* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Gubat ng Amazon, ang pinakamalaking rainforest sa buong mundo, mas malawak pa sa buong South East Asia, sobrang laki na sasakupan nito ng Siam na bansa.
00:27.0
Tinatalo yan ang pinakamahabang ilog ang Amazon River, tinatahanan ng ilang milyong klase ng mga hayop, at tinatayang may bilang na halos 4 milyong mga halaman at puno ang tumutubo doon.
00:41.0
Siguradong magugulag ka sa malalaman mo na natagpuan sa makapal na kagubatan ang hindi inaasahan ng mga eksperto, mga sinaunang pyramids.
00:52.0
Mayroong mga naniniwala, at marami din namang naghihinala. Ang tanong...
01:23.0
Napapalibutan ng mga bansa sa South America, katulad ng Brazil, Colombia, Peru at marami pang iba ang gubat ng Amazon.
01:36.0
Ito ay ang pinakamalawak na rainforest sa buong mundo. Sa katunayan, kasya dito ang dalawampung Pilipinas.
01:43.0
Ayon sa Etim Online, ang salitang Amazon sa wikang griyego ay nangangahulugang walang dibdib.
01:51.0
Ito ang binansag ng isang Spanish kongkistador na si Francisco de Aureliana sa mga katutubong babae na nakipaglaban sa mga Espanyol sa kagubata ng ngayong South America.
02:02.0
Ayon sa mga ulat, tinanggal ng mga kababaihan ng isa nilang dibdib bilang paghahanda bago makipagdigma.
02:10.0
Tinawag itong rainforest dahil sa napakadalas umulaan sa Amazon.
02:15.0
Kung pagsasamahin ang bilang ng araw na umuulan sa gubat, dalawa na raang araw umulan doon, kada taon, kumpara sa Manila na isa naraan at dalawampung araw sa loob ng isang taon.
02:27.0
Batay sa Greenpeace, mayroong sobra sa tatlong milyong klase ng ahayo pang naniniraan sa gubat ng Amazon.
02:34.0
Ayon din sa ulat, mayroong dalawat kalahating libong uri ng puno ang tumutubo sa Amazon.
02:40.0
Sabalit mabubulabog ang iyong pagkatao sa maririnig mo na noong isang taon, buwan ng Mayo 2022, isang nakamamanghang tagpo ang inulat ng mga dalubasa sa gitna mismo ng makapal na Amazon.
02:54.0
Matagal nang may suspecha ang mga dalubasa na mayroong nakatagong sinaunang syudad doon dahil sa mga kwento-kwento at nagpasapas ang istorya.
03:02.0
Hindi nila inakala na sa dinamidami ng mga hayok, halaman at puno sa lugar, nagulantang ang lahat sa aksidente ng tagpo.
03:11.0
Ang nadiscovery ay hindi lamang babago sa kasaysayan ng sanlibutan, ngunit magdidirekta rin sa hinaharap ng sangkatauhan.
03:21.0
Ang grupo ng mga eksperto ay pinangunahan ni Prof. Chris Fisher mula sa Colorado State University.
03:28.0
Dalubasa sa anthropology o ang pag-aaral sa pinagmula ng lipunan at mga pagbabago sa kultura ng tao.
03:36.0
Ang kwento ay nagsimula sa bansang Meksiko, kung saan unang nakadistino ang matyagang profesor.
03:42.0
Isang megalopolis o higanting syudad ang pinaniniwalaang nasa ilalim ng pampang ng Michoacan.
03:49.0
Dahil sa laki ng kailangan hukayin, napagtanto nila Fisher na aabutin sila ng habang buhay kung hindi gagamit ng makabagong teknolohya.
03:59.0
Kung archaeology ang pag-uusapan, mas sela ng paghukay sa mga sinaunang bagay, sa mga paso, papel o anumang artifacts.
04:07.0
Hindi nila alam ang tunay na itsura ng higating syudad kaya hindi ito mahukay ng maayos.
04:13.0
Subalit walang ganung klase ng x-ray machine na maaaring makatulong sa kanilang pagsusuri.
04:19.0
Dahil may mga bahay, halaman at puno sa kanilang pinaguhukayan.
04:24.0
Kahit sino ay mawawalan talaga ng pag-asa.
04:27.0
Pero, hindi ang matyagang anthropologist.
04:32.0
Isang araw, buwan ng Oktobre, taong 2011.
04:36.0
Sa pagbisita nito sa isang kaibigan, isang larawan sa dingding ang bumungad sa kanya.
04:40.0
Ang larawan ng isang kakaibang x-ray.
04:44.0
Ang tinatawag na LIDAR o ang Laser Imaging Detection and Raging.
04:50.0
Hindi ito kilala dahil sa bago lamang ang teknolohya.
04:53.0
Subalit may isang kakaibang katangian ang modernong kasangkapan na wala sa iba.
05:00.0
Kaya nitong mag-x-ray kahit maraming nakaharang, mga puno man o bahay.
05:04.0
At ganun nga ang nangyari.
05:06.0
Ito ang ginamit ng grupo ni Fisher sa Meksiko.
05:09.0
Tagumpay ang proyekto at nasaksiyan ng higanting siyudad na nakalibing ilang daan taon na ang nakararaan.
05:16.0
Ang nyayari na magbabago sa proseso ng archaeology.
05:34.0
Ano ang natagpuan sa gubat ng Amazon?
05:49.0
Wala pang isang oras nung ginamitan ng LIDAR x-ray ang lupain sa Meksiko.
05:54.0
Kahit may mga bahay pa, mga puno at kalsada, malinaw na nakuhanan ang bawat hugis at sulok ng lugar.
06:00.0
Kitang kita sa x-ray ang buong siyudad ng Angamuko na ilang daan taon na nasa ilalim ng lupa.
06:07.0
Ang ulat sa Colorado Sun na naiyak pa nga si Fisher dahil sa kauna-una ang pagkakataon na silayan ang mga pundasyon at mga templo ng Angamuko.
06:18.0
Ayon din sa balita na dahil sa LIDAR x-ray, mababago ang proseso at mga paraan sa larangan ng archaeology.
06:25.0
Sa makatawid, noong sumunod na taon, ginamit muli ang kakaibang teknolohya upang patunayan ang istorya ng nawawalang siyudad ng Monkey God.
06:35.0
At ang ulat ng National Geographic nakita na mga dalubasa ang nawawalang siyudad ng Unggoy na Diyos sa kagubata ng Bansang Honduras gamit ang teknolohya ng LIDAR x-ray.
06:47.0
Makalipas pa ang ilang taon, ang mga mga pundasyon at mga pagkakataon na siyudad ng Monkey God
06:53.0
Makalipas pa ang ilang taon, pagpasok ng taong 2022, ginamit muli ang x-ray at namangha ang mga dalubasa sa kanilang nadiskubre,
07:03.0
na napapailaliman sa makapal na kagubata ng Amazon Rainforest sa teritoryo ng Bolivia ang isang kakaibang talpo.
07:12.0
Sa wakas, ang kwento na mayroong isinaunang sibilisasyon at mga piramid sa kagubata ng Bolivia ay natunto na.
07:20.0
Ang paayag sa Nature.com na gamit ang laser ng LIDAR technology na bunyag ang mga sinaunang piramid mga nakatagong kanal sa Amazon ng Bolivia,
07:31.0
mga nagtatayugang piramids na ginamit ng mga sinaunang kasarabi sa kanilang pagsamba at pag-aalay.
07:38.0
Kumalat na rin ang balita sa Smithsonian na nadiskubre nga ang nawawalang siyudad sa Amazon.
07:43.0
Ayon sa ulat, sopistikado ang sinaunang kultura ng mga kasarabi na namayagpag mga taong 500 hanggang 1400 CE.
07:53.0
At ang pinaka na kamamangha sa lahat, bata ay sa Science Alert na ang nawawalang labina na nadiskubre sa Amazon ay nakasalansan hanay sa konstelasyon sa kalawakan.
08:04.0
Ayon din sa ulat, ang mamamayan ng kasarabi ay nakatira sa dalawang lugar, ang Cotoca at Landivar,
08:10.0
kung saan naroroon ang mga kabahayan, taluya ng tubig, mga kanal, mga haligi at mga nagtataasang piramids na yung iba ay may taas na dalawampung metro na gawa sa damu at putik.
08:24.0
Hindi hinakalan ng mga dalubasa ang kanilang natagpuan.
08:29.0
Ayon pa nga sa Vice, ang nadiskubre ng nawawalang siyudad ay nakakabaliw sa isip.
08:34.0
Base sa bagong tuklas, ang kilalang liblib at mapunong kagubata ng Amazon Forest ay buno ng sibilisasyon na dati ay isang kwento lamang.
08:45.0
Katotohan ang nabatid sa tulong ng makabagong teknolohya, ang LiDAR X-Ray.
08:51.0
Sa kasalukuyan, pinutapti ng mga dalubasa ang naturang lugar upang lubos ang masukat ang detalye ng sinaunang kasabari.
08:59.0
At ang teknolohya ng LiDAR X-Ray ay ginamit din ng Apollo Mission upang sukati ng buwan.
09:06.0
At sa ngayon, gamit din ito sa pagdetalye ng buong daigdig sa proyektong Earth Archive.
09:13.0
Siguro sa hinaharap, marami pang matatagpuan at madidiskubring sinaunang impormasyon na dadagdag sa ating kasaysayan at marailay bumago sa landas ng susunod pang mga henerasyon.
09:27.0
Manong araw lang mapupulot dito?
09:31.0
Ang sibilisasyon ng tao ay tunay na nakamamanga. Kung meron tayong dapat na nalalaman ngayon, ito ay ating nakaraan.
09:40.0
Subali tayo sa teknolohya, marami pang nabubunyag na bahagi ng nakalipas. Marahil balang araw, tayo naman ang kakainin ng lupa.
09:48.0
Kaya mas mainam siguro kung hindi babaliwalayin ang ating kasalukuyan. Dahil sa nalalapit, tayo naman ang masasama sa susunod na kasaysayan.
09:59.0
Buksan mo ang iyong isip at hayang lumalim pa ng lubusan ang iyong pangunawa sa mga kasaysayang kapupulutan ng maraming aral.
10:11.0
Tandaan, katotohanan ang susi.
10:14.0
Sa Tunay na Kalayaan
