Naka-Tulog Tapos Na-ma-tay Bigla. - Tips By Doc Willie Ong (Internist and Cardiologist)
00:34.3
Bakit may tao namamatay sa pagtulog
00:38.0
Ano mga warning signs na para alam natin
00:41.9
may risk factor ba tayo
00:44.7
Sino yung mga namamatay sa pagtulog
00:47.5
Ano yung mga risk factors na pwede pa natin maayos at ma-prevent
00:53.1
At anong tips nga natin para makaiwas dito
00:57.4
Lalo na pag nagkakaedad na tayo
01:00.4
minsan marami tayong sakit sa katawan
01:02.4
Hirap tayong makatulog
01:04.4
Kaya nga sabi natin, every gising is a blessing
01:07.4
Diba? Pag gumising ka pa, ibig sabihin okay pa
01:11.4
Pero minsan, like tayo, pag nagkakaedad
01:14.4
Marami na tayong naramdaman
01:15.4
Masakit liig, masakit likod, masakit ang diyan
01:19.4
Nagpapalpitate, hindi mo alam kung gigising ka o hindi
01:23.4
Pero anyway, sa mga risk factors makikita natin
01:27.4
Bilang internist cardiologist, linya ko po ito
01:30.4
Basically, tatlong pwede magkaproblema
01:34.4
Bakit namamatay yung tao bigla pag natutulog
01:37.4
Pwedeng puso ang problema
01:40.4
Pwedeng baga ang problema
01:43.4
O pwedeng utak ang problema
01:46.4
Puso, baga, or brain
01:50.4
Ano ang sampung dahilan?
01:53.4
Number one, pinaka-common ay
01:56.4
Sudden heart attack
01:58.4
Ibig sabihin, hindi alam nung tao na dati nang may baray yung puso niya
02:03.4
Baka 50% barado na
02:06.4
Diba? Baka smoker siya, overweight siya
02:09.4
Lampas 50 years old na
02:11.4
Dati nang may baray yung puso
02:13.4
Tapos natulog na, stress
02:15.4
Natodo yung bara bigla
02:18.4
So sudden heart attack habang natutulog
02:20.4
Hindi mo na madadala sa hospital
02:22.4
Yan ang problema, yan ang bad news
02:24.4
Kasi pag sintomas, habang natutulog
02:27.4
Hindi ka makakapunta sa emergency room
02:29.4
Tulog yung pasyente
02:30.4
Hindi mo na mahahabol yung 15 minutes, 30 minutes
02:34.4
Na kailangan ma-revive siya, madala siya, ma-CPR siya
02:39.4
So number one cause, sudden heart attack
02:41.4
Number two, irregular heartbeat
02:45.4
Okay, linya ko rin niya bilang cardiologist
02:48.4
Yung arrhythmia kasi pwedeng merong dating dahilan
02:53.4
Dati nang may bara sa puso
02:55.4
Yan, pwede mag-arrhythmia, irregular heartbeat
02:58.4
Nagka-heart attack, pwede rin mag-irregular heartbeat
03:02.4
Heart failure, mahina yung puso
03:05.4
Yung pagkita sa ejection fraction sa 2D echo, mahina
03:09.4
Less than 50, less than 40% ejection fraction
03:12.4
Sabihin, mahina tibok ng puso
03:15.4
Prone siyang magka-arrhythmia
03:19.4
Yung bangungot is arrhythmia din eh, oo
03:22.4
Yung iba sinabi-sinasabi maraming kinain
03:25.4
Nagka-pancreatitis, pwede rin yun
03:28.4
Pero ngayon, lately nakita natin yung bangungot sa irregular heartbeat
03:33.4
May tao pinanganak na may abnormality sa puso
03:37.4
Yung mga may Brugada syndrome
03:40.4
May Long QT syndrome
03:43.4
Walt Parkinson White syndrome
03:46.4
Pero pag kayo ay nasabihan ng cardiologist nyo na mayroon ganitong
03:50.4
Brugada, Walt Parkinson White syndrome
03:53.4
Medyo higher risk
03:55.4
Na biglang magloloko yung tibok ng puso
03:58.4
Pwedeng gising, pwedeng natutulog
04:01.4
Tapos namamatay bigla
04:03.4
May mga gamutan dyan mamaya
04:05.4
Number 3, pwedeng may sira yung puso mismo
04:08.4
May valve problem
04:10.4
Rheumatic heart disease
04:12.4
Nang bata pa, may sira yung puso
04:14.4
Prone mag sudden death
04:16.4
Congenital heart disease
04:20.4
May butas ang puso
04:21.4
Lumalaki yung puso
04:23.4
Ibig sabihin may tama na dati yung puso
04:26.4
Number 4 risk factor
04:28.4
Number 4 cause, stroke
04:31.4
Mayroon na yung stroke habang natutulog
04:33.4
Pag stroke nga dapat
04:35.4
Within 15 minutes
04:37.4
Dalhin sa ospital
04:38.4
Pati heart attack
04:39.4
Within 15 minutes
04:40.4
Para mabigyan ng mga first aid na gamot
04:45.4
Kaya lang kung natutulog nga yun ang problema
04:48.4
Number 4, stroke symptoms
04:50.4
Number 5, obstructive sleep apnea
04:54.4
Yung sobrang lakas kumilik
05:00.4
Nagbabara yung lalamunan
05:02.4
Pag ising nakakahinga siya
05:04.4
Pero pag natutulog bumabagsak itong lalamunan niya
05:07.4
Nagsasara kaya hilik ng hilik
05:09.4
Usually mataba, malaki yung leeg
05:13.4
Malaki yung size ng neck size
05:20.4
Misan yung ngalang ngala
05:21.4
Misan malaki ang tonsils
05:23.4
Tapos yung hilik niya abnormal
05:25.4
Hindi normal na hilik
05:27.4
Hilik na tumitigil sa paghinga
05:30.4
So kung yung partner mo natutulog
05:33.4
Malakas humihimilik
05:34.4
Papakinggan mo lagi
05:35.4
Hilik ba niya yung normal parang
05:42.4
Ayaw mo yung matutulog para
05:44.4
Tapos hihinto ng matagal
05:47.4
Mga 1 minute hindi siya humihinga
05:52.4
Parang hinahabol niya bigla
05:54.4
Ibig sabihin sa 1 minute na hindi siya humihinga
05:59.4
Tapos nung magko-collapse na siya
06:01.4
Bagsak na yung oxygen niya
06:03.4
Biglang napilitan yung katawan mabuhay
06:06.4
At huminga ulit hinahabol
06:09.4
Maraming may obstructive sleep up niya
06:11.4
Actually may gamutan dyan
06:14.4
Minsan inaoperahan nitong lalamunan
06:16.4
Yung iba nilalagyan ng makina
06:21.4
Obstructive sleep up niya
06:23.4
Namamatay din bigla
06:25.4
Kasi nga natutulog kulang oxygen
06:28.4
Meron din na aksidente sleepwalking
06:31.4
I'm not sure how common sa Pilipinas
06:33.4
Yung sleepwalking
06:35.4
Tulog pero naglalakad
06:40.4
Usually baka may mental health problem
06:44.4
Naglalakad siya ng tulog
06:47.4
Baka mahulog sa bintana
06:50.4
So meron mga aksidente
06:52.4
Yung mga nagi-sleepwalking
06:53.4
Dapat nilalak yung kwarto
06:55.4
Para hindi sila makalabas
06:58.4
Meron nagkoconvulsion
07:00.4
May brain problem
07:03.4
Prone din na biglang may mangyari
07:11.4
So yung mga may emphysema
07:16.4
Mababa yung O2 sat
07:19.4
Yung may hika na malala
07:23.4
Maraming sira yung baga
07:25.4
Baka yung kwarto kulang pa sa hangin
07:28.4
So pag mahina na yung baga
07:32.4
Hindi natin masabi
07:34.4
So baka hindi siya makahinga
07:36.4
May danger din yan
07:38.4
Number 9 cause na namamatay sa pagtulog
07:45.4
Diba yung mga celebrities
07:56.4
O baka illegal drugs
07:58.4
Pwede rin natutulog
08:01.4
Halo-halong mga dahilan
08:07.4
Merong suffocation
08:09.4
Actually merong sakit sa bata
08:12.4
Mga below 1 year old
08:14.4
May tinatawag na SIDS
08:16.4
Sudden Infant Death Syndrome
08:18.4
Yung bata biglang namamatay
08:20.4
Kasi ang tingin nila
08:22.4
Baka yung bata natutulog
08:24.4
Yung sanggol biglang tumaob
08:26.4
Napataob siya mag-isa
08:28.4
Tapos yung muka niya nasub-sub sa unan
08:33.4
O minsan yung nanay
08:35.4
Baka nagbe-breastfeed
08:38.4
Naipit yung muka ng bata
08:40.4
Naipit yung muka ng sanggol
08:45.4
Sudden Infant Death Syndrome
08:47.4
So sayang yung mga binabantayan
08:50.4
Meron din itong mga other causes
08:52.4
Pwede rin head trauma
08:54.4
Baka nabangga yung ulo
09:00.4
Tapos hindi pinansin
09:02.4
After ilang hours
09:03.4
Unti-unti dumudugo pala yung sa ulo
09:06.4
Tapos pag lumakay yung dugo
09:10.4
Namamatay yung pasyente
09:12.4
Kaya nga yung may head trauma
09:14.4
Sinasabi huwag patulugin
09:16.4
Huwag mo papatulugin yan
09:18.4
Kasi nga binabantayan yung ulo
09:20.4
Kung may bleeding
09:21.4
Usually dapat CT scan agad
09:23.4
CT scan mo para makita kung may dugo o wala
09:26.4
10 causes ng sudden death
09:29.4
Bakit may pumapano sa pagtulog
09:32.4
Yan ang babantayan natin
09:35.4
Ang senyales kasi basically
09:37.4
Kung ano senyales na itong mga sakit
09:40.4
Pag sakit sa puso
09:41.4
Dapat may konting chest pain na yun
09:44.4
Pag sa tulog naman
09:50.4
Sintomas hirap na huminga
09:52.4
Pag stroke symptoms
09:54.4
Siguro nag-uumpisa na yung stroke
09:56.4
Nangihina na yung kamay, yung paa
09:59.4
Dati nang may sakit sa puso
10:02.4
Dati nang alam mo may rheumatic heart disease
10:05.4
Congenital heart disease
10:06.4
May bara na yung puso
10:08.4
Risk factor na yun
10:10.4
Tapos yung mga may risk factors na
10:13.4
Ito, kukwento ko na
10:15.4
Ano yung mga risk factors ayon sa pag-aaral
10:18.4
Ito yung mas malaki ang chance na
10:21.4
Pumapano sa pagtulog
10:24.4
Number one risk factor
10:29.4
Pag 60, 70, 80 years old
10:32.4
Siyempre high risk na
10:34.4
Diba? Mas mahina na kasi yung puso
10:38.4
Diba? Gusto nga sa pag-aaral?
10:39.4
Diba? Gusto nga sa pag-tulog eh
10:41.4
Diba? Walang problema
10:43.4
Walang paghihirap sa hospital
10:45.4
Pero elderly ang risk factor
10:48.4
Usually lalaki mas higher risk
10:51.4
Mas maaga na mamatay ang lalaki
10:55.4
Kahit sa Pilipinas
10:56.4
5 years earlier ang lalaki
11:00.4
So average buhay ng lalaki parang
11:02.4
Let's say 69 years old
11:04.4
O sa babae sa Pilipinas
11:07.4
So 5 years panalo ang mga babae
11:18.4
Mas hirap huminga
11:23.4
Siyempre yung naninigarilyo
11:25.4
O malakas manigarilyo
11:27.4
Mas pwede magbara yung puso
11:29.4
Malakas uminom ng alak
11:32.4
Yung heavy alcoholic
11:34.4
Marami rin biglang
11:36.4
Siyempre lasing na lasing
11:38.4
Pagtulog nina niya alam
11:42.4
Naipit yung kamay
11:43.4
Naipit yung katawan
11:47.4
O mamaya hindi gumising
11:51.4
Mga may high blood
11:53.4
Siyempre dating may high blood risk factor
11:55.4
Kaya dapat controlled ang blood pressure nyo
12:00.4
Dating may diabetes
12:02.4
Mataas ang blood sugar
12:04.4
Hindi nakocontrol
12:06.4
Mataas ang cholesterol
12:09.4
High blood, high cholesterol
12:11.4
Mataas ang blood sugar
12:13.4
Yung gumagamit ng illegal drug
12:16.4
Siyempre illegal drug
12:18.4
Higher risk din sila
12:20.4
Hindi maganda lifestyle
12:23.4
Kulang sa exercise
12:25.4
Mahina, konting lakad
12:28.4
Sabihin gising nga
12:30.4
Hingal na sila eh
12:32.4
Higher risk sila may mangyari
12:39.4
Bumaba ang potassium
12:41.4
Bumaba ang magnesium
12:43.4
Potassium, magnesium bumaba
12:45.4
Pwede magloko yung puso
12:47.4
Pwede mag sudden cardiac death
12:58.4
Yung may chronic kidney disease
13:01.4
Kahit hindi pa nagda dialysis
13:02.4
Yung mataas kreatinin
13:10.4
Meron tayo mga tips
13:12.4
Siyempre dapat yung kwarto nyo
13:16.4
Dapat may konting ilaw
13:17.4
Kung pwede may aircon
13:19.4
Kung walang aircon
13:20.4
At least yung pinakamalamig na lugar
13:28.4
Kasi iba nagkukulang ng oxygen
13:30.4
Baka mamaya may nagsisiga
13:33.4
Sa tabi ng bahay nyo
13:34.4
O hindi makahinga
13:37.4
Nasa gitna ka ng highway
13:41.4
Puro carbon monoxide
13:43.4
Nakakamatay po yun
13:45.4
Yung tambucho ng kotse
13:48.4
Nagkukulong sa isang lugar
13:51.4
Naka-open yung kotse
13:52.4
Naka-suffocate yun
13:54.4
Carbon monoxide poisoning
13:56.4
So exposure sa smoke
14:00.4
Dapat maganda din sa bahay
14:06.4
Huwag sobrang lasing
14:08.4
Other tips to prevent
14:10.4
Dapat maraming tubig iinumin
14:12.4
Hindi pwede dehydrated
14:18.4
Kung merong kayong paghihilik
14:22.4
Pacheck up sa doktor
14:26.4
Mas safe dalawang unan ang tulog
14:28.4
Dalawa o mas mataas
14:36.4
Hindi siya makahinga pag naka-flat
14:38.4
Kasi nga parang nalulunod
14:40.4
Kung may sipon ka
14:43.4
Kung meron kang sinus
14:44.4
Hindi mo rin pwede
14:46.4
Hindi mo rin kaya naka-flat
14:48.4
Kaya pwede dalawa o tatlong unan
14:50.4
Medyo masakit lang sa leeg
14:53.4
Mas makakahinga ka
14:55.4
Huwag masikip na baro
14:58.4
Masikip na pajama
15:00.4
Dapat maganda yung paghinga mo
15:04.4
Check ang blood pressure
15:06.4
Ginagamot ng heart disease
15:14.4
Bala kayo mag-away ni misis
15:16.4
Nagsiselo si misis
15:21.4
Huwag na kayo mag-away sa gabi
15:23.4
Pag sa gabi kayo nag-away
15:25.4
Ang sama ng loob mo
15:27.4
Doon ka matutulog mahirap
15:29.4
Sigurado high blood ka nun
15:32.4
Paano kung dati ka ng high blood
15:43.4
So kailangan check up
15:45.4
Maintenance medicine
15:47.4
Kung meron kayong maintenance
15:49.4
Diba sinabi ko nga
15:50.4
Ang mga maintenance sa high blood
15:54.4
Para protected ka sa gabi
16:00.4
Pag gising sa umaga
16:03.4
Yung bagong gising sa umaga
16:05.4
Ang dami din na i-stroke
16:07.4
Na high blood na heart attack
16:12.4
Masyadong excited
16:14.4
Tumataas ang pipi
16:18.4
Huwag busog na busog sa gabi
16:21.4
Huwag bondat na bondat
16:23.4
Huwag kumain ng marami
16:24.4
Baka bangunguting ka
16:26.4
Isang problem pala dito
16:28.4
Hindi ko pa nabanggit
16:29.4
Acute pancreatitis
16:31.4
Diba maraming artista
16:36.4
Hindi na gumising
16:37.4
Nasira yung pancreas
16:39.4
Sa dami na kinain
16:41.4
Ano ang medical treatment
16:43.4
Na pwede natin maagapan
16:45.4
Dito sa sudden death
16:49.4
Kasi bilang cardiologist
16:51.4
Kung barado ang puso talaga
16:56.4
Merong mga angioplasty
16:58.4
Yung binubuksan yung ugat
17:04.4
Pinapalitan ng bago
17:06.4
Yung mga may problema sa irregular heartbeat
17:11.4
Supraventricular tachycardia
17:13.4
Ventricular tachycardia
17:15.4
Yung biglang nagko-collapse
17:17.4
Naglolo ko yung puso
17:18.4
Meron na rin mga gamotan dyan
17:20.4
Pero mamahalin ito
17:22.4
Merong cardiologist
17:24.4
Electrophysiologist
17:27.4
Meron din tayo sa Pilipinas yan
17:31.4
Sinusunog nila yung parte ng puso
17:34.4
Na nagko-cause ng irregular heartbeat
17:38.4
Parang pinanganak siya na parang may peklat yung puso
17:42.4
Dahil sa peklat na yun
17:43.4
Naglolo ko yung kuryente ng puso
17:47.4
Imbis na 80 beats per minute
17:49.4
Magiging 160 beats per minute
17:51.4
O 200 beats per minute
17:53.4
So sinusunog nila yung abnormal na track
17:56.4
Tawag dyan radiofrequency ablation
17:59.4
Ginagawa na sa Pilipinas
18:01.4
So kung meron kayong ganyan abnormal heartbeat
18:06.4
Meron naman yung heartbeat
18:07.4
Naglolo ko yung mga may brugada syndrome
18:10.4
Na biglang ventricular tachycardia
18:14.4
Meron ngayon kinakabit ang mga doktor
18:20.4
Kung meron kang ventricular tachycardia
18:22.4
Binibigay nila ito
18:24.4
Para siyang pacemaker
18:25.4
Pero ang tawag dito
18:29.4
ICD Implantable Cardioverter Defibrillator
18:33.4
So para siyang pacemaker
18:36.4
Parang nakamonitor ang tibok ng puso mo
18:40.4
Oras napakagaling nitong mga makina
18:42.4
Yung battery nila
18:43.4
Parang good for 10 years
18:45.4
Pag naubos pinapalitan nila yung battery
18:47.4
So alam niya yung puso mo
18:49.4
Alam niya yung ECG ng puso mo
18:51.4
So pag nagloko yung puso mo
18:53.4
Biglang nagventricular tachycardia
18:55.4
Hindi na tumitibok na maayos
18:57.4
Nadidetect nung ICD
18:59.4
Magbibigay siya ng konting kuryente
19:05.4
Siguro hindi ko alam kung nasya-shock ba yung pasyente
19:08.4
May electrical shock
19:10.4
Pero konti lang sakto na sa puso
19:13.4
So sinashock niya yung puso agad-agad
19:16.4
Para mag normal ang tibok
19:19.4
Yun 100% life saving
19:24.4
O tawag na implantable cardioverter defibrillator
19:29.4
Maraming na rin dyan
19:32.4
Imbis na mamatay yung pasyente
19:34.4
Meron siyang automatic na CPR
19:37.4
May cardioverter siya
19:40.4
May taga-shock siya bigla
19:42.4
Ang problema lang dito
19:44.4
Million ang halaga
19:48.4
Ngayon hindi ko na alam kung magkano
19:50.4
Pero life saving yan
19:52.4
Kung wala nitong pacemaker plus
19:55.4
Nakita mo yung abnormal
19:57.4
Tatakbo ka pa sa emergency room
19:59.4
Kung aabot pa sa emergency room
20:01.4
Sa traffic natin sa Pilipinas
20:03.4
Hindi ka naaabot sa emergency room
20:06.4
5 minutes lang namatay ang tao
20:08.4
Wala na oxygen sa ulo
20:11.4
Pagdadaling ka sa hospital
20:14.4
Kinukuryente pa dito
20:15.4
So pag kinukuryente
20:17.4
High electricity yun
20:21.4
Pwede pang ano talaga
20:23.4
Maraming damage pa
20:25.4
Pero itong pacemaker plus
20:30.4
May konting kuryente lang binibigay
20:32.4
Nabubuhay na yung pasyente
20:35.4
Pag problema naman
20:36.4
Last sleep up niya
20:38.4
Malakas ang snoring
20:39.4
Maraming may makina
20:41.4
Para sa obstructive sleep up niya
20:45.4
Ang dami ko nang kilala
20:47.4
Nagpupunta sila sa probinsya
20:49.4
Daladala nila yung makina
20:51.4
Meron silang mask
20:56.4
So dahil lakas nila huminga
20:58.4
At nagbabara yung lalamunan nila
21:01.4
Ginagawa nung machine
21:03.4
Pinipilit yung hangin
21:05.4
So yung makina umaandar
21:07.4
Hindi pwede brown out
21:12.4
Pinupush yung hangin
21:16.4
So life saving yan
21:18.4
Kasi pag nangkulong yun
21:19.4
Kasi pag nangkulang ng oxygen
21:23.4
So yan po topic natin
21:24.4
10 causes ng sudden cardiac death
21:27.4
O bakit nangyayari ito
21:29.4
Anong risk factors gagawin natin
21:31.4
Kung may duda kayo
21:32.4
Parang hirap kayo matulog
21:34.4
Mag general check up
21:36.4
So general check up
21:38.4
Ayusin yung katawan
21:43.4
Makaiwas tayo sa ganitong sakit
21:45.4
Siyempre dapat dagdagan mo na rin ng dasal
21:48.4
Pasalamat tayo na
21:50.4
Every gising is a blessing