Close
 


Marcos Jr. biyaheng America
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
Pag-usapan natin ang nakatakdang meeting nina President Marcos Jr. sa US President Joe Biden sa gitna ng sigalot sa Taiwan at South China Sea. Makakausap natin si Prof. Renato De Castro. At 8 pm, makakasama naman natin si Ronald Llamas tungkol sa sitwasyon ni dating senador Leila De Lima na naka-detain noon pang 2017.
Christian Esguerra
  Mute  
Run time: 54:01
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
🎧 Intro Music 🎧
00:24.0
Alright, good evening po sa inyo lahat. Ako po si Christian Esguerra at welcome po sa ating episode ngayong gabi ng Facts Verse.
00:31.0
As always maraming salamat po sa patuloy niyo pong pagtangkilik dito po sa ating programa. Kamali tayo sa ating framing no?
00:39.0
Anyway, medyo tayo may konting blooper at start nasa gilid ako bigla no?
00:45.0
Anyway, sa mga nakikinig sa podcast ito hindi naman niya, hindi niyo siya mapapansin.
00:49.0
Pero dito lang sa mga nanonood sa YouTube at Facebook medyo kamali tayo ng framing.
00:55.0
Anyway, magandang gabi po sa inyo lahat. Ang pag-uusapan natin ngayong gabi, dalawang topics po.
01:00.0
Una, yung nakatakdang pagbisita ni President Ferdinand Bongbong Marcos sa United States para makapagpulong po kayo as President Joe Biden.
01:09.0
Tapos sa second interview natin mamaya after this, pag-uusapan naman po natin ang sitwasyon ni dating Sen. Leyla D. Lima dahil meron siyang tatlong kaso na isinampa noong panahon ni President Rodrigo Duterte.
01:23.0
Yung isa ron dismissed na, yung isa submitted for resolution pero biglang humiris ang Department of Justice.
01:30.0
Gusto nilang pabuksan dahil magpapresent parao sila ng isa pang testigo. Mamaya po yan.
01:35.0
So ngayon pag-uusapan po natin yung nakatakdang pagbisita ni President Marcos sa United States.
01:40.0
Pakasama po natin muli sa ating programa ngayong gabi. Isa pong professor ng International Studies sa De La Salle University.
01:48.0
I'd like to welcome to our program si Prof. Renato De Castro. Magandang gabi po sir and thank you for joining us dito po sa Facts Verse muli.
01:58.0
Magandang gabi naman ulit Christian at maraming salamat na binigyan mo ako magkakataon para magpagkwentuhan sa iyo.
02:28.0
Hindi tayo interesado sa international affairs pero ang international affairs interesado sa atin. I'm just paraphrasing si Leotol Stoy. War might not be interested in us, we might not be interested in war but war is interested in us.
02:58.0
So may legal issues na nakabuntot sa mga Marcoses. Obviously naman may diplomatic immunity ng Presidente na siya. So no issue. Ang pag-uusapan natin dito Prof. De Castro, ang timing ganoon baka importante itong pagbisita ni President Marcos at this time sa United States para sa isang pulong with Joe Biden.
03:28.0
He was one of the very few leaders who were given the opportunity to meet President Joe Biden on the side. I think they met for less than two hours. So this is an opportunity for them of course to solidify that relationship and more importantly,
03:49.0
it's to reaffirm what has already been discussed. A few weeks ago nagkaroon ng 2 plus 2 meeting. For the first time since 2016, na-convene yung 2 plus 2 meeting. Ano ba yung 2 plus 2 meeting? Yan yung meeting ng foreign secretary natin, si Sec. Enrique Manalo.
04:11.0
Tapos of course yung OIC ng Department of National Defense, si OIC Galvez. Napili nila yung counterpart nila, si Secretary of State, si Anthony Blinken and of course yung Department of Defense, si Lloyd Austin.
04:28.0
So during the time of the Duterte administration, hindi yan nag-convene for obvious reason. Of course they eventually convene early this April and they came out with a very long vision regarding the relationship.
04:41.0
So I think the focal point is of course to in a way ratify. Kumbaga this has reached the highest political level. So we're in a way approving this.
04:53.0
Yung reaffirmation na yan, bakit kailangan yan? Kailangan ba talaga every administration o dahil especially important na siya ngayon, given the experience ng Philippine-U.S. relations noong nakaraang anim na taon?
05:07.0
Yes of course given the fact na sa tingin ng Amerika, the Philippines is a prodigal son especially during the six years of the Duterte administration. Talagang the relationship suffered really a possibility of a breakdown from 2016 to 2017.
05:27.0
It was kind of repaired because President Duterte and President Trump had a good personal relationship. But of course President Duterte made sure na hindi niya priority ang Philippine-U.S. relation in general and of course our alliance with the United States in particular.
05:42.0
So talagang even though he had a very good personal relationship with Donald Trump and even of course when President Joe Biden invited him to go to the United States for that summit, he said we had an election here.
05:56.0
So from the perspective of Washington, the prodigal son has returned back.
06:01.0
Dito ba sa pagbisita ni President Marcos, mag-iisang taon na rin siya sa pamumuno, would you say ibinalik ang ship sa natural course niya as far as Philippine-U.S. relations are concerned?
06:32.0
Clarita Carlos, China pushed the Philippines into the waiting arms of the United States. So talagang nagkaroon ng talagang twist. He's showing that as much as possible, he wants a balanced relationship.
06:47.0
But given of course what he experienced when he was in Beijing and of course the series of Chinese actions, I don't think China is the most popular country right now, despite the fact na bumisita lang yung foreign minister nila.
07:01.0
Yung nudge na yan, yung push na yan, mukha ba natural yan sa state of affairs natin with the U.S. and China?
07:10.0
Although kasi ang naisip ko dyan, kung natural konsekwensiyan ng pag-push sa atin ng China because of its actions, diba dapat ganoon din yan na nakara-administration dahil matindi rin yung bullying doon.
07:22.0
Pero yung administration talagang unrequited love. Talagang mahal na mahal nung ating dating konsidente ang China. Bago siya pumunta ng China, sabi niya I love China, I love Xi Jinping.
07:34.0
Sinabi pa niya noong January 2018, going muna kaming Tibisia. But I don't think our current president has that unrequited love with China. I think he's viewing it from really an objective.
07:49.0
Of course ang goal niya talaga, it's a balanced relationship. We rely on China for economic goodies. Then of course we lean on the United States as an insurance.
08:02.0
Again, nakita ni President Marcos noon, no matter how much you develop, foster economic interdependence with China, China will pursue its expansive maritime claim in the South China Sea or West Philippine Sea.
08:16.0
Pero given the interest of China sa South China Sea at Taiwan, ganoon din kaya sila mag-isip as far as how they deal with the Philippines? Kasi pwede talagang iseparate sa economic doon sa security issues.
08:30.0
Iba. Obviously the calculation of China is a great power. Sa atin sinasabi natin palagi, the West Philippine Sea or the South China Sea dispute is not the sum total of our relationship with China.
08:43.0
That's the case of China. Sa China, Taiwan and South China Sea are core interests. Meaning noon, China would be uncompromising when it comes to those issues.
08:55.0
China will of course possibly use force if those core interests are threatened. So iba ang calculation ng China, iba ang calculation natin.
09:08.0
Dito, ano ba maaasahan natin doon pag nag-one-on-one na si President Marcos at President Joe Biden? Kasi alam natin, re-information. Nadilignan natin dati yan, re-information ng ironclad support ng U.S. sa Pilipinas.
09:24.0
Pero ano may nakikita ni Nitty Gritty? Una muna sa konteksto ng Taiwan.
09:29.0
Probably doon sila magkakaroon ng open discussion. I have reason to believe China has a plan for Taiwan sooner than later. I have also reason to believe that the Americans are very much aware of this.
09:47.0
China would eventually use force. Satellite photos. Invasion na talaga. Just three days ago, yung sinabi ng Taiwanese foreign minister, it will be 2027.
10:05.0
Ayan din yung gut feeling ko. China would eventually effect that unification whether it will be through the use of force or peaceful means. Probably China would give Taiwan an ultimatum either by force or by peaceful means.
10:27.0
Of course China will have to do what it thinks is necessary to finally end yung 100-year-old Chinese civil war. I have all the reasons to believe that the United States is very much aware of this.
10:42.0
That's why the U.S. Congress gave the Indo-Pacom command roughly about P37 billion in additional funds in terms of hardening yung basis nila sa Okinawa and of course also sa Guam for possible eventuality.
11:12.0
So the U.S. Congress gave the U.S. command roughly about P37 billion in additional funds in terms of hardening yung basis nila sa Okinawa and of course also sa Guam for possible eventuality.
11:40.0
Jinping bumalik sa pagtido, pero I think dala-dala niya yung grudge niya kay Maui. I love you but at the same time, I hate you and I will show to you my hatred, my grudge,
11:50.0
by making sure that I would surpass you in terms of the communist pantheons. Kaya inalis na yung Mao Tse-Tung tot. Ang nakalagay na lang doon si Jinping tot.
12:02.0
At saka mukhang last emperor naman ang asta niya. Anyway, isang tanong ko rito. Bakit kahit ganon ka-significant kay si Jinping yung 100th year ng Chinese civil war sa 2027,
12:20.0
pero bakit napaka-bold yata nila ngayon? Why that reason?
12:25.0
Pero may dating ba dyan o may factor din ba dyan yung nangyayari sa Ukraine yan? Nakita nila kahit sinakop ng Russia, tentative din talaga yung Western powers or allies to actually dip their fingers directly.
12:41.0
Talagang Putin gave him an idea that that's the only way you resolve an irredentist claim. You try to reclaim what both countries perceive as lost territory.
12:54.0
Of course, Ukraine used to be part of Tsarist Russia, then of course the Soviet Union. Si Jinping of course following the myth of the communist party.
13:03.0
Taiwan is an alienable part of China. Ayan yung inaano ni si Jinping. Pero of course, reality, ang Taiwan talaga nahawakan pa ng Japan.
13:18.0
It was seceded by the Qing dynasty nung natalig yung Qing dynasty during the Sino-Japanese war of 1894. So for about more than 50 years, Taiwan was a province of Japan.
13:35.0
Okay. Dito sir, pag umupuan si President Marcos at President Joe Biden, ano sa tingin niyong hihilingin ng U.S. dito? Assurance na gamitin ang EDCA bases?
13:48.0
Of course. Ang ano naman dyan sa agreement, EDCA bases are still Philippine bases. The U.S. will never use them unless we give them permission.
13:57.0
Pero may access?
13:59.0
Yes, access. But anything that they will have to do, we will have to give permission.
14:06.0
E tanong ko dyan sir, ganito. Kasi diba we renounce war as a country.
14:13.0
Lahat naman ang basa sa mundo.
14:15.0
Pero pagdating dito, paano kung madrag tayo dyan because of the EDCA bases?
14:20.0
Ang nasa provision ng Constitution natin, we oppose offensive war. Pero once it becomes defensive, lahat naman ang basa, sasabihin nila we will wage war for defensive purposes.
14:36.0
Pero excuse nila yan. Inattacking kami. Dito nga, mukhang hihiling ng unequivocal assurance. Kasi may pronouncement si President Marcos, hindi niya papayagang gamitin for any offensive action.
14:53.0
Sure. Pero important na for example, yung defensive line natin hanggang saan? Ang defensive line natin hanggang Batanes kasi territory natin yan. So kung ang defensive line natin ng Batanes, cover niya ng buong Luzon states.
15:10.0
So just in case, sabihin natin, just again, I think yesterday or two days ago, yung pinakabagong carrier ng China, yung Shandong na dumaan sa Luzon Strait at bumalik na naman.
15:27.0
So pinapakita sa atin ng China, pinapakita ng China sa buong mundo, importante ang Luzon Straits. And we will take control of that or we will make sure that we have the strategic initiative in the Luzon Straits.
15:40.0
So paano natin? Sabihin natin, defensive yan. Ang defensive line natin hanggang Batanes. If the People's Liberation Army Navy would start using Batanes, then Batanes would be cut off.
15:52.0
So kung ganoon sir, hindi kaya tayo ang pinakamapinsala rito? Second to Taiwan?
16:22.0
Yes. Parang pinagamit sa geopolitics. So yan talaga, reality. At tinatawag tayo ng first island chain.
16:31.0
So sa tingin nyo pag sumiklabang gulo sa Taiwan, pwedeng hindi lang tayo, baka madamay tayo sa invasion?
16:41.0
Pwede. Pwede kasi. The Chinese would try to control yung Luzon Strait. And of course, controlling it also means they have to control yung coastal area. And of course, also capturing Batanes.
16:54.0
Batanes talaga to prevent possible American action. Again, ayan ang sinasabing nga ni Clausewitz, war is in the realm of uncertainty. You simply don't know what will happen.
17:10.0
Okay. E dito ano ba yung mga bagay na well within our control so far? For example, itong pagkikito natin with the U.S. So we have a mutual defense treaty.
17:21.0
Yung mga MDT niyan, kailangan pa ba ng clarification niyan or updating?
17:25.0
No. No. Ang ano na dyan. I think the MDT, behind that MDT is already an operation plan on how the two sides will defend each other.
17:36.0
Alam ko na yan, noong mid-basis dito. I remember visiting Clark Air Base and we asked, ano ba yung essence ng mutual defense treaty? They said,
17:45.0
ang pinaka-essence ng mutual defense treaty is that there is an operational plan by the two countries. I think yan din ang ano. Ayan din yung pag-uusapan nila, updating yung operational plan.
17:58.0
Just in case, of course, China would push the button or give the envelope.
18:04.0
Example, anong update nang kailangan dyan?
18:07.0
Possible gaming plan of future Balikatan that will be larger and of course will really focus on territorial defense.
18:17.0
Pero yung issue before na kung saan marami yung naguguluhan. Kung atake yung Philippine vessel, let's say in the Pacific. Dati sila sabi nila.
18:25.0
Ano ba yung definition niyan? I think, would you agree na it has been sufficiently responded to by the Americans? Malinaw na?
18:33.0
Malinaw na. Ever since doon sa letter ni Ambassador, I forgot his name, during pinirmahan natin yung Visiting Forces Agreement, Ambassador Thomas Hubbard,
18:47.0
who is a personal friend of mine, he wrote a letter assuring the Philippines that South China Sea is part of the Western Pacific.
18:56.0
So any attack on Philippine public vessel, binago yan ni Camila Harris last November. Any attack on the armed forces of the Philippines,
19:06.0
Coast Guard, Philippine ship or public plane will invoke the Mutual Defense Treaty. Will invoke. Ayun yung position ng Amerikano.
19:18.0
Will invoke the Mutual Defense Treaty. Hindi yan yung position natin.
19:22.0
Okay. So obviously kailangan tayo ng mga Amerikano kung sakaling sumiklab yung gulo sa Taiwan. Pero what's in it for us naman?
19:30.0
Security natin. It's also our security. Taiwan and the South China Sea are buffers against China.
19:40.0
China has already intruded, expanded into the South China Sea. Once of course, China would probably have control of Taiwan.
19:48.0
We don't want the People's Liberation Army's Navy operating from the north of the Philippines.
19:53.0
Sooner or later, we would lose control of the Luzon Strait because the People's Liberation Army's Navy would make sure.
20:01.0
Katulad lang yung sinabi ng foreign minister nila just before he came here to the Philippines.
20:08.0
He announced yung waters between Taiwan and the Fujian province of China, internal waters na ng China.
20:19.0
Okay.
20:20.0
Bakit pagdating dito sa Luzon Strait, sasabihin naman nila, internal waters na rin namin yan.
20:26.0
You don't know. Sa international relations, you have to look at two things. Number one, intention and capabilities.
20:37.0
Ang concern ko talaga sa China is in terms of capabilities and of course the fact na tagulin yung intention nila.
20:44.0
Ano bang capabilities na ngayon ng China? Number one, we have to understand this.
20:48.0
China has successfully transformed the People's Liberation Army, which used to be a land-based army, into a tri-service.
20:58.0
Nandiyan na yung Air Force tapos Navy.
21:01.0
China has invested around 8 to about even 12 or even sometimes 13 percent of this gross national product on defense in the last probably 22 years.
21:16.0
The Chinese Navy now is the largest Navy in the world in terms of numbers.
21:22.0
China has militarized seven artificial islands in the South China Sea.
21:28.0
China will have the second indigenously made aircraft carrier, the Fujian.
21:36.0
Noong Shandongan nag-ooperate na.
21:38.0
Habang nag-ooperate, pinomonitor ng Japanese Self-Defense Force.
21:43.0
Pinapakita na ni China, I have the naval capability to control the waters of the first island chain.
21:50.0
I have the naval capability to threaten the countries in the first island chain.
21:55.0
And when a country is in the first island chain, Japan, Taiwan and of course the Philippines.
22:00.0
So I have to look at it in terms of capabilities.
22:03.0
Why is China building that massive naval capabilities?
22:07.0
Okay. Sir, lastly, mukha ba let's say ituloy ni Xi Jinping yung 2027 invasion by hook or by crook ng Taiwan.
22:18.0
Naturally, madadrag dyan ang Pilipinas because of geography and of course Japan. Tama.
22:23.0
OFW natin, nakakalimutan natin, 200,000.
22:26.0
Yes sir. Okay. Ang tanong ko dito ganito, kasi sa Ukraine, alam natin, naging tentative no.
22:33.0
I don't know kung mag-agree lahat dyan. Pero tentative no.
22:36.0
Dahil iba naman yung contexto noon. Pero dito ba, kung talagang magkaroon ng invasion ng Taiwan,
22:41.0
talagang papasok kong walang pag-out to believe despite the so-called strategic ambiguity.
22:47.0
Wala naman silang mutual defense treaty.
22:49.0
Pero mayroon na yung Taiwan Relations Act, which is not a treaty.
22:56.0
Which is not a treaty, a law that legally obliges the United States government to not defend.
23:04.0
Ang very big din yung provision is to enable Taiwan to defend itself.
23:09.0
Okay. Ganoon na rin yun.
23:11.0
Ano ba yung history niya? Ang history niya noong ni-recognize ni President Carter yung China,
23:20.0
automatically yung mutual defense treaty nila with Taiwan was automatically abrogated.
23:25.0
Kasi nag-one China sila.
23:28.0
Pinorek yan ni President Ronald Reagan by asking Congress to come out with the Taiwan Relations Act.
23:37.0
Which of course really put China in a dilemma. Ano ba ito?
23:44.0
Pero kasi ang interpretation din ng U.S. sa one China principle iba. Iba sa Pilipinas.
23:51.0
Kasi dalawang components yung one China principle na binibenta ng China sa katulad natin, binili natin.
23:58.0
Number one, there's only one China and that is of course mainland China, Beijing.
24:04.0
And Taiwan is a province of China. The U.S. does not accept it.
24:10.0
The U.S. merely acknowledges that Taiwan is a province of China.
24:16.0
Pero doon sa nila, we do not accept. We simply acknowledge.
24:22.0
So yun ang nuance.
24:24.0
At least pumasok pa yung Taiwan Relations Act noong time ni President Ronald Reagan.
24:31.0
So yun, dito pag isakaling mangyaring invasion, talagang papasok ang mga kano?
24:35.0
Talagang pinaghandaan nila. I remember in 2015, nasa Hawaii ako, binisita namin yung Pearl Harbor.
24:44.0
Nagulat ako kasi ang U.S. Unified Command sa Pacific divided into two yan.
24:50.0
Yung 7th Fleet na nagbe-base sa Hawaii up to of course the coast of China.
24:57.0
Tsaka yung 3rd Fleet, supposed to be from San Diego to Hawaii. Ngayon yung 3rd Fleet nag-ooperate na dito.
25:06.0
Okay. Maraming salamat po for joining us tonight.
25:12.0
Sabi nga yung art of war ni Sun Tzu. Pabasahin natin yun, yung first sentence.
25:19.0
War is a reality that all states face in its lifetime.
25:25.0
Sanang magulat. Anyway, maraming salamat Prof. De Castro.
25:30.0
Sana, huwag sa generation natin.
25:32.0
Nakalibre na naman ng lecture kami sa inyo.
25:36.0
Okay. Thank you.
25:39.0
Maraming salamat.
25:41.0
Christian, I'm at your beck and call.
25:45.0
Salamat sir.
25:47.0
You're part of my U.S.T. connection.
25:50.0
Salamat sir. Thank you.
25:55.0
So dito makakasama naman natin. Eto hindi natin nag-guest to. Behirang-behira.
26:02.0
I'd like to welcome to our program Mr. Ronald Llamas. Isa siyang political analyst na dapat tawag sa inyo ngayon?
26:11.0
Or political rabble rouser. Ano ba dapat term?
26:17.0
Gayahin lang natin yung sinabi ni Prof. Renato De Castro.
26:22.0
Beck and call. Nasa beck and call mo.
26:27.0
Ano ba ang tawag doon? Kalatkarin. Kalatkarin ang tawag doon?
26:32.0
Anyway, pag-usapan natin sir. Kasi may legal aspect at may political aspect yung kaso ni Sen. Leyla Delima.
26:41.0
So tatlo yung kasong isinampas sa kanya. Originally under the term of President Duterte, yung isa dismissed na.
26:48.0
Etong pangalawa, submitted for resolution. Ibisabit, decision na na dapat. Pero last minute biglang kumunit yung DOJ.
26:55.0
Ano ba ang basa niyo sa mga nangyayari ito?
27:00.0
Well, marami kasing issue na na-involve dyan. Ang sinasabi ni Sec. Remulia, in-exploit ni Sen. Leyla Delima yung kanyang softness.
27:12.0
Yung pagiging softness niya by offering. Nag-offer kasi siya na hindi nila kukontrahin yung bail.
27:20.0
Ito yung petition for bail ni Leyla kung ang gagamitin ni Leyla ay yung humanitarian grounds o yung habeas corpus katulad ng ginawa ni Gigi Reyes.
27:32.0
Medyo nagalit siya, bakit yung merits ng case ang gusto ni Leyla na maging batayan ng kanyang bail? Bakit hindi ang kanyang offer ng humanitarian reasons o humanitarian kadahilanan sa bail at habeas corpus?
27:56.0
Actually magkaiba yun. Magkaiba yung dalawang yan. Pero doon nagsimula. Pero siguro yung unsaid yan Christian ay yung tinatawag mong political pressures.
28:26.0
Ito yung dalawang kaso for resolution. Ibig sabihin ang tingin nila Leyla diyan ay positibo para sa kanya dahil in the first place wala namang physical evidence, corpus delecti, wala naman yung pera na ibinigay daw, wala naman yung drugs.
28:56.0
... At meron mga hindi pinayagang mag-recant dahil hindi na umabot, hindi sila pinatestigo. Yung Francisco, staff ni Yusef Baraan at si Marcelino, hindi na sila umabot sa pagtestify so wala silang nire-recant.
29:26.0
So hindi lang siya weak na evidence kung hindi fabricated pa. Kaya yan yung hinihingi ni Sen. Leyla de Lima after more than 6 years, hatulan niyo ako batay sa merits ng kaso.
29:45.0
... Hindi dahil naawa kayo sa akin, hindi dahil sa humanitarian grounds. O kaya yung habeas corpus na questionable yung President, dahil yung habeas corpus ginagamit yan, hindi yan ginagamit pag ongoing na yung kaso. Lalo na yung Kelayla ongoing na.
30:05.0
... Yung proper na pamamaraan, hatulan siya batay sa ebidensya. So yan yung naawa."
30:35.0
... Tingin ko yan yung unsaid. Yan yung hindi binabanggit ng gobyerno, yung pressures. Dahil siguro nagulat sila na ang strategy ni Leyla de Lima ay mag-file ng bill through the merits of the case na ireresolved early next month.
31:05.0
... At yung isa pang presidente na sinisisi siya sa kanyang pagkakakulong. Tingin ko yan yung unsaid sa kaso na ito. Biglang after more than 6 years, biglang may bagong testigo yung DOJ. After 6 years may bagong iprepresenta testigo. Parang napakawalang hiya naman nung ganong klaseng gawain.
31:35.0
... Ang nagsasabi na huwag yung merits of the case ang maging batayan ng bill. Siya pa mismo nagsasabi, bakit? Dahil inaamin mo mahina ang kaso niyo? Dahil inaamin niyo may 6 years ay napaka-unjust para kay Sen. Leyla de Lima?"
32:05.0
... Dahil malinaw naman na dalawang ex-president ang galit na galit kay Sen. Leyla de Lima. Yung isa dahil mayor pa lang siya pinapa-investigahan na siya.
32:35.0
... Na inuutos niya naubusin ang pusher at adik pero parang hindi masyadong tilamaan ang drug lords. So galit na galit. At yung isa naman tingin niya nakulong siya nung si Leyla de Lima ay Secretary of Justice. So dalawang makapangyarihan na ex-presidents ang possibly nag-pressure sa kasalukuyang gobyerno."
33:05.0
... Pero real life para tayong naroon ng Netflix pala kung totoo yan."
33:35.0
Q1. Iba na presidente ngayon? Maraming sumuporta kay President Marcos, P31M. Hindi ba kaya pindigan yan tama na yan?
34:05.0
... Ikalawa nakita mo naman yung Kongreso at Senado nag-file ng resolution defending the ex-president sa ICC. So very powerful yung ex-president kahit ex-president na siya.
34:35.0
... Walang salan na siya ng ating Kongreso at Senado. So makikita mo very powerful siya. At panghuli yung survey na ginagawa sa atin pinapakita na popular pa rin yung ex-president.
35:05.0
... Nakakalaya. Yung isa nga dyan na huling may drugs na kamag-anak ng isang tao sa gobyerno ay nakalaya rin. Habang yung walang evidencia, walang testigo at malinaw ang testigo umamin na sila ay pin-pressure ng dating Secretary of Justice...
35:35.0
... Mismo si Sandra Cam inamin niya na siya ay naging instrumento dito sa kaso ni Laila de Lima bagamat hindi niya in-specify. At humihingi siya ng paumanhin kay Sen Laila de Lima dahil sa pag-pressure sa mga testigo na mag-testigo laban sa kanya. So malinaw, fabricated.
36:05.0
... Yung mga nag-fabricate at huwag bigyan ng bail. Yan ang dapat ng puruan kung talagang Secretary siya of Justice at hindi Secretary of Injustice."
36:35.0
... Kasi yung mga trolls matatali na masyado, hindi ko maarok. Malakas makabobo pag pinapakinggan ang analysis nila. Di natin sinabi si President Marcos magpapakawala sa kanya pero dahil siya executive, di naman siya yung husgado.
37:05.0
... Yung mga ganitong sitwasyon involving high-profile personalities like former Sen De Lima, alam mong kahit sabihin nilang may separation of powers, ang laking bagay ng pressure coming from the executive kung gusto ka ipakulong o gusto kang pakawalan. Paki-explain yan sa kaso ni Sen Laila?"
37:35.0
... Ito sa kaso ni Laila De Lima, anong poprosecute sa kanya ay yung prosecutors ng Department of Justice na nasa executive. Kaya merong hindi totally separate.
38:05.0
... So ibig sabihin meron mga pressures sa kanila kahit may separation of powers. Ganon din dito sa judiciary. May mga pressures na some are more visible, some are invisible. Pero in the real world nandun yung mga pressures na yan...
38:35.0
... Kaya itong sinasabi natin after 6 years may bagong testigo. Sino may gawa yan? Di ba Department of Justice?"
39:05.0
... Unconstitutional ang aming arrest dahil wala yung conditions for a state of emergency. Supreme Court na kaya hindi nila pwedeng bawihin dahil Supreme Court na mismo. Kaya ngayon itong kaso ni Laila nasa mga judges pa lang pwede pa nilang iharas dahil hindi pa highest court."
39:35.0
... Kaya ang mundo. Halos buong mundo sinusuportahan siya. Halimbawa US Congress, US Senate, ilang beses naglabas ng resolution para pakawalan si Laila.
40:05.0
... At pinakamatanda na inter-parliamentary union. Yung delegations na pumunta dito galing sa EU, galing sa US Congress, US Senate, mga delegations galing sa European Parliament.
40:35.0
... Kaya sumusuporta kay Laila ng delegations na makalaya at very minimum makapag-bail."
41:05.0
... Teka tanggalin muna natin si... sayang. Nagchachapi siya. Sir pwede mag-reconnect? Subukan natin siya ibalik ulit. Mukhang di niya tayo nadidinig. Sayang.
41:24.0
... Laging may issue ang internet. Pagkausap natin si Mr. Ronald Llamas. Sayang eh. Magandang pinag-uusapan natin. Teka lang ah.
41:37.0
May sasalitang pasyere sa virtual studio. Di niya tayo nadidinig. Sayang eh. Anyway, sige. Tinayin muna natin yung mga comment niyo.
41:53.0
... Sabi ni May Salaya, in short, panggigipit. Subukan natin, upasok natin ulit siya. Wala siya kanina eh.
42:24.0
... Yung isa dismissed kasi walang kwenta yung kaso. So itong pangalawa...
42:42.0
... So ito, yung pangalawa, submitted for resolution na rin. Ibig sabi inintay na lang yung decision ng huwes. E biglang sinabi ng DOJ, wait, wait, may bagong testigo. Ano yan?
43:12.0
Q2, What would do more harm than good politically kay President Marcos kung pabayaan niyang tumakbo ng maayos yung kaso at makalaya si Sen Dilima?
43:42.0
Q2, What would do more harm than good politically kay President Marcos kung pabayaan niyang tumakbo ng maayos yung kaso at makalaya si Sen Dilima?
44:12.0
... Not on humanitarian grounds, not on habeas corpus. Kaya very confident sila kung merits ang magiging batayan at walang pressure sa gobyerno, ay kayang mapawalang sala or at the very least mabigyan ng bail si Sen Dilima dahil mahina ang ebidensya at fabricated pa.
44:42.0
Pero habang nagpapatuloy, i-bail dahil ang existing evidence ay either non-existent, weak or fabricated. Non-existent na, weak pa, fabricated pa. Bakit may bagong testigo? Saan nila hinugot yan? Saan sako ng gaw-gaw pinaghugot ng DOJ ang bagong testigo na yan after more than 6 years?
45:12.0
... Hindi naman tayo magagaling na abogado. Pero napakaklaro naman walang hiyaan ito."
45:42.0
... Itong huli lang ang approval rating, napakalaki. Tapos halos wala ng opposition. Halos wala ng opposition. Baka tayo nalang Christian ang opposition. Ah ako nalang pala, hindi pala ikaw. Kaya bakit siya matatakot?
46:12.0
... Dapat matatakot ang ex-president. Yan ang dapat matatakot, hindi ang present president. Dahil kung mag-impose na siya, pwede nang kanyan. Pag hinatulan ng ICC yan, alis yan."
46:42.0
... Ang sinusunong nilang narrative, mga nakakausap ko sinasabi nila, buti pa ng panahon ni President Duterte ngayon malamiaraw balik tayong kriminalidad. I don't know kung supportado yan ang datos. Pero napapansin ko online may ganoon talking points. Do you get kasi parang binabakbakan siya from within?"
47:12.0
... Ikalawa ang pivot away from China papunta sa US. Mismo si Duterte at mga tao niya ang bumabalat sa kanya. Sila Sasot, Bobby Tiglao. At makikita mo pinadala ko sa iyo noong isang kanina, ang meeting ni Digong at ng kanyang partido sa Chinese Communist Party last Monday. Di ba? Malinaw yan na in your face.
47:42.0
... At siguro Christian pagtsagaan mo, magsakripisyo ka ng konti, pagtsagaan mo pakinggan si Duterte for 3 hours sa SMNI channel with Kibuloy, makikita mo na binabakbakan niya ang kasalukuyang Presidente. Hindi lang ang kanyang mga vloggers, hindi lang ang kanyang mga tauhan ang bumabalat, kundi mismo si Duterte lang.
48:08.0
... Tatlong oras kong pilakinggan si Digong. Sinasabi niya, hindi ako bumabalat pero mali ang ginawa ni Bongbong. Nilagay niya tayo in harm's way. Hindi na niya mapapales ang pinapasok niya ng mga Amerikano. Pero hindi niya kinicriticize si Bongbong. Sinasabi lang niya napakamalino kanyang ginawa.
48:38.0
... At hindi lang ang kanyang mga tauhan. Hindi lang ang kanyang mga tauhan kung hindi siya mismo. Binabawi ko na, huwag magsakripisyong makinig ng tatlong oras kay Digong."
49:08.0
Q&Call!
49:38.0
It has to be fair. So in the case of President Marcos, tingnan natin kung ano kaya ang kanyang magiging galaw dito. Will he do the right thing?
50:08.0
Ale, mukhang very confident siya na madi-dismiss ang kaso kung pag-uusapan niyo merit. Merito. Ano pa paano bang tagalogin pa yung merit? Sustansya kung may ebidensya man.
50:21.0
Kasi kung hindi siya confident na makakalaya siya base sa merit, base sa ebidensya o kawalan ng ebidensya, siyempre pwede niya sabihin o pakawalan niyo na ako, kawawaan naman ako nagkakulong humanitarian.
50:34.0
Pero ayaw niya gamitan yung rutang yan. Kasi naniniwala siya na walang kakwenta-kwenta yung kaso, sinampa sa kanya. So yan yung sinasabi ng iba na grave injustice na ginawa sa kanya.
50:44.0
So will the President, the current President do the right thing na hindi pakike-ilaman yung kasong yan, papabayaang mag-desisyon yung korte base sa merito, yan pong iaabangan natin.
50:57.0
Kasi nga malaki injustice siya kahit sino man nang nakakulong na ganyan. Ibang sinasabi, hindi naman yan nangyayari yan. Yan yung mali sa sistema natin. Parang nagiging tool for vengeance yung mga sumusulod na administration laging gagantihan, babawian.
51:17.0
Buti kung may matinding ebidensya talaga, talagang dapat ipakulong. Minsan yan, may nakakulong ng nakaraang Presidente, biglang pinardon naman. Yan talaga may desisyon ng korte, plunderer pero pinakawalan dahil pinardon. So ganyan ang sistema natin.
51:47.0
Q&A mga Pilipino satisfied sa takbo ng ating demokrasya? Okay. Happy pala kayo sa demokrasya natin. Ipapaliwanag natin kung malino ba sa ating lahat yung pinag-uusapan natin.
52:04.0
Baka akala kasi natin porki humihinga pa tayo, porki nakakapagsarita pa tayo, maayos ang demokrasya natin. Pero siguro baka nararamdaman yan pag insan may sumalbahi sa inyo, di kayo makadulog sa mga otoridad, kailangan niyo pang makiusap, maghanap ng padrino.
52:34.0
So happy kayo ba talaga? Happy ba talaga tayo sa ganoong sistema ng politika? Kung saan? Nagpapakasasahan natin.
53:04.0
So yun ang mga dapat hinihimay natin. Anyway maraming salamat sa pagsama niyo sa atin dito sa ating episode ngayong gabi. Again ako po si Christian Esguerra. Magkita-kita po tayo sa Friday for another episode of Facts Verse. Good evening pa!
53:34.0
Thank you for watching!