00:36.0
Donation din yung dalaman?
00:37.0
Ah, oo! Mga lumang damit to ng bonsu ko.
00:40.0
At saka, may tatanong pala ako sa'yo, Ate Olive.
00:42.0
Sa'kin? Sure! Ano may tutulong ko?
00:44.0
Eh, kasi nga ganito.
00:46.0
Ito, damit to ng bonsu ko nung 11 months old siya.
00:52.0
Tapos ito naman, ito, damit niya ngayon, 20 months old na siya.
01:00.0
Magkasing laki lang sila?
01:02.0
Eh, yun na nga yung problema.
01:04.0
Hindi lumalaki yung anak ko, Ate Olive.
01:07.0
Yung mga kamag-anak naman ng mister ko, matatangkad naman sila.
01:11.0
Eh, di ko alam kung bakit maliit yung anak ko, eh.
01:14.0
Naku! Tama ka ng pinagtanungan!
02:00.0
Nakakabahala nga na hindi lumalaki yung baby mo,
02:02.0
kaya mahalaga talaga na minumonitor mo ang kanyang paglaki.
02:06.0
Ang paglaki ng isang bata ay may koneksyon sa kalusugan,
02:10.0
sa physical development at sa nutrisyon.
02:13.0
So, ito'y ginawing sabihin,
02:15.0
kung may problema sa paglaki yung bata, kulang sa nutrients?
02:20.0
Ito'y ginawing sabihin,
02:21.0
kung may problema sa paglaki yung bata, kulang sa nutrients?
02:25.0
Sa bagay, love, parang hindi nga nakakalayo yung laki ng damit.
02:30.0
Gano'n din sa tibang, kung hindi siya bumibigat,
02:32.0
o kung nababawasan ang kanyang bigat,
02:34.0
maaaring may problema siya sa kalusugan o sa nutrisyon.
02:37.0
O maaaring may dinaramdam siyang sakit.
02:42.0
Ngayon ko lang nalaman na mahalaga pala yung paglaki ng bata,
02:45.0
kasi doon nasusukot yung kalusugan nila.
02:49.0
So, ito'y ginawing sabihin,
02:50.0
kung may problema sa paglaki yung bata, kulang sa nutrisyon.
02:55.0
Sa pamamagitan ng growth monitoring,
02:57.0
malalaman natin kung may problema ang development ng isang bata.
03:03.0
Pero hindi naman ho lahat ng bata pare-pareho ang paglaki.
03:08.0
Pero dapat mabahala tayo kung hindi lumalaki ang isang bata.
03:19.0
Dapat same sila ng height,
03:21.0
pero masyado na pagiiwana ng isa.
03:24.0
Sa tangkad at sa bigat, malamang may problema.
03:27.0
At ang tawag dyan ay stunting o pagkabansot.
03:32.0
Ate Olive, ano-ano ba yung mga pwedeng dahilan kung bakit pwedeng maging bansot ang bata?
03:37.0
Pwedeng matagal ng kulang o hindi tama ang kinakain ng isang bata.
03:40.0
At pwede rin na hindi malinis ang kapaligiran
03:43.0
o wala siyang akses ng malinis na tubig na iniinom
03:46.0
kung kaya papalik-balik pa ulit-ulit ang nangyayari infection sa kanya.
04:04.0
Wasting naman ng tawag kapag may bigla ang pagbagsak sa timbang ng isang bata.
04:09.0
Ay, alam ko po yan ate Olive.
04:11.0
Nangyayari po yan sa anak mong friendship ko nung nagka-diarya po yung bata ng paulit-ulit.
04:16.0
Nakakaawa nga po eh.
04:18.0
Yes, nangyayari yan kapag may matinding karamdaman ng isang bata gaya ng pagtatay.
04:25.0
At pwede rin dahil kulang na kulang sa pagkain ng bata.
04:29.0
Nangyayari ito sa mga mahirap na lugar o bansa o dahil sa disaster.
04:33.0
Delikado ito kasi maari itong ikamatay ng bata.
04:37.0
Nan, nakakatakot naman po pala yun.
04:41.0
Mark, talaga naman pinanghangin please.
04:44.0
Ay, sige ko. No problem.
04:50.0
Kabalik tara naman ang wasting, ang obesity.
04:53.0
Kapag sumobra naman ng timbang o laki ang bata sa edad niya,
04:57.0
overweight or obesity,
05:02.0
Pero diba maganda nga yun kapag mataba yung bata?
05:06.0
Hindi rin maganda kapag sobrang taba yung bata.
05:09.0
Kasi nangyayari dito yung mga non-communicable diseases na sakit sa puso, hypertension, at diabetes.
05:16.0
At ito rin yung symptoms ng malnutrition.
05:21.0
Akala ko payet lang yung mga malnourished.
05:24.0
Yung pwede rin yung malnutrition.
05:26.0
Akala ko payet lang yung mga malnourished.
05:28.0
Yung pagiging malnutrition is pwedeng undernourished o kulang sa pagkain.
05:33.0
At kung sobra naman sa pagkain, ang tawag doon ay overnourished.
05:38.0
May hirap din talaga kapag sobrang taba ng bata.
05:50.0
Na-overnourished yata.
05:56.0
Isa sa mga problema ng mga bata ay ang micronutrient deficiency.
06:01.0
Ay, alam ko yan Ate Olive.
06:03.0
Napag-usapan namin yun nung besi ko nung nanganak siya.
06:06.0
Micronutrients ang kailangan ng nutrients para sa growth and development ni baby.
06:10.0
Gaya ng folate, iron, vitamin B at vitamin A.
06:22.0
Kapag kulang ang bata sa micronutrients,
06:30.0
Kapag kulang sa micronutrients ang bata,
06:32.0
malaki ang chance na maggaroon siya ng anemia,
06:35.0
humina yung katawan,
06:36.0
tsaka paghambol ng hininga.
06:37.0
Kaya dapat bigyan siya ng mga food na mayaman sa micronutrients
06:41.0
or bigyan sila ng micronutrient supplements na gaya ng micronutrient powder para healthy sila.
06:48.0
Malalaman ko kung may ganitong problema ng anak o gamit yung growth monitoring.
06:55.0
Eh, paano ba ginagawa yun?
06:57.0
Halika, paso ka sa loob.
07:03.0
Tara, paso kayo dito.
07:07.0
Nagay ko muna dito.
07:08.0
Ayan, upo kayo, upo, upo.
07:16.0
kailangan niyong dalhin sa health center ang inyong mga baby o bata every month.
07:23.0
Dapat niyong dalhin ang baby book at ECCD card niya.
07:27.0
Pero kung wala pa naman kayo nito,
07:28.0
pwede kayong humingi ng libre sa health center.
07:32.0
Dito natin sinusukat ang weight and height ng baby.
07:38.0
Sa unang 6 buwan,
07:39.0
susukatin ang paglaki ng baby
07:41.0
depende sa kanyang age o edad.
07:43.0
Tama ba ang tangkad o haba para sa kanyang edad?
07:47.0
Sabi dito sa WHO Child Growth Standards,
07:51.0
pag first 2 months ni baby, for example, baby girl,
07:55.0
ang ideal length niya o haba ay 53 cm hanggang 61.1 cm.
08:02.0
Kapag ka naman lalaki, for example,
08:05.0
first 2 months pa rin,
08:07.0
ang ideal length naman niya ay 63 cm.
08:11.0
Second 2 months pa rin,
08:13.0
ang ideal length niya ay 54.4 cm hanggang 62.4 cm.
08:20.0
Kapag ka mas maikli din yung haba o yung length niya,
08:24.0
medyo considered na siya na stunted.
08:26.0
Ah, may paraan naman pala.
08:31.0
Hanggang sa magdalawang taon na naman siya,
08:33.0
susukatin ang tama ang timbang ng bata para sa kanyang edad.
08:37.0
Dito natin malalaman kung siya ay underweight or overweight.
08:41.0
Ito ang tinatawag na weight-to-height ratio.
08:45.0
Dito natin malalaman kung labis ang pagkapayat o wasted ba ang isang bata.
08:50.0
Ako ate Oleg, nakakatakot naman yan.
08:53.0
Ayokong mangyari yun sa anak ko.
08:56.0
Okay, paano ba maiiwasan yung mga problema na sinabi mo?
09:01.0
Gawing regular ang pagdadala ng inyong anak sa health center.
09:05.0
Nasusundan ang development ni baby sa monthly visit ito sa health center.
09:10.0
At dapat, huwag din natin kakalimutan yung mga physical activities.
09:13.0
Hayaan natin silang tumakbo at makipaglaro sa inyong bata
09:16.0
kasi doon nagde-develop yung body and mind nila.
09:23.0
growth monitoring,
09:32.0
complementary food at 6 months,
09:37.0
micronutrient-rich food,
09:41.0
no junk food, soft drinks, colored and flavored sweet drinks,
09:46.0
check din yan syempre!
09:50.0
At last, physical activities,
09:54.0
Breastfeeding din ang pabibigay ng tama, balance,
09:57.0
at iba't-ibang complementary foods kapag nasa ikaanin ng buwan na si baby.
10:02.0
Mga pagkain na mayayaman sa micronutrients.
10:06.0
Ito ay gaya ng mga
10:14.0
Namimigay din ng micronutrient powder ang Barangay Health Center
10:17.0
na pwedeng ihalo sa pagkain ng bata.
10:30.0
Libre din ang vitamins dito,
10:32.0
ayong supplements,
10:38.0
mapapadalas ata pagpunta ko dito ha!
10:41.0
Pero tandaan mo rin na kung maraming kailangan kainin ang anak mo,
10:45.0
marami rin siyang hindi dapat kainin.
10:49.0
Kagaya ng junk food,
10:51.0
pag-inom ng soft drinks,
10:52.0
colored and flavored sweet and drinks.
10:55.0
At saka mas okay kung madami ang maiinom na tubig ni baby.
11:01.0
Kahit wala pa kayong baby, marami na kayong alam ha!
11:06.0
salamat sa mga kaibigan namin na parents nito ni Love.
11:11.0
Thank you sa inyo ha!
11:13.0
Sige, alis na ako.
11:16.0
sisiguraduhin ko na dadaan kami dito buwan-buwan para ipacheck si baby.
11:21.0
Siya nga pala Ruth,
11:22.0
may mga libring bakuna at mampapurga dito sa health center.
11:25.0
Magsabi ka lang kung kailangan ng baby mo, okay?
11:28.0
Ay, sigurado talaga ate Olive,
11:30.0
babalikan kita para dyan.
11:33.0
ayunan natin mga donation sa latas.
11:38.0
wag mo nang pasasabugin ulit yung loko ha!
11:47.0
pagod na pagod mag-ayos ng donation kanina sa barangay namin.
11:51.0
Nakakapagod love, sobra.
11:53.0
Pero mas masarap yung feeling na may natutulong tayo sa community.
11:57.0
Tapos ang dami pa nating natutunan ng mga importanteng impormasyon
12:01.0
tulad ng growth monitoring
12:03.0
na very essential sa development ng isang baby.
12:07.0
Check ka dyan, love.
12:08.0
Akala ko nga din dapat pakainin ang pakainin yung bata eh.
12:12.0
Dapat pala minamonitor natin yung tangkad at timbang nila.
12:15.0
Tsaka love, alam mo,
12:16.0
ang dami pa lang klase ng malnutrisyon.
12:18.0
Yes, at saka meron danger sa pagkulang ang pagkain.
12:22.0
Ayun ang tinatawag natin na wasting na nakakamatay.
12:25.0
At kapag sobra naman, danger ng obesity naman yun
12:28.0
na pwedeng panggalingan ng sakit kagaya ng diabetes at hypertension.
12:33.0
At saka hindi porkit kumakain, love.
12:35.0
Eh, healthy na yun.
12:36.0
Pag hindi nutritious yung meal,
12:38.0
aba, bali wala din.
12:40.0
Tsaka ang dami din pala nilang pinamimigay na ganoon sa barangay health center
12:43.0
para sa mga mamis at babies.
12:45.0
Yes, alam mo nyo ba,
12:46.0
merong vitamin supplements, services,
12:48.0
at consultation sa barangay nutrition scholar tulad ni Ate Olive.
12:54.0
saka meron din pala silang mga free baby book,
12:57.0
tsaka TPTD course.
13:00.0
Meron ka na agad nito, love.
13:02.0
Oo, love. Bumingi ako kay Ate Olive kanina.
13:04.0
Pakahusay talaga ng wifey ko.
13:06.0
Siyempre naman, love.
13:08.0
O siya mga Kumamis,
13:09.0
yun lang naman for today's video.
13:11.0
Thank you for watching.
13:12.0
See you next time!
