01:00.4
Pag kidney failure, diretso na po sa dialysis yan.
01:03.4
Tawag dito acute kidney failure, sira agad ang kidneys.
01:08.4
Dati ang tinuturo ko sa inyo, chronic kidney failure, yung dahan-dahan tataas ang creatinine,
01:15.4
kumain ng mga tsitserya, maaalat, high blood ilang taon bago magda-dialysis.
01:21.4
Ito iba. Hindi lang uminom ng tubig, 24 hours lang na dehydrate, shut down agad ang kidneys.
01:28.4
Kidney failure agad.
01:30.4
Kaya, pag matagal na hindi umiihi, si tatay, si nanay, yung anak natin, yung mga bata, lalo na mga senior, delikado.
01:42.4
Ang normal range ng ihi natin, ito po, 800 ml to 2 liters in a day.
01:47.4
So, mga 4 na baso hanggang 6 na basong ihi.
01:50.4
So, para makuha natin yung 4 na baso at 6 na basong ihi, kailangan ang iinumin mo mas marami pa.
01:59.4
Kung gusto mo 6 glasses ng ihi, ang inom mo minimum 8 glasses o 10 glasses of water.
02:08.4
Kasi nga, hindi naman lahat ng iniinom mo lalabas sa ihi.
02:12.4
Yung iniinom natin, lumalabas sa pawis, lumalabas sa dumi.
02:17.4
So, nagagamit ng katawan.
02:19.4
So, konti lang ang lumalabas.
02:21.4
Sasabihin mo, eh ba't kailangan akong uminom ng maraming tubig?
02:24.4
Ba't kailangan akong habulin itong 6 na basong ihi?
02:30.4
Hindi nga pwede nga isa o dalawang baso lang.
02:33.4
Masisira po kidneys.
02:35.4
Ba't kailangan maraming ihi, 6 na baso?
02:37.4
Unang-una, para hindi ka mag-kidney failure.
02:41.4
Para hindi tumaas yung creatinine natin, kailangan lumalabas yung dumi sa katawan.
02:46.4
Parang kubeta, kailangan nagpa-flush yun.
02:49.4
Ba't kailangan 6 na baso?
02:51.4
Para hindi magbubuo ang kidney stone.
02:53.4
Yung mga kinain mong asin, patis, toyo, di ba?
02:57.4
Kundi puro ka na kidney stone.
02:59.4
Bakit kailangan 6 na baso, lumalabas na ihi?
03:03.4
Para hindi ka magka-UTI.
03:05.4
Kundi mag-iipon ng bato, mag-iipon ng bakteriya.
03:08.4
Yun nga pang-flush, eh.
03:10.4
Ang trabaho ng kidneys alam, gumawa ng ihi.
03:13.4
Kaya trabaho natin, uminom ng maraming tubig.
03:16.4
Yun lang po ang kailangan.
03:17.4
Lalo na pag mainit ang tubig.
03:18.4
Lalo na pag mainit ang panahon.
03:20.4
Kaya nga, recommended, 8 to 10 glasses pag hindi mainit.
03:25.4
Pero ngayon, kung mainit, mas marami pa ang kailangan.
03:29.4
Oliguria yung kulang sa ihi.
03:31.4
Anuria, hindi na umiihi.
03:33.4
Anuria, 50 ml na lang ang ihi in 24 hours.
03:37.4
Ito po, kidney failure na ito.
03:40.4
Maraming cause, bakit hindi na umiihi?
03:44.4
Isang cause dito, isa lang dito, yung dehydration.
03:48.4
Kulang sa pag-inom ng tubig.
03:50.4
Pero meron pang ibang dahilan.
03:52.4
Pwedeng may pagdurugo.
03:54.4
Okay, pero obvious naman dapat kung may bleeding ka.
03:57.4
Pwedeng may heart failure, humina ang puso, na heart attack.
04:01.4
Pwedeng may sira sa kidneys mismo.
04:05.4
May sira yung kidneys, na kidney failure.
04:08.4
Baka nasobrahan ka ng mga pain relievers.
04:11.4
Pwedeng may diabetes, may high blood, nasira.
04:14.4
Pero matagal pa dapat ito, eh.
04:16.4
Pwedeng may fever, may lagnat, na dehydrate.
04:19.4
Or pwede rin naman di umiihi, barado.
04:22.4
Baka may kidney stones.
04:24.4
Baka malaki yung prostate, barado.
04:27.4
Baka may bukol, nakabara.
04:30.4
O baka may infection, possible din yun.
04:33.4
Pero kung ano man ang cause dito, usually,
04:36.4
pag di umiihi na matagal, pupunta kayo sa emergency room.
04:39.4
Walang choice, eh.
04:41.4
8 hours, 12 hours, punta agad sa emergency room.
04:44.4
So pagpunta sa emergency room, ano gagawin ng doktor?
04:47.4
Usually, bibigyan kayo ng swero.
04:50.4
Lalagyan kayo siguro ng tatlong baso,
04:54.4
almost 1 liter, 4 na basong tubig.
04:57.4
Ilo-load ka, baka ganun karami.
04:59.4
So tubig din bibigay sa'yo.
05:01.4
Titignan kung iihi ka.
05:03.4
Kasi pag umiihi ka, baka dehydrated lang.
05:07.4
Pag hindi umiihi, iisip tayo ng ibang cause.
05:11.4
O pag hindi umiihi, dehydrated ka,
05:13.4
nasira na yung kidneys.
05:15.4
Kasi nga na-dehydrated, tinuyo mo yung kidneys eh.
05:19.4
Natuyuan siya eh.
05:22.4
Pre-renal, kumulubot siya eh. Natuyo eh.
05:26.4
Ganun karaming tubig for first aid ito?
05:30.4
Pag okay ang kulay ng ihi mo, very light, light yellow, well hydrated ka.
05:35.4
Pag medyo yellow, yellow na.
05:37.4
Medyo a little dark yellow na.
05:40.4
Drink 1 glass of water agad.
05:42.4
Agad-agad sa basong tubig.
05:44.4
Pag kulay orange na, parang amber-orange na matingkad,
05:49.4
2 baso agad iinumin mo.
05:52.4
Two glasses, asap.
05:54.4
Pag kulay brown na yung ihi mo,
05:57.4
8 hours, 12 hours, ito nga, 3 baso na agad eh.
06:03.4
Pero ito, pinakamaganda, pacheck pa rin siyempre sa doktor.
06:06.4
Pero ang point is, hinahabol natin, lalo na kung construction worker,
06:10.4
exposed ka sa init.
06:12.4
Iba na kasi yung water requirement pag mainit ang panahon.
06:17.4
Marami na namamatay sa heat stroke.
06:19.4
Hindi lang nababalita.
06:21.4
Nisang araw may 6 daw.
06:23.4
Pero sa compute ko dati, sa nakikita ko,
06:27.4
aabot ng hundreds eh.
06:29.4
Daan-daan ang namamatay na kababayan natin sa init, sa dehydration,
06:34.4
lalo na mga senior pag mainit ang panahon.
06:37.4
Hindi lang nababalita yun.
06:39.4
Kasi sa init, lalabas na yung mga sakit.
06:41.4
Ano signs na dehydrated na kayo?
06:44.4
Tuyong-tuyo na siya.
06:45.4
Tuyo na ang labi.
06:47.4
Tuyo na masakit ang ulo.
06:49.4
Headache, usually dehydration din yan.
06:52.4
Fatig, pagod, dry skin.
06:58.4
Tapos yung ihi, very dark color.
07:02.4
Pag sa mga sanggol, sa mga bata,
07:05.4
yung diaper hindi na nababasa.
07:08.4
Tapos pag umiiyak yung bata, wala nang luha.
07:12.4
Dila ng bata, tuyong-tuyo.
07:14.4
Tapos yung bunbuna, nakalubog.
07:18.4
Pwede rin ma-dehydrate ang bata.
07:22.4
Dehydration sa init.
07:27.4
Pero ito yung common.
07:30.4
Lalo na kung dati nang may sira ang kidneys mo.
07:33.4
Kung dati nang may sira, may high blood, may diabetes ka,
07:36.4
hindi mo nakokontrol.
07:38.4
Tapos na-dehydrate pa, mapupush ka sa kidney failure.
07:41.4
So maraming cause.
07:43.4
Kaya nga nagkakabato.
07:45.4
Dahil kulang sa tubig.
07:47.4
Pag maraming tubig, hindi naman magpo-form itong bato.
07:50.4
Kung minom ka ng 10-12 glasses of water, hindi ka makikidney stone.
07:54.4
Yung mga may kidney stone nga, ang requirement marami.
07:57.4
Mga 3 litros siguro or more.
08:02.4
Yung medyo mataas ang creatinine,
08:04.4
mga 3 litro ang pinapaino, mga 12 glasses.
08:07.4
Ganong karaming tubig ang sobra?
08:10.4
I'm sure may iba nag-gumagawa ng video, bawal ang sobra.
08:13.4
Oo, bawal ang sobra.
08:15.4
Ang sobra siguro is, pwede natin sabihin,
08:18.4
on the average, 4 na litro.
08:21.4
16 glasses lampas doon, pwede mo tawagin sobra yun.
08:25.4
Pero depende pa rin.
08:27.4
Kung malaking tao, exposed sa araw, okay lang sa kanya.
08:31.4
Pero yung payat lang,
08:33.4
yung past 16 glasses, 4 na litro,
08:36.4
yun ang possible na sobra.
08:38.4
Pero birang-bira lang yung sosobra sa...
08:42.4
Normally, yung sumosobra sa 4 na litro,
08:45.4
usually may mental problem.
08:47.4
May mental problem, parang may sakit sila,
08:49.4
nainom lang sila, nainom.
08:51.4
Parang yun ang naging problem nila.
08:53.4
Pero sa normal na tao, pag uminom ka, iihi mo naman.
08:56.4
Wala namang kaso dapat.
08:58.4
Tsaka mahal lang purified water.
09:01.4
Mahal din ang bottle.
09:02.4
Mahal din ang bottled water.
09:04.4
Hindi ka rin makainom marami.
09:06.4
Parang malabo yung sosobra.
09:08.4
Mas marami ang problema.
09:11.4
Lalo na matatanda kasi hindi na nakakaramdam ng uhaw.
09:16.4
Kaya nga, pag biglang nagkulang sa tubig,
09:20.4
pre-renal kidney failure dialysis ang punta doon.
09:24.4
Kaya ito po yung bigla ang masisira ang kidneys.
09:29.4
Pag sinabing chronic kidney failure,
09:32.4
ito yung tinuturo ko dati.
09:33.4
Yung chronic, matagal pa yan.
09:35.4
Stage 1, stage 2, stage 3, stage 4.
09:38.4
Nagkaka-high blood, diabetes, several years,
09:41.4
5 years, 10 years, 20 years, bago aabot dito.
09:44.4
Pero yung tinuturo kong hindi umihi,
09:47.4
biglaan, nainitan, na-dehydrate, mabilis po yun.
09:52.4
1 day, 2 days lang yun.
09:53.4
Yun ang iniingatan natin.
09:57.4
General rule, 8 to 12 glasses.
10:02.4
Gano'ng karami inumin pag summer?
10:04.4
Dati nga, 7 to 8 to.
10:06.4
Pag pinapawisan, 10 glasses tubig.
10:09.4
Pwede yung tubig.
10:11.4
Pero pag mainit kasi, pinapawisan,
10:14.4
pwede mo lagyan ng, kung nagtitipid tayo,
10:17.4
tubig tsaka saging para may electrolytes, may potassium.
10:22.4
Kung may buko, pwede ang buko.
10:24.4
Pero hindi 10 basong buko.
10:27.4
Siguro, baka 7 baso ito.
10:31.4
Tatlong baso yung buko.
10:32.4
Parang meron ka lang konting electrolytes.
10:35.4
Or yung may pera, pwede sports drink.
10:38.4
Parang mga Gatorade, yung mga sports drink.
10:40.4
Pwede rin siguro, baka dalawang sports drink.
10:43.4
Iba, puro tubig na lahat. Pwede rin.
10:46.4
O meron din yung iba, Pocari.
10:48.4
Pocari kasi gusto ng mga nephrologist.
10:52.4
Hindi po natin na-advertise, mga mahal ito.
10:55.4
Kaya sabi ko nga, pag nagtitipid, buko na lang okay din.
10:58.4
Pero yung may pera, usually yun ang mga marami.
11:01.4
Marami pang electrolytes.
11:03.4
Na pang exercise talaga yun.
11:06.4
Tayo, tubig, saging.
11:08.4
Pwede na sa atin.
11:09.4
Maraming benefits ang tubig.
11:12.4
Maganda sa kidneys.
11:13.4
Para hindi masira kidneys.
11:15.4
Magkakaroon ng energy.
11:17.4
Hindi sasakit ang ulo.
11:20.4
Para hindi ka rin makonstipate.
11:22.4
Kailangan mo rin yung tubig. Marami.
11:25.4
Para may problema sa tiyan.
11:26.4
Tulad ko, heartburn.
11:31.4
Tubig pa rin yan.
11:32.4
Para mahugasan yung acid.
11:34.4
Para hindi masira yung boses natin.
11:36.4
Pag umakit yung acid.
11:38.4
Pag ako kasi, may GERD ako. May acid.
11:41.4
Tubig ako ng tubig.
11:42.4
Kahit madaling araw, inom rin ako ng tubig.
11:44.4
Sa mga 12 glasses ako ngayon.
11:47.4
Ayan, tignan nyo.
11:48.4
Pag mainit ang panahon,
11:50.4
tignan mo requirement niya.
11:52.4
Every 20 minutes, 1 glass of water.
11:56.4
Working out in the heat.
11:58.4
Mga construction worker.
11:59.4
Sa isang oras sa init.
12:02.4
Nag-jogging ka sa init.
12:04.4
Tatlong baso nga ang requirement.
12:07.4
Dalawa, tatlong baso.
12:10.4
Para lang mapalitan mo yung pawis.
12:12.4
Kasi ngayon, mapapansin mo nga.
12:14.4
Kahit kayo po, mag-comment kayo.
12:16.4
Ilang oras kayo hindi umiihi?
12:18.4
Uminom naman kayo ng tubig, hindi kayo umiihi.
12:21.4
Kasi nga, pawis ng pawis.
12:23.4
So kulang pa rin yung ihi natin.
12:25.4
So pag kulang ang ihi natin, hirap yung kidneys.
12:29.4
Pwede mag-kidney stone.
12:33.4
Pwede siyang masira.
12:35.4
Habang mainit, drink water pa rin.
12:39.4
Tulungan yung mga may sakit.
12:41.4
Ang init din sa kotse.
12:44.4
Merong namamatay sa kotse sa init.
12:47.4
Maghanap sa loob ng building.
12:49.4
Sa ilalim ng puno.
12:54.4
Kung anong ice ang pwede nyo kainin.
12:56.4
Pwede na malamig ngayon.
12:58.4
Kailangan malamig na tubig.
13:04.4
Pwede rin. Ingat lang sa sunog.
13:06.4
Iwas na muna sa exercise.
13:08.4
Actually, usually, pag dehydrated ka na,
13:11.4
huwag na masyado mag-exercise.
13:13.4
Lalo ka lang iinit.
13:15.4
Lalo ma-dehydrate.
13:17.4
Kung kailan lang malakas yung katawan,
13:19.4
konting lakad-lakad lang. Hinay-hinay.
13:21.4
Kasi nakakapagod yung init.
13:25.4
Balik na lang ulit kung malamig yung panahon.
13:27.4
Konting lakad-lakad lang. Pwede na.
13:29.4
Tulog sapat para okay ang katawan natin.
13:34.4
Tulad na sinabi ko,
13:36.4
ayaw natin may any dagdag damage sa kidneys.
13:41.4
Lagi ko sinasabi sa inyo.
13:43.4
Huwag masyado sa pain reliever.
13:45.4
Pag hindi naman talaga kailangan-kailangan,
13:47.4
hindi ni-reseta ng doktor,
13:49.4
huwag na lang iinom.
13:50.4
Baka masira ang kidneys.
13:52.4
Kahit over the counter pa siya.
13:54.4
Kaya nga pinapaalam ko sa inyo.
13:56.4
Huwag din sobrang daming protina.
13:58.4
Sobrang daming karne,
14:00.4
hirap din yung kidneys.
14:02.4
High protein, ingat din.
14:04.4
Mga protein supplements,
14:06.4
yung mga bodybuilder,
14:08.4
Lalo na kung dehydrated kayo.
14:13.4
Depende naman sa mga bodybuilder na sa inyo.
14:18.4
Pero yung kidneys nga,
14:19.4
ayaw niya masyadong maraming protina.
14:25.4
tsaka pwede kape.
14:28.4
Nakaka-dehydrate din yung kape.
14:30.4
Konting bawas sa kape.
14:31.4
Alak, iwas tayo sa alak.
14:33.4
Nakaka-dehydrate ang alak.
14:35.4
Tapos, siyempre dapat controlled ang blood sugar natin.
14:39.4
At controlled ang high blood natin.
14:42.4
Minsan, controlled ang high blood,
14:44.4
controlled ang blood sugar.
14:45.4
Pero pag nagkakaedad kasi,
14:47.4
nasisira din yung kidneys.
14:49.4
Pag tumatanda, humihina ang kidneys.
14:54.4
Misan, may mga MRI.
14:58.4
May mga contrast na nilalagay.
15:00.4
Pag nasira agad yung kidneys,
15:02.4
yun din hindi rin iihi.
15:04.4
Mas maingat tayo dapat.
15:06.4
Kung may problema sa pag-ihi,
15:08.4
punta tayo sa nephrologist,
15:10.4
kidney specialist.
15:11.4
Siya ang tumitingin sa inyo.
15:13.4
Final tips para alagaan ng kidneys.
15:18.4
Gamotin ng high blood diabetes.
15:20.4
Ito, uminom ng maraming kidney.
15:21.4
Uminom ng maraming tubig.
15:23.4
Tulad ng sinabi ko.
15:29.4
So, merong konti rin.
15:31.4
Merong konting mga electrolytes.
15:33.4
Meron din konting water.
15:35.4
Para maka-ihi tayo.
15:40.4
hanggang 6 na basong ihi.
15:42.4
Dapat lumalabas everyday.
15:44.4
Para maganda yung condition
15:46.4
ng ating kidneys.
15:48.4
Ang daming may kidney failure sa Pilipinas.
15:50.4
Kahit saan kayo tumingin.
15:51.4
Ang daming dialysis center.
15:53.4
Mainit ang panahon.
15:55.4
Maalat tayo kumain.
15:57.4
Marami pa sa atin hindi umiinom ng tubig.
16:00.4
Kasi hindi nila alam na yung tubig ay malaking tulong
16:03.4
sa ating kidneys at sa ating katawan.
