#NEWSExplainED | Noong nakaraang linggo, umarangkada ang usapin ng charter change (Cha-Cha) sa Mababang Kapulungan. Pero gaya ng dati, mukhang mabibitin ulit ito sa Senado. #News5 Follow News5 and stay updated with the latest stories! Facebook: facebook.com/News5Everywhere Twitter: twitter.com/News5PH Instagram: @news5everywhere Tiktok: https://www.tiktok.com/@news5everywhere Website: news5.com.ph

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Nung nakaraang linggo, umarangkad ang usapin ng charter change sa mababang kahulungan.

Pero gaya ng dati, mukhang mabibitin to ulit sa Senado.

Nung Marso 6, pinasan ang Kongreso ang Resolution of Both Houses No. 6

na nagpapatawag ng isang Hybrid Constitutional Convention or CONCON para amyenda ng konstitusyon.

Overwhelming ang boto sa Kongreso.

Sa 314 members, 301 ang bumoto para sa isang CONCON.

6 naman ang bumoto laban dito.

Sa ngayon, umaandar na sa mababang kahulungan ang House Bill 7352 na nagdedetalyan itong Hybrid CONCON.

Iba naman itong Hybrid CONCON.

Sa ilalim kasi ng 1987 Constitution, may tatlong paraan para amyenda ng saligang batas.

Ang una ay ang Constitutional Convention na mas madalas hinahalalang taong bayan pero minsan ay ina-appoint.

Gano'ng nangyari nung 1986.

Ang pangalawa ay ang Constituent Assembly kung saan ang Kongreso mismo ay mag-aamenda sa konstitusyon

at ang People's Initiative na hindi pa nasusubukan.

Sa ilalim nitong Hybrid CONCON, merong 316 CONCON delegates.

20% ng mga delegado ay mga sectoral delegates na ia-appoint ng House Speaker at ng Senate President.

Ang halala ng mga district delegates gagawin dapat kasabay ng barangay at SK elections itong katapusan ng Oktubre

samantalang ang mismong plebisito para sa mga constitutional amendments gagawin na dapat sa 2024.

Sa huli, ayon kay Speaker Martin Ramaldes,

ang pakailamang talaga nila ay luwaga ng mga economic provisions sa 1987 Constitution para pumasok ang mga foreign investments.

Sa kabila ng matinding suporta mula sa mababang kapulungan, mukhang hindi na po uusad itong usapin ng charter change.

Ang dahilan yan ay ang kawala ng anumang suporta mula sa Senado.

Bagamat maraming mga senador ang paig na amienda ng konstitusyon, may dalawang isyong nakaharang.

Una ay ang prioridad.

Mas gugustuin daw na maraming senador na bigyang prioridad ang ibang bagay.

Gaya ng taas ng presyo ng bilihin.

Pangalawa ay ang laki ng gastos para sa isang constitutional convention.

Iba-ibang numero ang nababanggit.

Ayon kay Cong. Rufus Rodriguez na nagsusulo ng CONCON sa House,

aabutin ng P9.5B ang lahat magmula sa eleksyon ng delegado hanggang sa mismong plebisito.

Pero sa estima ng National Economic and Development Authority,

kung standalone ang eleksyon ng mga delegado at ng plebisito,

maaring umabot ang gastos sa P28B.

Ayon sa konstitusyon, kailangan ng two-thirds vote ng kongreso at senado para magpatawag ng constitutional convention.

Kaya't bagamat pasado na sa kongreso, kailangang pumabor ng 16 ng 24 ng senador.

Sa ngayon, malapong makuha ang numerong iyan.

Dahil kung susuriin mo ang pahayag ng mga senador,

labing tatlo sa kanila, o higit kalahati na, ay kontra sa resolusyong pinasa ng kongreso para sa isang CONCON.

Si Senate President Mig Zubiri, sinabing kalahati ng mga senador ay tutol sa panukala ng kongreso.

Ayon kay Sen. Grace Poe, lehis daw sa sigmura ang usaping ito.

Untimely naman ang tingin dito ni Sen. Aimee Marcos.

Si Sen. JB Ejercito, pabor sa pag-amienda, basta't magagaransyang walang usaping politikal sa mga amendments.

Pero alam ng lahat na hindi ito magagaransya ninuman.

Sa huli kasi, nakabimbing isyo pa rin ang unitary at federal form of government.

Ang presidential or parliamentary, at pati ang unicameral versus bicameral parliament.

Ibang debate pa ang lifting ng term limits at term extensions.

Si Sen. Robin Hood Padilla, na nagsusulo ngayon ng constitutional amendments sa Senado,

kontra sa panukala ng constitutional convention.

Bilang chairman ng Senate Committee on Constitutional Amendments,

itutuloy pa rin niya ang charter change, pero sa ilalim ng constituent assembly.

Pero maaring ang talagang nagpataob ng timbang ay ang malakanyang.

Bagamat walang direktang papel ang malakanyang sa pag-convene ng isang kon-kon,

sinabi ng Pangulo na hindi ito prioridad ng kanyang administrasyon.

Ayon sa Pangulo, hindi itong tamang panahon para pag-abalahan ang konstitusyon.

At ang mga economic reforms na gusto rao ng Kongreso, ay di naman daw kailangan ng charter amendments.

Hindi lamang ang Pangulong Marcos ang may gantong pananaw.

Baging iyong anak ni dating Pangulong Rodrigo Duterte,

na una nagsulong din ang charter change, hindi sumang-ayon sa resolution of both houses number 6.

Si Davao Congressman Paulo Duterte, hindi naman daw tutol sa charter change.

Pero hindi raw itong tamang panahon dahil mas malaking isyo sa taong bayan,

ang kahirapan at ang taas ng presyo nang bilihin.