Visit, like and comment at our official Facebook page, Instagram and Twitter account Facebook Page: fb.me/ghesaireacts Youtube: bit.ly/ghesaiytsub https://streamelements.com/ghesaitv/tip

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Good day Pilipinas, welcome to this show from JustSight TV at muli po tayo nang babalik sa ating live reaction video

Pero siyempre guys, bago muna po tayo mag-start

Kaya naman ang Pilipino na marinig ang katotohanan ng hindi mapipikon

Alright, so nandito na tayo sa ating endgame na episode

Tapanood yun naman sa isang previous videos natin

Pinag-usapan natin yung si ating Pinus na sinasabing scammer daw, ganito-ganito

But at the end of the day, inalaman palang biktima rin siya

Biktima ka na nga, kasiraan ka pa

E ngayon, hindi natin masising ibang tao kasi nga

Nagkakaroon sila ng notion na may mga napapanood sila na okay lang na mag-post

Kasi may mga nagsasabi, may mga abugado rin nagsasabi na okay lang daw na mag-post for awareness

Malaman na ganito-ganito

Pero meron tayo napanood doon kanina sa KMJS, isang abugado

Sinasabing niya, mahirap yung ganyan

Baka madalawang kaso mo

Yan ang pag-uusapan natin ngayon

Hindi tayo magmamarunong na di po ako abugado or what

What I did is, hindi naman research na pero I will share yung mga iba't ibang opinion ng mga abugado

For sure baka nabasa nyo na to

I-share ko lang sa inyo at ito po

This was posted by the Quezon City Hall

Welcome to this Facebook page of Quezon City Hall to provide our mission quality service

May 118k followers

For sure baka dumaan na rin sa feeds nyo yan, basahin ko lang

According to Atty. Sam Ferrer, ang pag-po-post ng mukha o videos in social media sa mga taong may utang sayo ay walang right mag-demanda ng cyber libel

Dahil isang proof lamang ito ng pagiging irresponsable of his or her responsibility sa kanyang inutangan

As long as he or she has to prove it with any legal factual documents to subject

Actually, if you would just type Atty. Sam Utang, marami na kayong makikita ang post na nag-share nito

Tryin nyo sa Facebook nyo, marami na kayong makikita ng ganyan

Tapos dito, mas okay na din na ipopost ang mga ganitong klase ng tao para hindi na makaulit sa iba at hindi pamarisan

Tulad-tulad ang pinanood dati kanina, for awareness, para maingatan yung mga kapwa niya tindera

Tapos sabi dito, hindi na makaulit sa iba at hindi pamarisan

Dahil bawat perang naiestapa nila ay kitang pinaghirapan

Especially sa mga nagpapasangla, kolekta na hindi nagbabayad ng tubo at mga peke na sinangla

Kaya pwede na kayong makulong

Naku naku, huwag sana umabot sa ganito, mabait ako

Pakiusapan lang ako na maayos at huwag paasahin at lalong lalo na huwag takbuhan

Kasi hindi pinupulot ang pera, pinaghihirapan ko din

Kumanda kayo, huwag niyong paabutin ang muka ninyo sa pagpost ko

Para aware ang may mga utang at yung nangangako na magbabayad

Tapos itong picture na ito, ayan, makikita nyo yan

Itong part na ito, I tried researching sa bawat RTIA in relation with this subject

Wala akong nabasa or wala akong napanood

To be honest, wala pa akong napanood na meron siyang perbatin na sinabi na ganyan

Ang lagi ko nakikita CTTO

Pero sadly, nung tinype ko yan sa tiktok, meron ng mga ibang tao na nagpo-post na ng mga muka ng tao

Tapos katabi ng picture ni Atornisam

Para oh, ayan, sabi ni Atornisam, ganyan ganyan, bla bla bla

Sabi ni ko na meron magandang topic to kasi ang dami ko nakilala nagsishare ng post tungkol dyan na sinasabi Atornisam

Nasabi ko tuloy na pagkabatas ginawa nyo yan, lagot kayo

Baka magkaroon ng notification dyan, ang name notification, cyber libel

So yun ang disclaimer natin, wala akong nakita o nabasa na ganyan

Pero itong picture na to, nasa official page ni Atornisam

At dito ko nakuha yung isang usapin in regards to this issue

So papakinggan natin, ito, sabi niya dito, ang hirap naman kasi dito eh, yan yung nakakainis

Ikaw na nakumuta, ikaw pa ang galit, Atornisam

Tapos sa original Facebook page ni Atornisam, may link

So awa naman ng Diyos, meron na tayong parang kinorte na version

In-edit ko, nasa ka-post yun sa batas natin na community

Uhmm, nasa na ba yan?

Wait lang ha, ayusin ko lang

Yan, sug ko lang yung team live, dito muna kayo

Wanted sa Radyo, full episode, March 28, 2022

So, pakinggan natin ha

Pero sa tanong ko lang sir, yung ginagawa ng anak ko, paano yan?

Anong ginagawa ng anak niyo ma'am?

So yung nagsasalita natin, ito yung inireklamo, na-pinoast siya

Ayan, pakinggan natin

Yung ginagawa niya sa akin, pinoast niya ako sa media

Yan nga po eh, hindi nga po tayo...

Sir, ganun lang ba po kadali?

Ma'am, may utak ba po kayo?

So may example na tayo yung kanina pinanood natin na parang...

Totoo naman kasi sinasabi ni ate na ganun-ganun lang po ba yun, yung stress na inaabot namin

Yung ganito, nakahiya po kami, though di naman yan sinabi yun but obviously that's what she is implying

Dalawang abogado itong pakinggan natin ha

Yung ginagawa niya sa akin, abalang, alam mo ilang isang linggo ako...

Ma'am, ganito po...

Ayan, so ma'am, ganito po, ano po yun, Atty. Sam and Atty. Garrett?

Ang pwede po kasing maikaso dyan no, cyber libel, sige, pwede

Ayan, pwede daw cyber libel, hanggap siya pala nila eh

Next!

Pero ang depensa po sa libel ma'am, truth

Truth

Truth is a defense in libel, according to...

Truth is a defense for libel, sabi ng dalawang to

So ako naman, siyempre, abogado yung mga ngayon, malay ko ba, diba?

So sige, hindi ko naman kukontra

Unlike ng iba, ako naman, hindi ko naman kayo sasabihin na tatangka-tangka or bobo or whatever

I will respect that because that is their legal opinion in this case, diba?

So ayan ha, pinaparinig ko lang sa inyo na ito yung mismo nang galing sa mga bibig nila, tuloy pa natin

At kayo na po mismo ang umamin na kayo po ay nagkaka-uta

Ma'am, ma'am ganito po, ang pwede po kasing maikaso dyan no, cyber libel, sige, pwede

Pero ang depensa po sa libel ma'am, truth

Truth

Ang depensa sa libel ay truth, tapos...

Truth is a defense in libel, according to revised penal code natin

Ayon, ayon daw sa revised penal code daw natin yan

Hello, Vuela Design Estimate and Detailing Service, magandang gabi, ayan

Nakaabot daw siya sa live, thank you po, na-shoutout na kita

...mismo ang umamin na kayo po ay nagkaka-utang

Second, hindi po natin ma-identify kung sino po talaga yung poster dahil pwede nga naman kopyahin yung pangalan

Eh di ba sinabi niya anak niya? Anak ba niya?

Di ba? Pwede naman ako gumawa ng account na Adeline de la Cruz at mag-post po mamaya

Hindi po natin makakasigurado ma'am eh, ang makakasigurado ako sa inyo

So dahil siya yung inireklamo, what I'm feeling this ah, feeling ko lang naman no

They're dismissing her, kasi siya yung inireklamo dito eh, dahil siya yung may utang

So nagbigay sila ng opinion na pwede naman cyber libel pero yun nga, depensa kasi doon

Eh, kung ito yung totoo naman, talaga may utang po kayo, eh ang depensa po sa libel ay truth

Yan na sabi nila, mga abogado na sila Atony Garrett at Atony Sam, tuloy

Nanalo tayo parehas, wala nang tubo, willing na silang kunin yung 3,000 ngayon din, makakatipid na kayo

Tapos second ma'am, lalapit kami sa Facebook para ipababa yung account kasi fake account yun

Wow

Tapos yung post din, matedelete

Sana all, pinapakinggan ng Facebook

Noon dati ako, na-black yung Facebook ko eh

Ito na rin ma'am

May ibang mga kaso na rin po kami na ganito din po yung in-advise namin

Na kapag may utang ka talaga at pinost ka on social media, hindi mo rin talaga ma-file na

Pwede ka mag-file ng cyber libel pero kung mananalo ka, mukhang imposible

Mukhang imposible, narinig natin sa kanya, sa kanilang mga bibig na imposible daw yung mga ganyan

Kasi kung totoo na meron kang sweldo ay utang, eh talagang truth is a defense

Yun po yung sinasabi namin sa inyo ma'am

Truth is a defense

Sige ma'am, let's stretch it ah

Pagbibigyan ko kayo, let's see how this will go

Sabihin natin magpa-file tayo ng cyber libel

Kami ni Atty. Sama magpa-file, magka-collaborate kami for the pleading

Pagalitan tayo

Oo pagalitan daw sila

Sige na, pakainin ko na naman yung palo ni judge pero sige lang

Sabihin natin magpa-file tayo ng cyber libel

Ang ebidensya natin na si Mark ang nag-post noon is yung Facebook name po, tama po?

Oo

Eh kaya naman kunin ang cybercrime yan eh ng NBI

Ang totoohanan lang ah, kayang-kaya ng mga ITs natin yan sa cybercrime

I-trace kung sino yung may ari, usually na mga ganyan account no?

And obviously no, ilang million ba nakakaalam ng kung sino may utang?

Obviously within their circle lang naman yan

Kung usapin utang lang naman yan at nag-post

Siyempre nakakaalam lang yan yung nang-utang at yung pinagka-utangan

At kung kanina na nila chinismiss yun

So ang dali lang hanapin

Sabi ni Jasmine, malice is presumed diba?

Sabi ko nga, ako di ako evogado kaya I will not dare to comment

We will just hear them

Tama po ma'am, kasi pag terenancelate yung Japanese na title

Mark Carlo Cabico ang lalabas, tama po ma'am

Mukhang di nato tulungan in short

So let's say I support your case

3,000 pesos, nagka-cyber libel tayo

Sige

Ipaprove po natin na si Mark Carlo Cabico po talaga yung nag-post nun

May chat ba po kayo ng account na yun at kayo ma'am?

Opo

Ano po yung chat ninyo between you and that account ma'am?

Eh, anong sabi niya? Naniningil siya

Naniningil?

Okay

So yun, may chat naman daw sila e

Kaso syempre kung fake account nga naman yun, hindi siya sobrang dali

Pero syempre, if you would ask help from our authorities, NBI Cybercrime Division

Magkagawa nila ng paraan yan

Tappy, tappy, tappy

Ma'am sorry, paayos lang po yung linye natin

Ano pong sinabi niya ma'am?

Naniningil po siya sa akin po, sinat niya po ako

Naniningil daw po nang sinat daw po siya

Okay, andyan ba po yung chat ninyo ma'am?

Andyan pa yung chat ninyo

Opo, nandito pa po yung laboratory

Sa Facebook Messenger, hindi pa message deleted yung nakasulat? Wala pang gano'n?

So, agad agad, lalo na pag ganyan no

Napaka ano, dapat mabilis kayo mag screenshot

Lalo na kung may nakita kayong ganyan, na something

Screenshot nyo na, diba?

Pero po, kasi yung account kasi nila po, yung binura nila po

Pero meron tayo yung ano, naka-screenshot

Yung account ma'am, binura na?

Binura na po na po, lahat-lahat po

Kasi alam nila po kung ano mangyayari

Dati may nang account, nakabura na lahat po

Ma'am wala na pala yung post

Wala na po, nung ano po

So mukhang hindi nila itutulungan

Sa stations po, pagbalik namin sa bahay, wala na po yung post

Ma'am?

Ako, sa sense ko, pagkakita dito sa mga napapalod ko, parang, yeah, they're giving her option, pero hindi sila gano'ng ka-optimistic

Kasi nga, yung nagsasalita sa taas, yan yung inireklamo

Wala na pala po yung post e, so ano pa kahabulin po natin ma'am?

Sige, I mean, tama naman no?

Strictly legally speaking, kahit dinelete mo yung post, as long as kumalat yan

Tapos dinelete thereafter, pwede pa rin naman talaga

Pero pa'no po natin ipaprove ngayon na sila nga po talaga ang nagpost, ma'am?

Doon po yung sa ano, sa mga chat nila po, tsaka yung sa ano, chat nila sa akin

Tapos na-press ng mga anak ko po, isipin mo, madaling parang namin na-press yun

Ayan na, so d'yan na patapos yan, so di ko na siya, nakuha ko na yung gist na kailangan ko sa kanila

Now! Next!

So narinig natin yung side nila, malinaw naman na sinasabi nila dito, truth is a defense sa libel

Eto siyempre, kuha naman tayo ng ibang tao, di ba?

Ibang abugado, ayaw ko mag-interpret ng bagay-bagay, di naman ako abugado e

So dito ang next na video natin, mula kay Ang Buhay at Patas show

This was posted 2 years ago, so ito, paingan natin si Atoni naman dito, balik kayo Team Live

Ano ba bang dapat gawin sa taong ipo-post ka sa Facebook dahil sa utang ko?

I think very common po yan na problema, ang dami po kasi naging tendency ng mga tao ngayon na kung may problema, may naghahanap ng solusyon, sa social media nagtutungo

Kaya kami nga mga lawyer sabi namin kasi dapat nasa korte, dapat nagpa-file tayo

Dapat nasa korte, dapat nagpa-file tayo. Sabi ni Ralph, totoo o hindi, pwede pa rin makasuhan

Kaso nga lang, kung makapansin niyo ang sinasabi ng dalawa, parang they're ano na, hindi sila optimistic doon sa kaso ni ate

Parang hindi nila pino-push na pagkaroon ng justice doon sa, sabihin natin nang utang talaga siya, pero yung justice na na-post siya, they're not that entusiastic

Sabi ni Alex Mirabueno, as early as this point, dini-discourage na agad nila yung sineraan at tinagtatanggol na nag-post, ganyan ang kalidad ng mga abogado ng RTIA

Sabi ni Ralph, truth is not a defense. Sabi ko kasi di naman ako abogado, di naman ako katulad ng ibang content creators na makikipagdiskusyuna sa abogado

Tapos ako IT lang naman, di naman tayo ganoon

Do not take the law into your own hands. Ika nga, yan ang talagang katagang tinuturo sa amin sa law school. Do not take the law into your own hands. Dapat hayaan mo ang batas, manay. Pero dahil sa uso ngayon sa social media, may nagpo-post. Lalo na pag hindi nakabayad ng utang, nagpo-post sila doon. So tama po ba ito? At paano labanan ng ganyang klase mga practices?

The mere fact na dapat labanan, kapahangka na. May mga ibang abogado na ibang opinion. Kailangan natin tanggapin yan. Siyempre iba't iba sila. Ang ending naman yan kung sino nagdemanda at kung ilalabas lahat ng porte, doon tayo papanig

We believe this is cyber libel. Alam niyo pag nag-post kayo ng pangalan ng tao, nabi niyo may utang siya, hindi siya nagbabayad. I feel mapaniram po iyon. Wala naman kung gusto i-post ang pangalan niya sabihing hindi siya nagbabayad. Kahit may kasalanan niyang tao, hindi siya nagbayad. Alam niyo ang cyber libel. Kahit po totoo, kung wala ka moral, social, legal obligation na gawin iyon, hindi mo dapat tinagawa.

Kung hindi ka marista na nakapagbayad ng utang, hindi dapat i-post ang pangalan mo sa Facebook na hindi ka nakabayad ng utang. Mali po ito. This is a case of cyber libel. O doon may nabasa ako ng mga abogado who believes otherwise. Ako hindi. I believe this is cyber libel.

So yan ang kanyang legal opinion. Alam mo, hindi lamang iyon. Aside from the fact it's cyber libel, kasi nakakapaniram po sa iyo yan. Kahit wala nakasulat na pamamahiya o pang-insuto, the fact na sinulat na may utang at hindi ka nagbayad, ano yan? Nakakapahiya sa iyo. Ibang usapan po, hindi na tawad nila ang mga nag-post ng pangalan sa auction sale, hindi naman iyon nakapamahiya doon. Alam niyo kung hindi kayo nakabayad ng ameliyar sa local government, mag-post sila ng pangalan niyo at re-remind kayo kung kailan i-auction ang property niyo. Hindi.

Ibang isyo yan. Pero in a personal level, ang legal opinion ng Buhay at Bata show, sorry Atty., hindi ko alam yung pangalam mo. Atty. Nicky yan. Atty. Nicky de Vega. Ang kanyang stand is otherwise, baliban sa dalawang pinakinggan natin, pabasa sa kanya na yung pag-post e huwag gawin. Kasi nga, palindirang puri pa rin yun.

Diba unang sinasabi, dapat kung i-claim ka, i-claim mo, huwag sa social media, dumiretsyo ka dapat sa mga tamang government bodies para matulungan ka, para maningil.

So I believe, palindirang puri po ito. Pag pino-post kayo na hindi kayo nakapagbayad ng utang. Mali po yan. So that is cyber-liberal. Another thing, paalala po kung may nakikinig dito na may aray ng online lending app.

Kaya ako rin gusto itopic dito. Kasi nagulat talaga ako na pati itong Quezon City Hall na sinashare din nila ito. Kaya gusto ko lang talaga i-gawan din ng content. Anyway, i-ready ko lang yung next.

Ito, ito, ito. Maganda ito. Wait lang, kalmahan lang. Medyo maselan ito dahil GMA ang susunod. Ayusin ko lang ang link ko. Wait lang mga...

Chill lang mga chikiting. Ito naman unang hirit. Kailangan natin ng information overview. Ito naman unang hirit. Sino ba si Atorney? Sorry Atorney hindi kita kilala.

Pero laging kita napapunod every Wednesday sa unang hirit.

Yung mga social media group naman po kung saan pinopost doon yung mga mukha, pangalan ng may utang sa kanila. Pati yung screenshot na usapan nila. Legal po ba ito at maituturing bang paninira ito kung totoo ng may utang sa kanila yung ipinose nilang tao?

Of course ito ay maituturing na libel.

Ang bilis nasagot pero matuturing agad ito paninirapuri. Sabi ni Atorney, legal opinion niya yan. Hindi ko opinion.

Which includes a public and malicious imputation of a crime. Of course napaka-public pag nasa social media. Yung iba naman hindi simple frustration na isang frustrated na nagpa-utang. Yung iba talagang dinadaan sa pagpapahiya para pilitin na magbayad ang nangungutang. Talagang cyber bullying o cyber shaming.

Kung slight lang yan, sabi nga ni Senator Robin Batilla, okay na, joke lang, naipasok pa. Joke lang yan. Pero siyempre ito nga, regardless, ang punto nila dito yung Atorney, taliwas doon sa napanood natin kina Atorney Sam at Atorney Garrett.

Ang tawag dito. So pag sumabra to, tandaan ninyo na baka ito nga ay maituring na cyber bullying o cyber shaming. At dahil ito nga ay ginawa online, ito ay maaaring maging violation ng batas.

Ukol sa libel in connection with Republic Act 10175 or yung Cyber Crime Prevention Act na tinataasan ang penalty for acts done through the internet. Halimbawa, kung inilalabas naman ang mga private information ninyo, yung iba kasi name, saan nagtatrabaho, mga...

Mga online lending apps yan, malulupit sila dyan eh. May napanood ako niya kay Bitag eh, na grabe yung man-trash talk si Tiburcio eh.

Telephone number, maaaring din maging violation ng Data Privacy Act of 2012 at...

So parehong-pareho na sagot doon sa unang video natin eh, yung isang attorney diba?

Ito nga ay ginawa ng mga established lender or financing companies, isang violation ng Securities and Exchange Commission Memorandum Circular 18, at kasama nga dyan, hindi lamang yung prohibision ukol sa publication or disclosure ng mga pangalan, pero pati yung mga acts of harassment, kasi actually, harassment na to. Yung tinatawagan ka kahit na anong oras, diba? Sa opisina, talagang...

Sa mga lending sites, na tinatawag online lending sites, talagang malulupit yung mga ganyan. Yun kaya, may napanood ako kay Bitag. Siya pa yung galit. Hindi nang galit ni Tiburcio eh. Talagang damay-damay, pati lahi mo dinamay siya.

Anyway, siyempre, nakontento ba ako doon? Di pa ako nakakontento, mayroon pa tayo isa. Kailan pa ba itong source ko? Mayroon pa tayong tatlo. O, isa pa. Ito naman, ang pangalan niya, ano? Batas mo, batas ko with attorney Ronnie R. Pedilla naman. Susunod natin.

Ating topic, pwede bang kasuhan ng cyber libel ang taong nagpost sa iyo sa Facebook o kaya sa social media dahil meron kang utang sa kanya na hindi pabayad?

Ang sagot ay, depende kung ano ang inilagay sa post. Kung ang post ay wala namang kasamang paninirang puri o...

Ito naman, medyo, meron siyang, kumbaga, meron siyang mga what-ifs. Parang meron siyang distinction kung ano yung pinose. Kasi yung mga dares na narinig natin, parang automatic sa kanila, kumbaga, anong purpose o bakit ko pinose? Parang ganon, ang banat.

Kasamang paninirang puri o wala namang kasamang paninirang reputation, maaari mo siyang iriklamo. Ngunit malamang na hindi ka mananalo, mahirap patunayan ang kaso. Bakit? Walang batas sa Pilipinas na bawal ang maningil ng utang sa social media. Kung walang batas na nagpaparusa sa paniningil ng utang sa Facebook o kaya sa social media, walang kaso. Meron tayong legal maxim na there is no crime where there is no law.

There is no crime when there is no law punishing it. Walang krimen kung walang batas na nagpaparusa nito. Yan ang kanyang legal opinion naman.

Walang krimen kung walang batas na nagpaparusa dito. Pero parang sabihin ninyo na meron tayong Republic Act 10175 o yung Cybercrime Prevention Act of 2012. Tama. Pero papasok ba sa cyber libel ang sitwasyon ng ating tagasubaybay?

Para malaman natin kung pasok sa kasong cyber libel, tignan natin kung ano yung mga elemento, mga elements ng cyber libel.

Ang unang elemento ay yung dapat ay merong bintang o paratang ng isang krimen, paratang ng isang bisyo, paratang ng isang depikto, totoo man o kaya haka-haka.

Hindi ba, ano, hindi ba pasok yung utang? Though wala pa tayong naririnig na ibang abogado na nagsasabing ano, ah, yung libel, ah, ang defense sa libel ay truth, ah. Diba wala pa, ano? Wala pa naman tayong narinig.

At pangalawa, ang paratang o bintang ay dapat na malicious o nanganguhulugan na ang mayakda ng libelous post ay gumawa ng ganong post na alam niya na mali. Wala siyang ingat sa katotohanan at kamalihan nito.

Oh, katulad nung kay ate kanina, yung sa YouTube, yung nagpost for awareness, diba? Di naman yan. Ang kanyang ano, may bintang siya, kaso nga lang, yung binintangan niya, victima rin.

Wala pang nagsasabing na truthy sa defense, diba? Hello AC, good evening. Sabi ni Jamblitzer, pag ayaw masingil, huwag mang-utang.

O nga naman, kung ayaw mong magka-diletsa-letsa buhay niyo, bagamat siyempre di naman masama mang-utang dahil may magkakataon talaga na kailangan natin mang-utang.

Naghipit tayo or what, pero subukan natin as much as possible kahit kulang pa yung pera natin, makabayad pa rin tayo regardless kung ano ang sitwasyon natin.

O kaya magpaalam tayo na hindi pa kaya. Pero siyempre meron din talagang puso na ilang araw lang makalipas but na social media ka nagat.

E pa paano nalang nga naman kung hipit-taghipit ka noong panahon na ito, pinose ka pa.

Patulad doon yung isi-babae kanina, yung asawa niya na apektohan. Paano sila magbabayad ngayon ng danyos kung sakaling nakasuhan sila?

At siyempre ang pangatlo, ang paratang o bintang ay dapat nalang nakadirekta sa isang tao, juridical o natural o kaya'y isang tao.

Sabi ni Dada, paano truth is not defense? Bakit ba may court? Bakit pa may court kung nonsense pala ang truth?

Hindi, kasi nga iba kasi yung ano, ganito yan Dada. Ang sinasabi kasi, ang tine-presume ng batas pag usually sa ganyan,

bagamit di ako abogado, ang nagiging scope, ano ang purpose ng pagpo-post sa social media ng may utang?

Ano bang implication noon? Kaya nga diba ang sinasabi ng mga abogado, pumunta ka sa tamang otoridad.

Ngayon, sa ibang bansa, katulad sa Amerika, I think yan ang ano nila, parang sa batas nila, parang yan ang leeway.

Parang pwedeng yan ang ilusot mo. Pero sa Pilipinas tayo eh, so iba ang batas natin.

Yun ang sa humble pagkakaintindi ko.

Ang patay na at dapat tukoy o nakikilala ang taong sinisiraan. Pangapat, ang bintang o paratang ay dapat na may posibilidad na baging sanhe ito ng kahiyan, maging sanhe ito ng paghamak sa taong sinisiraan.

Kaya nga ang pinaka-safe, huwag ka nalang mag-post. Para sa akin, ang pinaka-safe, huwag ka nalang mag-post.

Meron naman katulad sa sinabi ni Atoy ni kanina na isa, actually hindi siya yung personal eh, yung sa sanglaan, kaya pinopost nila kasi may chance na pwede ka pa magbayad, baka di mo alam.

Pero sabi nga niya, pero pag personal level, kunwari kapwa taano mo lang, pareho lang kayong kaibigan kayo o magkakilala, ibang usapan na.

Ang panglima, ang bintang o paratang ay ginawa sa pamamagitan ng paggamit ng isang computer system.

Yan ang mga ilimento, yan ang mga sangkap ng cyber libel na pinaparusahan sa ilalim ng Republic Act 10175 o yung Cyber Crime Prevention Act of 2012.

Anong parusa? Ang parusa sa nagkasala ng cyber libel ay maaaring pagkakulong mula 2 years, 4 months and 1 day hanggang 8 taon.

Sa aking opinion, mahirapan siyang i-prove na may kasong cyber libel. Bakit? Dito sa post wala naman kasamang paninirang puri.

Nang nasabing post, kumukuha lang ng information sa mga readers kung saan matatagpuan ang may utang sa kanya. Wala siyang binanggit na paninirang puri, wala siyang binanggit na paninirang reputation. Gaya ng salitang mga scammer, gaya ng salitang mga magagaling silang magsalita pero estafador naman.

Ayan, katulad niyan Dada, yung sinasabing ni Atorney dito, meron kasi ibat-ibang mga post na may ibat-ibang possible na adjective na gamitin.

If you are maingat at hindi ka mag-iimply ng masama, kaya sabi ko nga, mas safe na para sa akin, lalo na kung may utang.

Kung emosyonal ka, huwag ka mag-post. Malipasin mo muna ang galit mo. Lalo naman kung after mong magalit parang wala na sayo. Pero minsan pagdadala tayo ng emosyon, nakapag-post tayo. At yan nga ang problema sa atin.

Pero binanggit na may utang yung ipinos niya. Hindi naman masama ang may utang. Yung mga mayaman nga, ang iba sa kanila ay meron ding utang sa mga banko, sa mga financial institutions. Hindi masama ang may utang.

So yun ang post. May utang si ganito po. May maaari po bang makapagpaalam sa akin? Siguro ganoon yung tanong. Ganoon siguro yung post.

So kahit sa akin siguro, personal opinion, wala naman libelous sa content na yun. Unlike sa iba na parang mayroon pa mga adjective na dinagdag, syempre ibang usapan na naman yun. Isin sa case to case basis.

So yun yung post siya sa Facebook. Siguro hindi ka na nagpapakita, hindi ka na nagpaparamdam, hindi ka na tumatawag sa kanya. Pero sa ginawa niyang paggamit ng yung larawan na walang pahintulot, maaari mo siyang reklamo sa paglabag ng Republic Act 8972 known as E-Commerce Law of 2000.

Yan naman, bago na namang problema. Sobrang galit mo, windowship-es ka, okay, nag-trap ka. In-snip mo yung picture niya, tapos pinost ako. Iba na naman, nagdag na naman ang problema niyan. Okay nga, walang banta, pero ginamit mo naman yung picture niya.

Ang mga picture, video at post sa Facebook at sa mga iba pang social networking sites ay considered nagawa ito nang nagpost. At maaaring ireklamo ng internet piracy ang gagamit nito na walang pahintulot kung nag-warning, nagbabala ang may-ari ng post na huwag gamitin, huwag kopyahin ng yung video, ng yung picture, larawan at post sa Facebook kung wala siyang pahintulot.

Kaya sa ating mga tagapanood, kung nagkautang tayo sa iba, huwag tayong magbago sa taong pinagkautangan natin. Pwede tayong makiusap ng matino, pwede tayong makiusap ng mabuti sa ating mga pinagutangan.

Sa mga nagpapautang naman, kung hindi kayo makasingil, huwag gamitin ang social media para sa siraan ang taong may utang sa inyo. Mari kayong lumabag sa Prohibition of Republic Act 10175 or Cybercrime Prevention Act of 2012.

Mayroon naman tayo susunod with Batas Atonikler Castro. Ayun, kompleto tayo, kompletos rekados. Oto, next. Nasaan na siya?

Ito ang masakit. At dahil nakuha nila ang detalye mo, ang mga taong kakilala mo, kapag ikaw ay hindi nakabayad, ikakalat nila yan sa social media, lalo na sa mga friends mo. Naku, kung ganyan po ang mangyayari, pwede po kayong magreklamo sa National Privacy Commission.

Naku, national privacy commission. Well, kanina naibanggit pa rin yan. Kapag nilalabas yung mga private information mo, katulad ng buong pangalan, address. Yung isa naman kasi, nagtatanong siya kung saan yung address ng inotangan niya. So yun, hindi nakikitaan ng abogado ni Atty. Ronny yun ng malis.

Dahil ito po ay may violation ng Data Privacy Act. Dahil nga yan po, dahil kinarating sa mga kaibigan nyo, yung inyong mga personal na data lang na yun tungkol sa papapautang, yan po ay violation ng Data Privacy Act.

So pati pala yung papapautang niya, the mere fact na sinabi mo may utang isang tao sa iyo, is ano rin yun, information na private. So pag palapinos ng isang kumpanya o isang tao yung gano'ng bagay, sa opinion nitong si Atty. Claire, paglabag naman yun sa data privacy.

Handam na naman. Sabi dito Nikko no Hamaru, in truth it's not a problem naman pag nagkitaan ng malis yung post, ibang kaso na yun. Sabi ni Rat, tulad nang sinabi ni Atty. Ibay, hindi naman kasama sa parusa ang pagpapahiya sa tao.

Kaya nga libel and slander, it's not part of his speech.

Sabi diyan, pag marunong mangutang, dapat marunong din magbayad. That's true.

At maliban po diyan, kung kayo po ay siniraan sa pamamagitan ng social media,

yan po ay pwede din yung kasuhan.

Pumunta lamang po kayo sa NBI sa Cybercrime Division.

Dahil maliwanag pong cyber libel ang kanilang na-commit against sa inyo.

At sila po ay maaaring maparosahan.

At yan po ay may kulong. Minsan po, aakot pa sa sampung taon ang pasakakulong.

Pero doon lamang po sa mga nangungutang, marami rin po sa inyo.

Nangungutang pero walang balak magbayad.

Ayan, mahirap naman yun.

Dapat nyo mga ganyan na turuan din ng leksyon.

Huwag naman pong gano'n.

Kapag po kayo ay pinauktang, ibig sabihin ay nagtiwala sa inyo.

Kaya huwag nyo pong sirain ang inyong pangalan at dignidad.

Bayaran nyo po ang utang sila.

Wagandang ending statement ni Atty. Castro.

At syempre, sino ba next?

Ah, ito. Last na ito. Last.

Siyempre, ano?

Ano sa tingin nyo? Sino ang last ko?

Bago ko i-enter dito, sinong sa tingin nyo ang last ko na ibibida dito?

Or ilalabas na abogado?

Sabi ni Jasvin, dapat gumawa ng law about sa utang.

Sabi ni Daudine Swin, anong pwede ikaso sa mga nagpapautang na hindi marunong maningil?

Kailangan ko po i-post para magbayad ako.

Sabi nyo rin lahat, si Atty. Libayan.

Sino pa? Sino sa tingin nyo ang last ko?

Sabi ni Dada, example, if si Jesay may utang kay Juan, tapos si Juan may utang sa akin si Jesay, anong issue doon?

Sabi Dada, si Atty. L daw.

Again, depende nga yun sa post.

Depende pa rin sa context at sa ano.

Ang unang tanong, bakit mo kailangang i-post?

Yan ang unang tanong.

Kaya nga, di ba, laging sinasabi ng mga abogado, i-file mo sa tamang lugar.

Example nung isa, hinahanap niya kung saan yung tao kaya kinag-post siya.

Pero syempre may isang technicality doon na sinasabi, pag nagpo-post ka naman ng information ng ibang tao, hindi wala naman pahintulot, wala naman problema mo.

Kaya nga pinakasafest pa rin talaga is to go to the proper authority.

Sabi ni Alex, in Cyber Liberties and Defense, ang pinupuksa at pinaparusahan ng batas ay paninirapuri pangamaya at paglalakit.

Kaya sabi Francis A. Lake yata ako na shoutout ko.

Yung pinagpa-utang pa ang pinagalit ako, kasi hindi naniningi.

Dapat kasi hindi nalang nangutang kung walang plano magbayad.

Humingi na lang sana para walang problem.

O nga, yung nga'y sinasabi ko eh.

Manghingi ka na lang.

At least pag sinabi mong hingi, hindi ka mag-e-expect ng babayaran.

Apapalitan yung hiningi sa'yo.

O ito na, last natin para masaya.

Ay, mali.

Asan na ba ito?

Ito pala, ayan.

Last natin.

Atorney L?

Well, si Atorney L siya, pero hindi si Rani.

Cyber libel, ang paninira ng kulit sa pagamit ng social media.

Ano to, medyo classic to.

This was 2,000 years ago.

At si Atorney, si Mrs. Libayan ang magsasalita dito.

Nating cyber libel, kapag kayo ay masiniraan kayo,

totoo man o hindi.

Editing style eh, no?

Duma pa eh.

Marami kasi nagpo-post ng paninira sa social media

at sa defense ang totoo naman daw ang nakapaloob sa post nila.

Pwede ka bang hindi kasuhan kasi totoo ang post mo?

Hindi po, sabi dito.

Hindi po defense sa'yon.

Sabi sa libel, truth is not a defense.

Wala pa tayong napabasang o kaparehong opinion sa RTIA ng mga abogado.

Totoo man yan o hindi, hindi pa rin tama ng manira sa iba sa kahit anumang paraan.

Bakit?

Kasi nilalagay mo na ang batas sa sarili mong mga kamay.

Ang dapat gawin ay magsampaka ng kaso para panagutin ang mga nagkasala

kung nagkasala man para maparusahan.

Tapos eh...

Basta nakakapanira ng puri ng isang tao.

Ito po ay cyber libel.

Ngayon ano ang gagawin mo kung ikaw ay naging biktima na isang cyber libel?

First of all, kailangan mo nun ang i-reserve lahat ng mga ebidensya.

Pangalawa, screen shot.

Screen shot, diba?

Screen shot mo, diba?

Na-imagine mo ba ganito dati ang batas natin?

Ayan. Ito, unang-una, yung post kung saan may paniniram puri.

Kasari dapat yung hyperlink o yung web address noong nakakasiram post.

Tapos, pangalawa, yung profile picture ng nagpost para mapatunayan mo na siya talaga yung nagpost.

Isama din yung hyperlink.

Tapos, pag huli, ilan pang mga post na magpapakita na yung account na yun at post na yun.

Pag mamay-ari nga na iyong kinakasuhan tulad ng personal pictures at personal posts,

pwede rin kubuha sa comments.

Pangalawa, kailangan mapapatunayan mo na itong taong kinakasuhan mo ay siya nang may-ari noong social media account.

E yun ang problema kapag gumawa ng fake account o kaya gumamit ng picture ng iba, pangalan ng iba.

Bakit mahirap patunayan kung katauhan ng taong kinakasuhan?

Diba baka fake account e.

Parang akong taga-basa dito.

Sabi dito kasi dapat mapatunayan mo ng walang pagdududa na yung akusado nga ang gumawa ng post na nakakasira sa iyo.

Paano?

May technicalities ba ito?

Sa isang perfectong kaso, dapat nakita mo o may witness ka na nakakita na siya nga mismo nagtatype ng post na nakakasira.

Mukhang imposible diba?

Mukhang mahirap nga yun.

Pero pwede patunayan yan sa pamamagitan ng pagpresenta na ebedensya mula sa kanyang social media account na siya lang ang pwede gumawa o magpost.

Nope.

Pagkatapos na nito ay pwede mo na ito. Yung iba kasi diba nilalapit pa nila sa NBI.

Papatulong sila.

Pero naman kung malinaw naman na kanya yung confirm na yun eh kahit hindi niya nako ilakot.

Kaya niya nako ito sa prosecutor.

At pamamagitan ng pagbawa ng isang counter-academic na yun yung i-sasamit ho doon sa court of justice sa prosecutor's office.

Ang lupitan yung mga background sound dito ng patas natin dati ah.

Yes.

If you need more explanation, maluod lang mo kayo yung mga facts.

So please huwag kayo na-

Parang ano lang, parang coach lang dito si Rani.

Although, naiintindihan ko minsan kasi yung intention ay maganda para ma-warningan ng iba na hindi na nga bumili dito, hindi na mag-member sa ganitong Facebook or whatever.

Kaya magsasabi lang ng sama ng loob, totoo man o hindi, hindi pa yung mukha na huwag.

Dahil hindi ko magandang manira ng ulirin mo. Kaya naman kasi dito.

Parang nagulat naman ako doon.

Ayos ang editing nito.

Parang important.

Bakit di na kailangan lumapit sa NBI o PNP para kapag maayos na ang ebidensya mo sa kaso?

Bakit? Kasi tatagal lang ang kaso.

Ang karaniwan dahilan sa paglapit sa NBI o PNP ay para makakalap na ebidensya.

Kung sa tingin mo kumpleto ka na, magandang lumapit sa abogado para magka-idea ka.

I-file mo na sa cybercrime, madaling tumaka sa akusado at may hangganan ang pagpa-file ng kaso.

Lahat naman ng kasong kriminal ay sa prosecutor's office ang baksak.

Ayun, yun ang ending niya.

Hindi si Atty. Rani nagsalita, kundi si Atty. Magalo.

Kala nyo si Atty. Libayan.

Well, si Mrs. Libayan ang ating panglas na nagsabi doon sa video.

Ako naman kasi lahat yan legal opinion.

Kung panindiwalaan nyo itong kina-attorney Sam at attorney Garrett, nasa inyo naman yun.

Kung gusto nyo mag-post sa mag-post, kahit maraming sa mga naponood natin na abogado ay iba ang stance in this issue.

Sinasabing nga rin na as much as possible, dumaan ka na sa proper forum o sa tamang ahensya ng gobyerno para paningil.

Huwag ka na mag-post sa social media.

Ayan, tapos ano ang comment dito? Sorry, hindi nyo mabasa yung comment. Meron link dito. Wait lang. Pakita ko lang sa inyo itong post doon. Meron kasi itong usapan dito. Wait lang.

Sabi ni Jamie, Marvy malyari. Ako, ginoogle ko lang. Nakita ko na masyado ata busy si na-attorney. Hindi makapag-google.

So ano yung nag-google ni ate Jamie? Sabi ni ate Jamie, revised penal code. Diba yun na sinasabing nila kanina? Cyber libel is truth. Blah, blah, blah.

In libel, as a rule, truth of the defamatory statement is not a defense by itself, as every defamatory imputation is presumed to be malicious, even if it be true.

Even if the offender is able to prove the truth of the defamatory statement, he is not relieved from liability.

Simpleng google lang yan. Simpleng google ni madam. Ano pang comment dito? Ayaw ko sila i-judge pero naniniwala naman ako magagaling silang na abogado.

It's just nahila lang silang mentality ng mga Tulfo. Kung talagang ganoon sila at graduate sila sa Ateneo or kilalang university, ang tanong ko sa kanila paano sila nakagraduate.

Nang batas natin, community yan. So kung di pa kayo naka-join in dyan, dyan ako kumukuha ng possible content natin. Sorry, di ko pa nagagaway sa Facebook, baka mamayang umaga baka gawin ko ng paraan at ayusin para di lang ako magnanino.

Sabi dito, sabi ni Francis A, naalala ko yung whistleblower sa Textfuel nakakasuha ng cyberrival. Wala siyang pake, 40k lang daw bayad-bayad dun, e siya naman daw nag-invest ng milyon.

Sabi ni Lee Ifurong, di pa kasal si Magalong at Alibayan. Di kasal na sila dun. 2 years ago lang naman yun. So malice expression nga talaga sabi ni Jessica.

Sabi po nga sa inyo, this is how I handle this kind of topic. Lalo na, batas ang pinag-uusapan dito. So hindi ako presentado-alsado na magsasabi ako ng mga opinion ko na hindi naman ako abogado.

Ang gagawin ko, to be safe, is I will share my research para mga abogado na sila ang may karapatan or masabi natin mas may kay sa ganitong usapin at i-share ko sa inyo yung kanilang legal opinion.

I will not even dare na parang mag-interpret ako, nasa tingin ko ganito. Siguro bibigay ko lang yung kanilang aking sent in this issue. Ang pinaka sent ko nga lang dito is wag ka na mag-post.

Lalo na sabi nga din, when emotions are high, intelligence is low. So instead na makasingil ka, baka mademanda ka pa. Mag-ingat ka na lang sa ipopost mo.

Pero katulad ng example ng kanina, naghahanap siya ng address. Actually kahit di mo na ma-ipost, mag-PM ka na lang. Para maingat ka na lang din.

Sabi nga ni Antonio, mag-ingat. Sa bawat ginagawa sa social media, lalo na kung content creator ka, mag-ingat ka.

Isipin mo na nga lang, isang ordinaryong tao pwede mademanda, paano pa kaya yung mga content creator.

Very good analogy sir Jesse, sabi ni Alex Marabueno. Yan lang naman sa akin. This is the safest way.

If you are reacting to a video, lalo na kung di mo naman forte, tapos magbibigay ka ng mga kuro-kuro mo, mahirap yung ganon.

Siyempre di mo naman forte yan. So I think this is the proper way. Kaya ginawa ko na rin itong example na if you will do something commentary like this,

kukuha ka rin ng sources mo. Makasabi kasi yung iba, sinasabi natin lagi kay Rafi Tulfo, wala siyang sources, wala siyang data niya.

So siyempre ako naman, I walk my talk. Kahit na paano, kukuha ko ng sources. Kukuha ko ng ibang opinion ng ibang expert in this issue.

So hopefully, again, hindi ko naman sinasabi, huwag kayo maniwala ka ng Atty. Sam, Atty. Garrett, sinong mga abogado.

You have the options. You have the options if whether you will choose. Kaya pinakasasabi, madaling gawin dyan.

Huwag ka na lang magpa-utang kung di mo rin kaya hindi ka mabayaran. Kung maya hurt yung iyong feelings, huwag ka na magpa-utang.

Hindi ka naman magkakasala doon. Hindi ka naman madamot. Kasi kung alam mo ang weakness mo na hindi mo, magiging emotional ka pag di ka nabayaran,

okay na lang huwag ka magpa-utang. Sabi ni Cona Maru, lalo na may inalagang lisensya kaya kailangan maingat sa social media. That's correct.

Tapos sabi nila pa, sina ba yung woke? Yung nasa tulpo o yung di maintindihan sinasabi ni Sir Roy?

Anyway, iba kayo ng topic na yan. Siyempre ayoko na kayo Atty. Thank you very much na team live.

Atty na nagbibigay na kanila mga sentimento. Thank you very much. At siyempre kayo naman po ay team replay.

Please comment down below din ang inyong, baka may dagdag pa kayong mga sources. Pwede niyo i-share yung link, hindi ko i-block yung link.

Kasi may auto-block ka yung link ng YouTube sa comment section ko, pati sa Facebook ko rin. So again, it's your choice, it's your option.

Lalo sa team Facebook yan na nanonood sa atin, baka may makadaan na fans ng RTIA.

Sabi ko nga sa inyo, you have the option. Whether to believe o sino dapat paniwalaan, kayong bahala dyan.

Hindi ko naman kayo pipilitiko. Basta ako, ang pinakasafest way nalaga is huwag tayong magpupost ng tayo ay galit.

So that's it mga episode guys. Ingat na naman po kayo ng Diyos.

Kaya nga mga pagkawa. Bye bye.