Hindi Posible Ang Nadiskubre Nila sa Antartika.
01:22.0
Kakaiba ang klima sa Antarctica kung ikukumpara ito sa ibang bansa, lalo na sa bansang Pilipinas.
01:32.5
Tinawag itong Antarctica na nangangahulugang sa kabila ng Arctic.
01:38.0
Ang Arctic ay nasa North Pole sa pinakaitaas.
01:42.0
Kaya ang Antarctica ay yung nasa kabila, sa pinakaibaba, mas malamig at mas mayelo.
01:49.0
Kung iisipin, nagiging yelo ang tubig kapag bumaba ang temperatura nito sa mga 0 degrees Celsius.
01:56.0
Pero sa Antarctica, umaabot na mga minus 30 degrees ang temperatura pagsabit ng winter.
02:02.0
Sa mga matataas na lugar, minsan ay bumaba ba hanggang minus 60.
02:07.0
Kung ipaghahambing ang dalawa, ang pinakamalamig na naitala sa Benguet ay mga 4 to 6 degrees lamang.
02:14.0
Lamig na hindi pa rin natin nakakasanayan.
02:17.0
Kaya naman ilan lamang ang naglalaging hayop sa kontinente at bihira din tubuan ng mga halaman at puno.
02:24.0
Ang sabi sa British Antarctic Survey na wala raw puno o malilit na halaman ang maaaring tumubo sa Antarctica.
02:32.0
Pero, dalawang klase lang ng bulaklakin ang makikita sa mga isla ng Orkney at Shetland na parehong nasa dulong itaas ng lugar, hindi sa mismo kontinente.
02:42.0
Ito ay isa sa mga dahilan kung bakit kakaunti lang ang mga hayop doon at kakaunti lang ang mga tao.
02:49.0
Batay sa World Population Review, humigit kumulang ng 4,000 katawang nakalagi sa Antarctica.
02:56.0
Karamihan ay mga sayyantipiko na nagsusuri lang sa lugar bilang na wala pa sa kalingkingan ng mga nasa Pilipinas.
03:04.0
Kung ikukumpara, makikita sa mapa na halos isang daang Pilipinas ang pwedeng magkasya sa malamig na kontinente.
03:12.0
Masyadong malakas ang hangin doon na umaabot sa 320 km per hour kasing lakas ng bagyong Yolanda.
03:21.0
Manchakin mo, naguguho ang mga bahay sa ganyang kalakas na ihip ng hangin pero sa Antarctica, iyan ay mararanasan halos magdamagan.
03:30.0
Ito ang dahilan kung bakit mas malamig doon kumpara sa North Pole.
03:34.0
Sobrang kapal din ang yelo na kung matutunaw lahat ay babaha sa buong mundo.
03:40.0
Kapag bibisita ang isa sa kontinente, masisira ang circadian rhythm nito sapagkat walang oras na ginagamit doon.
03:47.0
Hindi ito kabilang sa anumang timezone sa kahit anong bansa.
03:51.0
Sa madaling sabi, may kanya-kanyang oras ang mga dumadayo doon.
03:56.0
Isa pa sa nakamamahang kalagayan sa mayelong lugar ay ang pagbabago sa mga panahon.
04:02.0
Ang sabi sa Cool Antarctica na bago matapos ang buwan ng Desyembre,
04:07.0
sasapit ang panahon ng mid-summer kung saan mayroong parte ng kontinente na hindi bumababa ang araw sa loob ng 6 na buwan.
04:15.0
At mayroon ding panahon na tumatagal ng 6 na buwan ang isang gabi.
04:20.0
Ilan lamang ito sa mga kakaibang kalagayan na mararamdaman sa South Pole, sitwasyon na hindi nakaanyaya sa buhay ng hayop, mga halaman at puno.
04:31.0
Subalit mabubulabog ang ayong pagkatao kung sasabihin sa iyo na ang mabangis na panahon sa mayelong Antarctica ay isang pagbabago lang na naranasan ng lugar.
04:42.0
Ibig sabihin, hindi ito ganito dati.
04:46.0
Natagpuan ang mga dalubhasa sa ilalim ng napakakapal na yelo ang isang tagpo na gigiba sa kanilang paniniwala.
04:54.0
Nang mayelong kontinente ay dating isang kagubatan.
05:00.0
Mula pa noong una, ang Antarctica ay sentro ng maraming pagsusuri hinggil sa klima at sinaunang panahon.
05:07.0
Nakabaon sa malalim na permafrost ang mga bakas ng sinaunang sitwasyon na ginagamit ng agham sa larangan ng climatology ang pag-aaral sa klima,
05:17.0
sa aeronomy o ang pag-aaral sa ating atmosphere, geomorphology ang pag-aaral sa lupa,
05:24.0
geospatial science o ang pag-aaral sa mga proseso ng ating mundo at marami pang iba.
05:31.0
Kaya hindi inaasahan ang mga dalubhasa ang kanilang natuklasan.
05:35.0
Sa makatawid, sino nga naman ang mag-iisip ng lugar na walang maaaring mabuhay dahil sa sobrang lamig?
05:42.0
Noon palay, puno ng mga hayop at halaman.
05:47.0
Ano ang Natuklasan sa Antarctica?
06:08.0
Mula pa noong una,
06:17.0
ang paglalakbay upang marating ang mayelong kontinente ay isang tagumpay para sa mga explorers.
06:23.0
Isa ito sa parte ng daigdig na noo'y hindi marating.
06:27.0
Si James Cook ang unang nakalapit sa lugar noong mga 1700s,
06:31.0
pero mga Russians ang unang nakakita sa mga higanting yelo noong taong 1820.
06:37.0
Pagsapit ng 1833 ay noong unang nakita ng mga naglalakbay ang mga kakaibang bato.
06:43.0
Ang nakita nila ay hindi lubos ang makinis, may mga guhit at may mga bakas sa iisang direksyon.
06:50.0
Ganon pa man, ang kanilang natuklasan ay hindi gaano pinagtuunan ang pansin
06:55.0
dahil inakala ng mga scientifico na talagang bato lamang ang kanilang napuna.
07:00.0
Pero makalipas ang maraming taon, pagsapit ng 1900s sa patuloy na paglalakbay ng mga scientifico,
07:07.0
unti-unting na pag-aralan ang mga inakalang bato.
07:11.0
Kamakailan lang, ito ay sinuri ng maigi.
07:14.0
Napatunayan ng mga eksperto na hindi ito mga bato,
07:18.0
subalit mga fossils o mga tumigas na labi, labi ng mga halaman.
07:25.0
Natagpuan din sa kaliwang bahagi ng kontinente ang natabunan ng lupa na nagtataas ang troso.
07:31.0
Yung iba ay may taas na pitong metro, pati mga ugat nito at mga tumigas na daon.
07:37.0
Ayon sa balita ng Oceanwide Expeditions na napatunayan ng makabagong agham na ang Antarctica ay dating isang malagong kagubatan.
07:47.0
Ang klima noon ay hindi katulad ngayon, dating medyo mainit kaya malago ang buhay.
07:52.0
Ayon din sa ulat na ang nahukay ng mga sinaunang puno ay mula pa noong isanaraang milyong taon ang nakalilipas.
08:00.0
Inulat din ito sa National Geographic na ang Antarctica ay dating nabalot sa makapal na kagubatan.
08:07.0
Subalit nagkaroon ng mga pagbabago dala ng klima,
08:11.0
mga animnapong milyong taon na ang nakararaan noong ang kontinente ay nagsimulang maging yelo.
08:17.0
Hindi lamang Antarctica ang naapektohan ng pagbabago sa panahon, pati ang buong mundo.
08:23.0
Marami ay nagsasabi na kung may puno at mayroong halaman, walang duda, na marami ding mga hayop doon.
08:30.0
Biruin mo, isang malagong kagubatan na puno ng iba't ibang klase ng hayop ang dati ay nakatira sa ngayon ay nagyayelong kontinente.
08:39.0
Sinabi sa Life Science na ang kontinente ay dating bahagi ng isang supercontinent na tinawag na Gondwana.
08:47.0
Natagpuan sa ilalim ng natuyong lava, ang kagubatan na marahil ay nabuhay noon halos tatlong milyong taon na ang nakararaan.
08:55.0
Ito ay tinuturing na isa sa mga nakamamanghang tagpo ng syensya.
09:00.0
Sa kasalukuyan, patuloy ang pag-aaral ng mga eksperto.
09:04.0
Gamit ang mga datos na nakulekta sa maraming taon, pinag-aaralan ng mga neto ang mga pangyayaring naganap noong nakalipas.
09:11.0
Mga kaganapan na hindi natin nais mangyari sa daigdig, kasama na ang pagbabago sa klima.
09:18.0
Kung pag-iisipan, ang pagbabago noon ay nakaapekto sa mga hayop at halaman.
09:23.0
Kaya walang duda, kung magaganap uli, ay siguradong makakapekto ngayon sa buhay ng tao.
09:30.0
Marahil sa hinaharap, mas marami pang nakamamanghang madidiskubriyang agham sa nagyayelong kontinente.
09:37.0
Mga kakaibang tagpo nakikiliti sa isip ng mamamayang Pilipino.
09:41.0
Mga mahuhukay na pupukaw sa kuryosidad ng tao.
09:46.0
Anong araal lang mapupulot dito?
09:50.0
Ang pagsusuri sa Antartika gamit ang agham sa tulong ng makabagong teknolohya ay isang tagumpay para sa syensya.
09:58.0
Mga dalubhasa na gumugol ng mahabang panahon para sa kanilang datos.
10:03.0
Subalit ang tunay na tagumpay sa isang larangan, sa aghaman nito o sa anong relisyon, ay makakamit lamang.
10:10.0
Kung ang kaalaman ay may iba bahaging karunungan sa lahat para sa ikabubuti ng buong sanlibutan.
10:18.0
Buksan mo ang iyong isip at hayaang lumalim pa ng lubusan ng iyong pangunawa sa mga kasaysayang kapupulutan.
10:27.0
Nang maraming aral, tandaan, patutuhanan ng susig sa tunay na kalayaan.
11:57.0
THANKS FOR WATCHING!
