01:32.0
Magiging mas extra, maingat tayo pagdating sa mga bagay na yan, diba? Yung mga sockets natin, yung mga electric fan natin, wag sanang nakasaksak ng matagal dahil prone din sila sa overheating.
01:44.0
Now, maliit na mga bagay lang yan, diba? Pag tayo maglaro ng POSPORO, kasi diyan ang gagaling din yung apoy kung minsan, diba?
01:53.0
Ang POSPORO, lighter, lalo na kung mainit ang panahon, mabilis na kumalat ang apoy.
01:58.0
Now, speaking of init or heat, may kinalaman dito ang lesson natin today dahil ang topic natin ay sources of heat.
02:07.0
Aligned yan sa ating subject na science. Now, handa na bang lahat na matuto?
02:12.0
Yung tawagin natin ang lahat ng mga kasama natin sa bahay, itag sila sa comments at magsisimula na tayo.
02:18.0
Now, ready na bang lahat? Mukhang excited ng lahat. Kung game na kayo, let's go and let's test your knowledge on the go.
02:26.0
Now, classmates, mayroon kayong 20 seconds to answer ang ating unang tanong.
02:30.0
First question, which of these is Earth's main source of heat?
02:36.0
Is it A, electricity? B, fire? C, star? Or D, sun?
02:44.0
20 seconds on the clock.
02:46.0
Isip-isip and again, type away or tap away ang inyong sagot para malaman natin at makita ng mga classmates natin ngayon kung ano ang inyong answer sa ating tanong.
02:57.0
Again, ano ang main source of heat ng Earth?
03:05.0
Now, our time is up.
03:06.0
Ang tamang sagot ay ang letter D, sun.
03:11.0
Ang sun o ang araw ang ating main source of heat.
03:16.0
Now, the sun's heat is absorbed by the bodies of water, the ground, the plants, and the atmosphere.
03:24.0
Now, the sun lies at the center of our solar system.
03:27.0
Alam niyo ba na mayigit 1 million na Earth ang pwedeng magkasa sa loob ng isang sun?
03:34.0
For context, ganoon siya kalaki.
03:37.0
Di natin naisip minsan kung ganoon kalaki yung Earth.
03:42.0
Di hamak na mas malaki pa doon.
03:44.0
1 million times ang ating sun.
03:47.0
Kala natin lang minsan maliit kasi if you cover it with your thumb, parang kaya.
03:52.0
Pag ganoon natin, mga classmates yung araw sa langit.
03:55.0
Pero ang importanteng isipin natin ay malaki talaga siya sa toong buhay.
03:59.0
Tapos yung mga nakakuha ng tama sagot, congratulations sa inyo, good job.
04:02.0
Doon na tayo sa ating question number 2.
04:04.0
Question number 2, what happens to the temperature of the material being heated?
04:10.0
The temperature, A, rises, B, falls, C, flies, or D, remains the same.
04:18.0
20 seconds on our clock.
04:20.0
Isipin maigi ano ang nangyayari sa temperature of a material being heated?
04:28.0
Yung ating keyword, heated. Anong nangyayari dyan?
04:33.0
Alright, you have a few more seconds to answer.
04:38.0
At, our time is up.
04:41.0
Ang tamang sagot ay A, rises.
04:45.0
Pag rises, tumataas.
04:47.0
The temperature rises kapag ang isang bagay ay naiinintan.
04:53.0
Ang nangyayari dyan, ang mga molecules sa bagay na iyon ay mabilis na nag-vibrate.
04:59.0
At habang nag-absorb ng inyat, they vibrate faster at doon na tumataas ang temperature nito.
05:08.0
Now, very good sa mga nakakuha ng tama.
05:10.0
Question number 3 na tayo.
05:12.0
Which is not true about heat?
05:16.0
Is it A, heat makes us feel warm or hot?
05:21.0
B, heat helps us cook food and dry clothes?
05:26.0
C, when a material is heated, molecules vibrate faster?
05:31.0
Or D, temperature will decrease and disappear after absorbing the heat?
05:38.0
20 seconds on the clock.
05:39.0
Piliin ang tamang sagot or yung nahanap natin dito sa tanong nato.
05:43.0
Ang ganyan na hanap natin which is not true about heat.
05:48.0
Masayang maigi, isiping maigi.
05:50.0
Have a few more seconds on the clock.
05:52.0
Again, tap-tap and type-type away sa ating mga sagot sa tanong na ating pinag-flash yung screen ngayon.
06:00.0
Alright, your time is up.
06:02.0
Ang tamang sagot ay letter D.
06:05.0
Temperature will decrease and disappear after absorbing the heat.
06:11.0
Diba na sabi natin kanina that the temperature will increase or will rise.
06:17.0
If molecules vibrate faster after absorbing more heat.
06:22.0
So hini magdidecrease kuni magiincrease ang temperature.
06:27.0
Question number four na tayo.
06:29.0
Which of the following sources of heat is commonly used in appliances at home?
06:35.0
Is it A, burning fuels?
06:40.0
C, geothermal heat?
06:42.0
Or D, solar power?
06:44.0
Twenty seconds on our clock para isiping maigi.
06:47.0
Siguro magandang gawin ang magtanong kay mommy, daddy, ate, kuya.
06:51.0
Ano pong ginagamit natin as our source of heat?
06:55.0
Right at our home.
06:58.0
Kasi ina-add natin yung common e.
07:00.0
Ano ba ang common na source ng heat?
07:08.0
So mga sumagot na, congratulations.
07:10.0
Yan, tapos lang ang ating oras.
07:12.0
Ang tamang sagot.
07:17.0
Yes, electricity is one of the sources of heat.
07:20.0
And the most common type of energy.
07:23.0
Ang electricity ay nagbibigay power sa ating bahay.
07:28.0
Ayan, I have one right here.
07:30.0
Another one right here.
07:31.0
At ang iba't ibang mga electronics and appliances natin sa bahay.
07:37.0
Okay, now trivia.
07:38.0
Alam niyo ba that electricity is so fast that it travels at the speed of light?
07:43.0
That is 186 miles per second.
07:49.0
Napakabilis niya.
07:50.0
At ang lightning o kidlat,
07:52.0
ang isang halimbawa ng electric energy na mula sa ating kalikasan.
07:58.0
Kung makikita ninyo yung mga lightning strikes,
07:59.0
ang bilis-bilis din niya.
08:02.0
Kung tinitingnan natin yan.
08:03.0
Now, yung mga kawalan-kawalan tamang sagot, congratulations sa inyo.
08:06.0
Let's go to question number five.
08:08.0
Question number five.
08:09.0
Ang tanong natin,
08:10.0
what do you call the heat from lava and hot springs?
08:17.0
Is it A, burning fuels,
08:22.0
C, geothermal heat,
08:26.0
20 seconds on our clock.
08:37.0
A few more seconds to think about your answer.
08:41.0
Pinatutungkolan natin ngayon, lava and hot springs.
08:46.0
And your time is up.
08:48.0
Ang tama sa sagot natin ay letter C, geothermal heat.
08:52.0
Now, geothermal heat ang tawag sa heat na matatagpuan sa ilalim ng Earth.
08:57.0
At nararamdaman at nakikita natin ito tuwing may nag-aalboruto na vulkan.
09:03.0
Mula rin sa geothermal heat,
09:05.0
ang heat na nangmumula sa hot springs.
09:08.0
Yan, ang word na geothermal,
09:10.0
kung hahatiin natin,
09:11.0
galing siya sa Greek words na geo.
09:14.0
Geo, geo means Earth,
09:16.0
kaya geography, geology.
09:19.0
And thermos naman,
09:21.0
di ba yung mga inumina natin minsan,
09:23.0
di ba yung mga tawag ng mga lolot-lolot natin,
09:26.0
Thermos, thermal,
09:28.0
it pertains to heat naman.
09:30.0
Kaya geothermal, Earth, heat.
09:33.0
Heat that comes from the Earth.
09:38.0
Yan ay hindi naubos at nare-renew rin from time to time.
09:42.0
Ito rin ay continuously na napaproduce sa ilalim ng Earth's surface.
09:46.0
Now, alam niyo ba na ang Pilipinas ay mayroong tatlo sa sampung
09:50.0
pinakamalaking geothermal power plant sa buong mundo.
09:55.0
Talagang mataas ang ating performance pating sa geothermal power.
09:59.0
Ito ay ang Makban Geothermal Complex
10:02.0
na matatagpuan sa pagitan ng Naguna at Batangas,
10:05.0
Tiwi Geothermal Complex sa Tiwi, Leyte
10:08.0
at ang Malitbog Geothermal Power Station sa Ormoc City, Leyte.
10:13.0
May time na ako'y nakapunta na sa mundong Leyte
10:17.0
and yes, marami tayong mga natural springs d'yan, hot springs.
10:23.0
Now, very good. We're halfway there.
10:26.0
Question number six.
10:27.0
Which of the following is not an example of heat produced by burning of fuels?
10:33.0
Is it A. Burning of wood?
10:36.0
B. Lava from a volcano?
10:38.0
C. Using gasoline in cars?
10:41.0
Or D. All of these?
10:44.0
Twenty seconds on the clock.
10:46.0
Ginaginahanap natin.
10:47.0
Which of the following is not, not an example of heat produced by burning of fuels?
11:01.0
Imaginin natin kung ano yung mga ginagawa d'yan.
11:06.0
Alright. Your time is up.
11:08.0
Ang tamang sagot ay letter B.
11:11.0
Lava from a volcano.
11:14.0
Di ba na-mention natin kanina?
11:15.0
Natural ang heat na napaproduce ng geothermal energy
11:20.0
and ang lava from volcano ay mula rin sa geothermal energy.
11:24.0
Nagmula siya sa ilalim ng earth.
11:26.0
Hindi natin kailangan na magsunog ng anything para mangyari ito.
11:31.0
And itong bagay nito can produce heat.
11:35.0
Kaya kung nanood tayo ng mga movies na may mga sumasabong na vulkan,
11:39.0
di ba makikita natin na mainit yung mga lava na tinatawa?
11:44.0
O nanood kayo ng Moana for example, makikita ninyo yan.
11:47.0
Kapag ang isang substance ay sinamahan ng oxygen,
11:50.0
ito ay nakapagproduce ng heat na kayang gumawa ng apoy.
11:54.0
Itong proseso na ito, ang tawag nito ay combustion.
11:57.0
At isang halimbawa ng combustion, ano ang encounter natin?
12:01.0
Fairly, well, medyo common naman siya.
12:05.0
Ay yung proseso ng pagsisindi ng phosphoro.
12:09.0
Yung mga kabataan d'yan, again, car prevention month ngayon.
12:12.0
So hindi nyo ito kailangan gawin.
12:13.0
Pero kung magluluto si nanay, pwede nyo panoorin.
12:15.0
O yung pag-strike ng match na yan,
12:17.0
yan ang tinatawag nating combustion.
12:20.0
Now, punta tayo sa question number seven natin.
12:23.0
Question number seven.
12:24.0
It acts between objects that rub against each other.
12:30.0
Is it A, burning fuels?
12:35.0
Or D, geothermal heat?
12:38.0
Twenty seconds on our clock.
12:43.0
It's something that acts between objects that rub against each other.
12:53.0
Malamdaman din natin yun.
12:56.0
What happens ba when you rub two objects together?
13:02.0
Alright, your time is up.
13:03.0
Ang damang sagot, letter C, friction.
13:06.0
Ano itong friction na ito?
13:08.0
Friction produces heat because it causes the molecules on rubbing surfaces
13:13.0
to move faster and have more energy.
13:17.0
Kaya diba kung nakikis-kis tayo ng ating kamay?
13:21.0
Paglaro, naramdaman natin umiinit siya.
13:24.0
Friction din ang tawag dyan.
13:26.0
May increase ang motion ng molecules ng ating katawan.
13:30.0
Kaya for example,
13:31.0
pag tayo nasa camping,
13:33.0
yung mga nagka-camping dyan,
13:35.0
either sa kasamang family,
13:37.0
or kung kayo ay Girl Scout, Boy Scout.
13:40.0
Kapag nakakalimutan na magdala ng lighter o phosphoro
13:43.0
or we're trying to learn survival skills,
13:46.0
pwedeng kis-kisin ang dalawang kawayan para makabuo ng apoy.
13:50.0
Yung continuous na pagkis-kis creates friction.
13:54.0
Nahi-heat yung ating surface
13:56.0
at kung merong access sa oxygen,
13:58.0
nagiging maliit siyang baga na pwede natin hipan into apoy.
14:03.0
Yun ang nagagawa ng friction.
14:05.0
Sa mga nakahuwa ng tama-sagot,
14:07.0
good job sa inyong lahat.
14:09.0
Pat yourselves on the back.
14:12.0
At gagawa rin tayo ng konting friction dyan.
14:15.0
Question number eight na natin.
14:16.0
Which source of heat best describes the given situation?
14:21.0
Martin boils water using an electric kettle.
14:26.0
Is it A, electricity?
14:29.0
C, geothermal heat?
14:33.0
20 seconds on our clock.
14:34.0
Again, ang hinaharap natin,
14:36.0
ano ang source of heat na best described by this situation?
14:41.0
If Martin boils water using an electric kettle,
14:45.0
ano ang source of heat na ginamit niya?
14:51.0
Kadalasan ang mga sagot sa ating mga tanong
14:53.0
ay nasa tanong ring itself.
14:57.0
And kung ang sagot niyo ay A, electricity,
14:59.0
very good, classmate, dahil kayo ay tama.
15:03.0
Nakita niyo ba yung clue sa ating sentence?
15:04.0
The word itself na electricity.
15:11.0
May pagkakahawig ng mga salita na yan.
15:12.0
Kasi, ang electric kettle,
15:14.0
pag gumamit tayo ng electric kettle,
15:15.0
nagdudraw siya ng power from electricity
15:17.0
na siyang nakapag-heat ng tubig
15:20.0
sa loob ng ating electric kettle.
15:24.0
Hindi tayo kailangan magsindi ng apoy
15:27.0
Ang ginagamit natin ay appliance.
15:29.0
Now, napag-usapan na natin again,
15:31.0
usapang appliance naman tayo.
15:33.0
Ugalihin natin, tanggalin ang saksak ng mga ito
15:36.0
kapag hindi ginagamit para hindi malakas sa kuryente.
15:40.0
Importante magtipid sa panahon ngayon,
15:42.0
hindi lang sa bills ng pamilya
15:44.0
kundi sa pag-consumerin natin as people
15:49.0
Lalo na't malaking source pa rin ito
15:52.0
ay ang fossil fuels.
15:54.0
Alam niyo ba na ang air conditioner
15:56.0
ay sapong beses na mas malakas
15:58.0
kumonsumo ng electricity kaysa sa electric fan.
16:01.0
Kaya naman kung kayo'y nagtitipid,
16:03.0
mas mabuting gumamit ng electric fan
16:07.0
May mga ways para ma-maximize din yan.
16:10.0
Ipwesto natin ng maigi ang ating electric fan.
16:12.0
Huwag natin ilalagay sa lugar kung saan
16:15.0
ang likod nito ay nandun sa mainit na lugar
16:18.0
kasi baka ang iihit niya sa atin
16:20.0
ay mainit na hangin din.
16:22.0
So minsan, actually, mas effective
16:24.0
kung ilalayo natin yung mukha ng electric fan
16:26.0
kung dun sa lugar na yun ang iihit
16:28.0
para umikot siya.
16:30.0
So strategy, gamitin natin maigi
16:32.0
kung anong may rantaan.
16:34.0
Dun tayo sa question number nine.
16:36.0
Which source of heat best describes
16:39.0
the given situation?
16:41.0
Georgia enjoys hot springs in Laguna.
16:45.0
Is it A, electricity?
16:49.0
C, geothermal heat?
16:52.0
20 seconds on our clock.
16:54.0
Alin dito ang napag-usapan na source of heat?
17:01.0
Ano itong ini-enjoy ni Georgia?
17:04.0
At dun na rin, nakapag-hot spring na rin ba kayo?
17:07.0
Chika nyo na rin sa akin kung may recommendations
17:09.0
sa ating comment section.
17:12.0
Ang sarap-sarap sa pakiramdam natin
17:14.0
na maligo sa hot spring.
17:16.0
Ayan, tapos na ating oras.
17:18.0
Ang tamang sagot ay si geothermal heat.
17:22.0
Like we mentioned kanina.
17:24.0
Geothermal na heat.
17:26.0
Dito naka sa ilalim ang hot springs natin.
17:30.0
Naturally occurring na heat
17:32.0
galing sa ilalim ng lupa.
17:36.0
At itong heated hot rocks within the earth na ito.
17:39.0
Diyan nang bumula.
17:41.0
Dumada ng ating hot spring.
17:43.0
Kaya geothermal heat
17:45.0
ang ini-enjoy ni Georgia.
17:47.0
Alam nyo ba na ang Laguna
17:49.0
ay sikat sa mga hot springs?
17:51.0
Napag-hot spring na ba kayo sa Laguna?
17:55.0
sa pinak-malapit na bundok
17:57.0
ang Mount Makiling.
17:59.0
Karamihan ng lugar sa Laguna
18:01.0
ay may mga hot springs.
18:03.0
At ilan dito ang Pansol,
18:05.0
Los Baños, at ang City ng Calamba.
18:08.0
Ang Pansol, sikat na sikat yan
18:10.0
as a place para mag-enjoy ng hot springs.
18:15.0
Okay, na kung kayo ay may free time
18:17.0
at may opportunity,
18:18.0
pwede nyo itong i-enjoy
18:20.0
sa Pansol, sa Laguna.
18:22.0
Napakalapit lang.
18:23.0
Day trip lang yan kung kayo ay
18:26.0
Now, true or false
18:27.0
ang ating question number 10.
18:30.0
Question number 10,
18:31.0
kayang-kayang nyo to?
18:33.0
Friction produces heat
18:35.0
because it causes the molecules
18:37.0
on rubbing surfaces
18:40.0
and have more energy.
18:43.0
Twenty seconds on our clock.
18:45.0
True or false lang ang inyong itatype
18:47.0
or tap-tap-tap away.
18:49.0
Ang friction, diba?
18:51.0
Ang pinag-uusapan natin ngayon.
18:53.0
Friction produces heat
18:55.0
because it causes the molecules
18:57.0
on rubbing surfaces
19:00.0
and have more energy.
19:02.0
Is that statement true or false?
19:06.0
Tamang ba yan o mani?
19:08.0
Your time is up, classmates.
19:10.0
Ang tamang sagot ay
19:14.0
Na-mention natin yan kanina.
19:15.0
Nag-uusapan natin sa question number 7.
19:16.0
Friction ang tawag sa heat
19:18.0
na mabubuo kapag nag-rub tayo
19:20.0
ng ating mga kamay
19:21.0
or ng mga objects together.
19:24.0
Minsan, another way of making fire
19:26.0
is striking stones.
19:28.0
At kadalasan natin ginagawa
19:29.0
ang pag-rub ng kamay din.
19:31.0
Diba ginagawa natin ito?
19:32.0
Minsan, instinctively nga
19:33.0
kapag tayo ay nilalamig.
19:35.0
So, pagpunta kayo
19:36.0
sa mga malalamig na lugar,
19:38.0
Baguio, Laguna, Tagaytay,
19:42.0
Pag naiinitan tayo pa rin
19:43.0
natin i-rub yung ating hands together.
19:47.0
Sige nga, sabayan nyo nga ako, classmates.
19:51.0
At pwede natin siyang gamitin
19:54.0
na lagi natin sa tenga natin.
19:58.0
pag tayo'y giniginaw.
19:59.0
Kasi sa tenga naman
20:02.0
ang much of our body heat
20:03.0
kapag tayo'y nilalamig.
20:04.0
Kaya kung napapansin ninyo
20:06.0
yung mga ibang mga litrato
20:07.0
ng mga tao sa malalamig na lugar,
20:09.0
naka-earmuffs sila.
20:13.0
ay isa sa mga unang lumalamig sa atin.
20:17.0
Dahil yan sa friction.
20:20.0
So may ways for us
20:25.0
Kaya paniguradong
20:27.0
ang dami natin natutunan ngayon.
20:29.0
Sa mga naka-perfect score
20:30.0
nating classmates,
20:31.0
good job sa inyong lahat.
20:33.0
Sana may mga napulot kayong araw dito.
20:35.0
At ngayon na again,
20:36.0
papalapit na ang buwan
20:39.0
ang Fire Prevention Month,
20:40.0
maging alerto tayo
20:43.0
na posibleng pagmulan ng apoy.
20:45.0
At tandaan natin,
20:47.0
kung kailangan man gumamit ng apoy,
20:49.0
lalo na sa mga classmates
20:50.0
nating nakababata dyan,
20:51.0
huwag natin itong gawing basta-basta,
20:53.0
lalo na kung walang adult supervision.
20:59.0
So make sure mag-ingat
21:00.0
at mag-ingat din na
21:02.0
ang apoy ay kumala.
21:04.0
This is Coach Laika.
21:05.0
At salamat sa pagsama sa amin ngayon.
21:07.0
Lagi ninyong tatandaan.
21:08.0
Learning never stops
21:09.0
kaya let's never stop learning.
21:11.0
See you next week.
21:13.0
Same time, same place.
21:14.0
Dito lang sa Knowledge On The Go.
