pagpalit.
04:09.0
Ang ugat ng salitang nagdarasal ay sa wikang Kastila.
04:13.0
At sa gayon meron siyang tunog katoliko.
04:18.0
Samantalang ang nananalangin is originally a Tagalog word and therefore applies equally to Muslims and Christians and is more universally applicable.
04:29.0
Mas inclusive?
04:31.0
Yes, correct.
04:33.0
Pero kasi ako na lumalaki ako, I realized noong nag-uusap tayo before we went on air, hindi pa rin tayo nagkakalayo ng edad.
04:40.0
Kasi naaalala kong Panatamakabayan yung ang dulo niya, yung binalikan ko baka magkamali ako.
04:46.0
Paglilito ko rin po ang aking bayan ng walang pag-iimbot at buong katapatan, sisikapin ko mag-iisang tunay na Pilipino sa isip at sa risa at sa gawa.
04:55.0
Ito yung talagang nakamulatang ko at natin na nag-aaral sa Pilipinas at talagang every flag ceremony yan.
05:01.0
Nakakailang iterations sa bang Panatamakabayan natin.
05:05.0
Itong pangatlo, ako pati. Yung aking kinamulatan is yung ako'y kanyang kinukukop at tinutulungan upang maging malakas, maligaya at kapakipakinabang.
05:18.0
Tapos bilang ganti.
05:21.0
Tinago yan noong 2001 sa DepEd ni Raul Rojo. Maraming binago para maging mas conversational Tagalog daw.
05:29.0
Personal lang, mas gusto ko yung dati pero siguro yan ang aking kinasanayan.
05:34.0
At saka yung sisikapin ko maging isang tunay na Pilipino sa isip, sa salita at sa gawa. Maganda.
05:54.0
Pero sinulat ko sa Twitter at nakita mo naman kaya siguro nag-iaya dito sa programa.
06:00.0
Ang problema sa Panatamakabayan para sa akin at para sa mga ibang istoryador ay wala sa pagdarasal o pananalangin kundi nasa talatang tahanan ng aking lahi.
06:16.0
Ang isang istoryador na si Richard Chu, he writes about the history of Chinese Filipinos.
06:24.0
In his introduction, wrote of his own experience. Pinanganak sa Pilipinas, dumaki sa Pilipinas, nag-aral sa Xavier School.
06:31.0
Tapos noong nag-college may nagsabi sa kanya, sinasabing mong Pilipino ka, inchick ka.
06:38.0
Sabi niya, twin lunes, nagpapanatang makabayan siya, tapos sinasabing tahanan ng aking lahi.
06:46.0
Ang tanong, ang pagiging Pilipino ba isang lahi o isang nationality? Kasi may pagkaiba yun.
06:53.0
Ang lahi ang ibig sabihin, race or ethnicity, a common linguistic heritage.
07:00.0
Maraming mga Pilipino na hindi totoo na tahanan ng kanilang lahi ang Pilipinas.
07:05.0
Sila yung mga imigrante, mga Chinese, Indian, o kung totoo sila mga Aita na ibang lahi nila kahit sila ay mas matagal sa Pilipinas kaysa mga Malay o Austronesian.
07:18.0
So itong sinulat ko sa Twitter, problema ito.
07:23.0
At hindi ito gawa ng original Philippine Constitution noong 1898-1899 ni Mabini.
07:31.0
Kundi gawa ng mga kano noong 1935 sa ilalim ng Commonwealth.
07:38.0
Itong pinaka-interesting para sa akin.
07:41.0
For what? Ano yung crucial change nila ng mga Americans?
07:45.0
Ang tanong noong panahon ng himagsikan laban sa mga Kastila ay kung anong ibig sabihin ng pagiging Pilipino?
07:52.0
Tandaan natin ng salitang Pilipino ay binigyang bagong kahulugan noong panahon mag-uumpisa na ang himagsikan na yan.
07:59.0
Dati ang ibig sabihin ng Pilipino ay mga Kastila na pinanganak sa Pilipinas.
08:04.0
At ang tawag sa mga tatawagin nating Pilipino ngayon ay Indo, tawag ng mga Kastila.
08:10.0
Pero noong mag-ihimagsikan na pinag-usapan ng mga revolusionaryo, ng mga intellectual, kung anong tawag sa kanila.
08:19.0
Kung anong bagong kahulugan ng Pilipino.
08:22.0
At ayon sa Malolo's Constitution, Article 6, ang Pilipino, itong sinulat ni Aporinario Mabini,
08:29.0
ay sinamang taong pinanganak sa Pilipinas o anak ng isang Pilipinong ama o Pilipinong ina
08:38.0
o isang dayo na nag-naturalisa, ibig sabihin nanumpa ng katapatan sa Pilipinas.
08:43.0
At para manumpa ng katapatan sa Pilipinas, kailangan lang tumira sa Pilipinas ng dalawang taon at magbayad ng buwis.
08:49.0
Galang kasimple para maging Pilipino.
08:51.0
Yan ang pananaw ni Mabini, yan ang pananaw ng Malolo's Constitution.
08:55.0
Samantalang nung dumating ang mga kano, niyurakan nila ang independensya ng Philippine Republic,
09:02.0
nagkaroon ng gera, may 200,000 Pilipino ang napatay o namatay sa gera niyan.
09:10.0
Ang demokrasya ng Pilipinas ay inalis.
09:15.0
At ang kapalit, ang naging 1935 Constitution ng Commonwealth,
09:20.0
ang definition ng pagiging Pilipino, wala na yung pinanganak sa Pilipinas kundi kung ang tatay o nanay mo ay Pilipino.
09:31.0
Tapang magitan ng gano'n, naging lahi na kung Chinese ka at pinanganak ka sa Pilipinas, hindi ka pa rin Pilipino.
09:38.0
Kailangan pinanganak ka sa parents o Pilipino.
09:42.0
Exactly. Pero yung definition na parents na Pilipino, ibig sabihin gano'n din, lahi.
09:49.0
This became a court case in the 1940s after the Second World War.
09:54.0
Tapos sabi ng isang Chinese-Filipino na pinanganak sa Pilipinas na umalis ng Pilipinas at napunta ng Taiwan at bumalik.
10:00.0
Sabi ng korte hindi siya Pilipino, Chinese daw siya.
10:04.0
So para sa akin ito ang problema. Kung may babaguin sa panatang makabayan, para sa akin ito yan.
10:14.0
Pero tingnan natin kung okay lang sa iyo, saan nagmulang panatang makabayan? Kailan sinulat?
10:21.0
Wait, Joseph, before that. Ano yung sa tingin mo dapat ibalik o palitan in terms of that lahi? Ano yung masakmang wording?
10:32.0
Hindi ako magaling magsulat ng mga ganito. So nasa magsusulat. Pero the idea is someone from the Philippines as a geographical unit
10:46.0
who believes in the democratic principles of the Philippines. Yung dalawang yan.
10:51.0
Dahil yan ang gusto ni Mabini at para sa akin yan ang dapat maging basehan ng pagiging Pilipino.
10:55.0
Kung taga-Pilipinas ka as a new geographic lugar at naniniwala ka sa mga prinsipyo ng Constitution ng Pilipinas.
11:05.0
Joseph, I'm also tempted to ask, I hope you don't mind. Is this something that's very close to your heart?
11:11.0
That somehow you felt stung by this?
11:16.0
I suppose that's a very legitimate question and I suppose it's true.
11:21.0
I would like to think na kumbaga ang ugat o ang basehan ng kritisismo ko dito ay lalo na ang treatment ng mga Chinese Filipinos
11:32.0
which has been over the course of a great deal of time very, very difficult.
11:38.0
Pero totoo na rin, lumaki naman ako sa Pilipinas.
11:42.0
Nag-apply naman ako ng Philippine citizenship noong 1990s. Naging napakahirap.
11:47.0
Bigating talaga ang naturalization. Now this isn't about me.
11:51.0
Siyempre hindi naman dapat baguhin ang panatang makabayan dahil may isang maputing nagreklamo.
11:56.0
Pero maraming mga tao na nagmamahal sa Pilipinas, pinanganak sa Pilipinas, lumipat ng Pilipinas,
12:03.0
na hindi pa rin Pilipino hanggang ngayon dahil sa ganitong batas.
12:08.0
Can you talk a bit about that effort of you to be naturalized noong 1990s?
12:13.0
Kasi recently may nan-naturalized na American basketball player, si Justin Brownlee,
12:18.0
and I think he's going to play for the Philippines doon sa upcoming FIBA window.
12:23.0
Yung anong karanasan mo dito?
12:26.0
Ang justisya, ang kinikilala ng justisya ay pera.
12:30.0
If you have money, it is easier. If you don't, it is harder.
12:36.0
And at the time, I couldn't afford a lawyer.
12:41.0
Maraming naging hadlang, napaka-opaque ang sistema.
12:48.0
Hindi mo malaman kung anong dapat mong gawin.
12:50.0
Yung mga ibang nagsasabi ng ganito, yung mga ibang nagsasabi ng ganyan.
12:54.0
Hanggang sa I was a permanent resident pero di na kumpleto ang aking pagiging citizen.
13:00.0
Pangarap ko balang araw babalikan.
13:03.0
Anyway, it's a complicated process and I will say as an American citizen,
13:08.0
I was privileged in this.
13:10.0
Kung Chinese-Filipino ka o Indian or something else,
13:14.0
lalong mahirap sa'yo maging isang Philippine citizen. Mahirap.
13:18.0
Matanong ko na rin, Dr. Scalise, kasi I'm sure you've heard some Filipinos say this.
13:23.0
Siyempre very privileged ang isang American passport.
13:26.0
If I were an American carrying an American passport, I want to be a Filipino citizen.
13:30.0
I mean, ano yung meron? What's driving you? Saan yung hugot nito?
13:36.0
Ang puso ko ay Pinoy. As I said, lumaki ako sa Pilipinas.
13:41.0
Hindi lamang sa Pilipinas, sa tabi ng isang estero, sa kalagitna ng mga e-squatter.
13:45.0
Ang aking mga kababata, kalaro, kaibigan, napakahirap.
13:51.0
Nakita ko araw-araw ang kanilang kahirapan.
13:54.0
Walang mainom na tubig sa aming bahay. Mabaho kasi galing estero.
13:58.0
Kaya tuwing madaling araw, alas 4 ng madaling araw,
14:01.0
humpila kami na may dalang mga timba para makakuha ng tubig mula sa ilegal taps na nawasa
14:08.0
dahil may mayaman nakatira sa dulo ng kalye at may tubig ang bahay niya.
14:13.0
Itong mga karanasan ko ay nagbigay hulugan para sa akin ang pagiging Pilipino.
14:22.0
Nag-asawa ako sa Pilipinas. Ang anak ko ay Pilipino.
14:28.0
Ako lamang sa buo kong pamilya ang in-dead.
14:32.0
Kaya makahulugan sa akin. Importante sa akin.
14:37.0
Yung kinikwento mo kanina yung tumira kayo malapit sa estero, this was in Manila. Saan sa Manila ito?
14:43.0
Santa Mesa.
14:48.0
Your parents missionary, tama ba?
14:50.0
Yes, correct. Kung may kwento ko pa, isa pang formative experience para sa akin.
14:56.0
Hindi naman ako pinalaki na Amerikano.
15:00.0
Siyempre Amerikano ang mga magulang ko. Pero karamihan sa mga tradisyon ng Amerika hindi namin ginagalang sa aming bahay dahil nasa Pilipinas kami.
15:11.0
Pero isang importante sa tatay ko, yan ang paglalaro ng baseball. Believe it or not.
15:17.0
Pero American yung baseball.
15:19.0
Exactly. Mahalaga.
15:21.0
So, saan kami maglalaro? Saan liga? Nakaharap kami ng liga ng baseball para makapaglaro ako ng baseball sa Manila Polo Club.
15:32.0
So, twang Sabado umaalis kami sa Esquater. Bumabiyahay papuntang Manila Polo Club. Tapos bumabalik sa Esquater.
15:44.0
Yung karanasan ko yan, yung pagpunta ng Manila Polo Club, kung saan ang mga katulong may katulong at ang mga batang naglalaro,
15:54.0
ang yayay nagdadara ng damit at ng pagkain, etc. Tapos bumabalik ako sa calle, kung saan naglalaro ng patintero, etc.
16:03.0
Nagbigay mga tanong sa akin, bakit ganito ang Pilipinas? Bakit ganito ang kalagayan?
16:10.0
Paano nagkaroon ng ganitong klaseng kahirapan katapi ng ganitong klaseng kayamanan?
16:15.0
Ang mga tanong na yan para sa akin ay mga pangkasaysayang tanong, kaya ako naging historiador.
16:45.0
Q2,000-1 iteration na naging problematic. I didn't realize in overhaul pala talaga yung Panatamakabayan.
17:04.0
Gano'n ba? Gano'n katindi yung pagkakaano? Na-alienate ba yung sinasabi mo? Yung mga talaga nasa Pilipinas pero they just happen not to have either of their parents as Filipinos.
17:15.0
Talagang hindi sila kasama doon sa definition ng lahi. Gano'n ba katindi yung alienation na yan?
17:21.0
Kagaya nang sinabi ko, binanggit ni Richard Hsu, yung historiador na pinanganak sa Pilipinas, tapos tinawag siyang in-chief hindi Pilipino. At alam natin na maraming nakakaranas ng ganyan.
17:34.0
Ewan ko kung naisip nila sa TWING, nagpapanatang makabayan sa TWING lunes, yung tahanan ng lahi o hindi, pero andyan na yan sa pagkasulat.
17:44.0
Balikan natin kung okay lang sa iyo kung bakit ito ay gawa ng mga Amerikano o kung paano gawa ng mga Amerikano.
17:53.0
So ang mga Amerikano meron silang batas sa US noon ng tawag ay Chinese Exclusion Act.
18:00.0
At mga ibang imigrante malayang pumasok ng US at maging Amerikano. Pero may batas mula noong 1887 na bawal ang mga Chinese.
18:11.0
Noong ang Pilipinas ay naging kolonya ng US, nilipat nila yung batas niyan sa Pilipinas.
18:17.0
At yan ang naging ugat kung baga ng pagbago ng definition ng Pilipino.
18:25.0
Ang mga Chinese, sakok ng China, hindi sakok ng Pilipinas. Pinanganak ka sa Pilipinas o hindi, hindi ka pa rin Pilipino. Gawa ng kaluya.
18:35.0
Tapos nung sinulat ang panatang makabayan, sabi ni Pangulong Quezon noong 1938, ginawa niyong dahilan daw ang sosyalismong lumalaganap sa mga proletario sa gitna ng Luzon.
18:49.0
Sabi niya kailangan ng disiplina ng Pilipinas para hindi karat ang sosyalismo. Yan ang kanyang pananaw.
18:55.0
Para doon dapat may panatang bawat Pilipino na ang kanyang katapatang ay wala sa kanyang kapwa-uri kundi sa kanyang bansa.
19:08.0
At nagtaguyod siya ng isang Moral Code Committee, 1939.
19:14.0
At ang nagsulat ng naging Moral Code ay walang iba kundi si Jose P. Lorel na siyang naging presidente ng panahon ng mga Japon.
19:23.0
At ayong kay Lorel, bago dumating ang mga Japon, ang panatang makabayan daw ay magiging written Bushido Code ng Pilipinas. Bushido, yung warrior code ng mga Japon.
19:35.0
Ibig sabihin ang mga taga-Pilipinas kagaya sa Bushido noong 1920s, 30s and 40s sa Japan, ay nagsasabi na ang mga Pinoy ay handang mamatay para sa bayan.
19:45.0
Imbis na ang bayan ay naging paraan ng paglagod at pagtanggol ng karapatan ng mga maumayan, ang maumayan ay naging tagapaglingkod sa bansa.
19:58.0
Ang bansa ay hindi na paraan kundi tumuhin. It's no longer a means, it's an end.
20:03.0
Iyan ang basihan ng panatang makabayan.
20:08.0
It became mandatory in August 1940, and throughout the period of the Japanese occupation, iniibig ko ang Pilipinas, ito'y aping lugong sinilangan, ito'y tahanan ng aking lahi, etc.
20:21.0
Tapos noong 1950s, nagkaroon ng mandatory daily flag ceremony.
20:26.0
Ang interesting, isa pang interesting sa akin dito, huli.
20:30.0
Pangdaitigan itong phenomenon na ito, hindi lamang sa Pilipinas.
20:35.0
The pledge of allegiance in the United States, I pledge allegiance to the flag of the United States of America, and to the republic for which it stands, one nation, etc.
20:44.0
Araw-araw sinasabi ng mga batang Amerikano.
20:47.0
1942 ginawa yan. Halos kasabay ng gawa ni Lorel at ni Quezon.
20:54.0
At ang dahilan doon is World War II.
20:57.0
Tinitingnan nila ang katapatan ng mga maumayan sa Estados Unidos, sa Pilipinas at sa ibang bansa.
21:03.0
Handa pa silang mag-gera. Yan ang ugat, yan ang origin ng panatang makabayan.
21:12.0
Ang concern sa pagdating ng World War II at saka ang panganib daw ng sosyalismo.
21:43.0
Ang value ng panatang makabayan among students?
21:47.0
Or they think it's even more important to inculcate the principles behind the patriotic oath at this time?
21:56.0
It's a two-sided question.
21:58.0
The principles of paglilingkod and so on sa kapwa mong tao is napakahalaga.
22:05.0
Pero yung salitang paglilingkod sa bayan, it can mean something different.
22:11.0
Kung minsan ang pagkatugma niya ay sa ikaunlan ng bayan, disiplina ang kailangan.
22:20.0
Slogan ng Marcos dictatorship.
22:22.0
There are times when the Pledge of Allegiance, the panatang makabayan becomes something of a loyalty oath.
22:32.0
Mapapansin natin, mandatory ROTC ang pinag-uusapan. Disiplina, pinag-uusapan.
22:39.0
Martial law was a golden age, pinag-uusapan.
22:42.0
Para sa akin, yung mga gano'ng bagay nagbibigay ng panganib, yung pag-uusapan tungkol sa panatang makabayan
22:51.0
because the talk of nation is a double-sided thing.
22:53.0
Because nation is not one thing, it is multiple things. It's contested.
22:58.0
There is yung bansa ng uring namamahala at ang bansa ng uring manggagawa at magsasaka.
23:03.0
But they don't have the same interests.
23:06.0
So para sa akin, yan ang pinakatanong dito.
23:10.0
Sabihin natin, sige binago natin ang nagdarasang nananalangin pero ang sahod ng mga guro ay nananatiling mababa.
23:17.0
Hindi binago yan.
23:19.0
So depende sa pananaw ng tao, sa kanilang uri kung anong mahalaga.
23:25.0
Para sa akin, ang mahalaga yung condition ng ordinary mga mayan, manggagawa at magsasaka.
23:31.0
Eko yung ordinaryng Pilipino patuloy na inaabuso ng mga namumuno.
23:36.0
Exactly.
23:37.0
Medyo ano yan, mabigat na problema.
23:40.0
So promise, Dr. Joseph Scalise, I'll invite you again on FAQs first.
23:44.0
Mas may mga pag-uusapan pa tayo.
23:46.0
Siguro pwede natin pag-uusapan niya upcoming book muna. Kailan ba siya lalabas?
23:49.0
Ay, hindi pa ako sure exactly. July daw but maybe before.
23:54.0
Also, kausap ko ang Ateneo de Manila University Press para magko ng Philippine edition.
23:58.0
So I'm excited about that.
24:01.0
Soon, very soon.
24:03.0
Very soon, hindi siya abot si Edsa, sayang. O kaya sa Anniversary and Declaration of Martial Law.
24:11.0
Nga pala ito, sorry.
24:15.0
Ito last na, very last. Naalala ko lang.
24:18.0
Kasi in the coming days, we're going to commemorate the EDSA People Power Revolution.
24:24.0
Ano yung mga nakikita mong possibility na anong klaseng commemoration magkakaroon sa ilalim ng Marcos administration?
24:31.0
When in fact, kahit pagbali-baligtarin natin yung diskusyon o diskurso dito, that revolution ousted that family.
24:39.0
Exactly. Pati si Bongbong. Pati si Bongbong.
24:42.0
Hindi siya bata noon. Gobernador. Siya mismo hawak niya yung mga explosives sa Malacanang.
24:48.0
Kung sakaling darating ang mga tao sa Malacanang ng People Power,
24:51.0
sasabugin daw di ba Bongbong Marcos yung mga explosives na yan.
24:54.0
Kasama-kasama talaga siya sa panghahapi ng Marcos dictatorship.
25:00.0
Tapos ngayon, 2023, anniversary ng People Power sa ilalim ng Bongbong Marcos presidency.
25:08.0
Nakakagulat, no?
25:10.0
Oo nga eh. Anong na-imagine mangyayari under him?
25:15.0
Kasi noong President Duterte, very subdued. Parang mairaos lang.
25:21.0
Parang kailangan dumaan yung araw na yan. Pero dito, can you imagine what kind of commemoration there would be?
25:27.0
I don't know. There's so much falsehood, so much standing history and truth on its head.
25:31.0
Propaganda in social media, in movies, etc. Promoting martial law is a golden age.
25:38.0
One thinks that perhaps the legacy of People Power is being eroded by two things.
25:43.0
One, historical falsehood, pagsisinuhaling patungul sa kasaysayan, on an industrial scale.
25:49.0
But two, also, the legacy of People Power was that democracy would resolve the problems of the Filipino people.
25:55.0
Pero mastan mo, naghihirapan pa rin ng mga ordinary mga mamayan.
26:00.0
10% ng population ang nag-aabroad, baka makamit ng pera't ipapadala sa pamilya.
26:06.0
So many of the problems of the Philippines have remained unsolved.
26:10.0
And, I don't know, I think some people see EDSA as a failed revolution now.
26:15.0
Despite the ouster of Marcos.
26:18.0
And that's probably one of the reasons why they put their lot in another Marcos.
26:24.0
Anyway, pag-usapan natin yan sa susunod, no?
26:27.0
Siguro invite kita bago mag-EDSA People Power Revolution, kung pwede ka.
26:31.0
It's a good anniversary. Okay, I'll invite you again.
26:34.0
In the meantime, si Dr. Joseph Scalise, historian and expert sa Philippine history at Southeast Asia.
26:40.0
Maraming maraming salamat for joining us tonight dito sa Facts Verse.
26:43.0
Maraming salamat Christian.
27:13.0
Salamat po.