Vince Rapisura 2380: Pag-IBIG MP2 Dividend, MUPh Fin Lit Training, BSP Interest Rate, SEDPI Balai
01:45.0
Hoy! Walang kasalanan ng mga manging isda dyan. 15% lahat ay may pananagutan.
01:52.0
So sa tingin ko ito talaga, kumpanya at yung gobyerno natin, mga local government officials.
01:58.0
Pero very minor lang. I think talagang ang may kasalanan dyan ay yung kumpanya ng oil tanker.
02:04.0
Okay! 934 votes po yan lahat sa ating poll sa YouTube.
02:09.0
Okay! Ayan na! Ang pinaka-aantay ninyo ang MP2 2022 dividend rate.
02:15.0
So I will discuss yung dividend rate announcement and yung performance versus other investments ng MP2.
02:22.0
Alam nyo po, nandun po ako kanina at isa po tayo sa mga na-imbitahan na mag-witness ng announcement ng pag-ibig dividend rates
02:32.0
at yun talaga yung highlight. At nakakatuwa kasi ang dami talagang mga tao na nandun
02:38.0
at I feel so honored kasi kasama ako sa mga na-imbitahan.
02:43.0
Okay! At ito na po ang ating dividend rate for 2022.
02:48.0
Yan po ay 6.53% sa regular savings pag-ibig natin at 7.03% per annum yun ng ating MP2 savings.
02:59.0
So ano po yung ibig sabihin yan? Yan po yung kinita ng savings ninyo from the year 2022.
03:07.0
Ngayon lang po yan na-announce dahil nag-audit pa ang pag-ibig, nagkaroon pa ng external audit yan,
03:15.0
check pa nila at yung accuracy ng kanilang mga information to make sure na tama talaga.
03:22.0
Kaya umabot na ng March yung announcement. Tapos malamang po ditong April ay mapopost na yan sa ating virtual pag-ibig
03:30.0
kaya ako excited na naman akong tumingin sa ating virtual pag-ibig.
03:34.0
At kung mapapansin nyo po, mas mataas yung ating pag-ibig MP2 sa regular savings.
03:40.0
Yung regular savings po, ito yung regular na kinakaltasan tayo ng either 100 or 200 pesos
03:47.0
base sa type of membership natin sa pag-ibig. Napakahappy talaga diba?
03:53.0
So mamaya abangan ninyo, i-compare natin siya with other investments and you will truly find out na napakaganda nitong pag-ibig MP2.
04:04.0
Ito po ang financial highlights according to the report of the chairperson,
04:09.0
ang DSUD po si Mr. Acosar, yung sekretary natin, nag-report siya na nagkaroon po ng 54% increase in savings ang pag-ibig.
04:20.0
So that's both regular and pag-ibig MP2.
04:24.0
So from P25.95 billion last year, naging P39.84 billion ang savings na na-mobilize from last year alone.
04:34.0
Nakakaloka diba? Magaling mag-save ang mga Pilipino kung talagang mayroon tayong maganda at maayos na facility na paglalagyan.
04:43.0
Marunong po talaga tayong mag-invest.
04:46.0
Ang sinireport din po na 53.6% ng short term loans ay nai-release noong 2022 at ito ay nag-benefit ng 2.6 million members natin.
04:59.0
So ito ang narinig ko kanina, there are about 55 million pag-ibig members.
05:05.0
At doon sa 55 million na iyon, 2.6 million ang nabibiyan ng short term loan.
05:11.0
At para sa akin po, kung tayo ay mangungutang bago pa tayo pumunta sa 5-6,
05:17.0
bago pa tayo pumunta sa mga apps natin para mga mangungutang na napaka-taas ng interest,
05:22.0
ito na lang pong pag-ibig ang puntahan natin kasi ang short term loan dyan,
05:26.0
mababa ang interest rate at kapag ikaw ay nanghiram dyan,
05:31.0
mas mababang interest at ang makikinabang tayo din mga members kasi yan po yung dinidistribute na dividend sa pag-ibig MP2.
05:40.0
At meron po tayong record releases in the number of houses na ipatayo dahil po sa savings natin
05:48.0
na napakahalaga ng function ng savings natin sa pag-ibig dahil yan po ay ginagamit para sa pagpapatayo ng bahay na basic need nating lahat.
05:58.0
Alam nyo po ba, 6.8 million ang backlog natin sa number of houses.
06:05.0
Napakarami pong backlog kaya po bawat sentimo na nailalagay natin na savings dito sa pag-ibig ay nakakatulong tayo para i-address yan.
06:15.0
Nagkaroon din po ng record revenues and record net income ng 2022.
06:20.0
Kaya post-pandemic yung dividend na ibinigay ng pag-ibig sa MP2 na 7.03% ay siyang pinaka mataas post-pandemic.
06:34.0
Ang modified pag-ibig savings 2, ito po ay open to all regular pag-ibig members with at least P5,000 na monthly income.
06:46.0
Voluntary savings program po ito na may minimum na P500 na contribution.
06:53.0
Kahit ilang beses ka pong mag-deposit in a month, kung kaya mo basta minimum every time P500 that is acceptable.
07:01.0
And according to our Home Development Mutual Fund, yan din po ang tawag sa pag-ibig.
07:06.0
Circular 276, lagi pong mas mataas ang MP2 dividend kesa sa regular savings.
07:12.0
Kaya po yun sa napansin natin kanina, mas mataas po yung ating MP2 kesa sa regular savings.
07:21.0
At ang lagi kong napapansin ay by half a percentage point ang kanyang itinataas.
07:28.0
Okay, tax-free po ito. Government-guaranteed. San ka ba nakakita ng ganyang savings program?
07:35.0
Tax-free. Wala na yung 20% na withholding tax. Tapos garantisado pa ng government.
07:42.0
E pag kinumpara natin yan sa mga treasury bills, may guarantee nga ng government pero may tax naman.
07:48.0
Dito sa modified pag-ibig savings 2, tax-free po ito.
07:52.0
Long-term savings program ito, ito po ay 5 years. And it can be withdrawn before 5 years
07:58.0
if you have total disability or insanity, separation from work by reason of health, and death.
08:04.0
May iba pong mga rason dyan. Pero pwede nyo rin pong pre-terminate even without a valid reason
08:10.0
pero may penalty tayo. Yung kalahati na lang ng dividend ang kikitain natin as penalty.
08:17.0
Kasi for example itong 7.03, ang mangyayari na lang dyan ay 3.515 na lang yung makukuha mo na dividend
08:27.0
kung ipre-terminate mo earlier than 5 years.
08:31.0
At kasi pinakuwento ko yan kasi kinailangan ko ang cash at naasahan ko ang pag-ibig MP2.
08:42.0
Pero siyempre babalik tayo dyan kasi nakakagana naman itong 7.03% na dividend rate.
08:51.0
So kung meron po kayo mga katanungan, kayo po ay mag-message lamang.
08:56.0
Sabi ni Jerry Espinosa, wow! Ang laki naman yan.
09:01.0
So sabi ni Rose tinatanong niya, kailan daw ba magre-reflect yan sa virtual pag-ibig?
09:05.0
Usually po by April-May ay nandyan na yan sa virtual pag-ibig account natin.
09:14.0
Okay. So ang MP2 versus other investments, tingnan natin ha.
09:19.0
Unang-una ay kinukumpara ko talaga muna ito sa stock market.
09:24.0
At makikita nyo po dito, yung blue ay yan po yung dividend rate natin sa pag-ibig MP2.
09:32.0
Tapos yun naman pong orange, yan po yung stock market performance for the whole year.
09:38.0
So kung mapapansin ninyo, out of the how many years ba yan?
09:41.0
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.
09:44.0
So out of the 8 years, tatlong taon lamang po nag-post ng positive ang stock market.
09:52.0
Actually dito hindi mo nga masasabing positive, negative pa yan.
09:55.0
Dalawang beses lang pala. Dalawang beses lang.
09:58.0
Kaso ang nangyayari kasi, napapako ang mga tao sa ganitong laki o,
10:02.0
sa ganitong laki ng investment, ng investment return, 25.11.
10:07.0
Para sabi nila, ay, dyan na tayo sa stock market, may 25.11% yan.
10:11.0
Guys, tingnan nyo naman, in the last 8 years, isang beses lang po yun nangyari.
10:16.0
Pero itong sa pag-ibig, ito ay consistent na nagdibigay na positive.
10:22.0
Nagre-range ng 5% to 8%.
10:26.0
Kung bumalik dito sa 8%, may kutob ako na ngayong taon, 2023, babalik tayong 8%.
10:33.0
Kasi tumataas ang performing loans daw ng pag-ibig loans ay nasa 90%.
10:41.0
So itaas naman lang natin yung 92%. I think mahihit natin ulit yung 8% na dividend rate.
10:48.0
At alam nyo po, kaya talagang very appropriate yung pangalan na pag-ibig sa ating savings.
10:54.0
Ang secret ko po talaga sa pag-iinvest ay para ding pag-ibig, dapat consistent and predictable.
11:02.0
Tingnan nyo, napaka-consistent na nagdibigay ng dividend ang pag-ibig at napaka-predictable.
11:09.0
Ganoon dapat ang pag-ibig sa bulsa at sa puso.
11:14.0
Kasi kapag nag-iinvest tayo na napaka hindi sure yung ating pinaglalagyan at ikaw ay kinakabakabahan.
11:23.0
Hindi po yan magandang investment.
11:27.0
At ano yan? Yan po yung example niyan, yung mga negative-negative na yan ng stock market.
11:37.0
So parang siyang rollercoaster ride. Ayaw natin ng rollercoaster ride kung ang pinag-uusapan natin ay investments.
11:46.0
Now let us put this into numbers.
11:48.0
Kung tayo ay naglagay January 2015 ng 1 million pesos, magkano na ngayon yan kung inilagay natin siya sa stock market?
12:00.0
Yung 1 million po natin ay worth 910,000 na lamang po as of last year.
12:09.0
Pero kung nilagay mo yan sa pag-ibig, MP2, yung 1 million pesos mo ng January 2015 ay 1.67 million pesos na ngayon, guys.
12:21.0
Tax-free pa yan. Nakatulong ka pa sa housing. O diba? Ang ganda-ganda niya.
12:27.0
Okay, i-compare naman natin ito sa 5-year bond. So pareho ito na government program.
12:34.0
Ito po ay may 5-years na term pero ang MP2, tax-free. Ang government bonds po ay mayroong 20% na withholding tax.
12:44.0
Itong blue na nakikita natin dito ngayon, this is our dividend rate for pag-ibig.
12:52.0
At itong yellow ay ang net yield na ng 5-year treasury bonds natin.
13:00.0
At kung makikita natin talaga, consistent na tinatalo ng pag-ibig MP2 yung rate ng return na makukuha natin sa bonds natin.
13:08.0
So sinasabi ko ba na huwag na tayong mag-invest sa bonds? Hindi naman kasi napakalaga na i-diversify natin ang ating investments.
13:15.0
Maglagay tayo sa pag-ibig, maglagay tayo sa bonds, maglagay pa tayo sa iba.
13:19.0
Pero para sa akin dahil super tried and tested na natin ang pag-ibig, ay dito tayong maglagay ng malaki.
13:29.0
So ayan ha, read my lips. Lakihan niyo po ang kilagay sa pag-ibig MP2.
13:35.0
Okay, i-compare din natin ang 1-year treasury bill sa pag-ibig MP2.
13:41.0
Pag naglagay tayo ng 1 million noong 2010, magkano na ngayon yan sa pag-ibig at magkano na ngayon yan sa 1-year treasury bill?
13:49.0
Sa 1-year treasury bill, magiging 1.5 million, naging 2.11 million na sa pag-ibig MP2.
13:56.0
Without naman sir, inflation. Kasi yung inflation ay ang pagtaas ng presyo nang bilihin.
14:03.0
Yon namang dividend, yan yung itinikita ng pera natin.
14:07.0
So tinataas niya yung purchasing power ng ating pera through that income that we earn.
14:12.0
So ibig sabihin yan, kung mas mataas yung ating kinikita sa dividend kaysa sa inflation, panalo tayo dyan.
14:21.0
Kasi tinalo, may pasobra pa ng dividendo yung inflation rate o yung pagtaas ng gasos.
14:27.0
Ibig sabihin, kayang-kaya natin sumabay sa pagtaas ng presyo nang bilihin.
14:33.0
And in true passion, mas mataas ang ating mga pag-ibig dividend rates kumpara sa inflation rate.
14:46.0
Siyempre, mahirap naman po na wala naman talaga tayong control dyan sa inflation na yan.
14:50.0
I mean, tayo as individuals. Pero ang gobyerno, meron po magagawa yan.
14:54.0
Kahit na last year, 5.8% tayo, 7%. Pero kabahan tayo ha.
15:01.0
Kasi January, 8.7% ng inflation. February, 8.6%.
15:06.0
Uy, nakikumagtutuloy-tuloy yan. Baka kabahan tayo sa ating dividend rate for 2023.
15:13.0
Pagbigay ng 8% ng dividend ang pag-ibig MP2, tapos 8.5% naman ang inflation rate natin, talo tayo.
15:24.0
Kaya po guys, pagdasal natin na umayos ang ating ekonomiya para ang inflation ay makontrol natin.
15:36.0
At gaya ka nang sinabi ko kanina, maganda po na mag-diversify tayo ng ating investment
15:41.0
para po ang risk ay nasa spread natin at marami tayong aasahan na multiple sources of income.
15:50.0
Ako po si Sir Vince, ang inyong financial guro, nagsasabing ang pagyaman na pag-aaralan at napagtutulungan.
15:56.0
Sige, dito po tayo sa ating SEDP Balay.
16:00.0
Ang SEDP Balay po ay didiscuss natin. Ano ba yung SEDP Balay?
16:03.0
This is Building Adequate, Livable, Affordable and Inclusive Filipino Communities.
16:09.0
At nagbumisita po tayo sa ating mga SEDP ka-negosyo members.
16:13.0
At kung kayo po ay interesado on how to support this, napaka-interesting po.
16:18.0
Stay tuned po tayo.
16:22.0
I would just like to show you one of the interviews that I made while I was on field.
16:32.0
Ano yung trabaho ng kasawang mo, Jade?
16:37.0
Hello mga kasosyo at mga ka-negosyo. Kasama natin ngayon si Jade, isa sa mga members natin.
16:42.0
Ano to Jade? Titikman natin kung masarap ang luto ni Jade.
16:46.0
Okay ngayon, makita niyo po itong bahay ni Jade.
16:51.0
At ang request niya sa akin ay pwede daw ba matulungan siya na mapatapos ang kanyang bahay?
16:58.0
Magkano yung kaya mong monthly type na babayaran dyan para sa bahay?
17:08.0
Guys, I'm really really getting inspired dito sa hinagulat.
17:22.0
Gagawa tayo ng palaan para matulungan natin si Jade.
17:27.0
Tatlo, okay. Okay ba na informan kami sa bahay mo?
17:30.0
Okay, so ibabakita natin para meron tayong documentation ng before and after.
17:37.0
So ito ang bahay nila, ito ang living room, ito yung kanilang kitchen.
17:43.0
Okay, doon ang CR, makikita natin siya.
17:46.0
At ito na ang bedroom. Huwag na natin silipin.
17:53.0
So ang rule ko kasi sa pagpapagawan ng bahay, kung ang presyo ng bahay for example ay P100,000 pesos, kinahanglan nakaka-savings ng P20,000.
18:03.0
Kanang balance ng P80,000, yan yung pupunin ka as loan.
18:08.0
Dito sa size ng telepaksya kung mag-isa ka lang, tingin ko ang mga gagasosin dito ay mga nasa P300,000.
18:15.0
Ano yung 20% ng P300,000? P60,000.
18:18.0
Magkano yung savings mo dito sa semi?
18:21.0
So ang suggestion ko sayo, karoon pala kahit mag-extra ka na P500,000 kada semana.
18:29.0
Kasi ang target natin, maka P60,000 ka.
18:32.0
Ano po man ang mangyari, nasample lang natin itong bahay.
18:36.0
Ang pagpapatayo ng bahay, mayroon tayong kontra.
18:39.0
Sila yung magpatrabaho at gagawa.
18:42.0
Kasi training natin sila kung paano gagawin so alam nila kung ano yung magandang quality.
18:46.0
P38,000 divided by P500, 76 weeks yan.
18:50.0
So kung 76 weeks, 2 years yan.
18:53.0
Pero kung gagawin mo P1,000 1 year lang, maka-save ka na ng P38,000.
18:57.0
At yung P22,000 yun, mayroon ka ng P60,000.
19:01.0
By next year, naka-record. Magsugugta, magpahimot ng housing mo dito.
19:07.0
Yung mga papeles ninyo sa maranggay, yuta, ipaserok ninyo lahat para makita ko siya.
19:18.0
May kakasara po sila?
19:21.0
Ayan, exciting mga kapatid. At itong excitement na tuloy, no?
19:25.0
Paano magkakaroon ng bahay ang pamilya ni Jade.
19:28.0
Ako na-servein sa kanyong financial guru, nagsasabing ang pagyaman na pag-aaralan
19:33.0
at igit sa lahat, na pag-tuturuan.
19:38.0
Okay, so yan po yung ating visit kay Jade.
19:42.0
So ang plano po natin ay mabigyan ng pabahay si Jade.
19:47.0
Ayan, no? Nakakatuwa at siya po ay magpuputo.
19:51.0
Okay, so dito po sa ating SEDP Balay program.
19:56.0
So ang SEDP Balay program po ay...
19:58.0
Ano yung trabaho ng isaw mo?
20:05.0
Dito po sa ating SEDP Balay, we want to provide decent and disaster-resilient housing to low-income households
20:12.0
and we partner with the government, with social investors,
20:15.0
kayo po yan na nanonood ngayon kung kayo po ay interesado,
20:18.0
civic organizations, and the academe to make housing affordable.
20:23.0
Ito po yung response natin to the 6.8 million housing backlog.
20:28.0
So katulad nung nakita natin na bahay ni Jade na hindi naman talaga kagandahan
20:34.0
at talagang butas-butas, mga ganun,
20:36.0
ay pagagandahin po natin yaan yung bahay na ine-envision natin for them.
20:41.0
At itong bahay po na ito, nakabili na po tayo ng lupa.
20:45.0
Ang SEDP po ang mag-lead ng management ng construction
20:49.0
pero we will be actually training mga local foreman and mga construction workers
20:55.0
na usually ay mga husband ng mga members natin.
20:59.0
Sila po yung magpapatayo.
21:00.0
So separate po yun, hindi po talaga SEDP.
21:03.0
Tayo lang po ang magpapinance.
21:05.0
Tapos ang livelihood support na dun sa kapital na binibigay natin sa mga members natin
21:10.0
para meron silang source of income, pambayad dyan sa bahay.
21:15.0
Ang road naman, ang kuryente, ang drainage, ang tubig,
21:19.0
yan po ay counterpart ng local government unit.
21:22.0
At paano po yung mangyayari?
21:25.0
So ang SEDP, yung in-charge ng construction and financing purchase ng land,
21:30.0
yan po ngayon pag natapos ay mabibigay natin sa mga members natin.
21:34.0
Mga members naman po natin ngayon ay kukuha ng individual socialized housing loan sa pag-ibig.
21:40.0
At kapag nakakuha na po sila, mababayaran na yung bahay sa atin
21:45.0
at makakapagawa na naman tayo ng panibagong proyekto.
21:48.0
Aside from that, ang balak po natin ay gawin talaga nating sustainable yung ating program.
21:54.0
Magkakaroon ng shared greenhouses for the livelihood and food security of our members.
22:01.0
Kung kayo po ay interested, yung bahay na tinitignan natin ay nasa Php300,000
22:08.0
ang commitment para tayo ay makapagpatayog ng bahay.
22:14.0
So 6% ang return yan per ano kung kayo ay magiging social investor.
22:20.0
Admittedly, mas mababa siya kaysa sa pag-ibig MP2.
22:25.0
Pero kasi kapag tatakasan natin siya, sila yung magbabayad noon.
22:30.0
So yung 6% per return na per ano naman ay okay na okay na yun.
22:35.0
Ang house ay nakakolateral po sa inyo.
22:39.0
So si Jade ay pag sabi niyo, sir gusto ko yan.
22:43.0
So yung bahay ni Jade ay aking papondohan.
22:47.0
So mag-i-invest ka ng Php300,000 sa amin, gagawin namin ngayon yan na pampatayo ng bahay
22:53.0
at yung pong bahay na yan ay magiging kolateral sa inyo.
22:57.0
So sure na sure po. So kapag hindi makapagbayad si Jade,
23:01.0
yung pong bahay ay mapupunta sa inyo. Pero sana naman huwaga.
23:05.0
Pero ang diferensya po nito, ang gagawin natin ay kapag hindi siya nakapagbayad
23:10.0
for example sa Php300,000, nakabayad na siya ng Php100,000.
23:15.0
So Php200,000 na lang yung balansa niya sa iyo plus yung interest for that year.
23:20.0
Ngayon hindi na siya makabayad. I-up for sale natin yan.
23:24.0
Kapag na-up for sale natin, konwari nabenta natin ng Php400,000.
23:29.0
So uunahin na bayaran yung Php200,000 mo. Tapos yung balance na Php200,000 ay mapupunta kay Jade.
23:39.0
Yan po ang makataong paraan ng pagpapautang.
23:45.0
Ang option din po yan ay pupwede nating i-redeem yung ating Php300,000 na investment
23:52.0
once na doon sa pinakita ko kanina na ma-buy out na ng Pag-ibig yung housing loan from us.
23:59.0
So pupwede namin na ang gagawin ay ibabalik na namin sa inyo yung Php300,000 ninyo
24:05.0
once we receive the money from Pag-ibig.
24:07.0
Or you can tell us na, uy, ang ganda naman ng programa nyo dyan sa SEDP.
24:12.0
Pag-earn na ako, hindi nawawala yung pera ko. Secure na secure kasi may kolateral.
24:18.0
At higit sa lahat, nakakatulong pa ako na magkabahay ang mga low-income households.
24:25.0
So punong-punong yung bangko mo dito sa lupa at ang bangko mo sa lamig.
24:32.0
So kung kayo po ay interested na maging SEDP balay, social investor,
24:37.0
i-scan nyo lang po itong ating QR code or bumisita sa bit.ly slash SEDP balay.
24:43.0
I-fill out nyo lang po yung napakaikling form natin.
24:46.0
At kapag na-fill out nyo na po yan, papadalhan namin kayo ng information on how to participate.
24:56.0
Kasi dinidevelop pa po namin at pinupulido yung ating mga terms and conditions.
25:02.0
So yun, kung kayo po ay interesado, ito po yung ating QR code.
25:06.0
Pwede nyo po yan na i-scan or pwede rin po ninyong bisitahin ng bit.ly slash SEDP balay
25:13.0
para po i-fill out ang ating form to get more information.
25:18.0
Ako po si Sir Vince, ang inyong financial guro.
25:20.0
Nagsasabing ang pagyaman, napag-aaralan at napagtutulungan.
25:26.0
Ang sunod naman po na pag-uusapan natin, ito naman ay,
25:29.0
Anak ko, bumisita ko sa mga napakagandang dilag ang mga kandidata ng Miss Universe Philippines.
25:35.0
Nganap sa YouTube, ito po yung mga sumagot.
25:38.0
Ano applicable sa buhay ninyo?
25:40.0
9% ang nagsasabing, I am here for a good time.
25:44.0
Gusto daw niya na kahit na maikli ang buhay ko Sir Vince, basta masaya, okay na ako dyan.
25:51.0
At 7% ang nagsasabing, I am here for a long time.
25:54.0
Kahit na naghinap ako Sir Vince, basta mahaba ang buhay ko, okay.
25:57.0
7% ang nagsasabing yan.
25:59.0
Pero ang mga wais po sa kanilang kasagutan,
26:02.0
I am here for a good time for a long time.
26:06.0
Ay naku, yan din po ang aking kasagutan.
26:08.0
526 votes po yan.
26:10.0
Nakmaganda talaga kasi na tayo ay nabubuhay ng mahaba
26:15.0
and at the same time, very meaningful at masaya tayo sa ating buhay natin.
26:21.0
Katulad yan, sumasaya tayo sa 7% na dividend rate ng Pag-ibig MP2.
26:28.0
Okay, sabi nga ni Grace, ang gusto niya ay masayang buhay.
26:34.0
Okay, si Grace B.
26:36.0
Okay, so dito naman po ang ating financial life stages
26:41.0
kung saan tayo po ay nakipagdaupang palad sa mga kandidata ng Miss Universe Philippines.
26:48.0
At pinag-usapan po namin ng active income versus passive income
26:51.0
which I will also discuss with you tonight.
26:54.0
And yung financial life stages formula.
26:58.0
Okay, so tignan po natin itong video ko with them.
27:09.0
Ayan, nakikita niyo po.
27:11.0
Ang isa dyan magiging future Miss Universe.
27:19.0
Diba? Ang panalo.
27:21.0
Ayan, tapos ito po yung picture namin together.
27:26.0
Ayan, lahat ng mga kandidata ay yan po.
27:30.0
At sa totoo lang, ako yung nasa gitna.
27:32.0
Nagpaparamdam talaga na ako po talaga yung kukoronahan dyan.
27:39.0
Ayan, ito lang po yung mga ibang mga pictures.
27:42.0
Ayan, yan po si Miss Cebu Province.
27:45.0
Ito naman po. Ay, nakalimutan ko kung saan siya.
27:48.0
Pero very interesting ang kwento niya.
27:50.0
Siyempre, hindi ko makakaya ng i-divulge.
27:53.0
Siya na lang po ang magsasabi. It's Yan.
27:56.0
Okay, from Bacolod City, ito naman po yung kandidata from Bacolod City.
28:02.0
At ito naman po yung from Marinduque.
28:06.0
At isa sa mga paborito ko, si Pauline.
28:10.0
Finally, si Pauline ay na-meet ko na siya.
28:13.0
In the past two years, na-interview ko siya.
28:15.0
Kasi parante siyang runner-up, runner-up.
28:18.0
Malay natin ngayong taon ay siya ang maging Miss Universe Philippines representative natin.
28:24.0
Ito naman po ay taga Cebu, ang kandidata ng Cebu.
28:27.0
Ang kandidata po ng Batangas.
28:31.0
Ito po naman po ang kandidata from Guimaras.
28:35.0
Naku, masarap po ang manga dyan sa Guimaras.
28:38.0
Ito naman po ang sa Mandawi.
28:42.0
At ito po ay sa Iloilo.
28:44.0
Siya po ay sa Iloilo.
28:46.0
Ito ang isa hindi ko mabasa pero bilang yung nakikita ko.
28:49.0
Ayan, sa Agusan del Norte.
28:51.0
Ito si Agusan del Norte na candidate ay mayroon siyang cafe sa Cabadbaran.
28:55.0
So ha-huntingin ko yan pag nagka-branch na tayo.
29:00.0
Ito po kasama naman natin sa Bulacan, ang kandidata ng Bulacan.
29:05.0
Negros Oriental, Surigao del Norte, Taguig City.
29:10.0
No, ang dami-dami, ang gaganda talaga nila.
29:13.0
At syempre, isa sa mga paborito ko rin, si Michelle D.
29:16.0
Si Urduja, di ba?
29:19.0
Ayan, at ano talaga, no?
29:22.0
Tatawa-tawa kami.
29:23.0
Sabi kasi ng photographer, oh, yung favorite naman na mga post natin dyan,
29:28.0
Meron pala silang post na ganoon.
29:29.0
Tapos ako natawa.
29:30.0
Ayan, ganyan tuloy ang labas nung akin, di ba?
29:34.0
So tayo po ay nagbigay ng financial literacy training
29:37.0
sa mga kandidata ng Miss Universe Philippines.
29:40.0
At ang nakakaaliw po, kasi talagang interesadong interesado sila
29:44.0
sa topic na yun, ang financialized status.
29:48.0
At yung pang diniscuss ko sa kanila, ay itidiscuss ko sa inyo din ngayon.
29:52.0
Para naman feeling ninyo, kayo din po ay beauty queen.
29:56.0
So, sources of income po natin kasi usually salary, part-time work,
30:01.0
overtime work, commission, business income.
30:04.0
Tapos meron ding rent, interest, dividend, capital gain, at saka royalty.
30:09.0
So, yan pong nakikita ninyo dito sa left side,
30:13.0
ano po ang kaibahan yan yung mga nasa right side?
30:16.0
Ano ang tawag dun sa mga income na nasa left side?
30:19.0
At yung sa right side naman ay ano ang tawag?
30:23.0
Ay, ayan, ayan, ayan, meron sumagot.
30:25.0
Okay, si Venski, active income yung nasa left side.
30:30.0
Tapos yung nasa right side ay passive income.
30:33.0
At syempre, Venski, nai-tama ka.
30:38.0
Active income yung nasa left side at passive income yung nasa right side.
30:43.0
Ay, yun naman pala. Late-late lang ang dating.
30:46.0
Ayan, si Helen, active and passive income.
30:49.0
Si Lovely, ganoon din ang sagot niya.
30:52.0
So, tama ka din. Keep calm.
30:55.0
Si Mark Lester Espina, passive income yung nasa right daw.
31:01.0
Passive income and active income, sabi ni MJ.
31:03.0
Tama ka, walang question mark.
31:05.0
Maribel, active and passive income.
31:07.0
At sya ka si Armando, left, active, right, passive.
31:12.0
So, very good, very good kayo na kuhanyo ang kasagutan dyan.
31:16.0
So, kayo po ay pasado na sa ating question and answer,
31:19.0
mga Miss Universe Philippines candidates.
31:22.0
So, active income po ito ay income derived from labor or work
31:25.0
while passive income is investment income you earn even when you do not work.
31:30.0
Ang primary income po natin usually coming from active income
31:33.0
which is our main source of income such as our salary.
31:38.0
At ang ating din pong income na in-earn from assets, investments or both,
31:42.0
ang tawag naman po dyan ay passive income.
31:45.0
At ito po ang sikreto talaga ha.
31:48.0
Sana po talaga ito ay tandaan ninyo.
31:51.0
Sa ano ang gagamitin kapag ang bibilihin natin
31:55.0
ay pangangailangan o basic needs?
31:59.0
Kapag naman po ang bibilihin natin ay mga periodic wants natin
32:03.0
and to further increase your investments,
32:05.0
passive income po yan.
32:07.0
Pambili ng basic needs? Active income.
32:11.0
Pambili ng periodic wants? Passive income.
32:16.0
So, tingnan natin mobile phone, need ba yan or want?
32:23.0
What makes a mobile phone a need or a want?
32:26.0
Sige nga, sagutin nyo.
32:27.0
Bakit need or want ang mobile phone?
32:31.0
Sige nga, tingnan natin.
32:33.0
Kasi tinanong ko yan sa mga kandidata natin
32:35.0
at ako napaka-witty talaga ng mga sagot nila.
32:39.0
At parang sabi ko,
32:42.0
nako may pag-asa nga talaga yata ngayon sa Miss Universe natin
32:45.0
sa question and answer portion.
32:47.0
Kasi kung ganito sila sumagot, mukhang may pag-asa.
32:52.0
So, ang mobile phone po ba?
32:54.0
Ito ba ay need or want?
33:02.0
before wants, now it is needs.
33:06.0
Ay, dati daw ay wants lang yan.
33:09.0
Kasi okay lang nawala kang cellphone.
33:11.0
Pero ngayon ay need na daw.
33:16.0
Pero ano yung naging diperensya nito?
33:19.0
Ano yung nangyari, Rednap?
33:21.0
Ngayon, need na siya.
33:22.0
Nanoon ay want lang.
33:27.0
need, pag wala ka magamit na phone,
33:30.0
pero for upgrade lang, wants na yun.
33:33.0
Oh, need siya pag ginagamit mo siya.
33:36.0
Tapos kapag in-upgrade-upgrade mo na,
33:38.0
ay meron ka pang cellphone, want na daw yun.
33:42.0
I agree, Vernski.
33:43.0
Sabi naman ni Gem,
33:45.0
pwede naman itong both, need and want.
33:47.0
Ay, agree din ako dyan.
33:50.0
Sabi ni MJ, want yan kung ginagamit lang for entertainment.
33:54.0
Pero sa totoo lang ha,
33:56.0
ang entertainment ay meron din yung component ng need.
34:00.0
Kasi diba ang entertainment napapasaya ka niya?
34:02.0
Imagine mo kung buhay mo walang entertainment,
34:05.0
malungkot, mamamatay ka sa depresyon.
34:08.0
Okay, si Lovely Budgets, Hong Kong.
34:11.0
Need, if you use it for business, tama.
34:14.0
So if you use it for business and communications,
34:17.0
want daw kapag latest features and design,
34:21.0
If you just use it for everyday use without giving you income,
34:25.0
then it is wants.
34:27.0
If you access information,
34:31.0
So kay Nora, need daw siya.
34:33.0
Need din daw yan if you use it for business.
34:37.0
So tingnan nga natin yung mga sinasagot natin dito.
34:39.0
You run your business or perform a job,
34:41.0
then the mobile phone is a need.
34:44.0
Pero yung wants, pag nag-upgrade ka, yung brand,
34:47.0
yan daw po ay wants siya.
34:50.0
Sabi ni Maribel, parang nowadays need siya kahit yung mura lang.
34:54.0
Totoo naman, diba?
34:56.0
Need if you use a phone for work.
34:57.0
Want if you play.
35:00.0
E kung diyan mo mahahanap ang iyong one true love.
35:03.0
Oy, need yun ha, diba?
35:04.0
Mga Tinder, Tinder.
35:05.0
Mga Grindr, Grindr.
35:07.0
Ako, okay Cupid, marami na kayong nagkakatuluyan sa mga ganyan.
35:12.0
May nagsabi sa atin kanina.
35:13.0
Sabi ni Jem, pwedeng need or want yan.
35:17.0
So ibig sabihin, mayroong need component at mayroong want component.
35:21.0
Other things na napulot ko from our,
35:24.0
one more thing na napulot ko from our candidates,
35:27.0
sign na want ang isang mobile phone if you have more than one.
35:31.0
Ah, kapag dala-dalawa daw yung cellphone mo,
35:38.0
Hindi ko naman kayang magsabay na dalawa yung gagamitin mo.
35:43.0
So yun po ang titignan natin.
35:46.0
Ngayon, balik tayo sa ating discussion kanina.
35:51.0
Kasi sabi natin, ang pambili ng need ay active income.
35:56.0
Pambili ng want ay passive income.
35:59.0
So paano natin yun i-apply ngayon dito?
36:03.0
Kung tayo ay bibili ng generic phone na ito ay makakatawag,
36:08.0
makaka-access ng information,
36:09.0
ibig sabihin may internet, makakapag-Facebook naman tayo,
36:12.0
may entertainment din.
36:14.0
We can run our business or perform our job with it.
36:17.0
It can call, it can text.
36:19.0
Meron din GPS kasi for safety din.
36:22.0
So ang generic natin ay it will cost about P10,000.
36:30.0
kapag bumili ka ng iPhone 14 Pro at P80,000 yan,
36:37.0
need ba yan or want?
36:39.0
So titignan natin siya ngayon.
36:41.0
So yung generic phone, kung tayo ay bibili niyan dahil yan ay need lamang,
36:47.0
so yung generic phone natin dapat manggaling yan sa ating active income.
36:53.0
Ngayon, ito namang iPhone 14 Pro.
36:57.0
Yung P80,000 na yan.
37:02.0
isang mobile phone that is suitable to address our needs is worth P10,000.
37:09.0
And the worth of an iPhone 14 Pro is P80,000.
37:13.0
So paano ngayon natin bibilihin ang iPhone Pro 14 na yan?
37:19.0
Magkano ang magagaling sa active income?
37:21.0
Magkano ang magagaling sa passive income?
37:24.0
Ang kasagutan ko ay ito.
37:26.0
P10,000 ang magagaling sa active income at P70,000 ang magagaling sa passive income.
37:33.0
So dito sa passive income natin, you have to build your investments first
37:39.0
at antayin mo yan na mag-create noong income
37:43.0
bago mo gagamitin pambili ng mobile phone na iPhone.
37:50.0
So yan, kailangan tumubo ka muna ng P70,000 galing sa iyong investment,
37:57.0
galing from passive income.
37:59.0
So anong ibig sabihin yan?
38:01.0
Kung meron po kayong phone na greater than P10,000,
38:07.0
dapat yung sobra sa P10,000 ay nanggaling ng passive income.
38:12.0
So in our example, yung P10,000 sa active income, sure naman,
38:18.0
itong P70,000 na galing ng passive income, kung wala ka pa yan,
38:23.0
wala ka pong karapatang mag-iPhone.
38:27.0
Yan po ang masakit na katotohanan dahil hindi mo pa afford.
38:33.0
Ang afford mo lang ay P10,000 from active income na generic phone.
38:40.0
Mag-ipon ka muna, gumawa ka muna ng investment mo sa kakabumili ng iPhone.
38:46.0
So how are we going to build your investments here?
38:50.0
So from our passive income, mag-isip tayo saan ba natin po pwedeng punin yan?
38:54.0
6% pag-ibig, 7% ngayon kasi yung 6% ay nung 2021.
39:00.0
9% na co-op share capital, 12% na rental property.
39:07.0
Pwede rin sa stock market daw pero negative 0.15% siya nung last year.
39:13.0
So i-x na natin yan.
39:15.0
Ang tignan natin ay itong galing ng pag-ibig.
39:19.0
So let's say na 6% yung pag-ibig MP2 dividend rate natin.
39:23.0
So yung P70,000 na yan ay i-divide natin ng 6%.
39:29.0
That means we have to save P1.66M.
39:36.0
At yung P1.66M na yan ay ilalagay natin sa pag-ibig MP2
39:41.0
Antayin natin na mag-one year at magkakaroon yan ng dividend
39:46.0
o kunin natin yung annual na dividend na yan which will give us P70,000.
39:50.0
Only then will you be able to afford an iPhone because that came now from passive income.
39:59.0
It came from dividend, di ba?
40:00.0
Ano ba yung ating mga passive income?
40:02.0
Dividend, interest, capital gains, royalty, pension.
40:07.0
Yun yung mga ilan sa mga rent.
40:11.0
Yan yung mga passive income natin.
40:15.0
So dito sa stock market, ayoko talaga sya.
40:19.0
Alam nyo kung bakit.
40:20.0
I'll show you this graph.
40:22.0
So ito o, kung anong level sya 10 years ago noong 2013.
40:30.0
Kung anong level sya noong 2013 dito na makikita ninyo.
40:33.0
2023, yun pa rin yung level nya o.
40:37.0
Halos pareho lang yung change nya.
40:39.0
10 taon guys, walang pagbabago sa pera mo sa stock market.
40:44.0
So huwag na tayo dyan.
40:46.0
Taas baba, taas baba.
40:47.0
Rollercoaster ride, we don't like that.
40:49.0
Ang sasabihin nyo, ay, ang gagawin ko,
40:51.0
bibili ako, ay magbibenta ako sa mataas at bibili ako dyan sa mababa.
40:56.0
Kahit na po yung mga magagaling na mga traders dyan,
40:59.0
hindi po talaga sila nila makuha na 100% nakakabili sila pag mababa
41:03.0
at nakakapagbenta kapag mataas ang market.
41:06.0
Because the market is just so unpredictable.
41:10.0
So sa ating pong mga needs and wants natin,
41:13.0
huwag na muna nating i-prioritize yung stock market.
41:16.0
Stock market na yan.
41:18.0
Sige, kumpara natin ha sa share capital sa co-op.
41:23.0
Yung 1 million ko noong 2005 na nilagay ko sa stock market,
41:28.0
it is now worth 3.13 million pesos.
41:31.0
Not bad. Okay naman siya, 3.13 million pesos.
41:35.0
Pero kung compare natin siya doon sa 1 million noong 2005
41:38.0
na inalagay ko sa co-operative investment ko,
41:41.0
now it is worth 8.13 million pesos.
41:46.0
Ang diperensya po ay 5 million pesos.
41:49.0
Inyo na yung stock market. Doon na lang po ako sa share capital.
41:54.0
Kapag ito kumpara na naman natin sa pag-ibig MP2,
41:57.0
1 million noong January 2015 is now worth 910,000
42:03.0
kapag nilagay nyo sa stock market.
42:05.0
Pero kung yung 1 million noong January 2015
42:08.0
ang nilagay natin sa pag-ibig MP2,
42:10.0
it is now worth 1.68 million pesos.
42:15.0
Kaya talagang pag-ibig MP2 ang sagot natin sa ating mga savings.
42:21.0
Unahin po natin siya.
42:23.0
Okay. So you build your investment.
42:26.0
So yung 1.666.67 natin na yan,
42:30.0
yan ay kung pag-ibig MP2 natin ilalagay.
42:33.0
Assuming na 6% ang dividend na makukuha natin per year.
42:37.0
Kapag naglagay naman tayo sa co-op share capital na 9%,
42:41.0
usually makukuha 777,000 pesos lang yung kailangan natin i-save
42:46.0
to be able to get that 70,000 pesos passive income
42:50.0
na mabili natin yung iPhone na pangarap mo.
42:53.0
Kapag 12% yung return natin sa ating rental property,
42:58.0
583,000 pesos lang yung kailangan mo na i-save.
43:02.0
Kapag sa stock market, ay nako, huwag na.
43:06.0
Abonado ka pa. Ibig sabihin yan.
43:09.0
So given this, titignan natin ngayon.
43:13.0
For example, you save 50,000 pesos a month.
43:15.0
So how long will you be able to save 1.66 million pesos
43:19.0
if you save 50,000 pesos a month?
43:21.0
That's approximately 33 months.
43:23.0
Kapag 777,000, that's approximately 15 months.
43:28.0
Kapag 583,000, that is approximately 12 months.
43:33.0
So saan man gagaling itong mga ito na iniipon mo?
43:36.0
Galing po yan ng active income.
43:38.0
So ang sikreto ay nagkakaroon tayo ng active income,
43:43.0
yung active income dini-delay natin na gastusin
43:46.0
at ini-invest muna natin siya.
43:48.0
At yan ay tutubo ng passive income.
43:51.0
Yan po ang sikreto.
43:53.0
Ngayon, paano natin yan gagawin?
43:56.0
Ang mangyayari dito, 33 months ka na mag-save
44:00.0
plus 12 months, kasi sa pag-ibig MP2 to,
44:05.0
12 months ka na mag-aantay.
44:07.0
So that is equivalent to 45 months.
44:10.0
So halos walong taon bago ka pa makapag-generate
44:15.0
ng 70,000 pesos na passive income.
44:18.0
Tapos nakikita ko na po kayo ngayon,
44:21.0
sinasabi nyo, grabe naman Sir Vince,
44:24.0
ang tagal naman yung apat na taon para magka-iPhone.
44:30.0
Pero yan po ang tinatawag natin na delayed gratification.
44:34.0
What does that mean?
44:36.0
Ibig sabihin kasi yan, kapag tiniis natin yan,
44:39.0
nag-save tayo for 3 years, nag-aantay tayo for 1 year 2
44:43.0
para tumubo yung ating inihipon na investment na yan.
44:47.0
Kikita tayo ng 70,000 on the 5th year.
44:51.0
On the 4th year, kikita na tayo ng 70,000 pesos.
44:56.0
At ang mangyayari po yan, every year from there,
45:00.0
from then on, hanggat hindi mo inaalis yung pera mo,
45:04.0
tutubo ka na ng 70,000 pesos.
45:09.0
Hindi ka na maghihirap, hirap pa.
45:12.0
So anong gusto mo?
45:14.0
Ang gusto mo, bumili ka ng iPhone ngayon
45:16.0
at lagi mo siyang pinaghihirapan galing ng active income.
45:20.0
You want to buy a phone,
45:22.0
ay kailangan mo magtrabaho ulit, magtrabaho ulit para bumili ka ng ganyan.
45:25.0
Pero ito, apat na taon ka lang magtitiis.
45:28.0
And from then on, kahit every year ka pa magpalit ng cellphone,
45:33.0
okay lang yun because it came from your passive income.
45:39.0
Maliwanag po ba? Yan po ang ating sikreto sa ating paghihipon.
45:45.0
So yung 12 months to invest, so 45 months yan
45:49.0
kung pag-ibig MP2 ang ating investment instrument,
45:52.0
27 months lang kapag co-off-share capital ang ating titignan
45:57.0
at 24 months kapag tayo ay may rental property.
46:01.0
Na 12% ang return, so you have to go back to our assumptions later.
46:06.0
So ang key naman talaga dyan ay maganda na meron kang pag-ibig MP2,
46:09.0
meron kang co-off-share, meron kang rental.
46:11.0
So you diversify your investments.
46:15.0
So yan, saan natin yan gagamitin?
46:18.0
Ano yung mga active income natin?
46:20.0
So ito kasi yung sa Miss Universe, catwalk or gig or hosting nila,
46:23.0
yung business, salary from work, at manalo na Miss Universe PH.
46:28.0
Ito po kasi yung slide ko na ginamit ko sa kanila.
46:31.0
So itong mga active income natin ito na ngayon,
46:34.0
iipunin natin siya, tapos yung inipon natin na yan
46:39.0
ay tutubo ng passive income kapag inilagay natin siya
46:43.0
sa investment vehicles tulad ng pag-ibig MP2,
46:46.0
co-off-share capital, rental properties.
46:49.0
At idadiversify natin yan.
46:51.0
And what's the ideal?
46:56.0
The ideal is you have all of these kinds of sources of income,
47:00.0
multiple sources of income po tayo,
47:03.0
yan yung maganda na gagawin natin.
47:08.0
So how much is your monthly passive income?
47:12.0
Ayan na, sulat nyo.
47:13.0
Magkano ba yung kinikita nyo every month sa rent natin?
47:16.0
Ako po ay mayroong limang commercial stalls
47:19.0
and 27 residential apartments dito sa Manila.
47:23.0
O, di ba? Malaki-laki yung passive income yun.
47:25.0
So rent, magkano yun?
47:29.0
And then interest, kada buwan.
47:31.0
Magkano yung kinikita mo?
47:33.0
Dividend, magkano yung kinikita mo?
47:35.0
Capital gains, royalty, and pension.
47:37.0
So itotal mo lahat yan on a monthly basis.
47:40.0
Ngayon, ang next na gawin mo naman ay itotal mo
47:43.0
ang iyong monthly expenses.
47:45.0
Food, clothing, shelter, utilities, transportation,
47:48.0
education, vacation, medication, dining out and clubbing,
47:51.0
gadgets, streaming subscriptions, make-up,
47:53.0
at kung ano-ano pang mga expenses.
47:56.0
I-estimate mo yan.
47:57.0
Ngayon, ang gawin natin, yung ating monthly passive income,
48:00.0
i-divide natin by our monthly expenses.
48:04.0
Magkakaroon ngayon yan ng percentage.
48:07.0
At based sa percentage na makukuha mo,
48:10.0
makikita mo kung ano ang iyong financial life stage.
48:14.0
Kung 0% ka po, ikaw po ay nasa pre-start-up stage
48:19.0
or start-up stage kung ikaw ay,
48:23.0
ang suggested age nan ay less than 21 to 22 years old.
48:29.0
So kung wala ka pang passive income,
48:31.0
uy, pang edad 22 years old yan.
48:33.0
E kung ikaw ay 35 years old na ngayon,
48:36.0
ay nako, late ka na po ang ibig sabihin yan.
48:39.0
Hindi good na 35 ka na and andito ka pa lang.
48:43.0
Guys, nahuhuli na kayo pag gano'n.
48:47.0
Tapos, ang susunod na stage ay ang tinatawag natin
48:50.0
ng financial independence stage.
48:52.0
If our passive income is 1 to 10% of our expenses,
48:56.0
ang suggested age po dyan ay 23 to 25 years old.
49:00.0
Next, sa financial growth stage,
49:02.0
11 to 25%, 26 to 35 years old yan ang suggested age.
49:07.0
And then 26 to 50% ay 36 to 45 years old.
49:12.0
Financial stabilization, kung 51 to 75%
49:16.0
ang passive income mo over expenses,
49:18.0
46 to 55 years old yan ang suggested age.
49:21.0
76% to 99% passive income over expenses,
49:25.0
that is 56 to 65 years old.
49:29.0
Financial freedom, dapat 100% na tayo greater than.
49:33.0
At dapat naman, sana by the age of 65,
49:36.0
ay makuha na natin yan.
49:37.0
But the earlier that we would be able to
49:40.0
get this financial freedom, the better.
49:44.0
Alam nyo po, ako, kami ni Edwin, ang aking diyawa,
49:47.0
31 years old po namin na achieve ang financial freedom.
49:52.0
So hindi na namin inantay yung greater than 65 years old.
49:56.0
Pero ang naging key din po kasi yan ay
49:59.0
pumili kami ng simple lifestyle.
50:02.0
So, ito po yung nakita natin sa research natin.
50:06.0
55% ng mga nasa research natin ay pre-startup stage
50:10.0
at 33.7% ay nasa financial independence stage.
50:14.0
So, hindi talaga maganda ang
50:21.0
financial life stage status nating mga Pilipino.
50:29.0
Monthly passive income over monthly expenses,
50:32.0
that will determine our financial life stage.
50:37.0
So, to see it differently, yung financial life stage natin yan,
50:41.0
nandun sa taas ay what you have.
50:44.0
Your assets that create the passive income.
50:47.0
And yung nasa baba, yung expenses mo.
50:50.0
These are the amount that you spend for your needs and wants.
50:56.0
And what you have, yung assets earning passive income
51:01.0
at yung needs and wants natin, yan yung expenses natin.
51:06.0
Kasi your needs and wants is actually an expression of your lifestyle.
51:10.0
Yan po at may presyo yan sa expenses natin.
51:14.0
So, from this, matatanong natin,
51:17.0
ang tatanong natin, paano ba natin palalakihin yung ating mga earning assets
51:21.0
so that we would be able to afford the lifestyle that we want.
51:25.0
Needs and wants natin, what do I spend for?
51:28.0
Ano ba yung pinagkakagastusan ko?
51:32.0
So, yan yung mga sasagutin natin to be able to reflect
51:36.0
on our financial life stage.
51:40.0
So, yun, ano dito?
51:42.0
What do I spend for?
51:43.0
What will make my life meaningful?
51:45.0
Usually, yolo yan.
51:46.0
You only live once.
51:47.0
Kasi needs and wants, diba?
51:49.0
Gusto ko na ngayon, sana mangyari sya, mag-enjoy ako.
51:51.0
May point din naman yun.
51:52.0
Kasi hindi naman natin alam kung kailan tayo kukunin ni Lord, diba?
51:55.0
Pero, sa isang banda, meron ding yago, diba?
51:59.0
You also grow old.
52:01.0
Kasi kailangan mo rin yung paghandaan, yung ating inaharap.
52:04.0
Gustos mo na lahat ngayon.
52:05.0
Eh, nga nga na tayo bukas, diba?
52:08.0
So, yolo plus yago, actually, yan yung maganda na titignan natin.
52:13.0
We have to balance our yolo and our yago.
52:18.0
At kapag binalance natin yan, ang tawag po ay bolo
52:22.0
or balance of luxuries and obligations.
52:27.0
So, yan po ang sikreto, ha?
52:30.0
Hindi yolo, hindi yago, kundi bolo.
52:33.0
Kasi pinaghalong yolo and yago ang bolo.
52:38.0
Huwag natin kakalimutan na tayo dapat ay maging masaya
52:42.0
at the same time ay pinaghahandaan natin ang ating inaharap.
52:45.0
Kaya lagi natin tatanungin, what makes you happy?
52:50.0
So, ano ba yung features ng ating financial life stages?
52:53.0
It's definitely not about age.
52:56.0
It's about your ability to earn passive income to cover your expenses.
53:02.0
At maaari ka pong mag-regress diyan kung hindi mo siya mapag-iingatan
53:07.0
ang iyong mga assets that earn the passive income.
53:12.0
Ako po si Sir Vince, ang inyong financial guro,
53:15.0
nagsasabing ang pagyaman na pag-aaralan at napagtutulungan.
53:21.0
Kumahaba na daw ang buhay ng tao,
53:23.0
kaya dapat itaas na ang normal retirement age.
53:27.0
Tinanong po natin ang ating mga viewers sa YouTube dito sa tanong na ito.
53:31.0
At ang kanilang kasagutan, ayaw!
53:34.0
Dapat nga, babaan pa eh.
53:37.0
Ang sabi naman ng 44%, ayaw!
53:40.0
Okay na ang normal retirement age na 65 years old.
53:46.0
Agree naman ako dito, 65.
53:48.0
Pero kung tayo po ay kumahaba na ating buhay at namamatay na tayo,
53:52.0
85-90 years old, baka naman kailangan itaas na yan
53:54.0
kasi mamamatay po ang ating fund para sa pension niya.
53:59.0
7% ang nagsabi okay lang basta maayos ang kita.
54:03.0
Totoo, wala namang problema ang pagtatrabaho kung malakas ka pa at maayos ang kita.
54:08.0
And 15%, I want meaningful and productive retirement.
54:12.0
Di ako titigil sa work. Yan po ako.
54:14.0
Kasama ako sa 15%.
54:16.0
Kasi kapag hindi na ako magtatrabaho, parang boring ang buhay.
54:21.0
Pupungangan na lang ako dyan, manonood. Ayaw ko naman ng gano'n.
54:24.0
I want to have something that I do well and that I'm happy to do it.
54:30.0
934 votes po ang nag-participate dito sa ating poll na ito.
54:35.0
Sa ating episode na ito, BSP hikes interest rate to 6.25%.
54:43.0
Ano ba yung BSP interest rate na yan na tinatawag?
54:46.0
Ano ang etekto nito sa ekonomiya?
54:48.0
At ano ang etekto nito sa karaniwang Pilipino?
54:51.0
So kamakailan po kasi nagtaas ng interest rate ang BSP by 25.25%.
54:59.0
O tinatawag nila na 25 basis points.
55:02.0
So ang benchmark interest rate na po natin ay 6.25%.
55:06.0
Which is about the same level in 2007.
55:10.0
So gano'n kataas yung ating interest rate.
55:13.0
Ano ang BSP interest rate?
55:16.0
Ito yung interest rate na binabayad ng Banko Sentral ng Pilipinas
55:20.0
o ng gobyerno sa mga pagkakautang nito.
55:23.0
At paano ba umuutang ang gobyerno?
55:25.0
So kapag naglalagay ng deposito ang mga banko sa Banko Sentral ng Pilipinas
55:30.0
o na umuutang yan, ibig sabihin, ito yung interest na binabayad
55:34.0
ng central bank o ng gobyerno natin doon sa mga banko.
55:38.0
Kasi ang Banko Sentral ay tinatawag na BOB, Bank of Banks.
55:44.0
Kapag bumibili ng mga investors ng treasury bills or bonds sa gobyerno,
55:50.0
ito rin ang interest rate na ibinabayad sa kanila.
55:53.0
So kapag kayo po ay may retail treasury bond o bumibili kayo ng bills or bonds ng gobyerno,
55:58.0
kayo po ay investor niyan.
56:00.0
Nangungutang ang gobyerno sa atin.
56:02.0
At yung interest rate niyan ay nakabase sa benchmark interest rate ng BSP.
56:07.0
So isa itong tinatawag na monetarist policy
56:12.0
in contrast with what we call a fiscal policy.
56:15.0
So anong epekto sa ekonomiya kapag nagtataas ng interest rate ang Banko Sentral ng Pilipinas?
56:20.0
Ito daw ay nakakakontrol ng inflation.
56:23.0
Dahil habang tumataas ang interest rate, napapabagal nito ang demand.
56:30.0
Meron kasi tayong law of supply and demand.
56:35.0
Kapag tumataas ang demand, tumataas din ang presyo.
56:39.0
At kung slow down daw ang demand, narireduce din ang presyo.
56:42.0
Kaya daw nakakontrol ang inflation.
56:44.0
Nagkakaroon ng debt burden dahil tumataas ang cost o ang binabayalan natin na interest sa pagbabayad sa utam.
56:53.0
2021 ay nasa mga 2% lang tayo. Ngayon 6.25% na ang laki nang itinaas.
57:03.0
So high cost of servicing notes.
57:05.0
Currency appreciation.
57:07.0
It can attract foreign investors or OFW remittances.
57:11.0
Foreign exchange rate would be lower also kasi lumalakas ang piso kapag tumataas ang interest rate.
57:19.0
There is also high probability of banks that they will pass on the higher profitability of banks
57:26.0
because they pass on the high interest rate to the borrowers.
57:31.0
Yung mayyaman na naman ang mga mayayaman.
57:34.0
Slower economic growth because it reduces consumer spending and business investment.
57:38.0
Kung mari ako, isa akong negosyante at balak kong mag-expand ng aking negosyo
57:44.0
pero kulang ako sa kapital, mangungutang ako sa banko.
57:47.0
Ngayon, dahil tumataas ang interest rate sa banko, ipagpapaliban ko muna yan.
57:53.0
Dahil nga mataas.
57:54.0
At kapag ipinagpaliban ko ang aking pag-e-expand, it will have an effect on our economy.
58:01.0
So, focus tayo sa inflation control muna.
58:04.0
Ano ang nagiging epekto ng interest rate sa inflation?
58:09.0
Pumalo kasi sa 8.7% noong January at 8.6% nitong February ang inflation natin sa Pilipinas.
58:17.0
Kaya nagtataas ang interest rate ang banko sentral dahil kapag nagtaas ng interest rate daw,
58:25.0
ay bumababa ang demand sa mga products and services.
58:29.0
Noong law of supply and demand.
58:31.0
If demand is high, the price is also high.
58:33.0
If the demand is low, the price is also low.
58:37.0
E kapag nagtaas ng interest rate, kaya nang sinabi ko kanina, ako yung businessman,
58:41.0
ipagpapaliban ko yung pag-utang sa banko para bumili ng equipment at mag-expand ng business ko.
58:48.0
And that will slow down demand.
58:51.0
And if we slow down demand, yung presyo rin daw ay magsuslow down.
58:55.0
Ang ibig sabihin ba nito ay automatic na bababa ang presyo? Hindi.
58:59.0
It will take some time.
59:01.0
And dahil nandyan pa rin, ang inflation naman ay positive pa rin.
59:04.0
Ang ibig sabihin lang ay babagal yung pagtaas ng presyo ng bilihid.
59:09.0
So kung dati ay 8%, 8.7%, mapababa natin to 6%, 4%, at ang ideal kasi yan ay 2%.
59:17.0
So higher interest rate slows down demand and it will help reduce prices.
59:24.0
It will also help stabilize the overall price stability in the economy.
59:29.0
So yan po yung epekto ng pagtaas ng interest rate ng Banko Sentral sa inflation.
59:37.0
Debt burden naman sa gobyerno.
59:39.0
Dahil tumasang interest rate, e di kapag nangutang yung gobyerno sa atin,
59:43.0
mas mataas yung kanilang babayaran.
59:46.0
The cost of debt servicing for government increases.
59:49.0
At kapag yan yung nangyari, e di kakain yan doon sa budget natin,
59:54.0
na budget natin na pwede na sana ng pang-ayuda,
59:58.0
pampagawa ng mga daan at tulay, pang edukasyon, pang universal healthcare,
60:06.0
nababawasan dahil sa pagtaas ng interest rate.
60:09.0
So it can lead to reduce government spending and also reduce the budget
60:13.0
for social services and government budgets.
60:16.0
So magpapatuloy ang mataas na interest rate,
60:22.0
maaaring magtaas pa ng buwis ang gobyerno kasi kailangan itong humanap
60:25.0
ng pambayad doon sa tumaas na interest rate.
60:28.0
So para punan din yung budget nito.
60:31.0
So yan yung epekto ng pagtaas ng interest rate sa gobyerno.
60:34.0
So mayroon ding bad effects sa kanya.
60:36.0
Kaya dapat talaga, may namanage niya ito ng mabuti.
60:41.0
Debt burden sa private sector, mayroon din.
60:44.0
May lalaki kasi ang bayarin sa interest ng mga businesses
60:48.0
sa kanilang utang sa mga bangko.
60:50.0
At kapag lalaki yung interest, katulad ko,
60:53.0
meron akong plano na magtayo ng additional five branches this year
60:58.0
at manghihiram ako sa bangko to fund that.
61:00.0
Pero kung ang interest rate ay naging 8% na as against 4% before,
61:06.0
instead na five branches ay three branches na lang muna.
61:10.0
Ipinagpapaliban ng mga businesses yung kanilang plano
61:13.0
na palaguin ang negosyo nila dahil sa paglaki ng interest.
61:17.0
So in the long run, maaari itong magdulot ng slowdown
61:21.0
sa employment natin dahil bumababa ang business growth.
61:26.0
Currency appreciation.
61:27.0
So lower exchange rate naman ang epekto nito sa mga OFW remittances.
61:35.0
Ang marami sa atin, mga may kapamilya na tatrabaho abroad
61:39.0
at pinapadalhan nila tayo.
61:41.0
Kapag lumalakas ang piso, yung naipapalit natin na dolyar,
61:45.0
dirhams o kaya mga riyals na yan,
61:48.0
pagpinalit natin, mas kakaunting piso yung makukuha natin
61:51.0
kasi malakas nga yung piso.
61:53.0
And that's one of the effects of a higher interest rate.
61:57.0
Lower economic growth kasi 15% of our gross domestic product
62:02.0
is powered by our OFW remittances.
62:06.0
Kapag masyadong mataas ang piso,
62:10.0
ay kakaunting yung magkoconvert na pera into pesos
62:14.0
at kakaunting ngayon yung magagamit ng mga nandito sa Pilipinas
62:17.0
na pambili for consumption which fuels our economy.
62:22.0
Yung currency appreciation, theoretically, it can also attract foreign investors.
62:29.0
Pero ang nangyayari kasi dito sa Pilipinas
62:32.0
ay yung mga foreign investors na na-attract natin
62:34.0
ay hindi yung mga nag-i-invest para magtayo ng businesses dito
62:38.0
kundi yung mga nag-i-invest sa stock market,
62:40.0
ang tawag natin dyan ay hot money.
62:43.0
So mostly non-productive siya sa totoo lang
62:45.0
kasi it doesn't create employment.
62:48.0
So it can potentially increase employment,
62:51.0
yung pagtaas ng interest rate,
62:52.0
if foreign investment build their businesses here
62:55.0
pero problemado naman kasi ang ating ease of doing business
62:59.0
kaya hindi sila nagtatayo ng business dito.
63:01.0
So yun dapat ang i-address, hindi yung pagtaas ng interest rate.
63:05.0
Tapos ito, higher bank profitability dahil nga
63:08.0
pag tumataas ang kita, dahil tumataas ang kita nila,
63:12.0
dahil tumataas ang interest na ipinapataw sa loans
63:15.0
sa mga umuutang sa bangko, sa mga borrowers.
63:18.0
Kasi parang kung bibigyan kita ng 6% na interest rate,
63:24.0
kikitain ko din yan sa gobyerno na 6%,
63:27.0
yung 6.25% ang interest rate na kukuhanin ko sa kanya.
63:31.0
At sigurado pa ako na mababayaran ako ng gobyerno.
63:34.0
E ikaw, na negosyante o maliit na depositor,
63:39.0
Hindi ako sure eh kung kailan mo mababayaran mo ako.
63:41.0
Kaya mas mataas yung interest rate na ipinapataw sa'yo.
63:45.0
At nahihirapan ka ang nakikinabang yung bangko.
63:50.0
Lumalaki pa lalo ang spread ng kinikita ng mga bangko.
63:55.0
Dahil hindi naman sila nagtataas ng savings rate nila sa mga depositors.
63:59.0
Mabilis yung pagtaas ng interest rate sa loans pero yung savings deposit
64:03.0
interest rate ay hindi naman po halos gumagalaw.
64:06.0
So isa sa mga gastos nila yan.
64:08.0
Ibig sabihin, lumalaki yung spread nila which means lumalaki ang kanilang kita.
64:13.0
Mas mataas ang kita nila kapag sila ay nagdeposito sa BSP.
64:18.0
Kaya instead na ipautang sa'yo, dun nalang safer pa.
64:21.0
Kasi mas malaki ang kita kapag bumili ng treasury bonds.
64:26.0
There's also banking risk.
64:28.0
Maaring tumaas ang non-performing loans ng mga bangko
64:31.0
dahil hindi makapagbayad ang borrowers sa taas ng interest rate.
64:35.0
Kaya simple lang ang solusyon dyan.
64:37.0
Huwag nang taasan ang interest rate sa borrowers para hindi mahirapan sa pagbabayad.
64:42.0
Kontrolado naman ng mga bangko ito.
64:45.0
At hindi naman sila nagtaas ng interest rate sa kanilang mga savings.
64:49.0
So sa treasury bonds, yun na lang sila bumawi.
64:54.0
Huwag na yung sa pagtaas ng interest sa mga negosyante.
64:59.0
So ang nagiging resulta talaga ng pagtaas ng interest rate
65:03.0
ng Banko Sentral ng Pilipinas ay slower economic growth
65:07.0
dahil tumataas ang bayad sa utang ng mga businesses at households
65:11.0
dahil sa pagtaas ng interest.
65:13.0
Dahil dyan, tumatamlay ang mga negosyo na maaaring magdulot ng unemployment.
65:17.0
Kaya sa pagtaas ng ito ng interest rate, dehado ang karaniwang Pilipino
65:22.0
at liyamado ang mga yayaman, lalong-lalo na ang mga ultra-rich and tycoons
65:27.0
kasi sila naman po yung nagmamay-ari ng mga bangko na in-explain natin kanina.
65:32.0
Ultra-rich ang nakikinabang na nanalo ang mga mayayaman
65:36.0
yung dapat budget sa social services na budget ng gobyerno
65:41.0
na babawasan at ipinababayad yan sa interest na ang kumikita ay ang mga malalaking bangko
65:46.0
at sino ang nagmamay-ari ng mga malalaking bangko?
65:49.0
Ultra-rich at mga tycoons.
65:51.0
Hindi naman tumataas ang interest on savings pero tumataas ang interest rate on loans.
65:56.0
Mga tycoons na may-ari ng bangko ang yumayaman.
66:00.0
Lumalaki ang kita ng mga bangko dahil sa pagtaas ng interest rate.
66:04.0
Mga tycoons na naman ang lamang.
66:06.0
Pagtaas ng boost ng gobyerno dahil kulang ang budget
66:10.0
dahil ipinababayad sa interest na ang kumikita ay ang mga malalaking investors.
66:15.0
Eventually pwedeng mangyari yan.
66:17.0
Foreign investors ang nananalo dahil sa dinatawag na hot money.
66:21.0
Kung prolonged ang high interest rate environment,
66:25.0
karaniwang tao po talaga ang dehado.
66:28.0
Dahil babagal ang business expansion na maaaring magpataas pa sa ating unemployment,
66:33.0
liliit ang kita kahit bumagal ang inflation, kapinanggot pa rin naman ang pambilin mo.
66:39.0
So wala din, tatamlay ang ating ekonomiya.
66:42.0
So what could be done?
66:44.0
Siguro tinglan natin, irithink natin how we see our macroeconomic indicators.
66:50.0
Naka-focus kasi ang tuon sa ultra-rich yung mga macroeconomic indicators natin.
66:56.0
Gawin itong representatives sa 99% ng Pilipino, hindi lang yung 1%.
67:01.0
And what do I mean by this?
67:02.0
Kapag nagsasabi tayo ng mga inflation natin, 8.7%, 8.6%.
67:07.0
Pero kapag tinignan mo yung inflation talaga sa karaniwang Pilipino,
67:11.0
yung pagtaas ng pagkain, pagtaas ng transportasyon, napakataas nyan.
67:16.0
Nasa 15%, 20%, 25%.
67:19.0
Yan po sana ang tunay na pagtuunan na macroeconomic indicator.
67:24.0
Kasi kung yun yung makikita natin, yun yung tutuunan para mapababa yung inflation dyan.
67:32.0
At kapag napababa dyan ang food inflation, for example, maraming mga Pilipino
67:37.0
ang makikinabang, hindi lang ang mga mayayaman.
67:40.0
Halimbawa sa inflation, sabi ko nga, focus tayo sa food inflation na tumahas
67:44.0
ng average ng 15% to 20% depending on the region last year
67:48.0
versus 6% na headline inflation.
67:51.0
Mas magkakaroon ng informed government policies and actions to benefit most Filipinos
67:56.0
kung mag-focus tayo doon sa inflation na tumatama sa karaniwang Pilipino.
68:03.0
Ano pa? Let the private sector lead infrastructure development.
68:07.0
Ang social services ang i-focus ng gobyerno kaysa sa infra.
68:11.0
Mas makikinabang ang top 1% kasi kaysa sa 99% of Filipinos kung infra ang focus.
68:17.0
Dapat social services.
68:19.0
Halimbawa, lakihan natin ang budget para tuluyang maipatupad ang universal healthcare law
68:25.0
para talagang dekalidad, mabilis at walang bayad kapag tayo ay nagkasakit.
68:30.0
Kasi ang talagang source ng kahirapan kadalasan ay ang pangungutang dahil sa pagkakasakit.
68:36.0
Peacebuilding hindi aramas. Bawasan natin yung ating budget sa defense,
68:41.0
intelligence fund at ilipat ito sa education at disaster mitigation and risk reduction.
68:47.0
Ano pa? Palawigin ang four Ps. Support local consumption and nano enterprises.
68:52.0
Hindi ang mga tycoons. Ayusin ang red tape sa pagmenegosyo
68:56.0
para maka-attract tayo ng mga foreign direct investments.
69:00.0
Lalo na sa mga nano enterprises para rin mabawasan ang kahirapan nila sa mga red tape na yan.
69:06.0
At yung mga foreign investors natin, hindi sila nakafocus sa hot money
69:10.0
kundi sa job creation through foreign direct investments.
69:14.0
So marami pang puwedeng gawin na mas efektibo para talagang gumanda ang buhay ng karaniwang Pilipino
69:22.0
kaysa sa pagtataas ng interest rates. Yan lang naman po ay opinion ko.
69:27.0
Ako po ang inyong financial guro, si Sir Vince, nagsasabing ang pagyaman na pag-aaralan at napagtutulungan.
