Close
 


Pola looking for alternative livelihood for oil spill-affected fisherfolk | TeleRadyo
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
The local government of Pola is still looking for possible alternative livelihood sources for fishermen who were hit by an oil spill. For more TeleRadyo videos, click the link below: https://www.youtube.com/playlist?list=PL7amYNiWriCx_GugFDKNmRiV_xrWB_Uqf To watch the latest updates on COVID-19, click the link below: https://www.youtube.com/playlist?list=PL7amYNiWriCxDMQr0qW4Q_QS25yEr6PCT For more TeleRadyo full episodes, click the link below: https://bit.ly/TeleRadyo_Livestream Subscribe to the ABS-CBN News channel! http://bit.ly/TheABSCBNNews Watch the full episodes of TV Patrol on iWantTFC: http://bit.ly/TVPatrol-iWantTFC Visit our website at http://news.abs-cbn.com Facebook: https://www.facebook.com/abscbnNEWS Twitter: https://twitter.com/abscbnnews #TeleRadyo #ABSCBNNews #Sakto
ABS-CBN News
  Mute  
Run time: 13:59
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
Samantala, huling araw na po ng Pebrero
00:02.0
nang lumubog ang MT Princess Empress
00:04.4
sa bahagi ng karagatan sa Oriental Mindoro.
00:07.0
Ang marine tanker ay may dalang 800,000 na industrial fuel oil
00:11.8
na ngayon ay sanhinang perwisyo matapos tumagas mula sa barko.
00:15.9
Pero ang pinaka-apektado ng tumagas na langis
00:18.2
ay ang Pola Oriental Mindoro
00:19.8
kung saan din nakita ang MT Princess Empress.
00:23.5
Kaugnay po niyan, kausapin natin ng alkalde ng Pola Oriental Mindoro.
00:27.7
Magandang morning at welcome po dito sa SACTO Studio,
00:30.9
Mayor Jennifer Cruz.
00:32.6
Hi, Mayor.
00:33.3
Hi, good morning, Jeff.
00:34.5
Good morning sa lahat ng nanonood.
00:35.9
Magandang-magandang umaga po.
00:37.6
Mayor, nandito kayo sa Maynila ngayon dahil sa nangyaring Senate hearing.
00:42.1
Salamat po at napadaan kayo at nabisita dito.
00:44.3
Oo, kahapon.
00:45.9
Siyempre, first time ko na nakita.
00:48.4
Malayo ah.
00:49.4
Yung may-ari ng barko,
00:50.8
first time kong nakita siya ng malayuan.
00:53.0
Oo.
00:53.6
And yun yung first time din na...
00:55.3
Nakapag-usap ba kayo?
00:56.2
Hindi kami nakapag-usap.
00:57.6
Nanginaya nga ako.
00:59.0
Hindi ko nakausap.
01:00.0
Sobrang busy din.
01:01.4
And kailangan isasasana namin na kasama si Gobernador at yung ibang mayors
01:05.8
para at least makausap namin ng personal.
01:08.2
Hindi kami nagkaroon ng pagkakataon.
01:10.0
Ano po yung, kung nagkaroon na kayo ng pagkakataon,
01:13.5
ano po yung mga gusto nyo sabihin o itanong doon po sa may-ari?
01:17.4
Una-una, itatanong ko sana sa kanila,
01:19.4
bakit ang tagal nilang mag-respond sa amin?
01:21.9
Noong unang kailangan namin sila,
01:23.8
bakit hindi siya pumunta?
01:26.1
Bakit noong humingi kami ng tulong,
01:28.2
yung spill boom na hiningi namin sa kanila,
01:30.8
hindi kaagad nila naibigay?
01:32.1
Kasi gusto namin maprotektahan yung mangroves namin.
01:35.6
And ano yung ilalatag nila para sa bayan ng pola
01:38.9
na kailangan-kailangan namin?
01:40.2
Yung livelihood na nasira,
01:42.2
yung aming kalikasa na nasira,
01:45.2
syempre yung sobrang mahal na mahal namin na seven sanctuaries
01:48.5
ng pola na marine protected areas.
01:52.4
So ano yung plano talaga na for pola?
01:54.9
So yun yung gusto kong marinig sa kanila.
01:58.7
Mayor, sa punto pong ito,
02:00.2
syempre tuloy-tuloy naman yung ginagawa po ninyong cleanup.
02:03.4
Pero gano'n na ba siguro kalawak yung assessment po ninyo
02:07.8
ng talagang matindi yung naging damage nitong langis?
02:12.2
At kahit po tuloy-tuloy yung cleanup ninyo,
02:15.6
eh pang babalik-balik, diba, bumabalik?
02:19.0
Kasi cleanup ngayong araw, bukas meron na naman.
02:21.4
Sobra, sobra.
02:22.6
Alam mo Jeff, yung 11 barangays natin na coastal area,
02:28.0
yun kasi is 47 kilometers.
02:30.9
So yung water natin doon, yung water area natin,
02:35.6
hindi kumas alam kung gaano kalaki yun.
02:39.9
Pero sobrang laki na ng damage ng bayan ng pola.
02:43.3
Kasi hindi na nga makapangisda yung ating mangingisda.
02:47.0
Wala na rin pwedeng manisid
02:48.8
Kasi namatay na rin yung,
02:50.7
ibang namamatay na rin yung mga pusit,
02:54.2
yung ibang isda namamatay na rin.
02:56.5
Even yung turtles, umaalis na doon na sobrang
03:00.6
mahal natin yung mga kalikasan natin.
03:03.4
So para paano?
03:04.5
Hindi na namin alam kung saan kukuha ng hanap buhay
03:07.0
yung mamamayan ng bayan ng pola
03:08.3
na nakatira sa coastal area.
03:10.6
Kasi yung affected area, sobra lahat.
03:12.7
Lawak?
03:13.3
Oo, malawak na siya.
03:14.6
Sobrang lawak na siya.
03:16.7
Yung 533 hectares na mangrove areas natin
03:22.2
is affected na lahat.
03:23.9
At syempre po, nabanggit po ninyo yung epekto
03:26.9
syempre, hindi lang sa kalikasan,
03:28.5
pati rin po sa livelihood ng mga tao.
03:31.1
Lalo na po, sa aspeto ng turismo,
03:34.0
lalot yung pola may napakagandang white sand beach
03:38.0
at parang malaborakay nga, di ba Mayor?
03:40.4
E paano po yung mga business owners po natin doon?
03:45.4
Kahit po yung casual workers na nakaasa sa turismo,
03:49.7
ang mga bibisita.
03:50.7
Sobra, Jeff.
03:51.7
Kasi maraming nag-cancel na.
03:54.0
Sobrang kawawa yung mga resort owners.
03:57.1
Wala na talaga silang ibang...
03:59.0
Nag-cancel lahat, talos.
04:00.6
Lahat na talaga nag-cancel na.
04:03.8
Lahat nag-cancel ng reservation.
04:05.5
So, paano yung kita nila?
04:07.2
Ngayon, pa-peak talaga kasi yung Holy Week
04:11.1
na yun yung inaasahan namin,
04:13.4
nakikita ka after ng COVID time.
04:16.2
Ito yung medyo makakabawi na yung mga resort owners.
04:19.8
Ngayon, wala lahat yun.
04:21.5
Kasi nasa 21,000 na turist ang mga pumupunta.
04:26.7
Pa-increase ng pa-increase kasi yun.
04:29.4
Ngayon, wala talaga...
04:31.1
Pumupunta ngayon doon para siguro mag-check
04:33.8
anong meron na oil spill.
04:35.4
Pero palagi naka-facemask.
04:36.8
Pero alis din ka agad.
04:39.0
Yung mga ibang pumunta, kikiusisa lang.
04:41.3
And, syempre, yung mga reporters nandoon
04:43.5
para i-check kung ano yung nangyayari.
04:45.7
And yung mga Japanese nandoon, syempre.
04:48.3
Pero hindi sila naka-stay doon kasi
04:50.3
hindi yata sila pinayagan na mag-stay
04:52.7
kasi hindi pwede maamoy na matagal.
04:54.7
So, paano sila mag-stay doon?
04:56.6
So, wala talaga. Wala kaming kita ngayon.
04:58.7
Paano po yung mga making isda naman po?
05:02.3
Umaasa na abanggit po ninyo.
05:03.8
Yung mga pusit, mga isda na apekto.
05:05.9
Sa ngayon, may ayuda po.
05:07.2
Pero hanggang kailan po yan?
05:08.2
Hanggang kailan?
05:09.2
Hindi pwedeng palagi kaming aasa sa gobyerno.
05:12.5
Sabi ko nga, ang polenyo naman,
05:14.0
masisikap, mababait.
05:15.8
And maghahanap talaga kami
05:18.3
ng alternative na programa para sa kanila.
05:21.5
And kami naman as local government,
05:23.9
aalalayan natin hanggat kaya natin.
05:25.9
Pero hindi kakayanin ng budget, Jeff.
05:28.2
Napakaliit ng budget ng local government.
05:30.6
We only have P600,000 doon sa QRF natin.
05:33.5
Paano namin masustentuhan sila?
05:35.6
So, kailangan namin mag-isip
05:37.5
ng alternative na programa para sa kanila
05:40.1
na livelihood programs ito.
05:41.8
At kailangan siguro ng national government
05:45.0
na tulungan kami
05:46.1
para at least bigyan kami ng idea
05:48.1
ano pang alternative para sa mga manginisda.
05:50.6
Kasi, would you imagine,
05:51.9
4,800 ang aming affected families
05:55.9
and kalahati noon, Jeff, ay fisher folks.
05:59.9
In fact, nagkipag-usap sa kanila.
06:01.6
Alam mo, umiiyak.
06:03.0
Naantig yung puso ko
06:04.4
kasi hindi ko nalang naibigay sa inyo yung video.
06:06.9
Habang kausap po sila, umiiyak sila.
06:10.0
Kasi, paano nga naman yung nag-aaral nila na kolehyo?
06:13.5
Paano na masusten yung pambayad sa school?
06:16.6
Paano yung buhay nila?
06:19.2
Paano yung pamasahin ng estudyante
06:21.6
papunta sa school?
06:22.8
Hindi naman pwedeng utangin
06:24.9
yung pamasahin sa tricycle.
06:26.6
Kasi syempre nagbabaya din yun.
06:28.5
Yung aspeto ng ayuda.
06:29.9
Yung aspeto ng ayuda.
06:31.1
Hindi mako-cover kasi yun.
06:33.4
Syempre, hanggang kailan
06:35.0
yung programa ng national government.
06:37.3
Kapon, mayor, nakausap namin yung UP Marine Institute.
06:41.8
Ang sabi nila, may mga senaryo na
06:44.4
pag ganito gawin, may 1 to 3 years
06:47.8
na pwedeng matapos na itong pag-lean-up.
06:50.5
May senaryo na 3 to 5 years
06:52.8
pag ganito naman yung ginawa.
06:54.6
Pero ang mahalaga doon, taon eh yung dulo.
06:57.4
Alam mo Jeff, yung nakatakot namin,
06:59.4
sobrang takot kami doon kasi
07:01.0
habang naririnig namin yung mga news
07:02.8
at yung in-interview yung mga experts.
07:05.1
Parang nawawalan kami ng pag-asa
07:07.9
na ganun pala katagal.
07:09.4
Nahihirapan.
07:10.8
Lalo kami nagagalit doon sa may-ari
07:12.7
na ano yung plano nila?
07:15.1
Kasi ganito pala katagal.
07:17.2
1 year or 2 years.
07:19.0
Pagpalagay, kahit nga 6 months Jeff,
07:20.8
yun nga 3 days, matagal na sa amin
07:23.1
kasi hand-to-mouth yung ating mga fisher folks.
07:25.8
Sobrang hirap para sa aming mamamayan ng pola.
07:29.7
And ako as punong bayan, alam mo,
07:32.4
sobrang hirap ako kasi
07:34.2
pag nakikita mo yung mamamayan mo
07:36.1
na walang, pupunta sa iyo na walang makain,
07:38.9
Mayor, papasok po sa school yung mga bata,
07:42.8
walang makain, papano po yung pamasahin nito?
07:45.7
Syempre biglang nandyan naman.
07:48.3
Thankful kami sa DSWD, DNR,
07:52.1
syempre sa DOE,
07:54.6
kasi nagbibigay ng mga kaukulang lunas
07:56.9
para sa mga may sakit natin
07:58.5
na affected ng oil spill.
08:00.5
And syempre yung ating DOLE,
08:02.7
yung TUPAD program,
08:04.5
sa mga senador na tumutulong sa anin.
08:06.6
Pero hindi pwede natin palaging asahan sila.
08:09.8
Kailangan natin talaga mag-isip ng alternative.
08:12.5
Sa ngayon, wala pa po tayong iisip
08:16.2
o pinaplano ng mga pwedeng gawin,
08:19.2
ng mga alternative programs?
08:21.0
Pinag-iisipan natin,
08:22.3
pinatawag ko nga yung isang staff natin,
08:24.5
na magaling doon sa library programs
08:26.4
at yung alternative na programa para sa kanila.
08:29.3
At ilalatag sa akin nila by Monday
08:32.3
at makikipag-usap ako sa Fisher Fox.
08:34.6
At yun ang ihingi na namin ng budget
08:36.8
para hindi palagi kami naka-asahan.
08:39.1
Masustainable na para sa kanila na hanap buhay.
08:42.6
Opo. Yung may-ari,
08:44.6
may naasaan po ba kayo na dapat mag...
08:47.2
Hindi na kami humaasay.
08:48.4
Bakit?
08:49.2
Baka kasi ang tagal eh,
08:50.8
baka mamaya,
08:52.0
sabi nga nila walang permit
08:53.6
o baka hindi makakuha talaga,
08:54.9
maka-claim sa insurance nila.
08:56.6
So tapos mahirap.
08:58.2
Kumaga, yung barko,
08:59.8
I've heard na parang
09:01.2
loan lang din yung barko.
09:02.2
So hindi namin alam
09:03.4
kung ano ba yung papaniwalaan namin.
09:05.1
Pero siyempre,
09:06.1
ito ay pagkakamali nila,
09:08.6
gawa nila ng paraan.
09:10.2
Yung mga naapektuhan
09:11.8
at nasirang kalikasan,
09:13.3
gawa nila ng paraan.
09:14.4
Kasi dapat liable silang lahat,
09:17.4
diba?
09:17.8
Kung sino man yung may-ari niyan.
09:19.8
Pag-isipan nila kung paano nila gagawa ng paraan
09:22.2
at tutulungan ang mamamayan na bahay ng pano.
09:24.2
May nakaset na po bang meeting kayo?
09:26.6
Wala pa.
09:28.6
Kasi siyempre ang dami yung tanong, I'm sure.
09:30.6
At hindi lang po kayo,
09:32.6
yung mga ibang punong bayan
09:34.2
at ibang government officials,
09:35.3
nag-usap-usap lang po ba kayo?
09:36.6
O, kasi sabi nga nila,
09:38.6
siyempre ako yung most affected.
09:40.6
At palagi nilang pinapakinggan
09:42.2
yung mga suggestion natin.
09:43.6
At palagi kong sinasabi sa gobernador
09:45.4
na ito ang gobang kailangan ko.
09:46.6
That's the reason why
09:47.8
nagtayo ka agad ako ng task force
09:49.0
to investigate it.
09:50.2
So parang ako yung umaasa na
09:53.0
sana gawa ng paraan.
09:55.8
Sabi nga,
09:57.8
pag naiba yung ihip ng hangin,
09:59.8
sana hindi nila maranasan
10:01.8
yung mga sinasabi ko na
10:03.8
ang hirap nang nararanasan namin.
10:05.8
Sana yung ibang bayan hindi maranasan
10:07.8
yung nararanasan na bahay ng Pola.
10:09.8
Sana huwag na yung ihip ng hangin
10:11.8
baka mapunta sa iba.
10:13.8
Mapunta sa Batangas o mapunta sa Porto Galera
10:15.8
na napakaraming turist doon.
10:17.8
Mapunta sa Calapan City
10:19.8
na kung saan dumadaong
10:21.8
ang barko natin.
10:24.6
Mga ito nang nararanasan.
10:26.6
Kasi yung barko ay nasa bahay ng Pola.
10:28.6
Nandoon ngayon yung barko.
10:30.6
Sabi nila,
10:32.6
hindi pa daw yun yung talagang oil
10:34.6
na naggaling
10:36.6
doon sa mismong
10:38.6
800,000 liters.
10:40.6
Sabi ko, saan ang galing yung iba?
10:42.6
Parang ang dami naman
10:44.6
kung galing lang sa makina.
10:46.6
So question kasi yun
10:48.6
na hindi pa pwedeng masagot ngayon
10:50.6
kasi wala pa yung ROV na tinatawag nila
10:53.4
robotics na kailangan
10:55.4
para makita yung ilalim ng barko.
10:57.4
So wala pa yun Jeff.
10:59.4
Naghihintay pa rin tayo
11:01.4
pero sana nagbigay ako ng timetable
11:03.4
na 10 days and after 10 days
11:05.4
we'll file the case against them.
11:07.4
So balak yun lang po nga sa ampahan
11:09.4
ng 10 days may gano'ng taning?
11:11.4
Yes.
11:13.4
Kasi binoon na namin yung task force
11:15.4
kailangan na namin ayusin at intindihin ito
11:17.4
kasi yung 10 days ay matagal.
11:19.4
Meron silang 23 days
11:22.2
ngayon 14 days pa lang yan
11:24.2
pang 14 days o 24 days na
11:26.2
so 10 days nag-start kami
11:28.2
2 days ako.
11:30.2
Kailangan nilang gawa ng paraan ito lahat.
11:32.2
Pang huli na lang po Mayor
11:34.2
may gusto po ba kayong mensahe po
11:36.2
sa inyong mga siguro kababayan
11:38.2
na nakikinig at apektado po
11:40.2
nitong oil spill
11:42.2
at syempre yun din po yung tanong, nag-aantay ng sagot
11:44.2
at umaasang sa inyo po
11:46.2
maririnig yung sagot na yun
11:48.2
anong po ang mangyayari sa kanila?
11:51.0
Sa lahat po
11:53.0
dahan-dahan lang po tayo
11:55.0
nandiyan naman ang
11:57.0
syempre lahat ng National Government
11:59.0
ay tumutulong sa atin
12:01.0
DSWD, nandiyan ang
12:03.0
DOH, nandiyan ang
12:05.0
DNR, nandiyan ang DOLE
12:07.0
yung Tupad Program sila, nandiyan yung
12:09.0
ibang Senador na tumutulong sa atin
12:11.0
hintay-hintay lang tayo
12:13.0
pero syempre huwag masyadong umasa
12:15.0
again alam ko na ang
12:17.0
polenyos ay masisipag at mababait
12:19.8
kung may tumulong sa atin
12:21.8
okay, good for us
12:23.8
pero kung talagang tayo ay walang tutulong
12:25.8
hanggang sa huli, hanggang sa dulo
12:27.8
dahil tayo naman talaga ang
12:29.8
maghahanap kung anong
12:31.8
kailangan natin sa pang-araw-araw na hanap buhay
12:33.8
nandito lang ako
12:35.8
na kaalalay sa inyo, gagawa natin
12:37.8
ng paraan yung mga livelihood programs
12:39.8
sa bawat barangay na alternative para sa
12:41.8
ating future folks, lalo na
12:43.8
sa tabing dagat
12:45.8
kailangan mag-facemask po kayo
12:47.8
hindi pwedeng magkasakit tayong lahat
12:49.8
kailangan paingatan ang ating mga sarili
12:51.8
kasi hindi namin kakayanin
12:53.8
na kayo ay puntahan everyday
12:55.8
para puntahan ng MHO natin
12:57.8
at gamotin everyday
12:59.8
magingat lang po yung mga matatanda
13:01.8
lumikas muna kasi
13:03.8
hindi pwede kaming palaging magsasabi everyday
13:05.8
huwag muna matigas ang ulo
13:07.8
makinig muna kay Mayor
13:09.8
so sa inyong lahat maraming maraming salamat
13:11.8
God bless and
13:13.8
huwag mawawalan ng pag-asa
13:15.8
at maganda tayong lahat
13:17.8
Thank you po Mayor, I'm sure marami po
13:19.8
ang hindi po
13:21.8
naiingget sa position po ninyo
13:23.8
at siyempre
13:25.8
sa mga polenyo po
13:27.8
na talagang malaki yung
13:29.8
hamon na hinaharap sa, hindi lang po ngayon
13:31.8
sa mga susunod pang buwan
13:33.8
at taon dahil nga po sa lawak nitong pinsala
13:35.8
Mayor maraming salamat po
13:37.8
sa oras na ibinigay po ninyo sa amin
13:45.8
Thank you for watching!