Close
 


Vince Rapisura 2414: China-Taiwan a black swan event?
Hide Subtitles
Click any subtitle word to view Tagalog.com dictionary results.
Computer Shortcuts: Left / Right arrows to jump 2 seconds back or forward. +Enter or Space to toggle Play/Pause button. Full Screen Mode
#UsapangPera: Mga Tips sa Pagyaman with Sir Vince tackles money issues such as savings, loans, budgeting, and investing among others. Visit Sir VInce's website: www.vincerapisura.com. How to join SEDPI Coop: 1. Join SEDPI Foundation at bit.ly/SEDPIOnlineSRI by clicking “Register” and filling out the form 2. Take the online Pre-Membership Education Seminar (PMES) at bit.ly/SEDPICoopPMES 3. Pay membership fee and initial share capital Simulan ang pagiinvest the socially responsible way sa: bit.ly/SEDPIOnlineSRI Pag-IBIG MP2: * Watch the play list: https://www.youtube.com/playlist?list... SSS Retirement: Watch the playlist https://www.youtube.com/playlist?list... How to invest 100K: https://youtu.be/dxHRZn7uP-4 Celebrity guests include venus Raj (Season 1); Nicole Cordovez and Sinon Loresca (Season 2); Atom Araullo (Season 3) and Porky (Season 4). Smart Parenting Board of Expert
Vince Rapisura
  Mute  
Run time: 25:08
Has AI Subtitles



Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )
00:00.0
So dito tayo sa China-Taiwan War. Are we headed for another Black Swan event?
00:06.0
So dito pag-usapan natin ano ba ang Black Swan event, ano ang efekto ng China-Taiwan War on the world affairs
00:13.8
at ang importance ng Taiwan sa buong mundo at sa Pilipinas.
00:18.0
Ano ba yung nangyayari ngayon at ano dapat yung gagawin?
00:21.6
Alam nyo, pinag-uusapan natin ito kasi maugong na maugong ngayon ang mga nangyayari sa kapaligiran natin.
00:26.8
Plus, bukas po ng madaling araw ay palipad ako ng Taiwan.
00:32.6
Kaya medyo may takot at kaba akong nararamdaman.
00:35.8
Baka yung mga misal-misal na ganyan tumama sa aeroplano namin.
00:39.8
Ako, alam nyo na ha.
00:41.4
Pagdasal nyo na hindi yun mangyari.
00:44.4
Huwag naman siya.
00:45.2
Ayan. Okay. Sige.
00:47.4
So dito kasi sa China-Taiwan War Black Swan event.
00:50.8
Ito nga yung sabi ng Alan Greenspan.
00:54.0
Ano yung sabi ng Alan Greenspan, Sir Ed?
00:56.2
A war between China and Taiwan is the economic Black Swan.
01:00.0
Investors should be most worried about.
01:03.0
Yan yung sabi ng ex-Fed Chair Alan Greenspan.
01:07.0
Ayan. Okay.
01:08.2
Mabigat na warning ha?
01:09.6
True. Mabigat na warning.
01:10.8
So unahin na natin ano nga ba ang Black Swan event.
01:15.2
So ang Black Swan event, ito po ay ang mga events that are highly unlikely and unpredictable.
01:23.2
Talagang parang hindi mo iisipin na mangyayari at hindi mo mahuhulaan.
01:29.2
Ma-project.
01:30.2
Hindi mo ma-project na usually sa normal na day-to-day operations mo,
01:36.2
hindi mo ito ini-include sa iyong paghahanda.
01:39.2
Kasi nga highly unlikely siya.
01:43.2
And it is not expected to happen and it often is outside normal expectations.
01:49.2
Talagang kumisan, parang lalo tayo sir Vince, alam mo yan,
01:52.2
nagpo-project tayo ng mga mangyayari sa next 3 years, 5 years, 10 years,
01:56.2
lalo tayo pag nag-e-establish your plan.
01:58.2
Ito mga Black Swan events, usually wala ito sa radar natin.
02:01.2
True. Actually, bordering siya sa killer assumptions.
02:05.2
Killer assumptions.
02:07.2
Kasi kapag ikaw din naman, gumagawa ka ng business plan at nagpo-project ka,
02:12.2
hindi mo naman kailangang ilagay lahat ng mga events na puwedeng mangyayari.
02:17.2
Otherwise, magiging doomsday ang iyong plan, di ba?
02:21.2
Usually, ito yung tinitili natin yung mga most likely,
02:24.2
parang yung paghandaan talaga natin.
02:26.2
Patuloy yung mga Black Swan events naman, malamang hindi mangyayari.
02:30.2
True. So ano nga ba yung mga, sa tingin mo, na examples?
02:33.2
Ako, ang pinaka-karamdaan ko dito, especially sa worldwide,
02:36.2
ah, the 9-11 event.
02:38.2
That, yung unang-unang mga events.
02:40.2
True. Nasa Japan ako niyan.
02:43.2
Sorry, may sigit ko lang, di ba?
02:46.2
Ako, nasa, ano ako niyan?
02:48.2
Nasa Armed Forces of the Philippines.
02:50.2
Nagka-travel na kasi ako doon eh, sa EFB.
02:52.2
Uy, baka isipin nila lalaki ka.
02:53.2
Hindi, hindi.
02:55.2
Civilian researcher ako.
02:57.2
Baka sabihin nila, hoy, general ng jowa ni Sir Vince.
03:00.2
Wish ko lang, di ba?
03:01.2
Fire ko ako na.
03:03.2
Ayan, okay.
03:04.2
So, ang mga examples ko nito, ang mga sumusunod.
03:06.2
Yan, ang pinaka-reset ay invasion ng Ukraine.
03:09.2
A invasion ng Russia sa Ukraine.
03:12.2
Yes.
03:13.2
Parang may mga pakiramdam na tayo, pero itutuloy ba niya talaga?
03:17.2
Bigla na lang niyang tinuloy, di ba?
03:19.2
Of course, COVID-19 pandemic ng 2020.
03:22.2
No one could have predicted, no? Yung exact time.
03:24.2
Correct.
03:25.2
Kailan ba yung last na, ano natin, na pandemic?
03:28.2
I think.
03:29.2
Ako, ang pag...
03:30.2
Ah, wait. Nagkaroon ng SARS, di ba?
03:32.2
Pero hindi itong umabot ng pandemic lang.
03:35.2
Tama ba?
03:36.2
Pero actually, ang ongoing pandemic pa rin ngayon,
03:39.2
aside from COVID-19, ay ang HIV.
03:42.2
Di ba?
03:43.2
Pandemic siya.
03:44.2
Pero hindi siya kasing bilis.
03:46.2
Pero yung, katulad nung itong pandemic na narasa natin,
03:50.2
yung Spanish flu.
03:52.2
Mga 1918.
03:53.2
At least for COVID-19 and Spanish flu,
03:57.2
talagang grabe yung mass talaga.
03:59.2
Even sa hininga, pwede magpasa.
04:02.2
So, ito parang 100 years after, bago na ulit,
04:05.2
kaya Black Swan event.
04:07.2
Okay?
04:08.2
Yung Indian Ocean Tsunami din ng 2004.
04:10.2
Ah, oo nga.
04:11.2
Di ba?
04:12.2
I wouldn't have expected na magkakaroon yun.
04:14.2
Christmas Day yan, naalala.
04:16.2
Yan, sabi nila.
04:17.2
9-11, terrorist attacks.
04:19.2
Yung collapse ng Soviet Union din noong 1991.
04:22.2
Maski sila actually, yung mga official ng mga nasa USSR,
04:26.2
nagulat sila.
04:27.2
Totoo ba ito?
04:28.2
Gigibain na natin ng Berlin Wall?
04:30.2
Ganyan, yan no?
04:31.2
So, yan yung mga examples.
04:33.2
So, usually, itong mga Black Swan events,
04:35.2
it affects a whole country or the whole world.
04:38.2
Ganon siya kalaki na event.
04:40.2
Kaya Black Swan.
04:41.2
Kasi, nakakita ka na ba ng Black Swan?
04:43.2
Typically negative, di ba?
04:44.2
Kasi kaya nga Black Swan.
04:46.2
Kaya siya Black Swan din.
04:48.2
Kasi ako, wala pa akong nakita ng Black Swan.
04:50.2
At mayroon bang species na itim talaga yung Black Swan?
04:53.2
Kaya ganon yung tingin sa kanya, or term sa kanya.
04:56.2
So, ano ba itong epekto kasi kapag nagkaroon
05:01.2
ng paglusob ang China sa Taiwan sa world affairs?
05:06.2
Pero ipaliwanan mo nga muna, Sir Ed.
05:08.2
Ano ba yung kaguluhan ito ng China at Taiwan?
05:11.2
Actually, Sir, sa pagkakaitin ko,
05:14.2
ito ay about kung sino ba talaga,
05:19.2
at autonomy yan, di ba, ng Taiwan.
05:22.2
Kung siya ba ay autonomous,
05:24.2
o siya ba ay parte ng China.
05:27.2
Yan, ang tagal na niya, Sir.
05:29.2
Actually, nagkiklaim sila kung sino ba ang totoong China.
05:34.2
Kasi nung nag-civil war sila,
05:38.2
yung nanalo ay nandun sa mainland China.
05:42.2
At yung natalo, si Chiang Kai-shek yan,
05:45.2
yung kumintang nila, nagpunta sa Taiwan.
05:49.2
So, ang sinasabing ng Taiwan ay,
05:51.2
hindi, kami talaga ang totoo.
05:53.2
Kami ang totoong China.
05:55.2
At kayo, dapat sumunod kayo sa amin.
05:58.2
Pero,
06:00.2
Sorry na,
06:01.2
at pati sa pangalan, di ba,
06:03.2
yung Taiwan, although worldwide kilala siya na Taiwan,
06:07.2
but actually, kinikilala rin siya bilang Chinese Taipei.
06:11.2
True.
06:12.2
At ang ano natin diyan,
06:14.2
yung sa China at saka sa Taiwan talaga,
06:17.2
parang ang treatment ng China sa Taiwan,
06:20.2
province niya yung Taiwan.
06:23.2
Eh, ayaw pumayag ng Taiwan.
06:27.2
So, yun yung kaguluhang na gaganap.
06:29.2
So, ano yung mangyayari?
06:31.2
So, ang sabi, magkakaroon nga ng nightmare scenario
06:34.2
to the global economy.
06:36.2
And they're saying that this might be worse
06:38.2
than the COVID-19 pandemic, ha?
06:41.2
Kasi, China ba naman?
06:43.2
Siyempre kung, kasi ang China,
06:46.2
ang protector ng Taiwan ay ang US, di ba?
06:50.2
So, kung lulusubin ng China ang Taiwan,
06:54.2
mag-aaway ang US at saka ang China.
06:58.2
Superpowers.
06:59.2
Gosh, guys.
07:00.2
Sila ang number one and number two na
07:04.2
biggest economies in the world.
07:06.2
At yung ekonomiya nila,
07:08.2
parang it consists of about 70% yata,
07:11.2
or 60% of the total world trade, di ba?
07:14.2
So, talagang yun yung chika nila.
07:16.2
So, it could trigger a global economic crisis.
07:19.2
And, yung importance din kasi ng Taiwan,
07:21.2
isa itong important na supplier
07:23.2
ng global semiconductor trade, di ba?
07:26.2
Alam mo ba kung saan ginagamit
07:27.2
ang mga semiconductors?
07:28.2
Sa mga equipment.
07:30.2
Ayan, di ba?
07:31.2
Sa mga cellphone po natin.
07:33.2
Actually, inisip natin yung refrigerator, no?
07:36.2
Inisip natin walang semiconductor yan.
07:38.2
Actually, maraming semiconductors yan.
07:40.2
Maraming chips na ginagamit.
07:42.2
Maski ang mga rice cookers daw, ganyan.
07:45.2
Mga appliances.
07:47.2
Yes.
07:48.2
So, bahagi siya doon.
07:50.2
Bahagi siya doon.
07:51.2
So, madi-disrupt talaga yung ating world economy niya.
07:55.2
At si Chinese President Xi,
07:58.2
ay tinighten niya yung kanyang grip to power.
08:01.2
Parang ano na siya eh,
08:02.2
forever na siyang magiging president
08:04.2
at kakarenew siya na maging third term, no?
08:07.2
Sa, na maging presidente ng China.
08:11.2
Okay.
08:12.2
True.
08:13.2
Sabi nila, power corrupts.
08:16.2
Power corrupts absolutely.
08:19.2
Di ba?
08:20.2
Ayan. Sige.
08:22.2
So, yan.
08:23.2
Ano yung importance ng Taiwan?
08:26.2
Okay?
08:27.2
So, yung Taiwan, sabi nga natin,
08:28.2
major player siya in global semiconductor trade.
08:31.2
At yung dinggasing geographical location ng Taiwan,
08:35.2
a large part of the world trade nagpo-flow diyan.
08:39.2
Kaya nga, yung ano, di ba?
08:41.2
Yung ating Spratlys at saka yung West Philippine Sea,
08:43.2
napaka-controversial niya.
08:45.2
Dahil...
08:46.2
It's a trade.
08:47.2
I think, sa pagkakaalam ko ha,
08:49.2
parang 30 to 40 percent of global trade,
08:51.2
yung nagpo-flow diyan.
08:53.2
Gustong ikontrol ng China, di ba?
08:56.2
Tapos yung Taiwan naman,
08:58.2
so, gugulo ba?
08:59.2
Gusto na nga itong sakupin.
09:00.2
Tapos gusto rin ko sakupin yung Taiwan.
09:03.2
Magugulo talaga yung ganyan yung nangyayari.
09:05.2
And, syempre yan.
09:07.2
So close to us.
09:09.2
Di ba yung mga chika nga?
09:11.2
Ang chika nga ay pag nasa ano ka daw,
09:13.2
nasa isang parte ka ng batanes,
09:16.2
ay maririnig mo daw yung tilaok ng bahagi sa Taiwan.
09:20.2
At may ganyan silang chika, ma'am.
09:22.2
Well, I think that's an exaggeration,
09:24.2
just to point out na ganyan kalapit
09:27.2
ang Taiwan sa Pilipinas.
09:30.2
At ilan ba ang OFW sa Taiwan?
09:32.2
Sir, yun is about 150,000 na mga Pilipino po
09:37.2
nagkatabago ngayon sa Taiwan.
09:38.2
So, malaki yan.
09:39.2
So, may epekto yan talaga sa atin.
09:42.2
So, ano ba yung nangyayari ngayon?
09:46.2
So, ano ba yung nangyayari ngayon?
09:48.2
Nagsimulate ngayon ng invasion ang China sa Taiwan.
09:52.2
Ako dati mga drills drills lang.
09:54.2
Ngayon, alam mo, nagpalabas pa talaga sila ng video.
09:58.2
Tapos may balikatan exercises din
10:00.2
na response ng US dun sa drills na yun
10:04.2
na ginawa ng China.
10:06.2
At eto na ngayon,
10:07.2
naglabas sila ng video mismo
10:10.2
na kung papaano magsistrike ng mga missiles
10:14.2
ang China sa Taiwan.
10:17.2
Mayroong galing sa mainland,
10:18.2
mayroong galing sa dagat,
10:20.2
mayroong galing sa impabawid.
10:22.2
Talagang pinagahan.
10:23.2
Nakakaloko siya.
10:24.2
Nakakatawa, diba?
10:27.2
At ito ay nagmula dahil
10:30.2
bumisita yung Taiwan president sa US
10:34.2
at nakipagkita siya sa house speaker.
10:36.2
Sino ang house speaker natin ngayon?
10:38.2
Ay, Romualdez.
10:39.2
Ah, si Romualdez.
10:40.2
So, yun. Parang yun yung binisita niya.
10:43.2
At ano yung maging implication nito
10:45.2
kapag gumisita yung Taiwan president
10:47.2
dun sa house speaker ng US?
10:49.2
Kasi sir Vince, kapag may diplomatic visits na ganyan,
10:53.2
ang sinisignify niya ay pagtutulungan
10:55.2
ng dalawang bansa na yun.
10:57.2
So, according to China,
10:59.2
yun daw pagpunta na yun
11:01.2
at pagkipagkita ng Taiwan president
11:04.2
ay pagtulong na sa kanya just in case.
11:07.2
Oh my God.
11:08.2
Magli-separatist na ang Taiwan.
11:11.2
So, parang sinisuportahan niya
11:13.2
yung pagiging independent ng Taiwan.
11:15.2
Yun yung sinisignify daw.
11:17.2
Sabi ng China.
11:19.2
Kahit nakipaguting lang naman.
11:21.2
Kahit hindi alam yung pinag-isa.
11:23.2
Pero ang labo din talaga
11:25.2
kasi ang sabi nga, di ba?
11:27.2
Ang sabi ng US, oye, tutulungan kita
11:29.2
kung sasakupin kita ng China.
11:30.2
Pero, ang sinasabi niya ay
11:32.2
kung hindi kita nire-recognize na bansa,
11:34.2
China ka pa rin.
11:36.2
Kasi Republic of China,
11:38.2
ang nare-recognize nga sa United Nations,
11:41.2
hindi nga bansa doon ng Taiwan, di ba?
11:43.2
Kaya medyo parang ano siya, di ba?
11:46.2
Parang nakakalito.
11:49.2
Nakakalito yung kanyang stance.
11:51.2
Blurred yung lines.
11:53.2
Tapos, so anong nangyari?
11:55.2
Dahil nagkaroon ng simulation ngayon
11:57.2
yung China dyan.
11:58.2
Ang ano naman ngayon,
11:59.2
nagkaroon ng balikatan.
12:01.2
At ito nga natawa ko
12:02.2
kasi ito talaga yung headline
12:04.2
na nakita natin sa isang site
12:08.2
mula sa Germany.
12:10.2
Ang sabi,
12:11.2
is Manila preparing for war with China?
12:13.2
Yun yung sinasabi.
12:15.2
At ang chika nga dito ay,
12:18.2
so, the Philippines is an ally of the US
12:23.2
under the 1951 Mutual Defense Treaty.
12:27.2
At siya clarify din natin,
12:29.2
yung balikat ng exercises,
12:30.2
hindi lang yan ngayon nangyayari.
12:32.2
Over the years, regular po yan,
12:34.2
na meron balikat.
12:35.2
True.
12:36.2
At lagi naman pinoprotesta-protesta yan.
12:39.2
Actually, nang galing tayo,
12:40.2
na alala ko ito,
12:42.2
panahon yata ni Estrada or something,
12:44.2
nung napaalis natin ng US bases dito.
12:46.2
So, yung pagkakaroon ng mga US bases
12:49.2
dati dito sa Pilipinas,
12:51.2
ay bahagi pa rin yan ng Mutual Defense Treaty.
12:53.2
Pero tinaboy natin sila.
12:55.2
Sabi natin,
12:56.2
ayaw natin ng bases dito sa Pilipinas.
12:58.2
Ayaw nila natin na nakabases.
13:00.2
Sila dito.
13:01.2
So, kung may balikatan,
13:02.2
pumunta lang sila.
13:03.2
Visitors lang kayo.
13:05.2
Pero bakit ganun ang naging stand ng Pilipinas?
13:08.2
Kasi sir Vince,
13:09.2
kung tinignan natin yung history niyan,
13:11.2
nagkaroon ng mga abuses.
13:13.2
Diba?
13:14.2
Nung may bases dito ang Amerika.
13:17.2
And in fact,
13:18.2
yung mga abuses na yun,
13:20.2
nagkaroon pa nga ng mga kaso diyan.
13:22.2
Yung abuse of women,
13:24.2
may mga nawawala.
13:26.2
So, para lang mapanatag ang mga Pilipinos,
13:29.2
tinaboy natin sila from our hands.
13:32.2
And ang sinasabi rin nila,
13:34.2
napaka-dangerous niyan.
13:35.2
Kasi parang teritoryo na rin.
13:37.2
Kung sino man ang kalaban ng U.S.,
13:39.2
ituturing nilang teritoryo ito ng U.S.
13:41.2
So, kapag may gera,
13:44.2
ma'am,
13:45.2
siguradong tatargeted tayo.
13:47.2
Ganun.
13:48.2
Diba?
13:49.2
So, yun siya.
13:50.2
So, ano yung dapat na mangyari?
13:54.2
Dito sa China-Taiwan war na ito,
13:56.2
at saka sa tug-of-war ng China at saka ng U.S. sa atin.
14:01.2
At ito naman ang sagot niya
14:03.2
ang ating pinakamamahal na senadora Risa Contiveros.
14:07.2
Anong sabi niya?
14:08.2
Sabi niya, Sir James,
14:09.2
the escalating tensions in Taiwan are worrisome.
14:13.2
But the Philippines shouldn't be coaxed
14:15.2
to participate in any kind of war.
14:18.2
In fairness,
14:19.2
kasi tinignan ko talaga kung ano yung pronunciation niyan.
14:24.2
Sabi ko, coaxed ba yan?
14:26.2
Coaxed siya.
14:27.2
Ano yung sabihin ng coaxed?
14:28.2
Yan ba yung iniinom?
14:29.2
Hindi, parang huwag tayong ma-coax.
14:32.2
Ang coax ay pag-ibigay at pag-recoax.
14:35.2
Parang we are coerced, diba?
14:37.2
So yan, sa pilitan, diba?
14:39.2
Parang ang sinasabi ni Senator Risa ay
14:42.2
dapat hindi tayo pinipilit na mag-take ng sides.
14:48.2
Ako ang sinasabi ko nga ay parang
14:50.2
huwag nga kayo dito mag-away sa bakuran namin.
14:52.2
Doon kayo mag-away.
14:55.2
Parang sinasabi niya, Sir James,
14:56.2
hindi pumulong tayo.
14:57.2
It should be from our own.
14:59.2
Hindi nadadrug lang tayo.
15:01.2
Kasi nga, parang alay tayo.
15:04.2
So, nakaroon ng gyeran.
15:05.2
Kailangan na natin na.
15:07.2
True.
15:08.2
Ayan, ano?
15:09.2
So, kanino ba dapat kumampi ang Pilipinas sa world affairs?
15:12.2
So, tinanong natin yan sa ating mga viewers.
15:15.2
At mayroon po tayong 733 voters, diba?
15:19.2
So, tama naman yung sinabi, Sir Ed.
15:22.2
Pareho mo.
15:23.2
53% ang sagsabi na dapat neutral.
15:27.2
Ano yung sumunod?
15:28.2
Pero kung saka-sakaling hindi neutral, Sir Rich,
15:30.2
sa Amerika ang ating mga vote.
15:33.2
45%.
15:34.2
So, either neutral or Amerika.
15:36.2
Yun yung pagkiling, no?
15:38.2
Tapos yung iba sa Japan, sa Russia, or sa China.
15:41.2
Diba?
15:42.2
Okay. At ito yung mga comments nila.
15:43.2
Nilagay ko talaga kasi nakaka-alew yung mga comments eh.
15:46.2
Sabi, sa US and Russia na lang tayo kumampi ang Pilipinas.
15:50.2
Ako dyan kay Raymond Dagunan, diba?
15:53.2
Paano?
15:55.2
Parang ang hirap, diba?
15:57.2
Pero, in fairness, yan yung neutral ka talaga, ma'am.
16:00.2
Kung ma-inganyo mo silang dalawa, no?
16:04.2
Ma-please mo silang dalawa.
16:06.2
Okay.
16:07.2
Hindi silang dalawa.
16:08.2
Hindi silang magka...
16:09.2
Parang in good terms.
16:10.2
Correct.
16:11.2
At sabi naman itong si TRLZ,
16:16.2
pag nag-neutral ba tayo, iiwasan ba ng Chinese visas
16:20.2
ang 150,000 OFWs sa Taiwan?
16:23.2
Totoo naman din. May point din naman.
16:26.2
Nung nabasa ko ito, parang, oh my God,
16:28.2
nag-iisip yung mga viewers ko.
16:30.2
Ang tatalino ng mga subscribers ko.
16:32.2
Hindi lang sinasabi na yung tayo.
16:34.2
Kami yung mga Pilipinong in Taiwan.
16:36.2
Correct.
16:37.2
Itong sulit mong si TRL na sa Taiwan, diba?
16:40.2
At saka, yun nga eh, parang,
16:42.2
oh sige, sinabi mong neutral, tapos sinugod.
16:45.2
Anong gagawin ng China? Iiwasan niya ba yung mga Pilipino na nando?
16:49.2
Hindi naman, diba?
16:51.2
So, totoo.
16:52.2
Sabi niya ay, mag-pick tayo ng side.
16:55.2
Yan yung sabi niya.
16:56.2
Okay. Ano pa?
16:57.2
Ang sabi naman ni Leonardo, no?
17:00.2
Sabi ni Leonardo, US na.
17:02.2
US na.
17:03.2
Ang China kasi, nagtatiming lang.
17:05.2
Gusto talaga nila kasi bakuran
17:07.2
at inaangkin nilang kanila kuno ang karagatan.
17:10.2
Kaya sa akin, mag-US na.
17:12.2
Ayaw man nila aminin, bahag din ang buntot nila sa Amerika.
17:16.2
Topo, nga.
17:18.2
Pero ako actually, may takot ako sa China, ha?
17:22.2
Malaki sila.
17:23.2
Yan yung unang-una.
17:24.2
They're about four times, in terms of population,
17:27.2
bigger than the US.
17:29.2
Maraming mga misas at may nuclear energy.
17:31.2
May nuclear ano din siya.
17:33.2
Arsenal din siya.
17:34.2
Kaya, I don't know, parang,
17:37.2
ang hirap sagutin, no?
17:39.2
Kaya naman ni Bryce Tander, 9158,
17:42.2
tungkol sa Russia at Ukraine at sa iba pang mga bansa,
17:45.2
oo, dapat neutral.
17:47.2
Pero kung tungkol naman sa pananakit ng China,
17:49.2
sa teratoryon natin,
17:51.2
magne-neutral ka pa ba?
17:53.2
Ah, diba?
17:54.2
Pahitin tayo na yung damay na tayo.
17:56.2
Wala ka na mag-neutral.
17:57.2
At saka yung sinasabi niya ay,
17:58.2
hindi na ito Taiwan-Taiwan lang, no?
18:00.2
Kung West Philippine Sea.
18:01.2
Ang ganyan.
18:02.2
Yan yung chika ni Bryce Tander.
18:04.2
Kasi parang dun pa puntay.
18:06.2
Correct.
18:07.2
Tapos, sabi rin ni Lai Fien, no?
18:10.2
Damay tayo kahit neutral.
18:12.2
So, US or Japan na lang.
18:14.2
Kasi sila naman yung allies talaga.
18:16.2
True. Parang ang sabi niya talaga ay,
18:18.2
hindi talaga tayo pwedeng mag-neutral,
18:20.2
mga besh, diba?
18:21.2
Sa reality natin.
18:23.2
I mean, i-imagine natin na pwede yan,
18:24.2
pero mahirap talaga.
18:26.2
Pero sabi niya, US or Japan na lang.
18:29.2
Sabi naman ni Raymond Ramos, 1725,
18:32.2
hindi pwede neutral kasi may neutral defense ka ni Taiwan.
18:35.2
Saka very obvious naman,
18:37.2
sa US talaga tayong katalinga.
18:39.2
Sa dami ba namang military exercises natin sa US,
18:42.2
noon at ngayon.
18:44.2
Kaya, sa ayaw at sa gusto natin,
18:46.2
kasadya talaga tayo sa gera, sa China.
18:49.2
Talagang may dispute,
18:50.2
sa West Philippine Sea,
18:52.2
tayo at China.
18:53.2
So, talaga, binabalik nila dun eh, no?
18:55.2
Kalapan natin ang China.
18:56.2
So, kung pipili tayong akampi,
18:58.2
US pa rin.
18:59.2
Pero, yun talaga.
19:00.2
Yung titignan natin, no?
19:01.2
Okay.
19:02.2
And next, tapos sabi ni Emmerlyn,
19:03.2
eto ha, parang sobrang ano siya,
19:05.2
practical.
19:07.2
Di naman tayo talaga kalakihang bansa,
19:09.2
kaya dapat maging neutral na lang tayo.
19:11.2
Mahirap magkaroon ng kaaway, both sides.
19:14.2
Antaray! Carry ko to, Emmerlyn.
19:16.2
Happy.
19:17.2
Oo.
19:18.2
Ayan, ano?
19:19.2
Ayun.
19:20.2
At yun din yung sabi ni Jar Cruz,
19:22.2
na sa liit ng Pilipinas,
19:23.2
pag nagbanggaan yung dalawang malalaking bansa,
19:25.2
US at China,
19:26.2
maipipit tayo sa gintna sa ayaw natin
19:28.2
or sa gusto.
19:30.2
Totoo naman yan, Jar, ano?
19:32.2
Pero, alam nyo,
19:33.2
isa talaga ito sa mga mensaheng na gusto ko eh.
19:35.2
Babalikan ko yung sinabi talaga ni Francis M.
19:38.2
At ano sabi niya siya, Virg?
19:40.2
Gumit na ka at huwag kumampi,
19:42.2
mga kababayan ko.
19:45.2
Alam mo nyo.
19:47.2
Di ba?
19:48.2
Shit, hindi sigo na sila makarelate
19:50.2
kasi 90s na, super 1990 yung kanta na to.
19:54.2
At tayo ay nasa grade 5.
19:57.2
Ako, grade 4.
19:58.2
Ako nagtime na yan.
20:00.2
Pero, sobrang sikat na yan.
20:01.2
At gusto-gusto talaga namin yan.
20:03.2
Sana matutunang kantahin ng mga kabataan ngayon.
20:06.2
At ang sabi pa niya talaga ay,
20:08.2
Make love not war.
20:11.2
Kasi actually, sa totoo lang,
20:12.2
kung titignan natin yung mga budget-budget natin na yan
20:15.2
sa mga war-war na yan,
20:16.2
eh kung gamitin na lang para bigyan ng pagkain,
20:19.2
bigyan ng healthcare,
20:20.2
bigyan ng edukasyon.
20:22.2
Di ba?
20:23.2
Kesa sa bala at nuclear weapons.
20:27.2
World peace.
20:30.2
Di ba?
20:32.2
Ready na ako for Miss Universe.
20:34.2
Ayan.
20:35.2
So, ano yung benepisyo ng China-Taiwan peace?
20:39.2
Sir Vince, oo nga no?
20:40.2
Kasi while we are looking at the Black Swan,
20:43.2
the possibility of having a Black Swan event,
20:45.2
pero magandang tinginin natin,
20:47.2
kung hindi ito matutulong
20:48.2
at mapaporch natin yung peace
20:50.2
between Taiwan and China,
20:52.2
ano man yung mga benefisyon?
20:53.2
Actually, yan kasi talaga.
20:55.2
Bakit ba kasi,
20:56.2
guerra-guerra ang pinag-uusapan natin?
20:58.2
Di ba pwedeng bati-bati?
21:00.2
We work towards peace
21:02.2
rather than we work towards war.
21:04.2
Di ba?
21:05.2
Nakakalakot talaga itong mga world leaders na ito.
21:07.2
And yun nga,
21:08.2
yung benefit talaga yan,
21:10.2
i-reduce niya talaga
21:11.2
yung risk of military conflict.
21:13.2
At saka, sir Vince,
21:14.2
ngayon pag military conflict,
21:15.2
talaga may buhay ng mga mga naisan.
21:17.2
Literally, ah.
21:18.2
Pag hindi yung na-emotional.
21:21.2
True.
21:22.2
At saka kung titignan mo talaga
21:23.2
yung mga budget ng mga mauunlad na bansa,
21:27.2
ang laki talaga ng allocation nila for military.
21:30.2
Eh kung sa totoo lang,
21:31.2
kung yung pera na yan,
21:33.2
binigay nyo nila sa mga developing countries
21:35.2
para sila ay matulungan,
21:36.2
magkaroon ng pagkain,
21:37.2
mas scary pa yun.
21:39.2
Di ba?
21:40.2
At tingin ko mas mura pa yun.
21:42.2
Di ba?
21:43.2
Ayun.
21:44.2
What will happen?
21:45.2
Ano pang mangyayari?
21:46.2
It will enhance stability and prosperity
21:48.2
of the region.
21:49.2
Correct.
21:50.2
Kaya hindi lang China at Taiwan
21:52.2
yung makikinabang sa mga peace,
21:54.2
kundi yung buong Asian region.
21:56.2
At ako, di ba,
21:57.2
hindi na ako kakabahan na ship,
21:58.2
ilipad ako for Taiwan, di ba?
22:00.2
Baka bobain yung cheme, di ba?
22:02.2
Pag may pagtutulungan din sa trade service,
22:05.2
mas ganda pa yung flow ng goods,
22:08.2
not only in those countries
22:09.2
pero sa ilang bansa pa sa Asia.
22:11.2
Yeah, and it will also promote
22:12.2
dialogue and cooperation
22:13.2
on regional and global issues
22:15.2
and foster a culture of mutual respect
22:18.2
and understanding
22:19.2
among different people.
22:21.2
Pag-issue na talaga.
22:22.2
Diversity and inclusion talaga dapat yan.
22:25.2
At pinag-uusapan po natin ito
22:27.2
dahil ako po ay,
22:29.2
gaya ng sinabi namin,
22:30.2
napapunta ako ng Taiwan bukas
22:32.2
at sa Sabado po ay magkakaroon ako ng talk
22:35.2
sa Manila Economic Cultural Office
22:40.2
sa Kaohsiung City.
22:41.2
Ito po ay in partnership with the
22:44.2
OWA at saka ng POLO.
22:47.2
So yan po yung gagawin natin dyan.
22:50.2
At yan po ay mala-livestream
22:52.2
sa Facebook page ng MECO.
22:54.2
So yan po yung kanilang Facebook page.
22:57.2
Kumunod po kayo.
22:58.2
At kung gusto nyo naman po
22:59.2
ng mas malalim na financial literacy talaga
23:02.2
at gusto nyo magkaroon ng business plan
23:04.2
at matuto on how to be a good leader,
23:07.2
mayroon po program ang ALSE Ateneo dyan.
23:11.2
Ano ba yung ALSE OF Life?
23:13.2
Sir Vince, ito ang Ateneo OF Life program natin.
23:16.2
Ito ay isang programa
23:17.2
ng Ateneo Ibn Ray University
23:19.2
along with its consortium members
23:21.2
na naglalayong tumulong
23:22.2
sa ating mga overseas Filipino workers
23:24.2
outside of the Philippines
23:25.2
at sa kanilang mga pamilya dito sa Pilipinas
23:27.2
by teaching them on three main courses.
23:31.2
Yan ang leadership, social entrepreneurship
23:34.2
and financial literacy.
23:36.2
Ang ginagawa po natin dyan,
23:38.2
pupunta tayo whether online or in person
23:41.2
sa iba't ibang mga bansa
23:43.2
para mas marami tayong mga OFs na makapili.
23:46.2
Actually, sa totoo nyo,
23:48.2
so sa April na sa Sabado,
23:50.2
dito ako sa Taiwan
23:51.2
tapos may livestream naman ako
23:53.2
online class naman namin sa Seoul,
23:56.2
sa South Korea naman.
23:57.2
Ayan, okay kami po
23:59.2
ang inyong mga financial guro.
24:01.2
Ako si Sir Vince.
24:02.2
Ako naman si Sir Ed.
24:03.2
Nagsasabing ang pagyaman na pag-aaralan.
24:07.2
Handa ka na bang lumevel up sa savings mo?
24:10.2
Join the SEDPICA Social Community
24:12.2
and get started to be a social investor today.
24:15.2
Step 1,
24:16.2
umattend ng self-paced online
24:18.2
pre-membership education seminar.
24:20.2
Mag-sign up sa bit.ly
24:22.2
slash sedpicooppmes
24:24.2
now na!
24:25.2
Step 2,
24:26.2
i-deposit ang iyong initial share capital,
24:29.2
membership fee,
24:30.2
at joint venture savings
24:31.2
sa Gcash,
24:32.2
BDO Online Banking,
24:34.2
BPI Online Banking,
24:35.2
Maya, EasyPay,
24:36.2
or Direct Bank Deposit.
24:38.2
Daming options, di ba?
24:40.2
Sundin ang simple instructions
24:42.2
sa bit.ly slash sedpipay
24:44.2
para makapagsimula.
24:45.2
Step 3,
24:46.2
mag-login sa iyong SEDP SRI online account
24:50.2
at ipaalam ang inyong deposit.
24:52.2
Go to bit.ly slash sedpionlinesri
24:56.2
at kami na ang bahala sayo.
24:58.2
Ano pang inihintay mo?
25:00.2
Sali na sa SEDPICA Sosyo ngayon
25:02.2
and let's start building
25:03.2
a brighter financial future together.