SUPPORT TPKP VIA THESE LINKS: https://linktr.ee/komiksman Prof. Nestor Castro and Komiksman discuss The GENIUS of ...

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Yung isang nabasa ko kasing libro about Jose Rizal is, yung title is The First Filipino, parang si Jose Rizal daw yung unang naka-figure out,

ah, yung mga tao pala sa Pilipinas ay isang sambayanan lang na ang Tagalog, ang mga Visayas, Cebuano, Tagamindanao, hindi tayo hiwa-hiwalay.

Collectively, we are one nation and we are Filipino. So, siya yung nakaisip nun, or at least nagsulat tungkol dun, kaya siya yung first Filipino.

So, how divided were we kaya nung time na yun?

Of course, bago dumating ang mga Kastila, hindi naman, wala namang konsepto ng Pilipinas ang mga naninirahan sa Pilipinas noon.

Kasi arbitrary naman ang pag-perform ng mga bansa. Dahil nasakop ito ng mga Espanyol, tinawag nila na Pilipinas ang lahat ng iyan.

Pero dati, merong iba't ibang chiefdoms. Ito ang sakop ni Lapu-Lapu, ito ang sakop ni ganitong dato.

At marami dyan, magkakalaban pa. Usually, ang pinakamagkalapit nga, Cebu at Mactan, magkadikit lang, magkalaban pa.

Pero ganoon kasi ang kaiyusan ng early Philippine societies talaga.

At magtataka ka, yung mga malalayo, yun pa ang magkakampi. Halimbawa, Maynila at Brunei, magkakampi yan.

O nga pala. Kasi your enemy is also my enemy and therefore we are friends.

Ganyan ang tinatawag ng mandala system sa pre-Hispanic societies, na parang concentric circles.

So, kung tatawagin natin watak-watak, kasi ang framework na natin, iisang bansa, wala pang iisang bansa noon.

Ang medyo higher formation ng isang state ay yung mga sultanate.

At dalawa lang talaga. This is Sulu at saka ang Maguindanao.

Wala. Chiefdom din ng Tondo. Saka Maguindanao.

Saka affirming na yung Salanao kasi merong royal houses pero magkakahiwalay pa rin.

Pero ang Sulu Sultanate, kaya nga hindi nasakop ng Kastila. Kasi parang estado na sila. Nakatapat ng mga Kastila.

So, kasi yung maliliit na chiefdoms o kadatuhan, mas madaling masakop. Kasi divide and conquer mo lang mas madali.

Pero yung mga sultonato, medyo mahirap makipaglaban. Yung isa rin foreign state.

In essence, parang meron silang identity na parang Filipino tayong mga taga-Sulu.

Kaya hindi mo masisisi yung there was a time na maraming mga Moro.

Hindi kami Pilipino, kami Moro. Kasi nauna naman silang maging bansa kaysa magkaroon ng bansang Pilipinas.

So, mas mahaba yung kanilang kasaysayan sa pagkakaroon ng bansa.

Pero ano na yan, nagkaroon na ng revolution ng 1896, naitayo na ang Philippine Republic ng 1898.

So, siyempre nalagpasan na natin yung ganoong stage na isa na nata yung bansa.

Tama yung binanggit mo na si Rizal ang unang nagpalaganap yung notion na lahat tayo ay Pilipino.

Kasi ang mga Espanyol, noon ang gamit nila sa term na Filipino, tinutukoy nila mga Kastila na pinanganak sa Pilipinas.

Yun ang tinatawag nilang mga Filipino.

Pero yung mga iba pang naninirahan sa Pilipinas na walang dugong Kastila, mga Indyo ang tawag nila.

Pero si Rizal sabi, hindi lahat tayo Filipino.

So, nasa credit ni Rizal yan.

Si Bonifacio, marami kasi hindi naunawaan kasi si Bonifacio ang framework niya, ang Espanya ang inang bayan, ang motherland.

Tapos gusto nating kumawala doon sa dating inang bayan.

Kaya ang gusto niya itayo ang kaharihan ng Katagalugan.

Pero kung babasahin natin si Bonifacio, sinasabi din niya ang mga Kapampangan, mga Ilocano, mga Aita, ito lahat ay mga Tagalog.

Ang reason niya, ayaw niya gamitin yung Filipino kasi inappropriate ng mga Kastila na para sa kanila yun.

Dito sila may konting kaibahan ni Rizal.

Pero sa Rizal naman, bawiin natin ating gamitin yung termi ng Filipino na tingin ko brilliant na move ni Rizal, angkinin ang isang identidad mula dating inaangkin lang ng mga dayuhan, ngayon ating identidad na.

Wow. Kasi me personally, by reading Rizal's works, kasi sanda makatanda kami. Sinulat talaga eh.

Makikita mo talaga kung bakit pambansang bayani siya eh.

Makikita mo talaga, yung sinulat niya na, hindi ko alam kung sa Hong Kong, letter niya yata kay Blumentritt yun, na parang uuwi siya, alam niyang papatayin siya.

Alam niya eh. Alam niyang papatayin siya talaga. Tapos umuwi siya. Tapos ang reasoning niya is talagang dahil makabayan siya.

For me, parang ano yun eh.

Baka hindi ko kaya yun eh.

Kahit kasi sa anthropology, kasi kami, pag sinasabi namin who is the founder of Philippine anthropology,

dati sinasabi namin si H. Oatley Bayer kasi isang Amerikano na dinala ang unang-unang nagturo ng anthropology as a subject sa UP,

then in Manila noong 1914. Tapos tinayo ang Department of Anthropology noong 1917.

Pero nahauna pa kay Bayer, si Rizal. Si Rizal was a member of the Berlin Ethnological Society.

Ethnology eh cultural anthropology yun. Another name for cultural anthropology.

Kaya si Rizal, kinikilala din namin sa katunayan pinakanauna rin sa pag-aaral ng antropologiya sa Pilipinas.

At ang kanyang famous work dito, yung annotation niya yung sa libro ni Antonio de Morgana,

Sucesos de las Islas Filipinas, na mga 1600s na published yun.

Sinulat ng kastila about the Philippines, si Rizal in-annotate yun.

Tinutulig sa kanya bakit mali ang interpretation ng mga kastila.

Lalong-lalong na-appreciate namin dun yung Philippine prehistory.

So si Rizal meron siyang marami siyang sinulat nun yung gano'ng kalaganap yung paggamit ng baybayin,

ng mga sinuuna Filipino.

So nahauna siyang antropologista.

Siyempre, mga historians, zasabihin din. Si Rizal din ang aming ninuno.

Pati comics nga eh, diba?

Talagang genius siya. Naandun kasi siya sa iba't ibang disiplina.

Pati yung famous work niya na Indolence of the Filipino, diba?

I think it's an anthropological, diba?

Kasi nai-explain niya eh.

Can you explain that? Ano bang punto ni Rizal doon?

Actually, maraming naku-confuse dahil sa titlo nung sinulat.

Pero actually, ang tinutulig sa ni Rizal yung sinasabi ng mga kastila na

tamad o indolent ang mga Filipino.

Akala nung iba na hindi talaga nabasa yung work,

si Rizal, sinasabi niyang, tamad ang mga Filipino.

Hindi. Pinapaniwanag ni Rizal,

bakit natutulog yung mga Filipino sa hapon?

Ang aga-aga, wala pang sunrise, pumunta na sa bukid,

nagtatrabaho na, nagsasaka na.

So, nung pagtataas na yung araw, balik sila sa bahay kubo nila,

nagpapahinga, nagsisiesta.

Eh mga kastila, kagigising lang nung may araw,

akala niya, ang tatamad naman ang mga Filipino, nakahiga.

Eh ano na, tanghaling tapat.

Pinapaniwanag ni Rizal, bakit may ganitong ugali ang mga Filipino

na ang kanilang behavior ay attuned sa seasons, agricultural cycle.

So, hindi mo dapat husgahan batay din sa pamantayan ng mga Espanyol.

Diba? Ang simple lang eh, no? Ang simple lang nung concept.

So, tapos, there would be, I suppose, there was parang a stereotype na mga tamad.

Untung ngayon, parang wala namang gano'n, no?

Oo, naku, sabihin mo yan sa mga nasa karsada na,

naku baka mabugbog ka na naghihirap sila para kumita ng maghanap buhay.

Tapos sasabihin mong tamad.

Sa katunayan, maabilidad ang mga Pilipino.

May isang magtataka ka na, ang liit-liit ang kita, paano nabubuhay itong mga ito?

So, yung resiliency, abilidad ng mga Pilipino.

At saka yung meron tayong mga kasabihan na parang,

uy, tulog ka alas otso na, parang kumati na ang dagat, parang ganun,

katin ang dagat ka, parang ganun.

Natutulog sa pansita, diba?

Minsa kasi yun nga, may mga stereotyping ng mga images.

Of course, ginamit ng mga Kastila for their advantage.

At saka, later, sino pang mga people in power, whether Amerikano yun o mga politiko.

So, yun yung mga dapat nating pinapatumba ng mga ideya.

Kasi, yung mga ideyang yun happened in a certain historical context.

At hindi mo pwedeng sabihin na ganun pa rin ngayon.