00:27.0
At ang sabi pa niya talaga ay
00:30.0
Kasi actually sa totoo lang kung titignan natin yung mga budget-budget natin na yan
00:35.0
sa mga war-war na yan.
00:36.0
E kung gamitin na lang para bigyan ng pagkain,
00:39.0
bigyan ng healthcare, bigyan ng edukasyon.
00:43.0
Kesa sa bala at nuclear weapons.
00:52.0
Ready na ako for Miss Universe.
00:55.0
So ano yung benepisyo ng China-Taiwan peace?
00:59.0
Sir Vince, oo nga no?
01:00.0
Kasi while we are looking at the black swan,
01:03.0
the possibility of having a black swan event,
01:05.0
pero magandang tinginin natin,
01:07.0
kung hindi ito matutulong at mapa-forge natin yung peace
01:10.0
sa Taiwan and China,
01:12.0
ano man yung mga benepisyon?
01:13.0
Actually, yan kasi talaga eh.
01:15.0
Bakit ba kasi guerra-guerra ang pinag-uusapan natin?
01:18.0
Diba pwedeng bate-bate?
01:21.0
We work towards peace rather than we work towards war.
01:25.0
Diba? Nakakalakot talaga itong mga world leaders na ito.
01:29.0
yung benefit talaga yan,
01:30.0
i-reduce niya talaga yung risk of military conflict.
01:33.0
O, at saka sir Vince,
01:34.0
ngayon pag military conflict,
01:36.0
talagang buhay ng mga mga ngayon.
01:39.0
Parang hindi yung emotional.
01:43.0
At saka kung titignan mo talaga yung mga budget
01:45.0
ng mga mauunlad na bansa,
01:47.0
ang laki talaga ng allocation nila for military.
01:50.0
Eh kung sa totoo lang,
01:51.0
kung yung pera na yan,
01:53.0
binigay nyo nila sa mga developing countries
01:55.0
para sila ay matulungan,
01:56.0
magkaroon ng pagkain,
01:58.0
mas scary pa yun.
02:00.0
At tingin ko mas mura pa yun.
02:04.0
What will happen?
02:05.0
Ano pang mangyayari?
02:10.0
Kundi lang China at Taiwan
02:12.0
yung makikinabang sa South East,
02:14.0
kundi yung buong Asian region.
02:17.0
hindi na ako kakabahan na ship,
02:18.0
ilipad ako for Taiwan, diba?
02:20.0
Baka bobahin yung cheme, diba?
02:22.0
Pag may pagtutulungan din sa trade service,
02:25.0
mas ganda pa yung flow ng goods
02:28.0
not only in those countries,
02:29.0
pero sa ilang bansa pa sa Asia.
02:31.0
Yeah, and it will also promote dialogue
02:33.0
and cooperation on regional and global issues,
02:36.0
and foster a culture of mutual respect
02:38.0
and understanding among different people.
02:41.0
So, diversity and inclusion talaga dapat yan.
02:45.0
Ano yung dapat na mangyayari
02:48.0
dito sa China-Taiwan war na ito,
02:51.0
at saka sa tug-of-war ng China
02:53.0
at saka ng US sa atin, diba?
02:55.0
At ito naman ang sagot
02:57.0
niyang ating tinakabamahal na Senadora Risa Contiveros.
03:02.0
Sabi niya, Sir James,
03:03.0
the escalating tensions in Taiwan are worrisome.
03:07.0
But the Philippines shouldn't be coaxed
03:09.0
to participate in any kind of war.
03:12.0
Oh, in fairness ha?
03:14.0
Kasi tinignan ko talaga
03:15.0
kung ano yung pronunciation niyan.
03:18.0
Sabi ko, coaxed ba yan?
03:21.0
Ano yung sabihin ng coaxed?
03:22.0
Yan ba yung iniinom?
03:23.0
Hindi, parang huwag tayong mapuwesa, Sir James.
03:26.0
At coaxed ay pag-ibigaya at pagpupwesa.
03:28.0
Oo, na parang we are coerced, diba?
03:32.0
Sa pilitan, diba?
03:33.0
Parang ang sinasabi ni Senator Risa
03:36.0
dapat hindi tayo pinipilit na mag-take ng sides.
03:42.0
Ako ang sinasabi ko nga ay parang
03:44.0
huwag nga kayo dito mag-away sa bakuran namin.
03:46.0
Doon kayo mag-away.
03:48.0
Parang yung sinasabi niya, Sir James,
03:50.0
kung pumulong tayo, it should be from our own.
03:54.0
Hindi nadadrug lang tayo.
03:55.0
Kasi nga, parang alay tayo.
03:58.0
So, nakaroon ng guerra.
03:59.0
Kailangan na natin na to.
04:03.0
So, ano ba itong epekto kasi
04:05.0
kapag nagkaroon ng paglusob ang China sa Taiwan
04:10.0
sa world affairs?
04:12.0
Pero ipaliwanan mo nga muna, Sir Ed.
04:14.0
Ano ba yung kaguluhan ito ng China at Taiwan?
04:17.0
Actually, Sir D, sa pagkakahit hindi ko,
04:20.0
ito ay about kung sino ba talaga
04:25.0
at autonomy yan, diba, ng Taiwan.
04:28.0
Kung siya ba ay autonomous
04:30.0
o siya ba ay parte ng China.
04:36.0
Actually, nagkiklaim sila kung sino ba ang totoong China, diba?
04:41.0
Kasi nung nag-civil war sila,
04:45.0
yung nanalo ay nandun sa mainland China
04:49.0
at yung natalo, si Chiang Kai-shek yan,
04:52.0
nagpunta, yung kumintang nila,
04:54.0
nagpunta sa Taiwan.
04:56.0
So, ang sinasabi ng Taiwan ay,
04:58.0
hindi, kami talaga ang totoo, diba?
05:00.0
Kami ang totoong China.
05:02.0
Kayo dapat sumulog kayo sa amin.
05:03.0
Ganyan-ganyan yung kanilang chika.
05:08.0
At pati sa pangalan, diba,
05:10.0
yung Taiwan, although worldwide kilala siya na Taiwan,
05:14.0
actually, kinikilala rin siya bilang Chinese Taipei.
05:19.0
At ang ano natin diyan,
05:21.0
yung sa China at saka sa Taiwan talaga,
05:24.0
parang ang treatment ng China sa Taiwan,
05:27.0
probinsya niya yung Taiwan.
05:30.0
Eh, ayaw pumayag ng Taiwan.
05:33.0
So, yun yung kaguluhang na gaganap.
05:35.0
So, ano yung mangyayari?
05:38.0
magkakaroon nga ng nightmare scenario
05:40.0
to the global economy.
05:42.0
And they're saying that this might be worse
05:44.0
than the COVID-19 pandemic.
05:46.0
Kasi, China ba naman?
05:51.0
ang protector ng Taiwan
05:55.0
So, kung lulusubin ng China
05:59.0
Tutulungan ang US.
06:01.0
Mag-aaway ang US at saka ang China.
06:06.0
Sila ang number one and number two na
06:10.0
biggest economies in the world.
06:12.0
At yung ekonomiya nila,
06:14.0
parang it consists of about 70% yata
06:17.0
or 60% of the total world trade.
06:20.0
So, talagang yun yung chika nila.
06:22.0
So, it could trigger a global economic crisis.
06:25.0
And, yung importance din kasi ng Taiwan
06:27.0
isa itong important na supplier
06:29.0
ng global semiconductor trade.
06:32.0
Alam mo ba kung saan ginagamit
06:33.0
ang mga semiconductors?
06:35.0
Sa mga equipment.
06:38.0
Sa mga cellphone po natin.
06:40.0
Actually, inisip natin yung refrigerator.
06:43.0
Inisip natin walang semiconductor yan.
06:45.0
Actually, maraming semiconductors yan.
06:47.0
Maraming chips na ginagamit.
06:49.0
Maski ang mga rice cookers daw, ganyan.
06:55.0
So, bahagi siya doon.
06:57.0
So, madi-disrupt talaga yung ating world economy niya.
07:01.0
At si Chinese President Xi,
07:04.0
ay tinighten niya yung kanyang grip to power.
07:07.0
Parang ano na siya.
07:08.0
Forever na siyang magiging president
07:10.0
at kakarenew siya na maging third term
07:13.0
na maging presidente ng China.
07:19.0
Sabi nila, power corrupts.
07:22.0
Power corrupts absolutely.
07:28.0
So, yun. Ano yung ba yung importance ng Taiwan?
07:33.0
So, yung Taiwan, sabi nga natin,
07:34.0
major player siya in global semiconductor trade.
07:37.0
At yung kasing geographical location ng Taiwan,
07:41.0
a large part of the world trade nagpo-flow diyan.
07:45.0
Kaya nga yung ating Spratlys at saka yung West Philippine Sea,
07:50.0
napaka-controversial niya.
07:52.0
Because of trade.
07:53.0
Yes. I think, sa pagkakaalam ko ha,
07:56.0
parang 30 to 40 percent of global trade
07:58.0
yung nagpo-flow diyan.
08:00.0
Gustong ikontrol ng China, diba?
08:03.0
Tapos yung Taiwan naman,
08:06.0
Gusto na nga ito sakupin.
08:07.0
Tapos gusto rin ko sakupin yung Taiwan.
08:09.0
Magugulo talaga yung ganyan yung nangyayari.
08:12.0
And, syempre yan.
08:16.0
Diba yung mga chika nga?
08:18.0
Ang mga chika nga,
08:19.0
pag nasa isang parte ka ng batanes,
08:23.0
mahirinig mo daw yung tilaok ng bahagi sa Taiwan.
08:27.0
May ganyan silang chika, ma'am.
08:29.0
Well, I think that's an exaggeration.
08:31.0
Just to point out na,
08:32.0
ganyan kalapit ang Taiwan sa Pilipinas.
08:37.0
At, ilan ba ang OFW sa Taiwan?
08:39.0
Sir, yun's about 130,000 na mga Pilipino po
08:44.0
nagkatabago ngayon sa Taiwan.
08:46.0
So, may epekto yan talaga sa atin.
08:49.0
So, ano ba yung nangyayari ngayon?
08:52.0
So, ano ba yung nangyayari ngayon?
08:54.0
Nagsimulate ngayon ng invasion ang China sa Taiwan.
08:58.0
Ako dati mga drills drills lang.
09:00.0
Ngayon alam mo, nagpalabas pa talaga sila ng video.
09:04.0
Tapos may balikatan exercises din na response ng US
09:08.0
dun sa drills na yun na ginawa ng China.
09:12.0
At ito na ngayon, naglabas sila ng video mismo
09:16.0
na kung papaano magsistrike ng mga missiles
09:20.0
ang China sa Taiwan.
09:23.0
Mayroong galing sa mainland, mayroong galing sa dagat,
09:26.0
mayroong galing sa impapawid.
09:28.0
Parang pinagahan.
09:31.0
Nakakatawa, diba?
09:33.0
At ito ay nagmula dahil bumisita yung Taiwan president sa US
09:40.0
at nakipagkita siya sa house speaker.
09:42.0
Sino ang house speaker natin ngayon?
09:45.0
Ah, si Romualdez.
09:47.0
So, yun. Parang yun yung binisita niya.
09:49.0
At ano yung maging implication nito kapag gano'n
09:52.0
bumisita yung Taiwan president dun sa house speaker ng US?
09:55.0
Kasi sir Vince, kapag mayroong mga diplomatic visits na ganyan
09:59.0
ang sinisignify niya ay pagtutulungan ng dalawang bansa na yun.
10:03.0
So, according to China, yun daw pagpunta na yun
10:07.0
at pagkipagkita ng Taiwan president ay pagtulung na sa kanya
10:15.0
Mag-i-separatist na ang Taiwan.
10:17.0
So, parang sinisuportahan niya yung pagiging independent ng Taiwan.
10:22.0
Yun yung sinisignify daw sabi ng China.
10:25.0
Kahit nakipagbuting lang naman.
10:27.0
Kahit hindi alam yung pinag-isa pa.
10:30.0
Pero ang labo din talaga.
10:31.0
Kasi ang sabi nga, diba?
10:33.0
Ang sabi ng US, oye, tutulungan kita kung sasakupin kita ng China.
10:36.0
Pero, ang sinasabi niya ay, kung hindi kita nire-recognize na bansa,
10:42.0
Kasi Republic of China, ang nare-recognize nga sa United Nations,
10:47.0
hindi nga bansa doon ang Taiwan, diba?
10:50.0
Kaya medyo parang ano siya, diba?
10:52.0
Parang nakakalito.
10:56.0
Nakakalito yung kanyang stance.
10:58.0
Blurred yung lines.
11:00.0
Tapos, so anong nangyari?
11:02.0
Dahil nag-run ng simulation ngayon yung China dyan,
11:04.0
ang ano naman ngayon, nagkaroon ng balikatan.
11:07.0
At ito nga, natawa ko.
11:08.0
Kasi ito talaga yung headline na nakita natin sa isang site mula sa Germany.
11:16.0
Ang sabi, is Manila preparing for war with China?
11:19.0
Yun yung sinasabi.
11:22.0
At ang chika nga dito ay, so the Philippines is an ally of the US
11:29.0
under the 1951 Mutual Defense Treaty.
11:33.0
At yung balikatan exercises, hindi lang yan ngayon nangyayari.
11:38.0
Over the years, regular po yan na meron balikatan.
11:41.0
True. At lagi naman pinoprotesta-protesta yan, diba?
11:45.0
Actually, nang galing tayo na alala ko ito, panahon yata ni Estrada or something,
11:49.0
nung napaalis natin ng US bases dito.
11:52.0
So, yung pagkakaroon ng mga US bases dati dito sa Pilipinas,
11:56.0
ay bahagi pa rin yan ng Mutual Defense Treaty.
11:59.0
Pero tinaboy natin sila.
12:01.0
Sabi natin, ayaw natin ng bases dito sa Pilipinas.
12:04.0
Ayaw nila natin na nakabases sila dito.
12:07.0
So, kung may balikatan, pupunta lang sila.
12:09.0
Visitors lang kayo.
12:11.0
Pero bakit ganun ang naging stand ng Pilipinas, Sir Ed?
12:14.0
Kasi, Sir Vince, kung tinignan natin yung history niyan,
12:17.0
nagkaroon naman ng abuses, diba?
12:19.0
Anong nag-rebase dito ang Amerika.
12:23.0
And in fact, yung mga abuses na yun,
12:26.0
nagkaroon pa nga ng mga kaso dyan.
12:28.0
Abuse of women, may mga nawawala.
12:32.0
So, para lang mapanatag ang mga Pilipinos,
12:35.0
tinaboy natin sila from our lands.
12:38.0
And ang sinasabi rin nila, napaka-dangerous niyan,
12:41.0
kasi parang teritoryo na rin.
12:43.0
Kung sino man ang kalaban ng US,
12:45.0
ituturing nilang teritoryo ito ng US.
12:47.0
So, kapag may gera, ma'am,
12:51.0
siguradong tatargeted tayo.
12:57.0
Handa ka na bang lumevel up sa savings mo?
13:00.0
Join the SEDPICA Social Community
13:02.0
and get started to be a social investor today.
13:06.0
Umattend ng self-paced online pre-membership education seminar.
13:10.0
Mag-sign up sa bit.ly slash sedpico or pmes now na!
13:17.0
I-deposit ang iyong initial share capital,
13:19.0
membership fee, at joint venture savings
13:21.0
sa GCash, BDO Online Banking, BPI Online Banking,
13:25.0
Maya, EasyPay, or Direct Bank Deposit.
13:28.0
Daming options, di ba?
13:30.0
Sundi ng simple instructions sa bit.ly slash sedpipay
13:34.0
para makapagsimula.
13:37.0
Mag-login sa iyong SEDP SRI online account
13:40.0
at ipaalam ang inyong deposit.
13:42.0
Go to bit.ly slash sedpionlinesri
13:46.0
at kami na ang bahala sayo.
13:48.0
Ano bang inihintay mo?
13:50.0
Sali na sa SEDPika Sosyo ngayon
13:52.0
and let's start building a brighter financial future together!
