Close
 


Death by hazing: Is it worth it? | #TruthBombs
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
Paano kung yung mismong frat na sinasalihan mo pala ang papatay sayo? Is it worth it?
Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 12:03
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
Pag-ulit-ulit po yung mga ganyang pangyayari, nagiging cycle, so ngayon pinag-uusapan sa media,
00:18.4
kainit-init, pero alam nyo po yung shelf life ng mga ganyan balita, give it 2 or 3 weeks tapos
00:24.2
papupunta na naman tayo sa ibang pag-uusapan, makakalimutan na naman yung ganito, and then babalik na naman sa dating kalakaran yung mga fraternities, and then yun,
00:32.7
sigurado tayo meron na naman gumamatay. Kasi hindi naman sila nagtitino eh, parang deeply ingrained sa kanilang kultura yan.
00:39.4
Alam nyo po ako personally, very passionate po ako dito sa issue ng fraternity because when I was in college, sa UST ako noon eh,
00:46.8
I was writing for the campus paper, and then I think I was in 2nd year high college, I wrote a story, kasi may nangyari yan eh,
00:56.4
karahasan on campus sa UST, 1990s, late 90s. Meron isang frat, pinukpok ng bote ng coke yung isang estudyante,
01:07.9
then I covered that as a campus reporter, umabot hanggang hospital, di ko nakita gano'n kalaki yung tahe, etc.
01:13.9
Then later on, I also wrote a column about campus frats. So I wrote a column about it, nag-alit yung frat or frats sa UST.
01:25.9
Parang nasa kikinagkwento ni Doc na nangyari sa kanya sa UP, saka naman sa UST talaga aabangan ka sa classroom,
01:35.4
tapos babagabanggain ka habang naglalakad ka sa corridor.
01:39.4
One time, I had a classmate nun, alam niya eh, familiar siya rin sa ways of the frat.
01:44.4
Sabi niya, alika rito, alika rito, parang pagkalabas ko ng Central Library, kasama ko siya eh.
01:49.9
So hinatak niya ako, lumayo tayo rito, sabi ko bakit, mamaya ko papaliwanag sa iyo.
01:54.9
So after a few minutes, sini-explain niya sakin, priya naka-setup ka na, hubugbogin ka na nung frat, naka-ready na sila.
02:03.4
Again, in relation to the story that I wrote.
02:06.4
So pag iniisip mo, barbarian yung gawaan nitong ibang mga fraternities na ito.
02:11.4
Again, hindi po natin nilalahat.
02:12.4
Although sa linggo ng mga fraternities, I learned, sinasabi nila, it was actually people like me.
02:19.4
Tayo, yung mga hindi po member ng frat.
02:22.4
Kami po yung tinatawag, tayo po yung tinatawag din ng barbarians.
02:25.4
Don't get me wrong, I have friends na talaga member ng fraternities.
02:28.4
Sa law, in particular, may mga kilala akong mga matatalag na kaibigan na sa fraternity.
02:36.4
Pero I never really understood the ways, especially kung ang sales pitch is connection.
02:42.4
Kasi feeling ko kasi dyan, kung sales pitch sa iyo, magkakaroon ka ng better opportunities paglabas ng school, better connections,
02:49.4
yung mga makakilala mong mga head ng mga industries, mga kabrad mo, mas maganda yung employment opportunity.
02:56.4
Sales pitch siguro yun sa mga kulang sa self-confidence, siguro na hindi masyadong naniniwala sa kakayahan nila.
03:03.4
Pero kung sa tingin mo naman na kaya mo, you can actually do much better than those frat members.
03:08.4
Kasi baka ang gagamitin lang nila, ang ganansya nila, yung connection nila.
03:12.4
Hindi naman nila kailangan maging magaling.
03:15.4
Again, don't get me wrong, kung napapansin nyo po, I don't want to speak using sweeping statements.
03:20.4
Kasi meron din naman siguro na voting na idudulit yung mga frat.
03:23.4
Pero kung pag-uusapan po natin itong mga napapatay, nabugbogbog, nahi-haze, nang walang kapararakan,
03:32.4
at the very least dapat tanongin nyo ano ba sa isa yung fraternity na ito.
03:36.4
Isa rin po sa iniisip natin dito kasi yung power tripping.
03:39.4
Sabihin kasi ng mga frat members, hindi dapat may sistema yan.
03:43.4
Bakit hindi naman lahat napapatay sa hazing?
03:46.4
Eh hindi naman yan ang point. Ang point may namamatay at may napapatay kayo or pinapatay.
03:52.4
You have to accept the fact na minsan pag ibang tao binigyan mo ng kapangyarihan in a certain environment,
03:59.4
talagang na-unleash yung halimaw sa kanila.
04:02.4
Parang hindi natin alam kung ano yung mga background ng mga yan.
04:05.4
Meron ba silang... meron ba nag-analyze ng family background ng mga yan?
04:10.4
Pag binigyan mo ng paddle yan, gano'n ba kalakas yung ipapalo niyan?
04:15.4
Mga medical experts ba yan, specials para makita na oh mukhang hindi nila ito kaya.
04:20.4
Sabihin, hindi, you have to push through or beyond the limits of human endurance.
04:26.4
Hindi, nakaka-dismay. Kasi nung panahon ng Acho Castillo hazing death na yan,
04:34.4
pinatay o napatay ng kanya mga would-be bruds sa isang law fraternity dyan sa UST.
04:42.4
Reporter ako nun sa... saan na ba ako nun? ABS-CBN yata.
04:47.4
Yeah, I covered that, the Senate hearings regarding that.
04:52.4
Talagang maaawa ako rin sa pamilya. Napakaganda ng pamilya ni Acho Castillo.
04:57.4
Actually, years later, I bumped into his parents. Talagang kinukumusta ko.
05:04.4
Nakakaawa yung parents nila. Imagine mawalan ka ng anak, na walang kapararakan.
05:08.4
Tapos kung makikita nyo, ito rin hindi ko matanggap,
05:12.4
but that student had a very bright future ahead of him, si Acho Castillo.
05:18.4
Pero nasayang, dahil napatay siya rito sa initiation.
05:22.4
At nakikita natin during the hearing, ibang mga nag-i-initiate sa kanya,
05:26.4
alam nyo parang walang direction yung buhay.
05:28.4
Sila pa yung mga nambubugbog sa katulad niya, nangiinsulto.
05:32.4
Pero yung sariling law studies nila, hindi nila maayos-ayos.
05:35.4
And this is also the worst thing sa mga frat na na-involve sa ganyan.
05:39.4
Hindi niya mabuti. Pero sila mga tinuturo na kung ano-ano mga values.
05:44.4
Again, hindi natin nilalahat yung mga frat.
05:46.4
Pero bakit pagdating dun sa punta na may namatay,
05:50.4
ang instinct nila hindi naman protectahan yung napatay, yung victim na nila.
05:55.4
Dito sa kaso, ginagkwento ng polis dito sa kaso ni John Matthews sa Lilig,
06:00.4
ang option daw nung frat, sunugin yung katawan,
06:04.4
hindi dalhin sa ospital, ginawa tinapon.
06:09.4
Yan ba yung organization na gusto niyong samahan?
06:12.4
Kung ganyan ang pag-iisip nila pag may nangyaring unfortunate na insidente
06:17.4
tapos may cover up?
06:19.4
Dun sa Acho Castillo case, balikan nyo yung records, yung mga report.
06:23.4
Lumabas nun sa hearing na talagang yung mga alumni nila,
06:27.4
there were efforts to cover up the death or the killing of Acho Castillo.
06:33.4
Yan ba yung matinong organization?
06:36.4
Ang priority nila, mag-cover up.
06:38.4
Basa yung sense of justice, mga abogado yung karamihan dyan.
06:42.4
So, tingnan nyo mabuti.
06:45.4
Makikita nyo yung true test of character ng fraternity niyan.
06:49.4
Lalabas dun sa mga ganyan situations.
06:52.4
Pag may napatay, na-initiate.
06:55.4
Di naman sila, di naman na inaako.
06:58.4
They don't take responsibility.
07:01.4
They try not to be held accountable.
07:03.4
Naglalaglagan, sabi nga nung ating guest kanina,
07:06.4
ni Dominic Ligot.
07:08.4
So, nasa yung sinasabi nila ng character.
07:10.4
Kala ba natin, mga lalaki sila, di ba? Antatapang.
07:15.4
Kanina may nag-comment sa atin dito.
07:17.4
Hindi lang po, yung problema ng hazing na yan,
07:20.4
hindi lang po sa mga fraternities na nare-report.
07:23.4
Hindi lang sa law schools.
07:25.4
Pati po sa mga, sa medicine.
07:28.4
Sabi, may nag-comment kanina, sana ma-expose rin ang residency
07:32.4
dito sa Pilipinas ng medicine.
07:34.4
Hindi naman daw lahat ng departments.
07:36.4
Meron daw sanction kapag hindi tinupad ang gusto ng senior
07:40.4
kahit hindi tungkol sa trabaho ang pinapagawa.
07:43.4
Ayan, alam natin yung mga ganyang balita.
07:46.4
Tumbukin na natin sa surgery, sa medicine,
07:49.4
sa ang katutak yung pambaboli, pambabalahura na ginagawa dyan.
07:52.4
Power tripping.
07:54.4
May mga senior sa residente.
07:56.4
Nadidinig natin yan. Nakakarating sa atin yung mga information.
08:00.4
Minamanyak yung mga juniors nila.
08:03.4
Iba naman sinasabi, part yan ng training mo to steal your result.
08:08.4
Okay yun, tama yun. Dahil kailangan may ice veins so to speak
08:13.4
pagdating sa paggawa ng trabaho mo bilang doktor o bilang surgeon.
08:19.4
Pero makikita mo sa ang katutak yung power tripping.
08:22.4
Alam mo naman kung tinitrain ka lang to be a better doctor
08:26.4
o binubuli ka talaga o pinag-iinteressan ka o minamanyak ka.
08:30.4
Diba?
08:31.4
Again, hindi natin nilalahat to.
08:33.4
Pero kung may mga nakakapano dito ng mga nandyan sa ganyang field,
08:37.4
sa medicine, medical residency, ibang mga nasa surgery.
08:43.4
Huwag kayong mag-iipokreto. Alam nyo yung totoo yung sinasabi ko.
08:47.4
Hindi masyado nasisinaga ng araw kasi alam nyo po, ano yan eh,
08:52.4
old boys club, kanya-kanyang proteksyon. Diba?
08:55.4
Patinding cover up din dyan eh. Miska may ginagawang mali,
08:59.4
miska sumusobra na yung mga pinagagawa sa mga juniors,
09:03.4
sa mga masakababatang residente, miska wala ng kinalaman sa trabaho,
09:08.4
talagang bubulihin ka, bababuyin ka.
09:12.4
I heard meron sila dyan tinatawag na quit protocol.
09:15.4
Talagang they will make sure you would quit.
09:17.4
They will do everything to make you quit.
09:20.4
Pero napapagusapan ba yan? Hindi.
09:22.4
Kasi they want to protect their own eh.
09:24.4
Pilabagit ni Jonathan Trinidad, sabi niya sa PMA meron din.
09:27.4
Totoo yan, diba? Sa Philippine Military Academy.
09:31.4
Pero dito kapag inisip mo, eh hindi naman din talaga pwedeng babyhin ng mga would-be soldiers.
09:36.4
Kailangan talagang steal yung resolve ng mga yan.
09:39.4
Kasi pag pinadala mo yan sa jungles of Basilan for instance,
09:43.4
to fight the Abu Sayyaf, kailangan matitibay ang mga yan.
09:47.4
Pero nakikita din natin diba sa mga lumalabas sa mga reports before,
09:51.4
matindi ang bullying dyan, matindi ang hazing dyan.
09:54.4
O.
09:55.4
Naalam natin hindi natin matatanggal yan entirely eh.
09:59.4
Whether we like it or not, whether they admit it or not.
10:02.4
At may mga nakausap din tayong dati before, no?
10:04.4
Mga graduates ng Philippine Military Academy, sila mismo nagkikwento sa akin,
10:08.4
hindi po to hear sa ino.
10:09.4
Kung anong klaseng hazing na pinagdadaanan dyan.
10:12.4
Ngayon lang, mas marami sa kanilang nakasurvive, no?
10:15.4
And that was part of their...
10:19.4
siguro development as future soldiers.
10:24.4
Pero talagang sila mismo umaamin na meron talaga iba sinosobrahan eh.
10:29.4
Nagpa-power trip na lang eh.
10:31.4
May nakausap ko dating ano dyan eh, dating AAP chief of staff.
10:35.4
Siya naman tatawa-tawa.
10:37.4
Sabi niya, paglabas daw niya ng PMA, parang wala daw siyang katakot-takot.
10:41.4
Hindi po miski abangan daw siya sa kantong ng mga tambay
10:44.4
o ng mga basagulero.
10:46.4
Parang wala daw siyang katakot-takot.
10:48.4
Na parang kaya daw niya mabugbogin lahat dyan.
10:50.4
Well, ika na nag-ipekto sa kanya.
10:52.4
Pero kinuwento rin niya sa akin dati yung cycle.
10:54.4
Kasi nga minsan, or kadalasan,
10:57.4
nagiging ano yan eh, vicious cycle, no?
10:59.4
And I think this is also the same.
11:01.4
Or this also holds true with other fraternities.
11:04.4
Hindi pong, pag naranasan mo, yung ma-initiate, ma-hazing,
11:08.4
syempre babawi ka sa susunod.
11:10.4
Although, to be fair, may nakilala rin ako,
11:12.4
na much younger graduate ng Philippine Military Academy,
11:15.4
sabi niya sa akin,
11:17.4
attention sa kanya at sa ibang mga kasabay niya,
11:20.4
sabi nila, nung sinanay yung nadesupposition
11:23.4
to actually conduct initiation, yung mga ganyan,
11:26.4
parang naging ibay approach nila.
11:28.4
Sabi nila, ayaw namin gawin yung ginawa sa amin,
11:31.4
kahit pa paano siguro mabawasan yung cycle.
11:34.4
Well, may mga ganyang attitudes.
11:38.4
Pero, pag inisip nyo,
11:40.4
tanja na yan eh, no?
11:42.4
Ngayon, ang tanong, sapat ba yung batas natin?
11:45.4
Hindi lang batas ang solution dito eh,
11:47.4
o ang problema eh, kultura mismo eh, no?
11:50.4
Sana magising tayo ng konti dito.
11:52.4
Lalo kawawa to, si John Matthews sa lilig.
11:56.4
Grabe, nakakaawa.