May Bara sa Ugat: Puwede Makamatay. Alamin ang Carotid Artery Stenosis. By Doc Willie Ong (Internist & Cardiologist) Panoorin ang Video: https://youtu.be/fPZVnJVNYPk

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Kaibigan, meron tayong bagong topic, bagong sakit na hindi pa natin nadidiscuss

Ito po yung barado yung ugat sa leeg. Barado yung carotid arteries.

Tawag natin dyang carotid artery disease or carotid artery stenosis.

Hindi natin alam pero madalas ito nangyari. 5% ng tao sa mundo, barado itong carotid artery.

Ano ba itong carotid artery? Meron tayong dalawang malaking ugat dito sa leeg.

Mararamdaman nyo po yan pag kinapaan nyo. Isang kamay lang pagkapa.

Dito sa angle ng jaw, pumupulso yan. Mahina lang ang kapa.

Okay? Tapos habang kinakapaan natin dito, yung carotid artery stenosis,

galing sa puso yan pagbomba. Umaakyat yan sa puso.

Ang trabaho niyan, mag-supply ng dugo dito sa utak natin.

Pag nagkulang nag-supply, nagbara yan, pweding ma-stroke.

Okay? I-explain natin bakit nagbabara.

Same factors kung bakit nagbabara yung ugat sa puso na heart attack,

nagbabara yung ugat sa utak, pwede dito sa utak magbara sa stroke

pero pwede rin dito sa carotid artery.

Kwento ko lang muna ano yung mga bawal gawin. Diretso tayo sa mga gandang tips.

Anong bawal gawin pag nalaman may barado ka na?

Like si President Fidel Ramos, barado yung carotid artery niya

kaya lagi siya nakabarong Tagalog.

Yan o, maluwag o. Open.

Pag si President Ramos dati, hindi siya nagsusot ng coat and tie.

So yan ang mga iiwasan.

Kung tingin mo barado, actually kahit hindi barado, ayoko masyado masikip.

Ingat. Lalo na pag masikip, inikot mo baka maipit.

Magkulang ng blood supply, ma-stroke tayo, mag-collapse.

Huwag magpapasakal.

Pag sinasakal ng mga 15-30 seconds, iniipit ang carotid artery.

Namamatay yung tao.

Isa pang pag-iingatan din, yung hyper-extend.

Yung neck hyper-extension.

Pwede tumingin sa taas pero huwag sobrang taas.

Kasi pag hinyper-extend mo, nais-stretch siya.

Parang nababanat yung carotid artery. Delikado.

May nangyari nga po yung mga sudden twisting.

Delikado yung sa barbero, iniikot mabilis.

Pero yung pataas, mas ayaw natin.

May nangyari nga sa isang patient ng kaibigan ko.

Yung pasyente, nagpapashampoo.

Bagong gupit, i-shampoo siya.

Pag-shampoo, ginawa ng hairdresser, hiniga siya sa pang-shampoo.

Pag higa ng ulo niya, iniikot-iikot, gano'n-gano'n yung ulo.

Pag-iikot-iikot, next day, na-stroke.

Ang nakita, napunit.

Pero hindi carotid artery napunit.

Meron dito sa likod.

Vertebral artery, yun na napunit, na-stroke siya.

So, iingat sa pag-manipulate ng leeg. Delikado po yan.

Yung manipulation, masikip.

Tapos yung masisikip na necktie, ingatan po natin pag masikip nagbe-bend.

So, yan po ang carotid artery.

Anong risk factors?

Sabihin ko, sino mas tatamaan nito?

More yung may edad.

Yung mga nanini-garilyo, risk factor.

Yung lagi ko sinasabi, pag may high blood ka,

may mataas cholesterol mo,

pwede magbara yan, mas prone magbara.

May diabetes, mas prone din magbara yung maugat

sa buong katawan kasama sa leeg.

Overweight, kulang sa exercise,

at may family history na mataas ang cholesterol.

O lagi nagbabara.

May sintomas ba ito?

Actually, walang symptoms.

Yung barado.

Pero kami mga doktor, ako po bilang internist cardiologist yan na inaaral namin,

pwede namin malaman kung meron kang delikadong bara sa leeg.

Dapat may stethoscope po.

So pag may stethoscope,

hindi lang puso pinapakinggan namin at baga.

Yung stethoscope ng cardiologist,

nilalagay namin dito sa leeg.

One side, one side.

Pag nilagay namin yung stethoscope dito,

pag may narinig kaming brewy,

brewy or pshh, pshh, pshh,

ibig sabihin, masikip yung daanan.

Okay, parang straw.

Pag nagboblow ka, masikip yung straw,

magtutunog yan.

Pag 70%, barado yung carotid artery mo, tutunog.

So pag may brewy, nakita nila,

risk factor yan para ma-stroke.

So na-stroke yung tao, pwede may bara dito,

pwede may bara dito,

o baka may blood clot mula sa puso.

Pero isang possibility mula dito.

So ang ginagawa ng doktor,

para malaman kung barado ang leeg natin, carotid artery,

ang ginagawang test, carotid ultrasound Doppler.

ultrasound, makikita ilang percent barado yung carotid artery.

Talagang sa may edad, senior citizen, maganda yung pa-check.

Meron ding cerebral angiogram,

pero invasive na yan, medyo may tusok na yan.

Meron parang MRI, magnetic resonance angiography.

Pero carotid ultrasound, pwede na.

Anong sintomas kung may barado ito?

Barado ang carotid artery mo?

Actually, walang sintomas.

Kahit 70%, walang sintomas.

Magkakasintomas lang siya pag nabarahan na.

Pag nasara na siya, na-stroke na, usually yun ang first symptom.

So yung first symptom niya, na-stroke na yung pasyente.

O na-mini-stroke, yung stroke sandali pero nag-resolve.

So ano ang symptoms ng stroke?

Siyempre, biglang...

Ang stroke kasi sudden, bigla.

Biglang nanlabo ang mata.

Biglang nabulol.

Biglang hindi nakalakad, sign of stroke yan.

Biglang humina ang kamay o paa, one side.

Biglang naman hit, kamay o paa, one side yun.

Biglang severe headache.

Tapos pag naresolve yung sintomas,

pag gumaling in 24 hours,

TIA, transient ischemic attack.

Sabihin, yung bara, lumuwag ulit.

Siguro may nagbara dito, na-pluck, tapos lumuwag.

Pero pag hindi lumawag, full stroke na.

Kung lumuwag, good news.

Kaya lang, pwede pa rin ulit bumalik yung bara.

Ano ang gamutan sa may carotid artery stenosis

at may bara sa puso, may bara sa utak?

Usually, pibigyan ng pampalabnaw ng dugo.

Baka nire-reset ito sa doktor nyo.

Aspirin, clopidogrel, plavix, warparin o pumadin, yung brand name.

Mayroon pa ibang pampalabnaw ng dugo binibigay sa inyo.

Lifestyle change, tigil sigarilyo

At gagamotin yung high blood.

Gagamotin yung high cholesterol.

Gagamotin yung mataas na blood sugar.

Usually, gamot yun.

Pag nagamot yun, mas makakontrol.

Healthy diet, huwag magpapataba.

Huwag kumain ng maraming lechon para hindi magbara.

I mean, oily foods, matagal naman magbara.

Pero unti-unti, huwag maging overweight at bawasan yung alak.

Alak din, nakaka-taas ng stroke.

So, yun po. Medical management, tapos ingat na hindi magbara.

Mayroon din surgery.

Mayroon din surgery na ginagawa para dito.

Anong surgery ang ginagawa?

Pagpupunta sa doktor, may tinatawag na carotid and darterectomy.

Yung carotid and darterectomy, parang kinakayod niya yung bara na aayos ulit.

So, that's one procedure.

Pero sa mga hospital na ito, usually ginagawa itong carotid and darterectomy after a stroke.

Mayroon din carotid artery stenting. Naglalagay ng stent dito.

Sana po nakatulong itong video. Bagong topic ito.

Carotid artery disease. Ang daming mga sakit.

Pero usually kasi, kung may barado ka sa isang ugat, barado sa leeg,

usually may bara na rin sa lahat.

May bara na rin sa puso, may bara na rin sa utak, may bara na rin sa mga paapaan natin.

Lahat yan dahil sa atherosclerosis, dahil sa cholesterol, taba, diabetes, high blood, overweight, smoking. Lahat yan nakakadagdag.

Kaya nga laging po tinuturo natin para humaba ang buhay, iwasan na yung mga bad habits.

Salamat po.