Close
 


PINAS, DI NA MAKAWALA SA ANINO NG US! LAPID FIRE NI ROY MABASA (First Part) JAN 26, 2023
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
Pilipinas, di na makakaalis sa anino ng Estados Unidos, ang isa sa mga paksa na ating tatalakayin.
LAPID FIRE ni Percy Lapid
  Mute  
Run time: 32:34
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
... Magandang gabi sa inyong lahat. Tayo nagbabalik sa Lapidfire. At tinitignan ko kanina maagang pumasok ang mga kagpakinig natin na nagkocomment. Kaya mamaya ibabasahin natin yan. Dumako muna tayo sa mga issue na ating inihanda sa gabing ito.
00:30.0
... May mababalik na tayo dyan sa Paranaque pagkat may meeting na dinaluhan na dyan malapit sa City Hall ng Paranaque. Akala ko, kasi madalas akong nagpupunta dyan especially during the pandemic...
01:00.0
... sa signage na ito raw ang bagong Paranaque. Yan ang kanilang slogan diyan nung nakaupo ang nakaraang mayor. Pero kanina nung dumaan tayo siguro dapat dyan palitan nyo na yan ang bagong Paranaque. Gawin nyo na ang mabahong Paranaque.
01:30.0
... Ito po ang dahilan. Alam nyo marami pong mamamayan ang nagre-reklamo dyan na nakarating sa atin kanina nung tayo dumalaw dyan.
02:00.0
... At hindi inaanya ang inaward na kontrata sa bagong garbage contractor na ang pangalan niya ay Metro Waste Solid Waste Management Corporation.
02:30.0
... Ito na hindi naahakot ngayon. Ang nangyayari talaga yan sa mga lungsod. Pero pakinggan nyo muna ang paglalahad nila sapagkat marami na tayong eksperyensyang ganito sa ibang lungsod na inire-reklamo yan ang paghahakot ng basura.
03:00.0
... Na hindi niya kayang gampanan itong bagong contractor, itong Metro Waste, yung ipinangako nito sa mga residente na gawing zero backlog ang paghahakot ng basura mula pa mga nakaraang linggo.
03:30.0
... So may isang konsihala dyan, konsihala Ana Marie Esplana, siya ang sinasabing chairman ng Committee on Health and Sanitation.
04:00.0
... Ang nangyayari dito parang hit and run. Hit and runan niya ang naganap dahil matapos firmahan nito si Mayor Eric Olivares. Alam nyo kung magkana yung kontrata mga kaibigan?
04:30.0
... Ito ay nilagdaan noong December 27 na ang nangyayari pagkapirma, iniwan lang sa ere ang servisyo mga kaibigan pati itong si Mayor Eric Olivares.
05:00.0
... Ang nangyayari dito kasi nagbigay siya ng kontrata sa panibagong contractor habang live pa yung kontrata niya doon sa dating contractor.
05:30.0
... Ang pinag-usapan natin wala pong interest dito ang inyong likod sa pagkat unang-una hindi po ako tigaparanyake. Wala pong pakialam kung mamaho yan. Ang ating pinag-usapan dito ang concern ng mamamayan dyan.
06:00.0
... Ito ay pagpapakita ng kawalan ng kakayahan ng LGU o ng alkaldemismo na hindi niya kayang pamunuan. Alam nyo ang tatay nito, yung matandang Olivares, natatandaan ko ito, si Pablo Olivares, mahigpit itong tatay niya.
06:30.0
... Anyway, mabalik lang tayo dito. Curious lang ang bayan kung ano ang dahilan dito sa nangyayaring hindi pagkahakot ng basura dito.
07:00.0
... At sinasabi ng mga ito napaka-incompetent ang contractor na kinuha ninyo. Dati hindi naman kami nagsasuffer ng ganito bakit ngayon hindi nahahakot ang basura sa kabila sila binabayaran ng milyon-milyon piso na kontrata doon sa pagkahakot niya po.
07:30.0
... Ito ay konsehal ng bayan sa pangungunan itong esplana at ipinatawag nila ang contractor sa isang public hearing. So doon sa public hearing humarap ang Metro Waste at muli ay nangako ito na kanilang gagawin ang kanilang trabaho at hahakotin ang tambak na basura.
08:00.0
... At hindi na sila ay payagang makapagsimula sa Feb 1. Mamaya i-explain ko sa inyo itong mga dynamics na nangyayari sa LGUs. Tinitignan lang natin, sinasabi ko lang sa inyo, nina-narrate ko sa inyo kung ano ang nangyayari dito sa Parnyake. Mamaya i-expound natin ito ng maige kung ano ang kaganapan sa LGUs.
08:30.0
... Kung napad ang kanilang O-Promise Me o OPM ay dapat nalang i-terminate ang kanilang kontrata. So parang ganito ang napagkasundoan yata ng konseyo at contractor.
09:00.0
... Ito nang nakaraan na siyem na taon na nagilingkod diyan ng may kaayusan naman. Ang pangalan nito, ito rin ang contractor dati sa Maynila, itong Lionel. Although ito nagkaroon din ng medyo usapin sa Maynila pero over the years naayos nito ang kanilang pagpatakbo.
09:30.0
... So humingi nga po. Ang problema rito nakipagkontrata si Mayor pero hindi po ito humingi ng approval ng kanyang 18 membrong konseho sa lungsod. Kaya nag-ingit-ingit ang mga konsehal sapagkat hindi niyo kami kinunsalta. Ganito pa ang naging problema. Kami ang isa sa mga sinisise ng taong bayan."
10:30.0
So amininan ninyo na ang kontrata ng basura, amininan nito ng LGUs na ang pang-kontrata ng basura ay isa sa pinakamalaking source ng corruption sa LGUs.
11:00.0
... Ito ay abot sa daang milyon. Kagaya nito, P414M. Isipin ninyo yan mga kaibigan?
11:30.0
... Ito ay susisiin, scrutinize, silipin ng Department of Interior and local governments. Kung pwede pag nakita ninyong may katarantaduhan kasuhan ang mga yan sa ombudsman.
12:01.0
Madaling gumawa ng hokus-pokus dyan mga kaibigan. Noon paman may nadidinig na tayo na alimbawa kukuha ka ng isang kontraktor na maghahakot ng basura.
12:14.0
May mga kontraktor dyan mga kaibigan na wala naman talagang pag-aari ng mga garbage trucks. Isipin ninyo yan. Pero nangungontrata sila ng daan-daang milyong halaga ng paghahakot ng basura sa LGUs. Wala pong mga trucks yung iba dyan.
12:31.0
So anong ginagawa nila para mag-qualify? Kukunan lang nila ng litrato yung mga trucks na pag-aari ng ibang kumpanya.
12:44.0
O kukunan nila at yan ang isasubmit nila sa local government para makapagkumply sa requirement na hinahanapan sila ng certain number of trucks para ma-consider sila sa bidding para makapagkumply sila.
13:07.0
So sa mga ganyang pagkakataon pwede rin naman wala ng inspection dyan. Kalokohan naman yung inspection-inspection yan. Kunyari lang pag hindi kakakilala, inspectionin namin kayo.
13:19.0
Pero pwede rin naman daanin yung inspection na yan mga kaibigan. Sa totoohanan lang kapalitang lagay yan. O ang lagay ba?
13:28.0
Ang isa pang racket dyan, ilang beses na nating nakita ito mga kaibigan, lalo na dyan sa isang lungsod sa Southern Metro Manila, malapit dyan sa Paranaque.
13:45.0
Isa pang racket dyan ay sa trip tickets. Alam niyo po, kada hakot ay may kalakip na trip tickets. Ibig sabihin isang hakot pagbalik mo, bibigay mo yan sa City Hall, ito ang recibo o ticket nung ipinaghakot namin dyan.
14:05.0
Iniipon yan sa isang araw kung ilang beses nilang nakabiyahe, magbula rin sa paghahakot dadalin nila yan sa tambakan kung saan nila itatambak yan. Kung sa Rizal o Kabite, saan meron silang kontrata natatambak nila ang basura.
14:24.0
Ang tawag doon sa report na yan ay trip tickets, daily trip tickets. So niloloko lang po yan mga kaibigan. Sinasabi na naghakot sila kahit hindi.
14:35.0
Kaya madali maalaman ng katarantaduhan dyan. Tignan niyo ang trip tickets. Dapat meron kayong dispatcher, binabantayan sila kada paghahakot nila. Alam niyo naman dito sa atin, kumipikit ang matarito ng isang tao, napipikit kapag nalalagyan.
14:56.0
Nagiging singkit kapag nalalagyan mga kaibigan. So yan naman, napapagusapan lang natin. Kaya ang issue na yan sa parangyak, aabangan natin yan kung totoo ang sinasabi nilang sa Feb 1 ay magsisimula ng maghahakot ng maayos itong bagong contractor dyan. Well yan naman po, napapagusapan lamang.
15:56.0
Q&A
16:26.0
At continuously o tuloy-tuloy may ipinapayal o inahahain na diplomatic protest laban sa China. Paulit-ulit po yan. Noong nakaraang taon ilan ang sinasabi ng Department of Foreign Affairs? Napakarami. Noong nakaraang taon marami sinang ipinayal na diplomatic protest.
16:56.0
Marami. Noong 2022 ang na-file daw kung hindi ako nagkakamali ay P195 yata ito. Pero ngayon may ating 4 ngayong taon na ito. Pero wala nagiging resulta ang mga protest na yan. Patuloy pa rin ang paglabag sa mga karagatan na yan.
17:27.0
So, kahapon kumalat po, o noong isang araw yata ito, kumalat po ang isang larawan na tila isang... Ito ang tingin ko kuha ito sa satellite. Napakalinaw kuha sa itaas.
17:53.0
Ito po tila isang bagong satellite image na nagpapakita po ng isang Chinese air defense facility dyan po sa isang isla sa loob ng parasel. Yang parasel na yan ay bahagi po ng Spratly na nasa gitna po ng South China Sea.
18:19.0
So, ito po mga kaibigan. Yung kinuna na yan na satellite photo, ituan niya ay nagpapahiwating na ang People's Liberation Army, ito po yung sundalo ng mga Chinese o China, ay nakapagtayo.
18:39.0
So, isipin ninyo nakapagtayo na sila ng permanenteng surface-to-air missile na ito po permanente sa nasabing karagatan. Dahil gumawa sila ng mga island-island doon na napakalaki, mga artificial islands, yan po ay inarmahan na nila ng mga missiles mga kaibigan.
19:02.0
So, ito ay nakatayo doon sa malaking bahagi ng karagatan. Natitreten na rin dito dahil tinayo nila yan, napakalapit na po sa atin yan.
19:15.0
Mga kaibigan, itong mga isla po dyan sa Paracel, ang tawag nila dyan sa Paracel, tawag ng mga Chinese dyan ay Seasia. So, yan pong area na yan ay inaangkin ng China, ng Vietnam at Taiwan.
19:36.0
Ibig sabihin meron pang awayan dyan pero tinayoan na ng China. So, ito po ay sinakop ng Beijing ang Paracel na yan noon pang taong 1974 matapos talunin ng Chinese Navy ang South Vietnamese Navy sa isang maikli ngunit madugong labanan sa dagat noong mga panahon na iyon mga kaibigan.
20:03.0
So, sinasakop din ng China ang ilan sa mga isla na malapit dyan, yung nandun po sa Spratly na inaangkin din ng iba pang mga countries. Alam nyo kung sino-sino, Malaysia, Pilipinas at pati ang Vietnam.
20:22.0
So, ito pong satellite image na binabanggit ko sa inyo ay kuha ng isang kumpanya na nag-angalang Maxar Technologies. Ito pong kumpanyang ito ay isang eksperto sa space technology at kinunan nila ang images na yan noon pong Abril noong nakaraang taon mga kaibigan.
20:47.0
So, ito ay nagpapakita, yung larawan kung makikita ninyo, meron pong apat na gusali na merong bubong na kulay blue. Doon po sa isang lugar, ang pinakamalaki pong isla na pinaglalagyan noon ay yung Woody.
21:10.0
Na ginawa din itong islang ito, pinalapad. Yun po yung pinalalagyan ng mga misile mga kaibigan.
21:17.0
So, kaya po nalaman sa satellite image na yan ay missile to air defense ng China, dahil noong kinunan nila yan ay bahagyapong nakabukas yung bubong noong isa sa mga building mga kaibigan. Kaya noong in-examine nila, napag-alaman nila na ito pala ay isang surface to air missile launcher doon po sa lugar na iyon.
21:47.0
Ang tanong, ano po ba ang purpose niyang missile defense system na yan na nakalagay na doon po sa gitna ng karagatan na yan? Yan po ay naglalayon na palawaking ang kakayanan ng China na maglungsad ng opensiba sa kabilang ibayo ng kanilang karagatan.
22:14.0
Sino ba yung mga nasa kabilang ibayo na yan? E di ito pong mga Asian countries na nakapaligid sa kanila. Kasama na po diyan ang Pilipinas mga kaibigan.
22:26.0
Kaya naman ito, yung ginawa nilang yan ay tinitignan ng maraming bansa na isa pong napakalaking banta sa kapayapaan sa reyon. Alam niyo yung dati pong payapang dagat ay ginawa na pong pansariling military garrison nitong Beijing.
22:51.0
Kung tahimik dyan noon, ngayon ay kinakabahan na tayo ngayon lahat yan na nakapaligid dyan dahil isipin mo, meron ng missile doon sa gitna ng dagat mga kaibigan.
23:03.0
Kaya naman sa ating pagtingin, sa ating pagunawa, lahat ng galaw ng China ay tinutumbasa naman ng iba't ibang kustura ng Amerika at maging ng mga kaalyado nito.
23:22.0
Oo nga naman, sige nag-build up ka ng military dyan. Ang gagawin naman ng mga kalaban o katunggali sa paigtingan ng kanilang pwersa, nag-react sila sa pareho ring pamamaraan.
23:41.0
Kami mag-build up din. Hindi po ba? So kasama na dyan sa pag-build up na yan ang hiling ng US sa Pilipinas na magamit nila sana ang ilang mga base dito sa ating bansa.
24:00.0
Dito sa loob ng ating bansa. Yan po ay sa katwiran na para ma-balance ang papalake ng papalake at papalapit ng papalapit na pwersa ng China dito sa Pilipinas.
24:19.0
So balancing ang ginagawa ng Amerika kung bakit sila nakikiusap na sila ay magtayurin o gamitin ang mga base dito sa Pilipinas.
24:31.0
So ano magiging kasunod ng mga ganyang hakbangin? Ang magiging kasunod yan ang pag-abante ng posisyon ng Chinese forces sa South China Sea ay patungo na po yan sa direction ng Pacific Ocean ang susunod dyan.
24:53.0
Kasi nandyan sila sa South China Sea, tatawid lamang yan, papunta na sila sa Pacific Ocean. So ano ibig sabihin noon? Pag nasa Pacific Ocean sila, direct na silang nakaharap sa Amerika.
25:08.0
So yan ang mga galaw na binabantayan ng buong mundo kung parang chess ito. Sige sulong ka ng sulong, atak ka ng atak. So maya paggising natin tayong mga nakatangang Pilipino, paggising natin nando na sila sa kabilang dagat ng Pasifiko.
25:28.0
Mga kaibigan, doon naman sila nagtatayunan ang kanilang basal defense which is malaking problema na yan para sa Amerika at para sa mga bansang nasa Asia-Pacifico dahil sila naman ang matetreten mga kaibigan.
25:58.0
Q1. Bakit ba palaging tinatalakay natin itong issue ng South China Sea?
26:15.0
Kinikwento natin ito mga kaibigan para maintindihan ninyo na hindi talaga uubra na ang Pilipinas lalo na po sa mga panahong ito ay maging neutral.
26:30.0
Hindi pwedeng maging neutral tayo sa nagbabanggaang interest ng mga higanting bansa gaya ng sinasabi o ipinanunukala ni P. Bongbong Marcos Jr.
26:45.0
Hindi mangyayari yan. Pinaliwanag ko sa inyo nung nakaraan na malabo pa yan sa tubig kanal o tubig sa Pasig River na maging independyente ang Pilipinas pag ang pinag-uusapan ay foreign policy.
27:06.0
Mga kaibigan dahil nakatali na ang ating mga kamay sa US sa pamamagitan ng binabanggit natin palagi na tratado, hindi tarantado, tratado.
27:21.0
Ito po yung Mutual Defense Treaty or MDT mga kaibigan. So yung kasunduan na yan na nilagdaan po nung 1951 sa panahon po ni President Elpidio Quirino
27:38.0
ay dumadaan ngayon sa pagrepaso upang gawing akma ang ilang malalabong terminolohiya na ginamit diyan o ilang malalabong provision nung kasunduan na yan.
27:56.0
Gaya halimbawa, noon pong issue sa pag-responde ng magkabilang panig, ito po yung US and Philippines, sasandaling atakehin ang sinuman sa kanila ng mga pwersang banyaga.
28:14.0
Dahil dun po sa provision na yan, medyo may kalabuan ang mga ginagamit na kataga o salita. Kaya yan ay nililinaw ngayon sa pamamagitan ng isang review o pagrepaso.
28:28.0
Ito nagsimula nung ilang taon na ang nakakaraan sa ilalim ni Duterte nung kanyang pinagmumumura ang mga western counties, kabilang na dyan ang Amerika.
28:44.0
At hini-question niya kung ang Amerikano ba ay dadating sa ating sasaklolo o sasaklolohan ba tayo kung tayo ay akatakehin halimbawa ng China.
28:58.0
So yan po under review pa hanggang sa ngayon. Bagamat ang mutual defense treaty ay ilang ulit naging mitsya ng dipagkakaunawaan sa pagitan ng Pilipinas at US, wala tayong nakikitang rason kung bakit tayo ay dapat tumiwalag sa kasunduan ito sa ngayon.
29:24.0
Sa ngayon po sinasabi ko bakit hindi tayo dapat umalis sa agreement na ito mga kaibigan?
29:34.0
Sapagkat kung tayo po ay magdedesisyon na kumalas dito sa tratadong ito, ito po ay magdudulot lamang ng mas malaking panganib sa ating seguridad dahil mahuhubaran po tayo ng kakarampot na proteksyon na ating tinatamasa mula po sa Amerika...
30:01.0
... at maging sa mga bansang kaalyado nito habang tayo ay nasa gitna ng umiigting na girian ng mga superpowers ngayon, mga kaibigan. Yan po ang katotohanan dyan.
30:31.0
At sa ito ay mabiyayaan sana tayo o ating leaders especially ating Pangulo ng sapat na karunungan at political will na rin.
30:48.0
Mabigyan siya nitong mga karunungan, political will para sa kanyang paggiya o pamumuno kung saan niyang direksyon dadalin ang ating bansa.
31:02.0
Yan ang ating panalangin. Hanggang panalangin nalang muna tayo ngayon na biyayaan siya ng mga katangian na yan. Kasi naman lahat ng desisyon na gagawin ng Pangulo ay may kaakibat na panganib o gantimpala rin.
31:23.0
It's either may panganib or gantimpala. Ganyan po talaga. Kapag ikaw ay isang pinuno at ikaw ay mag-decide, may kaakibat na risk yan. At may kaakibat award kung maganda ang magiging desisyon mo.
31:41.0
Kaya malaking bagay kapag ang isang leader ay may malalim na pag-unawa sa kasaysayan. May sintido kumon at igit sa lahat mga kaibigan na papaligiran ng mga taong may integridad at may totoong pagmamahal sa ating bayan.
32:06.0
Importante yan ang mga nakapaligid sa iyo ay may puso, may pag-iisip na ganoon. Hindi ang kagaya ng pagmamahal lang sa bulsa na laganap sa mga panahong ito.


See more of Tagalog.com by logging in
Join for the free language discussion group, flash cards, lesson tracking and more.