WEST PHILIPPINE SEA ISSUE, MALAKING HAMON SA KAKAYAHAN MAMUNO NI PBBM! (FIRST PART)
05:08.6
... Ang mga Pilipinong manging isda talagang may conviction. Ang mga Pilipinong manging isda ay malaya na makakapangisda sa mga traditional fishing grounds na pinupuntahan ng mga ito sa ilang generasyon.
05:32.6
... Ibig sabihin ito ang mga pinangingisdaan nila ng mga araw pa wala pa sila, ang mga tatay pa nila o lolo pa nila na traditional na pinupuntahan ng mga Pilipinong manging isda.
05:45.6
... Sabi niya hindi na sila anya aharangin o gagambalain pa ng China. Yan ay ayon kay Pangulong BBM. Ito anya sabi niya ay base sa kanilang kasunduan.
06:07.6
Kasunduan nila ni President Xi o yung tinatawag niya. Binanggit niya kasi itong kasunduan ay isang kooperasyon na kanilang napagusapan.
06:22.6
Ang problema nung tinanong siya ng mga mamamahayag kung ano daw po ang kooperasyon, hindi niya maipaliwanag. Hindi niya maipaliwanag ang kasunduan o kooperasyon na kanilang pinag-usapan.
06:40.6
Tinatanong siya ng mamamahayag, ano po ang nilalaman ng kasunduan? Wala po siyang masabi. Basta ang natatandaan niya kooperasyon. Hindi rin niya alam kung paano ano ang ibig sabihin ng salitang kooperasyon na ginamit sa kanilang pag-uusap.
07:11.6
Dapat alam natin yung mga bits and pieces or even yung mga malilitong bagay, itong pinag-uusapan natin. Sapagkat pagmumulan ng kaguluhan yung mga klaseng usapan, parang ano ba yan? Usapan lasing ba yan?
07:27.6
Hindi po ba? Napakahalagan itong bagay na pinag-uusapan natin. It involves, hindi lamang kagayang sinabi ko kanina, it involves hindi lamang ang kapakanan ng ating mga banging isda kung hindi mismo ang seguridad ng ating bansa, ang integridad ng ating bansa doon po sa dagat na yan ng West Philippine Sea.
07:57.6
Ito ang sinasabi ng ating Pangulo. So may kumakalat na video footage. Walang date stamp yung video footage pero I would like to believe o naniniwala tayo na ito ay very recent.
08:27.6
Pinakikita yung mga Pilipinong manging isda na habang lulan sila ng isang bankang demotor na ang pangalan daw po ng bankang demotor ay Liberty Bagong Sikat. Ito pong bankang demotor na ito ay nanggaling sa Puerto Princesa City sa Palawan.
08:57.6
Napakalapit na po yan sa West Philippine Sea. Kaya madalas yan ang kanilang staging point ng mga manging isda bukod dito sa Pangasinan at Sambales. Yan po yung mga original staging points ng ating mga manging isda.
09:15.6
Mayroon din pala dito sa Mindoro. Natatandaan niyo po yung insidente ng Gemver na ito po yung binangga ng mga militia boats ng China, itong bangka ng ating manging isda sa Mindoro. Ang pangalan po ng bangka natin ay Gemver.
09:45.6
At ito po yung mga manging isda, binangga sila. Nalaglag silang lahat sa tubig at iniwan sila ng Chinese militia na bumangga sa kanila. Anyway, mabalik tayo dito sa pinag-uusapan natin. Ito yung video na sinasabi ko sa inyo, lulan nga yung mga manging isda natin na galing ng Puerto Princesa.
10:16.6
Yung lugar po ay sinabi ng manging isda mismo sa video, yung lugar po yun ay doon sa 2 Thomas o ang pangalan sa atin yan ay Ayungin Shoal. So nandun sila, ito traditional fishing grounds ng mga Pilipino dahil napakarami isda at lamang dagat, so tinatabuy sila ng Coast Guard.
10:42.6
Malayo ang Coast Guard pero may pumiikot sa kanilang speedboat na galing sa barco ng Coast Guard at tinatabuy sila palayo.
11:12.6
At yan daw po ay mahalagang bahagi ng Pilipinas maging ng ating exclusive economic zone na patuloy palagi natin binabanggit dito, in short, EEZ at kasama rin po siya sa ating continental shelf.
11:42.6
So yan po ay nakapaloob pa rin sa ating continental shelf kung saan ang Pilipinas ay may soberenya, may karapatan at jurisdiction. Yan po ang description ng Department of Foreign Affairs sa lugar na yan ng Ayungin Shoal.
12:12.6
So pinapanood ko mga kaibigan, madidinig mo sa background na nagsasalita yung tila isa sa mga manging isda yan. Kasi may kumukuha ng video at may nagsasalita. Sinasabi niya kawawa naman daw ang mga Pilipino na manging isda dahil itinatabuyan niya sila ng Chinese Coast Guard.
12:35.6
Habang kinukunan niya ang coast guard ship ng China na naroon po sa medyo may kalayuan at itong speedboat na umaaligid sa kanila, speedboat ng Chinese Coast Guard ito na tinatabuy sila. So ano po ang ibig sabihin ng pangyayaring ito? Sige nga, ano po ang ibig sabihin yan?
12:57.6
Para sa akin, isa lang ang ibig sabihin yan. Maagang na-once o na-dengue ng China itong si Marcos Jr. Mga kaibigan. Ang tingin ko diyan pumasok siya sa isang patibong. Kung sino man ang nagpayo sa Pangulo na bumisita sa Beijing, nauna pa yung Beijing kesa sa United States...
13:27.6
Kung sino po ang nagpayo yan, dapat sibakin yan. Isipin mo. Pinapunta mo yung Pangulo roon nang walang kahandaan at kung ano ang expectations. Madalas kasi yan kino-cover kung nangyari ng mga agreements, firmahan. Pero ang mga agreements na yan wala namang kahulugan yan kung ganito ang nangyayari sa ating karagatan.
13:52.6
Pwedeng mabaliwalay at any time dahil patuloy pa rin ang paglabag sa ating karapatan sa sarili nating katubigan. Alam nyo, hindi man lang sinaalang-alang nitong mga Chinese, yun kung nag-talumpati po itong si BBM sa China.
14:13.6
At tinutukoy niya doon sa kanyang talumpati, yung historical ties na binuksan ng kanyang tatay na si Marcos Señor, yun pong relasyon sa China.
14:26.6
Mga kaibigan, matatandaan ninyo na si Macoy ang naging tulay sa pagbubukas ng relasyong diplomatiko sa pagitan ng Pilipinas at China. Ito'y naganap noong 1975. Ito'y nasa kalagitnaan pa ng Marshallo.
14:56.6
Ito'y mabantahan ng gobyerno ay sinusuporta ng China ang insurgency rito. Kaya't gumawa ng paraan si Marcos na magkaroon ng tulay papasok ng China. Una nga niyang pinadala si First Lady kung hindi ako nagkakamali upang kausapin si Mao Tse-Tung at yun ay sinundan ng pagbalangkas ng ating diplomatic ties sa China.
15:26.6
Ito'y nasa kalagitan ng bawat bansa ay gumawa ng magbalangkas ng relasyon sa kapitbahay o sa karating na bansa o sa malalayong bansa. Tumatawid ka ng lagat para isagawayan ang layunin po niyan, palakasin ang negosyo, ang trade sa pagitan ng dalawang bansa, palakihin ang people-to-people contact o yung contact ng mga tao sa bawat bansa.
15:56.6
Matulong po yan sa pagpapayabong ng ating kabuhayan, sa pangkabuan. Pero ganito, lumabas muna tayo sa kwento ng diplomatic ties. Maaga pa lang, kung natatandaan ninyo, nagbabala na tayo.
16:26.6
Kaya punta-punta nyo dyan, akala nyo makakaiskor kayo. Kahit si Digong, hindi po ba? Punta ng punta sa China, binobola si Xi Jinping, binibira yung West. Akala natin mautu natin sila.
16:56.6
Lahat ng klaseng katarantaduhan ay pinagdaanan na ng bansa na yan. Sa haba ba naman ang kanilang kasaysayan? At hindi lang po yan. Katakot-takot na intriga at revolusyon na ang nangyari sa kanila.
17:26.6
At hindi pa tayo sa dinaanan nilang sibilisasyon. At ngayon ang masakit dyan, mayaman na itong bansa na ito. Isa na nga siya, itinuturing na nga siya na isa sa major superpowers sa mundo.
17:48.6
Yan bang ganyang estado sa palagay mo? Papayag ba yan na mautu lang sila o magpapautu sila sa kagaya ng isang Duterte? Tanungin ko kayo, o kaya isa-isang bata at inexperienced na si Marcos Jr., magpapautu ba mga inchik sa ganyan?
18:12.6
No way Jose! Sabi nga ng mga Amerikano, mga kaibigan. Alam nyo, sa totoo lang, ito tayo naman ay batang gala, paikot-ikot, nakikipag-usap. Nakikipag-usap tayo sa lahat ng klaseng tao sapagkat gusto nating maramdaman kung ano ang saloobin ng bawat isa.
18:32.6
Magbula sa mga kagaya natin nasa mababang level ng lipunan, middle class, hanggang doon sa pinaka-alta sosyedad. Nakikipag-usap din tayo sa mga banyaga. Marami din tayong kaibigan ng Chinese nationals, Filipino-Chinese. Marami tayong kaibigan na ganyan.
18:52.6
Kung sa paramihan din lang naman mga kaibigan, marami akong kaibigan na Chinese. Pero ito po ang sasabihin ko sa inyo, tinatawanan lang tayo ng mga Chinese.
19:08.6
Dahil ang pananaw nila, kagaya nung sinabi ko, ano ba naman kayo mga Pilipino? Hindi nyo po pwedeng isahan ang China. Napakahaba naman ang kanilang pinagdaanan na rin. Masyado na experienceado ang mga yan sa negosasyon, sa sugatan. Maraming beses nang nasaktan ang bansa na yan.
19:32.6
Marami na rin silang dinaan ng mga gyera, revolusyon at kung ano-ano. Kaya tayo, inaakala lang natin na napakagaling natin. Yung mga sinasabi ni Duterte noon na independent foreign policy, mga kaibigan BS po yan. That's a big BS. Wala pong ganoon.
20:02.6
Iyon palagay ko doon lang natin po pwedeng sabihin na tayo ay independent.
20:33.6
Nadaganan pa tayo mga kaibigan itong administration ni Duterte na pinagharihan ng madugong patayan at malawakang nakawan ng paban ng yaman. Kaya anong pagmamalaki natin? Hindi po ba?
20:48.6
So, mabalik tayo dito sa China. Ito'y kwentuhan tayo. Nagkikwentuhan lang po tayo. Ito'y palagay ko mahalagang balikan natin itong mga punto ng ating kasaysayan. Ito'y recent pa lang naman itong isang tono.
21:19.6
Ito'y ginawa niya sa gitna ng kontrobersya at investigasyon ng Senado doon sa maanumalyang ZTE-NBN broadband deal ni Aling Gloria.
21:37.6
Ano po ang sabi ni Miriam Defensor Santiago? Ito. Inimbento ng China ang sibilisasyon sa silangan. Ngunit, sabi niya, nag-imbento rin ito ng katiwalian para sa lahat ng sibilisasyon ng tao.
22:00.6
Yan po ay hindi galing sa akin. Yan ay sabi ayon sa bibig ni Miriam Defensor Santiago na nuoy chairman ng Senate Committee on Foreign Relations. Isa pong napaka-powerful na committee yan kung inyong titignan.
22:21.6
Dahil yan po ang tasama na nagbabantay sa ating foreign policy. Kapag merong nakitang mali yan, pwedeng magsalita o tumindig ang chairman niyan o miyembro ng committee niyan.
22:51.6
Dito sa Maynila dahil sa masakit niyang binitiwan na salita. Sabihin niyang tahasan na inimbento ng China ang corruption. Napakasakit siya ato. Kasi nga naman napakatagal ng kanilang sibilisasyon, P3,500 isipin niyo.
23:21.6
Yan nga naman, broadband. Tapos ang nakikialam, ang nagmamando ay isang chairman ng Comelec. Saan ka naman nakakita noon? Hindi ba? Akala ko ang chairman ng Comelec ang kanyang mandato ay pangasiwaan ng ating eleksyon. Bakit siya nakikialam sa broadband?
23:51.6
Sabi niya kay Nery na noon ay budget secretary yata. Sabi niya, sec meron kang P200 dito. Sabi niya. Kasi parang kinokontra yata ni Nery itong broadband deal na ito o meron siyang hiwalay na opinion tungkol sa deal na iyon.
24:09.6
Sabi niya meron kang P200 dito. Alam niyo, akala ni Romy Nery P200,000 o P200,000. Matlaking 200M ang inaalok sa kanya na bribe. So yan nga. Kaya napikun si Miriam Defensor Santiago at nasabi niya na ang China ang umano'y nag-imbento ng corruption. Na-imbento pala ang corruption mga kaibigan.
24:40.6
Kung bakit sinabi nitong si Pangulong PBM sa Davos, Kamakailan na siya ay madalas di nakakatulog at palagi siyang gising. Di siya nakakatulog at palagi siyang gising.
25:01.6
Tinanong kasi siya kung what's keeping you awake at night? Sabi niya yan nga daw issue sa South China Sea ang madalas di nakakapagpatulog sa kanya at pinananatili siyang gising.
25:19.6
Sabi ko, napabiro tuloy ako sa kakwentuan natin kanina, malakas pala ang tama ng itong problema sa South China Sea mga kaibigan. Malakas ang tama nito sa sistema ng ating Pangulo. Para pala siyang shabu mga kaibigan na isipin mo, hindi ka patutulogin at palagi kang gising.
26:19.6
Hindi nakasama niya sa foreign affairs. Sinasabi, mahina yan. Puro ganoon ng pantsaw sa kanya. So ini-eliminate ko yan sa kwento, hindi nakasama yan sa decision making.
26:49.6
At ito ay kumuha siya ng pinakamagaling na advisors. At idadagdag ko na rin na sana ginawang Pangulo, wag kang umasa. Wag kang aasa doon sa mga segunda mano. Alam niyo yan? O gaya noong tinatawag sa pamilihan na pre-owned or pre-loved.
27:49.6
Okay lang rin. Hindi naman tayo ang magsisisi sa uli kundi siya rin. Mas maganda siguro huwag siyang kukuha noong galing doon sa manloloko. Wag kang kukuha ng segunda mano na galing sa manloloko.
28:19.6
Nakalipas na 6 na ito.
