00:40.2
Lahat ng bagay na tatanda nila sa iyo.
00:42.3
Iyong birthday mo, saan ka nag-aral, yung mga kumwento nung bata ka pa.
00:46.2
Pero sa utang, nagkakaamnesya sila bigla.
00:49.1
Marami rin na pag nagkautang na ay bigla rin nawawala sa buhay mo.
00:53.4
Hindi na makontakt, wala nang reply sa mga texts, pinaka pa sa Facebook.
00:57.7
Tapos kapag nakita mo naman at tinawag ay nagiging bingi.
01:01.4
Feeling kasi nila na marami kang pera.
01:03.8
At itong utang na ito ay hindi na utang kundi naging hingi.
01:08.1
O para sa ikakalubag ng loob mo ay tulong na lang sa kanila.
01:13.1
Number 2, Mahirap Maningil ng Utang
01:16.2
Isang pang problema sa pagpapautang ay napakahirap maningil dito.
01:20.4
Minsan di mo malaman kung paano yung approach mo sa kanila.
01:23.9
Kung baga ikaw pa yung parang naiilang na maningil o pag-usapan nito.
01:28.4
Lalo pa kung lagi mong nakikita o nakasama yung pinautang mo.
01:32.8
Example, kasama mo sa trabaho o nasa isang lugar lang kayo.
01:36.7
Para bang hindi mo masabi ng derecha yung tungkol sa utang?
01:40.5
Ikaw pa yung nahihiya sa kanya.
01:42.7
Ikaw pa yung nagiging awkward.
01:44.6
Tapos silang may utang sa'yo, wala silang pake.
01:47.4
Ang problema din sa ating mga Pinoy, kung sino pang may utang, siya pa yung walang kusa.
01:52.1
Siya pa yung kailangan laging i-remind sa kanyang obligasyon.
01:55.1
And most of the time, siya pa yung galit kapag kinausap mo na tungkol dito.
01:59.8
Andami na niyang naging komento at nasabing masasakit na salita sa'yo.
02:03.9
At para bang yung paniningil mo ng utang sa kanya ay katumbas ng malutong na mura
02:08.7
o nanilait mo ang kanyang buong pagkatao.
02:11.0
Eh naniningil ka lang naman ng utang, ano masama dun?
02:13.9
Bagdang huli, ikaw pa ang may stress na hindi mo makuha ang pera mo
02:17.7
at nag-iisip ka pa kung nakaka-offend ba yung sinabi mo sa kanya.
02:21.9
Number three, nasasanay na sila sa'yo.
02:24.7
Dahil din kamaganak o kaibigan mo sila,
02:27.2
para bang ang naging tingin nila ay wala lang sa'yo na magpa-utang.
02:30.8
Mabait ka naman, may pera-pera ka naman,
02:33.3
kaya utang lang sila ng utang.
02:35.4
At kung merong hindi nagbabayad,
02:37.4
meron din namang marunong magbayad.
02:39.6
Pero kapag nakabayad na sa utang,
02:41.5
ay biglang may hirit ulit na panibagong utang.
02:44.8
Baka pwedeng pang maka-utang ulit ng 5,000.
02:47.7
Feeling nila sa'yo na meron kang unlimited money
02:50.9
na ikaw ang tinatakbuhan sa tuwing nasa piligro na sila.
02:53.9
Kapag need ng magbayad ng renta sa bahay,
02:56.5
need ng pambayad sa tuisyo ni pamangkin, at iba pa.
02:59.7
Meron din halos weekly mga utang.
03:01.9
Ginawa ka ng ATM na widro lang ng widro tuwing kailangan nila.
03:05.9
Biroin mo, namu-moblema ka na sa buhay mo, sa trabaho mo,
03:09.5
tapos biglang may magte-text, magcha-chat,
03:11.5
o kakatok sa bahay mo para mang utang na naman
03:14.3
at dadagdag pa yan sa isa mong poproblemahin.
03:17.3
Yun ang bagay na hindi nila maisip
03:19.3
yung pinagdadaanan mo rin sa buhay.
03:21.4
Nasanay na silang ganun,
03:23.0
at bandang huli, ikaw rin ang malulugi
03:25.6
kung hindi mo babaliin ang cycle na ito.
03:28.2
Number four, magkakasamaan kayo ng loob.
03:31.3
Marami ng mga relationships ang nasira dahil sa utang.
03:34.6
Magkapamilya, magkaibigan,
03:36.7
at maging mga customers mo sa negosyo.
03:39.0
Magkadugo kayo, pero dahil sa utang,
03:42.2
Antagal na ninyong magkakaibigan,
03:44.1
pero dahil sa utang, nawala rin ito.
03:46.1
Hindi ba dahil sa tindi ng galit,
03:47.7
hindi lang yung pagpopo sa FB ang nagagawa,
03:50.2
pero magiging sa personal.
03:53.2
minsan nagiging physical pa,
03:54.8
at nauwi sa barangagan.
03:56.7
So, mahirap talaga magpa-utang
03:58.9
at kailangan ng pag-isipan mo ito
04:02.0
Pero bago tayo magpatuloy,
04:03.4
ay like mo na rin ang ating video.
04:04.9
Kung ba ako dito yung magsubscribe
04:06.4
para hindi mo miss out ang mga bago nating uploads.
04:09.5
Number 5. Antagal magbayad.
04:11.6
Sa pagpapa-utang sa kamagana ko
04:14.4
maraming mga pangako
04:16.9
Kahit ang naging usapan
04:18.1
ay magbabayad ngayong araw,
04:21.1
ng iba't ibang palusot
04:22.5
ang nangutang sa iyo.
04:24.5
next week na lang,
04:25.4
sa susunod na sahod na lang,
04:26.9
o kapang nagkapera na daw.
04:28.7
Hanggang sa next week na naman,
04:30.5
next month na lang,
04:31.7
hanggang sa hinabot na
04:33.9
ay hindi pa rin nakabayad.
04:35.4
May times na kailangan,
04:36.4
kailangan mo na ng pera,
04:38.8
hindi makasingil.
04:40.0
Ang nakakatawa pa dito,
04:41.3
kahit alam mong meron ng
04:42.4
kapasidad na magbayad
04:43.9
yung nangutang sa iyo,
04:44.9
dahil meron naman siyang trabaho,
04:46.4
magandang kitaan,
04:47.7
pero hindi pa rin magawang
04:52.6
o pag nakita mo mga posts
04:55.1
pero hindi magawang magkusang
04:56.7
magbayad sa kanyang utang.
04:59.0
pag naisip ang magbayad,
05:01.8
Well, pwede na rin siguro,
05:03.1
imbes na wala kang nakuha.
05:06.2
Hindi na sila natututong
05:09.1
Sinsan lagi nilang
05:10.1
takbuhan ay utang,
05:11.6
at ang pagpapautang mo
05:14.0
ang tanging nagisagot
05:15.2
sa iba't iba nilang problema,
05:16.8
o iba't iba nilang gusto,
05:18.3
ay nagiging dahilan rin ito
05:19.8
kung bakit magkakaroon sila
05:21.3
ng masasamang financial habits.
05:23.7
Masyado na kasi silang
05:24.9
dependent sa iyo.
05:26.3
Hindi na sila natututong
05:29.0
kung paano sila magkakapera.
05:30.9
Maaring wala silang konsepto
05:33.5
kaya lagi silang kapo sa pera.
05:35.3
Posibleng hindi rin sila
05:36.4
nakapaghipon ng pera,
05:37.9
kaya parang ikaw na
05:39.0
ang nagsisilbing alkansya nila.
05:41.0
Mas lalo lang silang
05:42.0
mahirapan sa buhay
05:43.3
dahil sa ganito nilang ginagawa.
05:45.1
Akala nila siguro
05:46.1
mas madali ang buhay nila
05:48.7
meron silang laging natatakbuhan.
05:51.5
ito ay ang kabaliktaran.
05:53.9
Dahil hindi na sila
05:54.6
natututo sa buhay,
05:56.8
nagiging matalino
05:57.9
sa kanilang mga desisyon
06:00.4
ng sarili nilang pera.
06:02.2
Nawawala ng diskarte,
06:03.8
nawawala ng sipag,
06:04.9
maghanap ng trabaho,
06:08.0
kapag nakahawak na nito,
06:11.4
Hindi na nila naisip
06:12.5
yung long-term effect
06:13.7
ng ginagawa nila.
06:15.5
imbis gamutin ang problema,
06:19.1
Kaya tapal lang ng tapal
06:23.1
based lang sa emosyon.
06:25.8
o kaibigan mo sila,
06:27.1
hindi na gumagana ang logic mo
06:29.1
at pinapangunahan ka na
06:31.3
Kaya maraming mga maling
06:35.6
na lalapit sa'yo,
06:36.6
nakukwentuan ka ng mga malulungkot
06:38.2
na pangyayari sa buhay nila,
06:40.6
hanggang sa maawa ka,
06:42.9
base sa emosyon mo.
06:44.2
Meron din naman na
06:45.2
allowing ka sa mga kwento
06:46.8
na kapag masaya ka na,
06:50.2
o nakulang palang pera niya.
06:52.2
nangyayari naman ito
06:54.0
o sa ibang mga negosyo.
06:55.3
At dahil na mamayani
06:57.2
para sa iyong kamaganak
06:59.4
ay willing kang gumawa
07:00.4
ng bagay na posibleng
07:02.8
o ang pamilya mo ang mag-suffer.
07:05.7
Meron na sobrang laki ng ipapautang.
07:07.9
ang mawawala ng pera
07:10.4
Meron din akong alam
07:11.4
na sinanla yung mga properties
07:13.6
para lang makapagpautang
07:14.8
sa kapatid na nangangailangan.
07:16.9
Minsan kasi akala rin natin
07:18.3
na ang dami nating pera
07:20.9
ang obligasyon natin
07:23.1
na tayo ay mala superhero
07:25.3
na kailangan natin silang
07:28.0
kahit nang kapalit naman
07:29.1
ay ang pagihirap rin natin.
07:30.7
Kahit may mga red flags
07:31.9
na tayong nakita,
07:33.1
alam natin na hindi na siya
07:35.2
dahil ginagawa pa rin natin
07:36.7
dahil sa ating matinding emosyon.
07:39.3
kung magpapautang ka ng pera,
07:42.2
bago mo bitawan yan.
07:45.0
magpautang lang nang kaya.
07:47.0
Sukano lang yung bukal
07:50.2
at huwag mong pilitin
07:51.2
na tuparin yung full amount
07:52.7
kung mahirapan ka rin.
07:55.0
tapon pera na yan.
07:56.4
Most of the time,
07:57.3
yung ibibigay mong pera,
07:58.8
wala nang balikan.
08:02.3
mapagkakatiwalaan ko ba?
08:04.0
Kung magpapautang ka
08:05.2
at nag-i-expect kang
08:09.3
sa mga taong alam mong
08:11.9
o na kaya mo rin singilin
08:13.8
para hindi ka rin ma-stress dito.
08:16.7
magkaroon ng formal na usapan.
08:18.4
Huwag kang magpapautang
08:20.5
o na hindi mo pinag-isipang
08:22.8
Dapat magkaroon kayo
08:23.6
na mayos na usapan
08:24.8
para mayiwasan yung
08:25.8
hindi pagkakaunawaan
08:27.5
regarding sa amount,
08:28.5
ma-interest ba yan,
08:29.8
sa due date at iba pa.
08:31.4
Alam kong halos walang
08:33.2
pero kung magkakaroon rin kayo
08:34.4
ng written contract,
08:36.9
para meron kayong parehong
08:40.2
huwag masyadong isipin.
08:41.7
Kung nagpautang ka sa pera
08:43.1
ang kaya mong ipautang
08:44.4
na bukal ito sa loob mo
08:46.8
at may tiwala ka sa umutang sayo,
08:48.7
mas maganda na magkaroon ka
08:50.8
para hindi na ito dumagdag pa
08:53.6
pinoproblema sa buhay mo.
08:55.4
At para naman sa mga
08:56.4
mahilig mang utang,
08:58.3
responsable kang tao.
08:59.9
Tandaan mo na pera yan
09:02.3
at hindi ito sayo.
09:03.5
Yung taong pinagkautangan mo
09:06.9
binatawan mong pangako,
09:10.5
Kaya dapat marunong kang
09:12.3
binatawan mong salita.
09:13.7
Huwag ka namang magalit
09:14.9
kapag singilan time na.
09:16.4
Huwag ka rin deadma
09:17.5
at magkaroon ng amnesya
09:18.7
tungkol sa utang mo.
09:19.9
Dapat magkaroon ka ng
09:22.1
or kung hindi mo pa kaya,
09:24.5
ay magsabi ka rin ng
09:25.5
mahinahon at huwag
09:26.5
payrali ng pride o ego.
09:28.4
Isa pang punto sa nagpapautang naman ay huwag ka rin naman
09:31.6
magfeeling masyadong
09:35.3
may utang na siya sayo
09:37.5
Na iti-take advantage mo
09:38.9
yung kanyang sitwasyon
09:40.1
para makalamang ka
09:42.1
Pero bago tayo matapos
09:43.7
i-follow na rin kami
09:45.8
at mag-subscribe na rin
09:46.7
kayo sa aming Crypto Only Channel.
09:48.1
And sama rin itong
09:49.7
kung bakit hindi dapat
09:53.2
hindi na nagbabayad, Number 2, mahirap maningil ng utang, Number 3, nasasanay na sila sayo, Number 4, magkakasamahan kayo ng loob, Number 5, antagal magbayad, Number 6, hindi na sila natututong humahawak ng pera, at Number 7, best lang sa emosyon.
10:06.8
Kita-kits tayo sa susunod na video
10:09.0
at kung gusto mo pa manuod ng ganitong uri ng content ay click mo na nga lang sa mag-pop-up sa iyong screen.
