00:39.0
Pag less than 55, kahit kumain ka marami, hindi tataas ang blood sugar.
00:44.3
Tulad ng mga gulay, 15 lang ang glycemic index.
00:48.5
Kaning puti, 80 ang bilis na maas ng blood sugar natin.
00:57.9
Green leafy vegetables, spinach, alukbati, mga kangkong, saluyot, lahat po yan very healthy.
01:07.3
Vitamin C, may iron, may antioxidant.
01:11.5
At dahil marami siyang fiber, nakakababa din ng kolesterol.
01:15.8
So, okay ito sa blood sugar nyo.
01:17.5
Kahit marami kainin nyo, pwede.
01:19.8
Para sa diabetes, number 2.
01:22.2
Ang tip ko sa okra, huwag niyo masyadong malakas.
01:26.2
Mutaking okra yung mga 4 inches lang
01:28.4
at mas maliit para hindi ganoong katigas.
01:31.1
Kasi kung malaki masyado, matigas na siya.
01:34.2
Pati yung mucilagenous sa loob, yung parang sipon sipon healthy din yun.
01:41.1
Yung mga sipon sipon sa loob, maganda yan.
01:43.8
Para sa may hemorrhoids, mas madulas pag dumi.
01:46.8
Okra. May potassium, vitamin B, vitamin C, folic acid.
01:50.5
Actually, diba yung iba yung nilalagay yung okra sa tubig, iniinom?
01:54.7
Pwede naman siguro.
01:55.4
Let's get on with it.
01:55.5
Let's get on with it.
01:55.6
Let's get on with it.
01:55.6
Let's get on with it.
01:55.7
Pero wala akong makitang scientific basis doon.
01:58.8
Kainin na lang natin yung okra.
02:00.9
Very healthy po yan.
02:03.3
Number three, para sa diabetes, ampalaya.
02:06.6
Sa heart disease, sa high blood, sa cholesterol, pwedeng-pwede ampalaya.
02:11.8
May pag-aaral nga.
02:13.2
Ito, may pag-aaral ito na pag kumain ka maraming ampalaya,
02:16.8
equivalent niya, parang uminom ka na ng isang tableta ng diabetes medicine.
02:22.6
Nakakababa talaga siya ng blood sugar.
02:25.7
Pero siyempre, kung meron kayong maintenance ng doktor nyo,
02:29.6
tutuloy nyo pa rin.
02:30.7
Kung may insulin kayo, tutuloy nyo pa rin.
02:33.3
Pero pag ito kakainin nyo, mas bababa.
02:35.6
Baka mabawasan ang gamot ninyo.
02:38.3
Number four, ito, broccoli, cauliflower.
02:41.6
Ang broccoli, hindi lang siya talaga pampababa ng blood sugar,
02:47.1
na maganda rin sa cholesterol.
02:48.6
Meron siyang anti-cancer properties.
02:50.8
Sa lahat nga ng mga gulay, medyo special itong broccoli.
02:54.2
Pinag-aaralan talaga nila.
02:56.0
Anti-cancer properties, vitamin C, fiber, tsaka iron.
03:00.9
Number five, carrots.
03:02.8
Diba, carrots, may beta-carotene, vitamin A, vitamin K.
03:07.7
Napakaganda nito, anti-cancer.
03:10.5
Takot sa breast cancer, gusto natin umiwas.
03:13.3
Maganda talaga ang carrots.
03:14.9
Very low calorie, at 15 lang ang glycemic index niya.
03:19.6
Kahit kumain kayo ng marami, pwede.
03:22.0
Ako gusto ko ginu-juice siya, kasi matigas kainin.
03:25.7
Pwede yung sineshake, ginu-juice, napakaganda ng carrot shake.
03:31.2
Pwede rin yan sa diabetes.
03:32.6
Siguro mga half cup lang, isang araw, pwede na po.
03:36.7
Punta na tayo sa mga prutas, ha.
03:38.5
Hindi lahat ng prutas okay sa diabetes.
03:42.6
Hindi lahat ng prutas okay, konti lang ang okay.
03:46.1
Yung iba nagpapataas ng blood sugar.
03:48.5
Ito yung mga okay na prutas, mansanas.
03:51.7
An apple a day keeps the doctor away.
03:54.2
Low calorie, high fat.
03:55.8
Pati yung fiber, pati yung balat.
03:59.8
Ugasan lang natin maigi.
04:01.8
So, pwede po yan. Yan ang merienda natin, apple.
04:04.8
Pwede sa diabetes, pwede sa nagpapapayat.
04:07.8
Ang oranges, ang glycemic index nito, mga 44.
04:12.8
Mas mataas ang gulay, 15 eh.
04:14.8
Pero, pwede pa rin naman.
04:16.8
Siguro, isa, dalawang orange, wala namang kaso.
04:19.8
Mataas sa vitamin C, sa potassium, sa folate.
04:22.8
Alam naman natin, sobrang siyang rich in vitamin C.
04:24.8
Alam naman natin, sobrang siyang rich in vitamin C.
04:25.4
Alam naman natin, sobrang siyang rich in vitamin C.
04:26.4
Pampalakas ng immune system natin.
04:28.4
Imbis na umiinom kayo ng mga tablet ng vitamin C, isang orange eh.
04:33.4
Parang isang tableta na yan.
04:35.4
Plus, pwede rin yung mga iba.
04:37.4
Yung mga dalandan, yung lemon, yung calamansi.
04:40.4
Pwede naman po lahat yan.
04:42.4
So, sa tamang dami, very healthy po ang orange.
04:46.4
Para hindi magka-infeksyon, hindi magkasakit.
04:49.4
Ang diabetes-prone magkasakit.
04:51.4
Kasi humihina nga yung katawan nila.
04:53.6
Ito, sa Pilipinas.
04:54.6
Marami tayo, suha.
04:56.6
Suha, kita mo, high fiber.
04:59.6
Very high fiber siya.
05:01.6
Vitamin B, vitamin C.
05:03.6
May potassium, may fiber pa siya.
05:06.6
Gano'ng karaming suha?
05:08.6
Huwag naman sa buong suha.
05:09.6
Ngayon, mga apat na peraso.
05:11.6
At gusto natin, okay yung matamis, pero huwag lang yung overripe.
05:16.6
Ayaw natin yung prutas yung masisira na, yung sobrang tamis.
05:20.6
Kasi yung parang overripe na siya, hinog na hinog na.
05:23.7
Mas mataas yung glycemic index nun.
05:27.7
Yung tamang-tamang hinog lang.
05:29.7
Strawberries, very healthy, very low calorie.
05:33.7
Ito, maraming pag-aaral ito.
05:35.7
Maraming anti-oxidant, anti-cancer din ito.
05:38.7
Broccoli, ang gulay na anti-cancer.
05:40.7
Strawberry, yung anti-cancer.
05:43.7
Blueberry, raspberry.
05:44.7
Wala tayo ng ibang berry.
05:46.7
Sa Baguio, mas mura ang strawberry.
05:48.7
So, ito po, very low calories.
05:51.7
Depende lang sa dami ng...
05:54.7
Ilalagay niyong asukal, gatas, o condensed milk.
05:59.7
Konting-konting asukal lang.
06:01.7
Anong ginagamit natin yung asukal, Dok Liza?
06:05.7
Cocoa sugar, nakita ko.
06:07.7
1 teaspoon of sugar, 20 calories lang.
06:10.7
O medyo mababa siya.
06:14.7
Kamatis, may lycopene, may vitamin C.
06:17.7
Pwedeng-pwede talaga yan.
06:20.7
Sa isda, sa gulay, pwedeng...
06:23.7
Very healthy ang kamatis.
06:25.7
Hindi po masama ang mga buto.
06:27.7
Huwag matatakot sa buto ng kamatis.
06:30.7
Hindi yan magiging prone for appendicitis.
06:34.7
So, kamatis, very healthy.
06:36.7
Mababa pa sa calories.
06:39.7
Siyempre sabi mo, Dok, wala naman bang ulam dyan?
06:42.7
Siyempre may ulam tayo.
06:44.7
Ang source of protein natin, gusto natin, isda pati manok.
06:49.7
Chicken and fish ang source ng protein natin.
06:52.7
Yan talaga pinakahealthy.
06:53.7
Iwas tayo sa baboy-baka.
06:55.7
Alam kong mahili kayo sa high protein.
06:57.7
Hindi isda na lang tsaka chicken.
06:59.7
Ang problema kasi sa baboy-baka,
07:02.7
Siyempre yung iba, cancer prone.
07:04.7
Mas maraming taba.
07:06.7
Tsaka sa mga may prostate problem.
07:09.7
Yung mga lalaki, kaedad ko, 50 and above.
07:12.7
Pag nagka-prostatitis, prostate problem, takot sa prostate cancer,
07:17.7
ayaw talaga ng beef.
07:20.7
Ayaw ng hotdog, processed meat.
07:23.7
Ayaw talaga natin.
07:24.7
Kasi kung marami nitong mga processed meats,
07:27.7
hotdog, salami, luncheon meat,
07:30.7
parang naiirita yung prostate.
07:32.7
At tumataas yung chance ng advanced prostate cancer.
07:37.7
Yun ang nakatakot sa lalaki.
07:39.7
So may prostate cancer na mas matapang dahil masyadong steak at karne ang kinakain natin.
07:45.7
Kaya isda na lang.
07:46.7
May protein, may omega 3 fatty acids ang isda.
07:50.7
2 to 3 times in a week ang serving ng fish.
07:53.7
Kahit ano, bangus, salmon, tilapia.
07:57.7
O favorite ko, tilapia.
07:58.7
Walang problema doon.
08:02.7
Kahit taba ng isda, walang problema.
08:04.7
Taba ng bangus, salmon belly, tuna belly.
08:08.7
Maganda sa arteries para makakaiwas sa sakit sa puso kung madalas kakain ng isda.
08:16.7
Manok, pwede rin.
08:18.7
Ang best part, chicken breast.
08:21.7
Pwede pang sandwich yan.
08:23.7
Chicken breast, mga chicken sandwich.
08:25.7
Chicken breast kasi low sodium.
08:28.7
Ayaw natin maalat.
08:29.7
High protein, sugar free pa.
08:32.7
Kunti lang calories niya.
08:34.7
128 calories lang.
08:36.7
Tapos taas pa ng protein.
08:38.7
Kunti lang ang fat niya.
08:40.7
So napakaganda ng chicken breast, high protein.
08:44.7
Kailangan natin yan.
08:46.7
Number 13, pagdating sa carbohydrates.
08:49.7
Siyempre pagkanin, wala tayong choice.
08:51.7
Pero konti lang yung kanin siguro.
08:53.7
Kasi high glycemic index yung kanin.
08:55.7
Brown rice, kung kaya nyo brown rice.
08:58.7
Pero pagdating sa tinapay, maganda talaga wheat bread.
09:02.7
Anako, lagi akong binibili ng wheat bread.
09:06.7
Kasi yung wheat bread, lalo na yung maraming fiber.
09:10.7
Meron pang mga wheat bread na nilalagyan ng mga mani.
09:14.7
Yung mga pumpkin seeds, squash seeds.
09:18.7
Ang wheat bread kasi talaga, yan talaga ang pang glycemic control,
09:25.7
pang diabetes, pang pababa ng blood sugar.
09:28.7
Wheat bread talaga.
09:30.7
Kasi high fiber siya.
09:31.7
Matagal siya maabsorb ng katawan.
09:35.7
Para siyang maraming walis-walis eh.
09:39.7
Hindi pa ganun kataas ang calories.
09:42.7
healthy din yung mga mani eh.
09:44.7
Actually, peanuts and nuts are healthy.
09:47.7
Hindi ko nilagay sa top 15 sa atin.
09:49.7
Kasi sa Pilipino, kasi sa Pilipinas, ang mani natin laging daming mantika.
09:56.7
Tapos ang daming asin, yung nabibili natin.
09:58.7
So mamamali kayo.
10:00.7
Kung gusto nyong healthy na mani,
10:02.7
dapat low salt lang, nilagang mani.
10:05.7
O yung mga nabibiling may kasoy na hindi maalat.
10:09.7
Yun ang pwedeng mani.
10:10.7
Yung mga isang tasa lang.
10:12.7
Hindi pwede yung nabibili natin na fried na mamantika.
10:16.7
Hindi na healthy yun.
10:17.7
Kahit yung mga nabibili natin sa mga supermarket ang aalat masyado.
10:21.7
May betchin pa eh.
10:22.7
Maha-high salt tayo.
10:24.7
More salt is more high blood and more manas.
10:29.7
Kaya hindi ko malagay yung mani.
10:30.7
Dapat yung maning low salt lang.
10:40.7
Iyan mo ng gulay ng ampalaya.
10:48.7
Good source of dietary fiber.
10:52.7
Maintain your blood sugar in normal range.
10:55.7
Huwag matakot sa arthritis kahit sa gout.
10:58.7
Kahit may gout kayo, matasang uric acid,
11:02.7
Nagsabi na yung rheumatology association,
11:05.7
ang nakakataas sa gout,
11:08.7
yung sa uric acid yung mainly karne,
11:12.7
laman loob, bopis, at alak.
11:16.7
Pero yung uric acid na galing sa gulay,
11:21.7
Basta yung tamang dami,
11:23.7
mas healthy pa rin ito kaysa kumain tayo ng mga karne.
11:26.7
Kasi itong mga gulay na pinapakita ko sa inyo,
11:30.7
Mga 10% less chance
11:32.7
yung mga tao sa mga lugar na vegetarian,
11:36.7
na ganito kinakain.
11:39.7
yung mahilig sa restaurant,
11:41.7
yung talagang puro karne, puro mamantika.
11:45.7
Yun ang problema natin.
11:46.7
Number 15, oatmeal.
11:48.7
Ang oatmeal, one oatmeal a day,
11:50.7
lalo na sa breakfast,
11:51.7
nakakababa ng cholesterol ng 10%.
11:54.7
Siguro mga 20 points nabababa niya.
11:56.7
Lagyan nyo ng mga prutas-prutas,
11:58.7
strawberry, banana, apple,
12:02.7
Lagyan nyo lang skim milk.
12:04.7
Sa gatas, maraming alternative eh.
12:06.7
May low fat milk,
12:08.7
meron ng mga almond milk,
12:12.7
Meron ng mga alternative na
12:14.7
sa mga may lactose intolerance.
12:17.7
Vegetables, lahat pwede.
12:19.7
Sa prutas, hindi lahat okay.
12:23.7
May prutas na okay,
12:25.7
yung pinakita ko sa inyo,
12:26.7
yung mababang glycemic index ito,
12:28.7
less than 55, tulad ng apple,
12:34.7
orange, medyo mataas.
12:36.7
Strawberry, nandito.
12:38.7
Ang ayaw natin, yung mataas na,
12:50.7
raisin, 64, papaya, 60,
12:54.7
Ibig sabihin, for the same serving,
12:56.7
tataas yung blood sugar nyo.
12:58.7
Pwede pa rin naman kumain nito.
13:00.7
Huwag lang yung sobrang tamis
13:02.7
at huwag lang marami.
13:04.7
Pagsaging gusto nyo,
13:06.7
huwag yung overripe,
13:07.7
yung ganito nangingitim na.
13:08.7
Dapat yung tamang-tama lang.
13:10.7
Kung mangga, huwag din masyadong matamis.
13:13.7
Kahit green mango, pareho din.
13:16.7
Nakakataas din ang blood sugar.
13:18.7
Piliin yung mga low glycemic index.
13:21.7
Pagsasaging, pwede naman,
13:23.7
55 siya, dito lang tayo.
13:25.7
Huwag yung ganyang overripe.
13:28.7
Kiwi, itong mga honorable mention.
13:30.7
Kung may kiwi, healthy naman.
13:34.7
Misan din binibili na kababayan natin.
13:37.7
Gusto natin ang blood sugar nyo mababa.
13:39.7
Below 126 mg per dl.
13:42.7
Normal nga, 100 lang.
13:44.7
Ito nga, pre-diabetes na.
13:46.7
Dito, pag 100 to 126,
13:48.7
papunta na sa diabetes.
13:50.7
Mild diabetes na ito.
13:52.7
Pag 126 pataas, may diabetes na talaga.
13:56.7
Or isang number, 7 mmol per liter.
13:59.7
So, regular exercise.
14:04.7
Siyempre, no smoking, no alcohol.
14:07.7
Ito yung mga high.
14:09.7
High glycemic index.
14:10.7
Kaning puti, anli rice, pandesal, white bread, french fries.
14:16.7
Ito, lahat ng rice cake.
14:18.7
Lagot tayo sa rice cake.
14:20.7
Puto, kutsinta, bibingka, sapin-sapin.
14:24.7
Lahat na ng, lahat na ng ano natin.
14:29.7
Puro carbohydrates.
14:30.7
Kaya puro diabetes eh.
14:31.7
Maabot na ata ng 10%.
14:33.7
Ang Pilipino may diabetes ngayon.
14:35.7
Nung nag-umpisa akong doktor,
14:37.7
4% lang ang may diabetes.
14:43.7
So, maabot ng 10 million to 15 million
14:46.7
Pinoy na may diabetes na ngayon.
14:48.7
Kasi puro tayo fast food.
14:50.7
Moderate glycemic index.
14:52.7
Brown rice, wheat bread, sweet potato, banana.
14:56.7
Gusto nyo pa mas healthy?
14:57.7
Ito, mga apple at mushroom.
15:00.7
Kita nyo naman mga okay.
15:04.7
Yung mga bawal eh.
15:05.7
Alam nyo na naman lahat to.
15:06.7
Mga paborito natin.
15:07.7
Pancake, donut, soft drinks, iced tea, french fries, bacon, potato chips, chicheria, hamburger, full cream milk.
15:18.7
Tsaka lahat ng canned.
15:20.7
Pag nilata na kasi ang fruits, nilalagyan ng syrup eh.
15:25.7
Pag nilagay na sa lalagyan, may syrup na.
15:28.7
Hindi na siya fresh eh.
15:29.7
Mas maganda yung fresh.
15:31.7
Pero kahit fresh ang fruits, pinipili pa rin.
15:34.7
Sa mga diabetic, pinipili pa rin.
15:38.7
Ito mas gusto natin.
15:39.7
Yung mga mabababa.
15:40.7
Yung apple, pears, orange, at strawberry.
15:44.7
Tapos, sintomas ng diabetes.
15:48.7
Paano mo malalaman?
15:50.7
Namamayat, nauuhaw, madalas magka-UTI.
15:56.7
Ano ba mga warning signs?
15:58.7
Maraming komplikasyon ng diabetes.
16:02.7
Mahina na sa sex.
16:06.7
Diabetes, number one.
16:08.7
Papunta dialysis.
16:10.7
Heart problem, heart attack.
16:19.7
Ano ang mga symptoms?
16:22.7
Para alam nyo lang.
16:23.7
Ito, mga high blood sugar.
16:34.7
Pero hindi tumataba.
16:36.7
Kasi nga, kulang sila sa insulin.
16:38.7
Hindi pumapasok yung kinain nila.
16:41.7
At pag nilabas, nilalanggam.
16:43.7
Pag nilanggam ang ihi, sobrang nataas ang blood sugar nun.
16:47.7
More than 200 bago lumabas sa ihi.
16:50.7
So, alam ng langgam ang diabetes.
16:54.7
Nag-uusap nga sila.
16:55.7
May diabetes ba itong ihi nun?
16:56.7
Prone sa vaginal infection at discharge ang babae.
17:01.7
Pag may diabetes, humihina immune system.
17:03.7
Tulad na sinabi ko sa iyo, mas prone sila dito.
17:06.7
Kaya mga pagkaing high in vitamin C.
17:09.7
Orange, dalandan, calamansi.
17:12.7
Pinapayo ko para makaiwas sa mga sakit.
17:15.7
Pag malala, namamanhid.
17:19.7
Nagkakaroon ng neuropathy.
17:21.7
Nagkakasugat-sugat sa balat.
17:25.7
Maraming mga eksema.
17:28.7
Meron pang yung nangingitim ang leeg.
17:31.7
Acanthosis nigricans.
17:36.7
Maitim ang kilikili.
17:38.7
Pwede ito sa diabetes.
17:40.7
Pwede rin sa ibang sakit.
17:44.7
Pwede overweight pero pwede sa diabetes.
17:50.7
Namumuti yung dila.
17:52.7
May fungal infection.
17:57.7
Lumalabo ang mata.
17:59.7
Yan ang mga symptoms natin ng diabetes.
18:02.7
Sana po nakatulong itong video natin para sa inyo.
18:06.7
Maraming salamat po.
