KAPE AT KUWENTUHAN (03/28/2023) - 'REPORMA SA ELEKSYON' NGA BA ITONG SINASABI NG COMELEC? #enzorecto #attyrpt #bunyog #icc #duterte

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

👍🏻👍🏻

🎵 Music 🎵

Sa panahon ngayong

Fake news ay laganap

Kailangan natin ang gabay

Di dapat magtiwala

Itong si Ensorecto

Dala'y katotohanan

Upang tayo'y ilayo

Sa mga kasinungalingan

Ensorecto, Ensorecto

Dala mo ay katotohanan

Ensorecto, Ensorecto

Kami ay iyong kabayan

Mga kabunyog, mga kababayan

Good morning sa inyong lahat

Welcome sa isa na namang episode ng ating Kape at Kuwintuhan sa Umaga

Mga kabunyog, kahit 11.02 na ng umaga

Sige po, mag-ano tayo?

Mag-kape, masarap pong mag-kape kahit magtatanghali na

At habang mag-kape tayo, mag-kuwintuhan tayo nitong topic natin ito

Balita ngayon sa Rappler ito

Comelec pushes for full automation with transparency count in 2025 polls

Kasi habang dinidiscuss po natin yung ating panawagan para sa katotohanan sa nakaraang halalan

At habang maraming mga tao ang nakukumbinse na kadudaduda nga ang nangyari nung nakaraang halalan

Marami ang nagko-comment

So ano na, ano nang gagawin natin Atty. Enzo, Atty. Ricky?

Papano natin babaguhin ang sistema ng eleksyon sa Pilipinas?

Ano?

Papano natin babaguhin ang sistema ng eleksyon sa Pilipinas?

Kasi sabi ng iba, kasi Atty. Enzo

Kahit naman anong gawin natin kapag hindi nababago ang sistema ng eleksyon sa Pilipinas

Hindi tayo nakakasigurado na fair ito, credible ito

Walang chansa ang oposisyon

Yan ang sinasabi ng ating mga supporters

Atty. kahit ano pang gawin natin lalo na ngayon na na-expose yung nangyari nung kadudaduda yung eleksyon noong May 9, 2022

So ano nang gagawin natin? Mag-i-eleksyo na naman o huwag na muna natin pansinin itong sa barangay?

Bakit hindi masyadong problema yung sa barangay?

Ang barangay kasi manumanong bilangan dyan. Manumano ang pagboto, manumanong pagbilang

Atsaka babantayan talaga yan, barangay level yan

Wala namang transmission dyan ang mangyayari

Ang resulta niyan sa barangay, barangay na lang talaga yan

Ang problema natin itong susunod na eleksyon sa May 2025

Ang worry ng marami, tuloy, ang iba nga umaabot na sa punto ng ano eh

Atty. Ano na kami? Atty. Enzo

Wala na kaming tiwala sa eleksyon sa Pilipinas

Wala na kaming tiwala sa eleksyon dito sa atin

Hanggat ang mga nakaupo dyan, ang tawag nga nila sa kumulek, kumulek, kumulek, yun ang tawag nila

At hanggat ang ginagamit daw ay smartmatic, ang tawag daw dyan smartmagic, wala tayong chance sa sabi niyo

So parang naghahalo ngayon ang ating mga kababayan

Naghahalo ngayon yung pessimism, alam niyo po yung ibig sabihin ng pessimism

Yung negative na pag-iisip

Sa halip na maka maging optimistic tayo ng pagbabago ng Pilipinas, nagiging pessimistic na ang ating mga kababayan

Kasi yung yun palang pinakabasic na feature ng democracy, yung pagboto, yung pagpili ng mga mamumuno, yun mismo ang nakikita nilang may problema

Wala na silang tiwala sa sistema ng eleksyon sa Pilipinas

Kaya ang sabi nga nila, Atty., so ngayon nakita na natin, kadudaduda talaga yung nakaraang halalan, so ano nang gagawin natin ngayon?

Tapos nag-discuss ako nung isang araw, possible bang tumakbo si VP Lenny Robredo na senador?

At sino ang mga pwedeng makasama niya? Ang comment ng marami, Atty., okay sana kami dyan sa sinasabi mo

Pero ang problema, paano tayo makakasiguro na hindi dadayain ang eleksyon?

Sabi ni Jurel Orencio, kumileksyon

Kaya yun ang malaking tanong. Ngayon, nararamdaman din, nararamdaman din ng Comelec na nawawala talaga ang tiwala ng tao sa sistema ng eleksyon sa Pilipinas

Kahit yung Comelec mismo bilang institution, sirang-sira ang imahin nito. Lalo pa nitong nangyari nitong eleksyon ng Mayo 2022

Pinagmamalaki ng Comelec na ito yung pinakamabilis, pinakamalinis daw na eleksyon na nangyari sa Pilipinas

Pero hindi ganun ang pag-iisip ng mga tao

Hindi ganun ang pag-iisip, lalo na nung diniscuss natin yung mga nangyari, ilang araw nang natopic natin ito, lalong ang mga tao tumibay yung kawalang tiwala sa commission on elections

Lalong tumibay yung paniniwala na hindi credible, hindi mapagkatiwalaan ang eleksyon sa Pilipinas

At kung magkaka-eleksyon ulit sa 2025 ang pangamban ng marami, anong pagkakaiba niyan Atty. sa mga nakaraang halalan lalo na nitong eleksyon ng Mayo 2022?

Anong chance na natin kung ganyan na naman? Ang gagamitin na naman is smart magic

Ang magpapatakbo na naman ng eleksyon yung dating mga commissioners na yan na nagpatakbo rin ng eleksyons ng May 2022

So malungkot pero ito yung nangyayari. Yung distrust, yung kawalang tiwala sa mismong institution na nagpapatakbo ng eleksyon

At ang eleksyon ay ang esensya ng demokrasya, yung karapatan ng tao, yung kalayaan ng taong pumili ng mamuno sa kanila

Ito ngayon ang namumroblema. Kaya tuloy maraming nagdadalawang isip, pessimistic na nga ang pag-isip

Anong sabi ngayon ng Comelec?

Ang sabi ng Comelec, itutulak nila ang full automation pero may transparency

Ito raw yung pagsisikapan nilang gawin sa 2025 elections

Yun ang pangako ni Garcia sa isang forum na dinaluhan niya noong isang araw

Sabi niya tuloy ang automation, automated election system pa rin tayo

Gagamit pa rin tayo ng mga VCMs, vote counting machines, pero dadagdagan lang ng transparency features

Ibig sabihin gagawa daw ang Comelec ng mga paraan paano magiging bukas sa mamamayan ang eleksyon

Kasi nga kadudaduda. So dadagdagan daw ng mga transparency features yung eleksyon sa 2025

Pero ganoon pa rin full automation

So ang ibig pong sabihin ng full automation, mula sa pagboto hanggang sa pagtransmit automated pa rin

Kasi mayroon po tayong tinatawag na hybrid election system

Yung hybrid election system, mano-mano yung pagboto, mano-mano yung pagbilang, pero yung pagtransmit ang magiging automated

Kaya hybrid, halo

Pero sabi ng Comelec, ang itutulak pa rin nila hindi hybrid, full automation

So ibig sabihin, yung pagboto, katulad pa rin ng mga nakarang eleksyons, full automation

Automated ang pagboto, automated din ang transmission. Maglalagay lang daw ng mga features para maging transparent. Mamaya i-discuss ko kung ano yun

Salamat kay Jurel Orencion, nagsend sa atin ang stars. Salamat

Si Nora Motoyushi, Kabunyog Nora, salamat sa pagsend ng stars

So mga Kabunyog, ano nang gagawin?

Mayroon po tayong proposal noon pa, yung tinatawag na hybrid election system

Hybrid election system

Ano po ba yung hybrid?

Pag sinabi po nating hybrid, halo

10:12.000 --> 10:13.000

Ano po ba kasi ang pinaka-importanting stages sa eleksyon?

Ang pinaka-importanting stages sa eleksyon, una yung pagboto, pangalawa yung pagbilang ng boto, pangatlo yung pagtransmit ng nabilang na boto

Yan yung tatlo

Sa ngayon, under sa ating automated election law, Nunong Raymond, salamat, hindi nagsasawa si Nunong magsend sa atin ang stars, salamat Nunong

Ganoon din kay Jurel Orencio, si Michael Angelo Fernandez din po, salamat, ganoon din si...

So ano po, pagboto, pagbilang, pagtransmit

Ano?

Sa full automation na sinasabi ng COMELEC, full automation, yung pagboto ay automated

Yung pagbilang ng boto, automated

Yung pagtransmit, automated

Yan po yung sinasabing full automation

Ano po ba yung kasalukuyang sistema natin?

Yung kasalukuyang sistema natin, di po ba may papel? May papel, sineshade natin yan, sineshade natin

Kaya yung pagboto natin actually automated kasi yung papel na yun nakadesign para ilagay sa vote counting machine

Kaya yung ating pagboto, automated kasi bibilangin niya ng machine

Kaya yung pagboto at pagbilang pareho automated

Pagkatapos magbilang ng boto, itatransmit, doon po sa loob ng vote counting machine may SD card doon

Tapos may modem na rin yun, yun na yung magtatransmit

Ang transmission niyan, may local server, ang ibig sabihin ng local server, kasi yung result sa mga local positions tulad ng congressman, local yan

Yung governor, yung mga provincial officials hanggang provincial board members

Tapos yung mga mayor, yung mga vice mayor pati mga councilors, lahat po yun hindi naman ipapadala pa sa national, local na lang po yun

Pero yung results ng national, itatransmit din yan sa national

Yung president, vice president, senators, party list, tatransmit

Ang transmission po niyan ay automated din

So sa full automation, yung pagboto, yung pagbilang at yung pagtransmit lahat automated

Pag sinabing hybrid, halo

So ano po ang gagawin sa halo?

Ang proposal ng hybrid, yung pagboto at pagbilang ay manual

Pero yung transmission, yan yung magiging automated

Bakit po yung transmission ang ina-automate?

Yung transmission ang ina-automate, kasi nung mga nakaraang halalan, natatagalan ang halalan noong mga panahon nalalaman mo yung presidente, senador

Mga ilang linggo na, mag-iisang buwan na, saka mo lang malalaman

Kasi nga mano-mano ang transmission

Pero kung automated ang transmission, mapapabilis ang transmission

So yun ang kailangang pabilisin yung transmission

Pero ang gustong malaman ng tao na yung pagbilang, yun ang dapat mano-mano

Kasi gusto talaga nilang makita yung pagbilang

Dito kasi sa full automation, hindi nakikita yung pagbilang ng machine

Umaasa ka nalang na yung binilang ng machine ay tama

Na yun nga talaga yung boto mo

Ngayon ang problema, ang gusto ng Comelec, ayaw ng Comelec ng hybrid election system

Talagang full automation pa rin sila

Ito, panuori natin

Sabi ni Garcia, ang kailangan daw gawin ngayon, bumili ng mga bagong vote counting machines

90,000 daw na vote counting machines ang bibilihin para sa 2025 elections

Alam nyo naman yan mga kaponyo, pag bumili o kahit magrenta ng mga bagong vote counting machines

Billions of pesos na naman ang gagastusin natin

Billions of pesos, yan ang gagawin ng Comelec

Kasi daw yung 90,000 vote counting machines dapat palitan na

Luma na daw yun

Yan ang problema dyan sa full automation na sinasabi

Pag nag-bidding na naman dyan, mananalo na naman dyan ang smartmatic, smartmagic yan

Balik tayo sa dati, o panuori nyo po ito

1,310 to be exact, sabi ng Comelec sa Senado

I think it's a big problem

Even if it's just less than a percentage of the total

It made an inconvenient voting experience for tens of thousands of Filipinos

Previously, sabi nyo, ang panawagan nyo, sana mairitiro na iyong karamihan sa mga machines na ito by 2025

So, ano yung exactong panawagan nyo sa Kongreso?

Sana, kasi maghahanda kami na mas maaga para sa darating na 2025 election

Kaya nga ayaw namin sana na mapareset o postpone ang barangay ng SK election ng 2024

Sana po, mapagbigyang kami, kung hindi man tayo bibili ng mga bagong makina

And I do not want to pre-empt the action of the NBank on that matter

Kung hindi man tayo bibili ng mga bagong makina, tayo ay maglilist

Dapat, yung 90,000 na meron kami, na tatlong beses na natin ginagamit sa tatlong magkakaibang eleksyon

Sana, yung buong 90,000, set aside na natin yun, hindi naman completely tatapon

Gagawin namin yun na pang standby machine

Halimbawa, sa isang presinto, meron kang regular na machine, meron kang nakastandby na yung mga ginamit na dati

At least, meron kang pang palsak kung saka-sakali magka problema

Pero yung 90,000 na meron kami, sana bago naman na makina

And therefore, it will entail a lot of cost

Kasi bakit? Hindi man tayo bumili, magre-renta muli tayo ng makina

And therefore, sa pagre-rentang yun, depende sa kung sino mag-supplier, ay gagasos ang ating bansa

And mas malaking yung gasos na yun, kumpara sa gasos sa barangay ng SK Elections

Sir, not negotiable ba ito sa inyo? Kasi kung hindi mabigyan ng budget, ibig sabihin by 2025, malamang gagamitin pa rin natin itong mga machines na ito

na by that time, ilang 12 years old na ba?

I will pursue to the last breath and blood, yung pagre-retire ng mga 90,000 machines na yan

Kasi wala pong dapat sisihin ng mamayang kung hindi kami kapag hindi napalitan ng mga makinang yan

Sigurado po, sure na ako, napapalpak po yan

Kung ngayon yung 1,300 more or less lang, sabihin na natin

Pero sure po ako, mas malaki pa yan, yung magkakaproblema sa darating na, mabuti-buti kung isang libu lang

Kung magre-refurbishman, ang problem po kasi natin, baka araw ng eleksyon mag-inip na naman, hindi na tumanggap ng balota

o kaya mag-reject ng balota, o yung mismong, kapag pinapasok mo yung balota, hindi na siya makaskan

I do not want to take that risk. Democracy is not a matter of taking that risk

Kung kaya din lang naman natin, ayusin sa simula pa lang, bakit ako mag-take ng risk?

Hindi ko pwedeng paglaruan ang mandato ng sambayanan sa pamamagitan ng mali-maling desisyon

Kailangan yung mandato ng sambayanan inaalagaang mabuti, at yan ay sa pamamagitan na maagap at maayos at pinag-arala na desisyon

Ano ang 2022 election counting machine?

Kailangan bago yung mga makina. Wala eh, bago na, makina na naman ang pag-uusapan, smart magic na naman yan o kahit sino pang manalo sa pagnagbiding

Kahit sino pang manalo, ang problema natin yung tiwala ng tao hindi naman nandyan dahil ang bago ang mga makina

Yan yung problema, hindi yan makikita ng Comelec eh, yung punto ng mga tao, yung punto natin

Ang reforma sa election ay hindi dapat linilimit sa kinakailangan bago ang mga makina. Tama si Ninar Garpe, kasi ang problema dyan baka naman ang iniisip na naman kasi nito commission na naman

Kaya nga ang tawag commission on elections eh, nagko-commission sa election, nangungumis. Imaginin mo kung bibili o kahit hindi bibili magrerenta ang gobyerno ng 90,000 vote counting machines, ang laking pera niyan

Sabi nga ni Ayaw Kolabara, kahit bago pa ang machine kung dadayain ang resulta wala rin

Ang usapin dito, paano mababalik ang tiwala ng tao? Hindi yan sa makina eh, hindi yan

Ang pinagkakaabalaan, sabi nga, narinig nyo naman ang sinabi ni ano eh, ipaglalaban niya hanggang sa kanyang huling hininga o imagine nyo yan, hanggang sa kung kanyang huling hininga daw, ipaglalaban niya itong kailangan palitan na ang mga lomang vote counting machines

SOP sabi ni Michael Angelo Fernandez, tayo ang iniisip natin paano matitiyak natin o paano natin at kahit paano mababawasan ang duda natin na hindi magkakadayaan

Hindi ang issue diyan kung luma ang vote counting machines. Di ba? Yan ang pinagkakaabalaan ni Garcia eh

Yan, yan ang pinagkakaabalaan. Para sa kanya, ang electoral reforms ay bagong makina. Di ba mga kabunyog? Sa tingin nyo sapat na ba yan?

Sapat na ba para masabing may reforma sa eleksyon kapag nagpali tayo ng vote counting machines? Reforma ng mga bulsa nila, hindi sa bagong machine sabi ni Rene Cuevas

Paano ka magtitiwala dyan? Abugado ni Marcos yan, si Garcia. Tama po si Kumag. Ayusin nyo muna trabaho nyo sabi ni Ronaldo Gonzales

Yan ang problema talaga. Paano mababalik ang tiwala ng tao sa sistema ng eleksyon natin? Para kay Garcia magreform sa eleksyon, magkaroon ng electoral reforms

Ang problema sa kanila, ang electoral reforms sa kanila, bagong makina. Kung hindi man bagong makina, mga bagong rentang makina. Yan ang malungkot. Yan po ang malungkot.

Ganoon kasuperfisyal ang pagtingin nila ng electoral reforms. Tayo ang gusto natin ng electoral reforms, mabalik ang tiwala ng tao. Makita natin ang pinagdududahan nating dayaan maalis.

Kaya nagsusulong sana tayo ng hybrid election system. Ano ang hybrid election system? Mano-mano ang pagboto, mano-mano ang pagbilang. Kasi nakikita natin ang boto natin, nakikita natin binibilang ang boto natin. Yan ang hybrid.

Yung transmission, yan ang automated. Di po ba? Yan ang hybrid. Ang problema ayaw nila ng hybrid. Ayaw nila ng hybrid kahit ang Comelec. Sabi ng Comelec, Comelec pushes for full automation. Ang ibig sabihin ng full automation, wala, hindi hybrid pa rin. Yan ang malungkot mga kaponyo.

Pero sige lang tayo, ipaglaban natin ang hybrid election system. Dalawa po kasi yan, AES o automated election system tapos HES o hybrid election system. Ang hybrid election system automated pa rin. Yung transmission, yung pagboto at pagbilang ang mano-mano. Yan po yun.

Yung full manual. Bakit full manual? Wala namang transmission ang barangay. Yung resulta sa barangay hindi mo naman itatransmit yan. Pagka-election sa barangay tapos na, alam mo na yung nanalo. Wala namang transmission yan.

Pagka-boto bibilangin yung boto. Yan yung full manual. Walang transmission sa barangay elections. Itong gusto ng Comelec dati pa rin, full automation. Ibig sabihin, automated yung pagboto, automated yung pagbilang, automated yung transmission.

Tayo po ang pinuproposana natin, hybrid election system. Ang problema, hindi natin maisusulong ang hybrid election system kung walang batas. Kasi sa ngayon, ang batas ay automated election system. Mayroon po tayong automated election system law.

Kaya hanggat hindi na babago ang batas, ang ipapatupad nila automated election law. Kaya kailangan po natin magsulong ng pagbabago sa batas. Ang problema natin, pag nagsulong tayo ng hybrid election system, ang magsusulong niyan sa Senado, si Aimee Marcos. Kasi siya yung chairperson ng Senate Committee on Electoral Reforms and People's Participation.

Yan po ang reality. Hindi natin maitutulak ang hybrid election system kung hindi natin kakausapin si Aimee Marcos. Kasi siya yung mag-i-sponsor sa Senado. Nadaan sa kanyang committee.

Kaya sa totoo lang talaga, nasolusyon na sana natin ito noong 2022 kung nagpalit tayo ng gobyerno. In a way, tuloy lang tayo. Yung people's movement namin nila retired Gen. El Río, ikukonvene namin sa Mayo, suportahan nyo kami. Kasi itutulak namin ang hybrid election system anuman ang mangyari. Tuloy po tayo.

Itutulak natin kasi ang Senate Committee Chairperson on Electoral Reforms and People's Participation, si Aimee Marcos. Yung sa Kamara hindi ko alam, hindi ko kilala kung sino yun. Wala eh. Talagang dominated kasi nila ang Kongreso, dominado nila ang Kongreso. At hindi naman natin mababago ang sistema ng eleksyon ng Pilipinas kung wala tayong batas na maipapapasa.

Kaya ano talaga eh? Napakalaki talaga nangyari na tayo, yung mga dapat ihalal natin, hindi sila yung nanalo. Dapat sana ang Kongreso natin ang nakalagay dyan matitinong tao.

Nakuha nyo mga kapway. Nang malaman ng mga viewers natin na si Aimee Marcos ang ano. Yan. Kaya ito namang Comelec, hindi nila iniisip ang hybrid. Ang iniisip nila sabi nila ano tayo?

Kailangang may transparency. Anong silbi ng transparency na yan? Pakitang taong transparency yan, mga palamuti lang yan. Pero ang dapat sana talaga hybrid election system na tayo. Ang problema nga lang paano mo ilulusot ang hybrid election system? Kailangan ng bagong batas para dyan.

Sino ang mag-i-sponsor ng batas na yan? Kung tungkol yan sa electoral reforms, babaguhin ang sistema ng election hybrid na hindi full automation, mag-i-sponsor ng batas yan yung Senate Committee on Electoral Reforms. Si Aimee Marcos yan.

Noon pa ako nanawagan ng hybrid election system. Pero hindi tayo naka-generate pa ng malakas na suporta. Suportahan nyo ang bawat advocacies natin. Yan ang gawin natin.

Ipaglalaban po natin kasi wala tayong tiwala sa full automation. Sabi ni Lex Ullin, tayo rin ang may kasalanan kung bakit nagkakaganito ang bayan natin.

Sabi niya full automation with transparency. Ang sabi ng Comelec lalagyan na daw ng QR code yung ating magkakaroon na daw ng QR code. Yan ang sinasabi nilang transparency feature. Pag-usapan natin yan pag nandyan na si Rt. Gen. Ele Rios para ipaliwanag yan, siya ang mas nakakaintindi yan.

Ang gusto pa rin ng Comelec walang hybrid elections, full automation. Pero ang pangako nila magiging transparent na daw sila. E papano magiging transparent yan? Gaano tayo kasiguradong transparent yan? Ngayon pa nga lang humihingi tayo ng transmission lags. Antagal bago binigay. Papano mapapaniwalaan ang Comelec na magiging transparent sila?

Pang kailangan mo ng full force, dito lang kami Atty. Sabi ni Michael Angelo Pernanes, QR code ano yan? Yan ang paliwanag nila, lalagyan daw ng QR code. I-discuss ko yan pag available na si Rt. Gen. Ele Rios kasi siya ang mas nakakaintindi yan.

Pero ina-update ko lang kayo kasi ngayon lang ang balita na yan, ang Comelec pushes for full automation with transparency count in 2025 polls. Hindi yan sa ngayon kasi tayo ang hinihiling natin hybrid. Bakit hybrid? Tama si NCS kung ano ang ilagay kung hindi mo nakikita ang bilang ng boto, ungguyan lang yan. Tama po.

Kaya ang gusto natin makita natin ang pagbilang. Kaya dapat ang pagbilang manumano. Yung transmission pwede automated para mabilis. Pero at least alam mo na yung tinatransmit galing sa boto mo na nabilang. Dito kasi ngayon wala. Yung pagbilang ng boto hindi mo naman nakita. Umaasa kang binilang na lang ng vote counting machine ang boto mo.

So mga kabayan, mabuhay po tayo. Pakishare po ng live ko ng ito mga kabunyog.

Bunyog. Bunyog. Bunyog.

Thank you for watching!