Pag usapang press freedom, wag kalimutan yung mga journalist sa probinsya. Kumustahin natin yung sitwasyon nila kasama sina Max Limpag, a Cebu-based journalist, at Cong Corrales, editor ng Gold Star Daily sa Cagayan de Oro City.

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

🎼🎼🎼

World Press Freedom Day po. So syempre alam niyo na pag-uusapan natin. Issues na may kinalaman po sa malayang pamamahayag dito sa Pilipinas, titoka natin yan.

Pero syempre alam ko marami sa inyo nakatutok doon sa pinagdaraanan ng mga member ng media dito sa Metro Manila.

For this episode gusto ko sanang lawakan yung spotlight or dalin yung spotlight doon po sa mga kasama natin sa mga region, sa mga probinsya na nakakaranas po ng mas matindi pa siguro ng mga challenges o yung mga hinaharap pagdating po dito sa issue ng press freedom.

So pag-uusapan natin ngayong gabi, on the occasion of World Press Freedom Day, pag-uusapan natin yung plight, yung mga pinagdaraanan ng members sa mga community press, community journalists.

So meron po tayong dalawang kasama natin, dalawang colleagues na inibita po natin. Again itong conversation natin, this is not intended to somehow downplay kung ano man ang pinagdaraanan ng mga news organizations or media practitioners dito sa Metro Manila.

At kasama po ako rin. Lahat po tayo may pinagdaraanan na challenges pagdating po dito sa issue ng press freedom. Pero gusto ko sanang lawakan.

Bakit pag-press freedom ang issue na pinag-uusapan ang nadininig lang nila sa Maria Ressa at Rappler? Sa akin don't get me wrong po. Talagang we have to have a rallying point pagdating po dito sa battle sa malayang pamamahayag.

At talagang matindi po yung pinagdaraanan ng Maria Ressa at Rappler. Pero gusto ko rin sanang bigyan ng plataforma yung mga sitwasyon na nakikita natin for the longest time pagdating po dito sa community press.

So sana po manood kayo mabuti, makinig po kayo mabuti at para mas maintindihan natin kung ano ang pinagdaraanan ng mga kasama po nating periodista doon po sa region.

So marami siyang pinagdaanan, nagsulat sa Rappler, Philstar Life. Tapos siya ang co-founder ng digital media company Inopub. Tapos mayroon din siyang vlog.

So si Max is both a journalist, veteran one at isang vlogger. Magandang gabi sa iyo Max and thank you for joining us.

Magandang gabi. Good evening from Cebu.

Magandang gabi sa iyo Max and thank you for joining us.

Magandang gabi sa iyo Max and thank you for joining us.

Magandang gabi sa iyo Max and thank you for joining us.

Magandang gabi sa iyo Max and thank you for joining us.

Maraming mga big-ticket advertisers naghinto. So nag-downsize talaga at gagaya rin sa sinabi ni Max na kuminsan may tatlong story ka sa front page mo pero isang tao lang ang byline.

So ganoon. Yung newsroom nga talagang nag-skeleton, nag-skeleton stuff na. More on, wala na yung traditional na beats, sinasabi ni Max.

Actually, it's more on geographical na lang. That part of the city, ikaw ang kukover dyan. Lahat na. So sari-sari na i-kukover mo. Be it be justice or kung nandoon sa area mo ang Capitol, i-cover mo na rin ang Capitol.

Nakita rin natin ang drain, not only sa revenue, but drain in manpower. Kasi mas may pera ang mga LGUs.

So they can hire, they can hire writers, yung full-time reporters, journalists, into their staff. So isa pang problema yan. And you cannot blame them kasi mas maganda naman ang salary package siyempre kasi goberno nga yan.

Q1. Una yung beat, ito ang area of coverage? Parang polis, yung polis naka-assign sa isang lugar, doon siya magbabantay. Yung mga reporters ganoon din po. Pag sinabing beat, ito ang lugar kung saan, doon ka maghaharap ng balita.

Q1. So explain din natin, baka sabihin na ba, ano ngayon kung nauubos yung mga reporters sa inyo?

You could learn more about yung coverage area mo. For instance, yung church, very interesting na beat na ang dami kasi kukikot na you really have to spend years siguro to be equipped with yung mga kailangan mong knowledge to write about yung mga church issues, at least in a competent way.

So ngayon, parang ang nangyayari is if something happens, news is because may politiko na gustong magsalita that day, tatawag ng presscon, so doon punta lahat yung mga reporters or may nangyari, may binaril, may news is because typically reaction kung may nangyari wala na yung enterprise na sinasabi natin...

... So that's one story na importante na hindi basta-basta makukuha mo lang sa isang araw na fieldwork. And yan what we're missing, yung deep reporting na dating nababasa natin, ngayon wala na. At ito yung may malaking impact.

Talagang dalawa na kami, ako at associate ed ko. Mayroon pa naman tayong mga correspondent pero wala na tayong yung tinatawag nating staff reporters. May I add, yung problema, tinanong mo Christian, anong paki namin kung nauubusan na kayo ng reporter?

As it was before the pandemic, maraming mga sektor na underreported. Maraming mga issues na underreported especially sa mga vulnerable sectors.

So that's one of the issues na kailangan malaman ng mga tao for them to make decisions. Press freedom is not for her journalists actually. Hiniram lang natin yan na right in lieu of the general public.

At kung may projects na papasok, sino ang maapektahan? At sino ang magiging boses ng tao na maapektahan ng development aggression? Yan ang magiging problema kung patuloy itong exodus ng reporters.

I think nationwide na problema na apparently pag bumili ka ng motor hindi kaagad nire-release yung papers mo. Apparently may konsabo yung dealer at some LTO officials kasi parang it is in the interest of the dealers na hindi lalabas agad yung papers kung kaso hindi makabayar or something.

So isa siyang malaking issue. So when Sunstar reported about it, may isang specific na case, parang biglang may solution agad lumabas yung paper and then apparently may mga readers na nagsumbong sa Sunstar, pinalo up ng Sunstar.

So actual talaga na result ng reporting na it only happens na pag ang paper, pag ang media organization rooted in the community because they report on these things. Because hindi naman ito pay attention yung mga national media kasi iba naman national yung outlook.

Very local, very localized na problem. Pero ang laki ng impact doon sa community, yung pag-release ng paper. So that I think shows the importance of at least vigorous, lively na local media. We really need yung local media na at least may enough staff naman, not right now na kulang na nga yung mga tao.

Q1. So if it's documented and depleted, kung yung argument ng iba, kukonti lang yung mga journalist ngayon, meron namang vloggers, hindi pa pwedeng i-report na mga vloggers yan? Pwede na maraming panawarin sa TikTok yan. Ano mang sagot niyo kung may mga gano'ng humihirit?

I think it's the discipline and the processes that data, how data is treated or issues are treated. Kasi nga, hindi lang dahil may platform ka, journalist ka na agad. It can be opinion.

The line has been blurred. Dahil nga I think doon nag-start yun sa pag-weaponize ng social media. So na weaponize ang media tapos lumabas yung mga prostitute na propaganda.

So processes of corroborating, yung pag-vet sa information na hindi lang siya dapat marites lang o chismes lang. Pasintabi sa mga babaeng pangalan ay marites. Sorry.

I think there's also a need for news media to push back and to open up its newsrooms para makita sa mga tao kung ano ang kakaibahan on how journalist and vloggers or influencers treat an issue and how they report these things.

Ako naman Christian, for me I think journalist should also explore using vlogs as avenue medium for reporting. That has always been my stand dati pa na bago pa yung mga vlogs.

Parang di ba sino yung nagsabi na freedom of the press is limited to those who own one. Parang this is something that you're owning your own means of publication na pwede magamit. So I've been using my vlogs for example to report on yung COA.

That's my favorite. In a way, medyo under-reported yung audit reports. You have a medium na pwede mong gamitin to report on how LGUs spent their money. So pwede yang avenue.

So, kung ano lang ang interesado sila, typically lifestyle, if you think that's enough, kulang na kulang yung coverage because not many vloggers tackle politics for example. Dati na yung tinanong ni Manolo when he was I think yung forum dito Christian when we invited him more than 10 years ago I think.

Tanong siya kung may political vloggers ba dito sa Cebu when we checked out. Halos wala kasi number one, alam mo naman yung when you discuss politics parang ang dami mong makalaban, ang daming magbash sa'yo.

And then for them, yung mga taong interesado to post about things, to write about things, to take photos, videos about things. These are people typically interested about beautiful places, good food to eat. So ang focus talaga ng coverage are typically andun sa lifestyle ng mga topics.

So, hindi enough. Kailangan natin ang journalists both sa main traditional media but also more journalists taking up other tools like blogging to do journalism.

Eto, pasagot ko sa inyong dalawa, yung comment na ito ni Maria Victoria Baltazar. Provincial journalists are usually media instruments of politicians. Sakit pero in a way may katatuhanan yan, although hindi lahat.

And mind you, ito ang dalawang kausap nating journalists, maayos ito, marilinis ito. I would like to answer first. Bakit pa ganyan? Sikong muna siguro. Sorry. Sikong muna.

Hindi naman sa provinsya lang yan nangyayari actually. Mas malaki nga ang orbit sa national. Just to disabuse the thinking.

Ano mo naman? Hindi naman ang orbit.

In the provinces than in the cosmopolitan centers of the country. But hindi naman yan totoo. Usually, pag meron yan, it's usually being policed by local groups pa rin.

Let's not forget that yung mga nag-weaponize ng social media were actually ex-journalists. Yung mga spin doctors ng malalaking PR agencies and staff, information staff ng malalaking politiko.

So actually, it's just a reflection of what is happening in the urban centers of the country. Actually, it's just a trickle-down effect of what is happening in urban centers.

I am not denying na wala yan. But it is just a reflection. Kasi hindi naman tayo tao rin ng mga yan. So meron silang mga battles na pinag-fight. So yan lang siguro.

For me Krista, I don't share the observation sa yung nag-comment. Baka siguro clueless ako dito. But of course maririnig ka na ito si so-and-so, nasa payroll ni so-and-so.

But wala namang confirmation. And from what I've observed, professional naman yung nag-cover. And then kasi typically yung nasa beat, yan yung mga bagong nag-graduate pa from college.

And typically ito yung mga gung-ho pa on journalism. I don't, I'm not really sure kung valid yun nasa hawak ng mga politiko. Siguro may iba yung mga maiingay.

Parang siguro na-encounter nila yung mga black timers under the payroll of certain politicians na parang kasi nag-grant sila ng block of time sa isang radio station.

Parang you assume na journalist but nasa bulsa ni mayor kasi andun yung leaning. Baka yun kasi maiingay sila. So you identify ito yung media ko, but black time pala. And also I think, kasi ngayon hindi na nila kailangan bilhin yung media, yung mga politiko. They just mount it.

… or kung incumbent may pio sila na well-staffed, well malaki yung reach ng pages nila. So I don't think na kailangan pa nila yun.

... Pero hindi lang sa probinsya yun. Sa Metro Manila ang dami rin. Alala ko bago ako reporter 2000, nagcover ako ng Kamanaba, Caloocan, Malabo, Nabotas, Valenzuela. Di ba bago ako reporter? Doon ka muna sa pinakamababa eh.

... May nagbigay sa akin ng kopya. Ano ito? Validated payroll ng isang mayor. Yung payroll galing sa accounting, sabi ko ba't ang daming reporter dito?

... Tapos siyempre kinumpere ko sabi ko, hindi kaya ito ang dahilan kung bakit, nakita ko yung iba, sabi ko parang napaka-favorable nila mag-report. Di ba minsan pag magkakausap ang reporters, yung iba talagang pinagtatanggol yung ibang politiko?

... If you're the consumer of the information, makikita mo yan kung ano ang sway ng article. Red flag yan sa consumer dapat, sa audience dapat. Parang hindi na ito...

... between opinion and reporting. Kasi if you listen to radio or even watch TV, may mga reporting na for example, this will sound ridiculous pero nagre-report ng init temperature.

... Tapos may side comment, ano ba ito? So nabablur ang line from proper reportage and opinion. Isa pa rin yan."

... Itago na lang natin sa pangalan na."

... Tumbukan na rin natin kasi minsan unfairly pinagbibintangan na corrupt yung mga nasa probinsya. Alam niyo maraming corrupt sa media sa Pilipinas at ibang bansa pero di hamak na mas marami ang matitino.

... Yan sana ang please disabuse your minds regarding that. Kasi binabanggit ako naaalala ko. Minsan you look at the body of 4 cups of the reporter kung sino ba yung kinikilingan.

... Tinan nyo yung mga nagcocover ng Senado nung nandun ako before. Makikita mo kung sino yung mga bata na ilang senador ko. Because of the way I've been reporting. At alam mo kung sino yung bata.

... Kung may tanong ko sa iyo, sorry kay Max pala. You think the ASF situation in Cebu has been tackled extensively in Cebu? Considering the governor affiliated with Sunstar doesn't believe there is ASF. Totoo ba yung premise nito? Hindi ako familiar yan."

I'm not so, hindi ko follow closely yung issue. But apparently ang Capitol took issue with yung culling, yung pagpatay ng mga baboy.

... When you ask if I think adequately covered, I think for me medyo may improvements pang pwede magawa sa coverage beyond what is really yung typical kasi pag may conflict yung he said, she said na type of reporting.

Pwede naman you look into data, ang issue of, ang dami ng issue ever since last year pa may nagre-report na andito na yung ASF daw, they're saying nag-contest naman yung mga reports na ganyan.

... So siguro more clarificatory sa in-depth reporting rather than playing up yung conflict right now."

I'll have to speak sa print ito to be clear kasi hindi ko alam ang salary ng ibang medium. Ang kalakaran nito is per story and kung may photo, iba yung billing ng photo.

So yung story, kung breaking story siya, it will be P100.

P100 per story? Ganong kahaban?

P100. Ano lang yan, mga lima up to six paragraphs.

Dapat ba ma-publish or ma-upload?

Ma-upload.

Ngayon kasi, after the pandemic or sahit pa lang ng pandemic, nag-switch kami. Ginawa namin primary yung online presence namin and then naging secondary yung print.

So ang billing is kung ma-upload sa website. So P100 din. So kung may story na may photo, accompanying photo, so that would be P200.

Sa inyo Mac, anong rate yan?

Parang monthly rate ng regular. May isang paper ang monthly nila nasa P13,000 to P14,000 isang paper yan. Yung isang paper naman I think P18,000.

No not paper, isang news organization. 18 ang monthly and may signing bonus and may allowances amounting to 5.

Another paper nasa P16. Pero yung PIO, isang PIO dito, writer starting rate P17. Yung PNA, PNA na JO, job order, I was told nasa P15.

But if regular reporter kami, I think nasa P13 na na level. So may kita mo talaga na pag-government na post, mas malaki. I'm not so familiar with yung per piece na contribution.

Pero yung editors, dati medyo okay yung rate ko sa Sunstar because I had several mga add-ons kasi I was doing all these things sa website, may mga add-ons. But I'm not sure right now kung ano yung rate.

But what I know is during the pandemic, nag-cut sila ng pay. So definitely mas malaki yung bayad ng government na media. But in my case, very early on, I decided na of course I know na di talaga kakasya yung pay of a journalist.

So I'm not doing yung mga app development, yung mga techno work because I know that's where the money is. You build apps, you make more. Much more than reporting for a community publication.

Ano kasi siya? Nag-drop ka sa, katulad ng sinabi ni Max, nag-cut ng pay sa pandemya. So nag-re-range siya from 10 to 15 na lang yung editors.

Hello. Nawala ba si Max? Hi Max, kanya ka? Ayos na pala si Max.

So nag-re-range na lang from 10 to 15. Kasi nag-cut nga ng...

E di ba ganyan, kung ikaw yung provincial government, kung ikaw yung mayor city hall, e di ang dali mong ipirate yung mga talented journalist.

Exactly. That is the danger there. Tapos buti na lang, fortunately, meron tayong mga kasama, mga correspondents na matagal na nating kasama dito sa industry,

especially dito sa Kagendi Oro, that they're doing this for the passion of it or for the passion of informing the people. At saka most of them naman, most of us actually, are also doing journalism work for other outlets,

as stringer or as fellows. Para naman ma-maximize.

Max, ikaw?

Yeah. Well, yun nga, dito ano talaga? Asymmetrical yung resources ng government media with traditional. And after the pandemic, ang dami nang umalis sa traditional media.

Typically have a few reporters na lang. Yung nga, kung close reader ka, makikita mo naman kung sino na lang yung natitira, yung mga tagline, parehas na lang.

And yung quality ng reporting. In fact, I just checked this week, duda ko isang publication dito is already using AI to produce articles without being transparent about it.

Ang pangit ng article. It's a parang lifestyle piece. I won't name the publication. Pero yung article is about places to check in Lapulapo. Kasama doon, Mactan Island daw.

Mactan Island. Lapulapo is in Mactan Island. Tas isama mo sa places to check in Lapulapo is Mactan Island. So I checked yung mga parts of it. Di ba may mga tools naman saying that this one, 80% chances written by AI.

So parang assembling siguro snippets na produced by AI. But don't get me wrong, I think newsrooms should tap AI para ma-free yung reporters to do yung mga in-depth na stuff.

Like yung rewriting ng mga PR. Huwag mo na ibigay sa human reporter yan. I-feed mo na lang, ipa-rewrite mo yung PR sa AI. Shorten this article into 3 paragraphs para ma-ease ka na. Yung kailangan mo yung human intervention yan na lang yung...

Max, kaya ba ng AI yung i-feed mo yung press release ni mayor o kaya ni governor? Cut the bull. Cut the bull sa press release. Pwede ba yan?

Baka. Soon. But seriously, yung mga ganyan, yung mga let's say mga police reports, pwede ng ano, kasi pa-rewrite mo lang na at least ma-okay yung grammar para at least yung reporter, focus na lang yung mga enterprise stories, yung mga ganun, di ba?

Kaya kailangan, while concerning yung paggamit nila ng AI na hindi transparent, you should be transparent. Baka yun sa tagline process.

Sa inyo ba kong kinag-consider ba yan?

Nakakatulong ka rin sa mga freelance correspondents dito sa Kagendi Oro.

Ang ginawa namin Christian, nag-switch kami kasi noon ang online namin presence was only secondary from the print.

After noon nag-pull out yung big-ticket advertisers dahil sa pandemia, we decided to switch it na ang print, nandyan pa rin. Pero ang online presence, yun ang primary.

Bakit hindi namin ma-iwan ang print? That is the question. Kasi sayang naman yung judicial notices. Di pa kasi na-repeal yan. Di ka pwede mag-post lang ng Facebook sa deed of sale mo.

Nasa batas talaga yan, it should be published in a gazette with general circulation. So sayang naman yun na revenue. So until such law is repealed, sana walang nakikinig dito na congressman.

That's what I understand from here. Mas mahal yung...

It's not really enough to run a newsroom. Hindi talaga mabitawan ang print.

Pero yung breaking news, yung tinatawag natin na hard news, mas better siya online. Kasi ilang beses na naluluma yung print headline mo, naka-banner dun. Tapos biglang yung mga last late night developments kasi anong oras na ba ang cutoff ngayon?

Ang report has to be handed in by 5 p.m., 6 p.m. and then you prepare the pages. So story mo pag-send dun nasa 7 or 8 p.m. at the latest. So anything that happens after that na pwedeng maluma yung stories mo, makikita talaga the next day.

Ito pala sa last part ng discussion natin. Mag-usapan natin yung threat, yung pananakot sa mga community journalists. Kasi ito yung nadindinig ko rin sa mga huntahan natin. Iba-iba yung dynamics pag ganoon.

... So yun, nagpa-practice ka ng journalism sa probinsya. Kung dito may takot sa Metro Manila, iba pag sa probinsya. Parang mas madali kang barilin, mas madali kang iharas, tapos may mga connection ka kasi magkakamag-anak yung iba.

So practically we're the boots on the ground because we're not only reporting for our local outlets here. So kung meron kang kino-cover na pino-pursue na story, especially if it's on government spending, mga sensitive issues yan.

Sino asawa mo? Saan nagtatrabaho? Ang mga anak mo, saan nag-aaral? So konting medyo, sa tingin ko, mas maingat ka when you're reporting on local issues.

Ang danger kasi, hindi kagaya sa Manila, there's a certain sense of alienation. Parang talagang hindi kilala personal yung reporter.

Dito sa probinsya, apo yan. Tapos gagawin ka pa ng connection na wala naman, just because yung apellido mo merong kontra nila na politiko or lineage ng pamilya mo.

So kahit na ang mga security forces, kilala ang lahat. So yan nga, ang ginagawa nung pag-weaponize ng social media, isa pa itong nakadagdag na danger.

Kasi nga kung masyado kang maingay, meron kang kinakalkal na storya, ginakot-kot na storya and somebody doesn't want it, pwede kang gawan-gawan ng storya at ipopost sa Facebook or sa social media platform.

Doon napapasok yung red tagging, i-red tag asawa mo, i-red tag anak mo o ikaw mismo, i-red tag ka. Maldito kasi ito. They will post in question form na nalata mo ba yan Christian.

Ganoon katotoo ito? Totoo ba ito? Pero you are already maligned, you are already slandered by the post. So that gives a chilling effect and so it doesn't... it also exacerbates the already draining the exodus of reporters. It exacerbates the situation of the newsrooms in the provinces.

Pagpasagutin si Max, ito na ang last word na rin natin. Ito may tatanong related. Pagpasansyahan niyo na ang first part ng tanong ni Norman. Norman hindi maganda ang phrasing mo sa first part.

Highly respected ang mga guests natin pag nag-research tayo. Highly respected at tinitingela ako silang dalawa. Pero ito yung tanong, nalilimit ba ang fear of politicians? And ang fear of politicians ang reporting niyo about issues that may be considered politically offensive? In short medyo nagano ba kayo second guess? Pagkano mukhang tatamaan ng politiko? Max?

Sir, yun nga, you're part of the community na andun yung mga supporters ng politiko who may be offended by your reporting. And apart from yung politiko minsan na ang daling ma-offend, nag-threaten, yung mga supporters sila mismo yung grabe mag-haras sa iyo.

For me, it illustrates yung mga in a way... An incident happened last year na reporting nga o nagkauwa may isang mayor pa nag-threaten na mag-file ng case. Kauwa report na nga yan kasi daw hindi na-take yung side niya. Of course you always try to get their sides.

So yun yung reporting, yung response ng LGU, sagot ng LGU sa specific finding ng kauwa. So yung reporter, isang reporter dun na mahilig mag-report on the audit findings, nag-resign na, and then you talk and then yun nga, ask kumusta naman yung who will take the slack?

Yung organization niya, kung sino yung... Siya kasi dati yung nag-re-report parati on the audit findings. And of course, kuponte na lang yung mag-re-report on issues like that. Yung audit findings kasi very important yan. It tells you kung paano ginagastos yung pera natin.

Mababasa mo yung when you check each day's report, magkikita mo sa tagline. Ikaw mismo ma-exhaust, yung reporter na ito, ito pa rin yung nag-cover ng yung this report na geographically ang layo na nga, different subject matter. So baka naman exhausted sila at wala na rin time to report on these things.

But also you have to think na kita mo naman yung mga response. May mga threat, may mga parang they ridicule you and then they say na bias kasi against the mayor. Kaya parang ipaint, you have a report na detailed, andoon yung findings ng mga auditors.

I-dismiss lang na bias kasi yung publication na yan or yung reporter na yan against the mayor. Yung ganoon ng mga issues. As to nagbabago ba, sometimes you think about your safety also. Sometimes you think na is this story worth it?

Ako, I do independent reporting. Paborito ko yan yung mga koa na reports. Siguro suwerte lang na wala akong threat but of course somebody may dati may nag-threaten na mag-file ng case.

Outside the metro, if mag-file ng case against a reporter, ang grabe yung financial consideration. You have to take into the equation yung both ng organization, personally, yung stress, and then lalo na kung wala kang affiliated talaga na media organization.

Sino ikaw paggagastas mismo to defend yourself? Kaya sometimes, although parang frustrating, magkikita mo kung anoon yung lumalabas ng mga updates, pero you also have to consider kukunti yung mga tao, and then ang grabe ng, I'm sure many of them are exhausted.

I actually did account, Christian, of mga updates of a certain publication these past few days because I was, parang suspecha ko na kumukunti yung local na coverage. Yung beef ko talaga is yung mga, yung tipong reposting of yung mga, ang tawag ko nga doon, Heart Ibanghilista beat, Ibana Alawi beat.

Yung mga sexy na... Actually I did account past few days, hindi ko papangalanan yung publication, but I counted 261 updates. Yung Cebu news lang, ma-consider mo news on Cebu, 35% lang of those updates.

So majority Ibana at Heart?

Yung artista influencers, yan yung 8.4%. This past few days lang, mas grabe ata yung I'll count, I'll do a count yung para sa previous month. Tipo talagang yung mga skimpy bikini ng mga updates, yan yung ganoon.

The past few days lang, start of May, 8.4%. And then ang prayers 6.5%. Parang I volunteer for a church organization, parang naging religious ang media.

Parang you'd think, kasi ang taas na ng percentage ng mga prayers, ang po-post sila ng prayers. I think siguro religious lang or baka consideration din ang traffic kasi ang daming mag-a-amen.

And then yung mga pabebe na content, less than 1%. Yan yung tipong tapos na yung long weekend, bukas nabaho ulit. Mga ganoon na mga.

For me talaga yung perfect example na illustration of what's happening, changes reporting, is yung the other year na may unprecedented na baha sa Mango Avenue, General Maxillum Avenue dito sa Cebu.

Unprecedented na baha. Parang nalubog yung mga sasakyan. Ang update ng isang news publication, OMG! Can you even believe it? News publication ka, reporter ka, you don't say OMG! You call up and ask ano ba yung rainfall?

Buti nalang walang LOL.

Sabi nila it's harmless, resharing naman. But for me kasi it takes away some effort from mga newsworthy tidbits na pwede reshare. Like yung sa baha, what effort do you need to do to call up pag-asa?

You don't say ano yung rainfall level today? Instead post lang ng OMG! So yan.

Happy World Press Freedom Day sa inyong dalawa. Salamat.

Salamat Christian.

For example ito. May comment sa Eric Arts. Sa ABS-CBN na GMA, halos lahat ng presenters, reporters may ini-endorse in any way. Mali ka doon. Sa ABS-CBN bawal very strictly. Ini-enforce yung rule that when you are a journalist, you are not supposed to endorse.

Iliwanan ko mamaya kung bakit. Nakakalususok yan sa GMA. Pero pag in-analyze, hindi lahat ng mga GMA anchors pinapayagan mag-endorse. Para may pili lang sa kanila na pinapayagan.

Ngayon sabi ni Eric, wala rin siyang makikitang mali doon sa pag-endorse ng mga produkto ng mga journalist. Pero pag politika, ang ini-endorse yung dawang mali. Mali siya pareho. Alam niyo kung bakit?

Kasi pag journalist tayo, dapat iniiwasan natin yung conflict of interest. Paano kung isang journalist nag-i-endorse ng isang real estate company, isang real estate development o sabon o pizza o detergent.

Paano kung masangkot sa controversy yung kumpanya na gumagawa ng produkto? Anong gagawin ng journalist? Sabihin niya, ah hindi ako magre-report tungkol dyan kasi in-endorse ko yan. Meron daw siyang delikadesa.

Kornyon. Unang-una dapat iniwasan mo yung conflict of interest to begin with. Kasi hindi mo siniservisyuhan yung interest ng mananood, nung publiko. Siniserve mo interest mo. Unang-una ano bang mapapala ng publiko doon sa pag-endorse mo ng sabon o ng fast food?

Wala naman diba? Ang makikinahabang doon yung advertiser, yung company at saka ikaw kasi binabayaran ka roon. So nasaan yung commitment mo ngayon doon sa public interest? Wala. So ang tawag doon pan-sariling interest. Kaya yan po napaka-strict ko dyan.

Tapos sinisingita ng produkto na in-endorse, wali po yan. That's very unethical. Okay pasensya na po sa mga kasama ko sa industriya. Someone has to say it. Kasi alam niya naman dito sa journalism, takot mag-criticize ang kapwa.

So sa atin kung gusto natin labanan yung mas malaking monster, we also have to correct certain errors that many or some of our colleagues are doing. Yan. Bawal yun. Okay?

Tapos may isa rito ang may tanong. Ito sabi ni John, dapat may permit to carry ang mga journalists for protection din. Baril daw. I don't agree with that. Alam niyo kung bakit?

Una-una kung papatayin ka talagang papatayin ka. Pangalawa, baka mas makasama pa sa sarili mo pag nagdala ka ng barel. Minsan kasi marami tayong kasama sa industriya pa macho. Hindi pong gustong-gusto may hawak na barel. Diba? Feeling nila they're protected.

So maganda yan, pag-anahin natin yung security forces natin, yung mga police, to make sure na talagang mababawasan o mawawala yung kultura na tipong napakadaling pumatay o napakadaling manakit ng kahit sino, hindi lang po journalist.

So hindi po ako fan niya. Kasi minsan major reaction niya. Major reaction po yan. Dato rin sinabi nila, I remember may isang probinsya sa norte. Dahil uso doon yung patayan, uso doon yung mga private armies, pati mga pare.

Para bang in-encourage to carry firearms? Actually iba nagdadala rao. Sabi ko is that the solution? O baka naman bumubuo lang tayo ng kultura ng paghawak ng barel. So hindi ako fan noon. Pasensya na po kayo.

Para sa truth bombs natin ngayong gabi, World Press Freedom Day, pag-usapan natin itong mga panukala sa ating Kongreso. Ito bagong bago, mainit-init. Ay hindi pala mainit-init.

So isa-isay natin. Tama ba magkaroon tayo ng bata sa Pilipinas laban sa pagkapakalat ng disinformation at misinformation? Tignan natin. Basahin natin itong ano.

Ang gusto namin ang tutukan, gusto niya amyendahan ang Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials. Basically gusto niya lagyan ng anti-fake news provision. Mas parusahan daw yung mga taong gobyerno na nagpapakalat ng false news or information in any platform.

So pagpapakalat ng batas o panukalang batas na gusto parusahan yung pagpapakalat ng fake news, sinang representative Gustang Bunting at mag-asawang sinang representative Josephine Lacson-Noel at si Florencio Bem-Noel. Tapos si Congressman Mike Quiromero may version na gusto parusahan yung pagpapakalat ng fake news.

So ang definition doon sa panukalang batas nila Sen. Ginggoy Estrada at Ramon Bonrevilla ng fake news ay, sabi nila,

ang tanong natin dito, sino magsasabi kung ang isang impormasyon na kumalat o ipinakalat ay peke at hindi ma-confirm yung katotohanan? Hindi po sinasabi doon sa kanilang panukalang batas.

Ang panukalang batas ni Congressman Mike Quiromero to me mas nakakatakot kasi sabi niya walang definition ng fake news doon sa kanilang panukalang batas, as far as I know. Tapos ang gusto nitong parusahan, all forms of fake and false news.

So sa panukalang batas nila, sino magsasabi kung ang isang impormasyon na kumalat ay peke o malisyoso? Hindi nila sinasabi yan.

Anong mas malalim ang issue ng fake information? Kung nauna malinaw po ba sa kanila kung ano ang pinagkaiba ng misinformation at disinformation? Ang basic na pinagkaiba po noon ay may kinalaman sa motibo.

Ang misinformation pwede hindi mo sinasadya pero nakapagpakalat ka ng misinformation pero walang malis. Pwede kumalat, hindi mo sinasadya. Disinformation, bumuha ka ng isang peking impormasyon dahil may gusto kong sirain, may gusto kong pabagsakin siguro o may gusto kong yurakan na tao, institution, grupo o kahit sino pagdating sa reputation.

Ang nakakatakot pag meron tayong mga ganitong batas na mukhang hindi masyadong masusing pinag-aralan, baka magamit itong batas na ito kung lumusot man yan, hindi para protectahan tayo laban sa malisyoso impormasyon, kundi para tugisin ang tao o grupo na sa tingin nila ay nagpapakalat ng mali-impormasyon.

So in short, yung mga kritiko nila o yung baka hindi sasang-ayon sa mga patakara nila na sinusulong nila. Alam niyo ang mga politiko sa atin sa Pilipinas napaka sensitive, napaka knee-jerk pag nag-react.

Pwede po yan gamitin kahit kanino sa inyo. For instance, ikaw meron ka reklamo sa mayor mo. Sinabi mo, ito ilang linggo na hindi kinokolekta yung basura. Ginawa mo nagpost ka ng picture.

E nagkaamali ka, yung palang picture na pinost mo, kuha hindi doon sa date na binabanggit mo sa post mo. Pwede bang sabihin, oh nagpapakalat ka ng miss or disinformation, kakasuhang kita, ako yung mayor.

So pwede gamitin yun laban sa iyo when in fact legitimate yung concern mo kasi responsable si mayor, hindi pinapakolekta yung basura sa lugar nyo at meron kang karapatan na magreklamo bilang mama yan.

Pero nagkaamali ka sa isang detalyo na yan. Pwede bang gamitin sa iyong batas na ganyan. So maraming pwedeng grey areas na makita tayo rito, maraming pwedeng magamit para tugisin, hindi yung fake news, kundi yung mga tao na gustong magreklamo sa mga nasa kapangyarihan, yung gustong papanagutin yung mga nakalukluk sa puesto.

So magingat tayo pagdating sa mga ganyang panukalam batas. At kung sakaling gumulong mayan, I don't know kung gumugulong ang mga panukalam batas na yan.

So ito ang nakikita nating effective na solution dyan. Lalo kung ang tututukan natin dyan ay yung mga tao na pwedeng palabasin at nagpapakalat ng disinformation pero hindi pala dahil kritiko lang.

Ito lang sa ating platforma nagkalat sila. So kung talagang gusto nyo sawatahin ang disinformation, sabihin nyo ang supporters nyo. Di ko sinasabing connectado kayo directly pero sabihin nyo, oh unity yung pinag-usapan natin ng kampanya, huwag naman kayo nagpapakalat ng disinformation.

Sa Twitter lang, tingnan nyo isang katotak ng trolls doon. Iba doon mga totoong tao talagang loyalista na alam natin yung ipagtingin nila sa mga issue ang humubog doon, yung mga information na kukuha nila sa mga tinatawag nating hyper partisan news organizations. Hindi nyo nababanggitin yan, obvious na obvious naman.

Ito lang po dyan. Malaking bahagi po dyan ipinariwanag natin. Kung napanood nyo, nag-postpone po tayo ng bago-explainer video kaninang alas gis ng umaga. So sana panoorin nyo, pinariwanag natin in very simple language yung bakit importante pa rin sa mga panahon ngayon kahit nagkalat yung mga bloggers yun pong legitimate journalists o mamamahayag.

Magkita-kita po tayo sa ating susunod na episode sa Friday. Magandang gabi po!

Thank you for watching!