#UsapangPera: Mga Tips sa Pagyaman with Sir Vince tackles money issues such as savings, loans, budgeting, and investing among others. Visit Sir VInce's website: www.vincerapisura.com. How to join SEDPI Coop: 1. Join SEDPI Foundation at bit.ly/SEDPIOnlineSRI by clicking “Register” and filling out the form 2. Take the online Pre-Membership Education Seminar (PMES) at bit.ly/SEDPICoopPMES 3. Pay membership fee and initial share capital Simulan ang pagiinvest the socially responsible way sa: bit.ly/SEDPIOnlineSRI Pag-IBIG MP2: * Watch the play list: https://www.youtube.com/playlist?list... SSS Retirement: Watch the playlist https://www.youtube.com/playlist?list... How to invest 100K: https://youtu.be/dxHRZn7uP-4 Celebrity guests include venus Raj (Season 1); Nicole Cordovez and Sinon Loresca (Season 2); Atom Araullo (Season 3) and Porky (Season 4). Smart Parenting Board of Expert

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Hi, my name is Vince Rapizura and you can call me Sir Vince.

I've been teaching personal finance and social entrepreneurship for the past 20 years.

In this podcast, I'll be sharing with you stories and practical tips on personal money management.

Tandaan ang pagyaman na pag-aaralaan.

Napabalot ngayon ang mundo ng pangangamba at kalituhan dahil sa kawalang katiyakan dulot ng COVID-19 pandemic.

Hindi ako magtataka kung maraming natatakot at syempre nakakadagdag pa sa stress ang lockdown at alalahanin tungkol sa pera.

Ngunit mas makakatulong kung kakalmahin natin ang ating mga sarili at gamitin ang panahong itong maghanda at ayusin ang mga pangangamba.

Mas magandang harapin natin ito ngayon at magkaroon ng desisyon sa mga what-if scenarios

kaysa sa kapal lang tayo mag-iisip ng solusyon kung nasa harap na natin ang mga di inaasahang sitwasyon.

Narito ang mga tips ko sa inyo para mapagaan ang dinadala nating pangamba ngayon.

Tip number one, name your ICE in case of emergency.

Isa ang tawag sa emergency contact person sakaling may mangyaring masama sa iyo.

Siya ay gatekeeper ng iyong mahalagang informasyon kaya mahalagang pinagkakatiwalaan mo kung sino siya.

Maaring ang ICE mo ay ang iyong asawa, legal-aged na anak, magulang, kapatid o kaibigan.

Pwede namang hindi iyisang tao ang ICE mo.

Pwede mong hatiin ito sa iba't ibang tao.

For example, sa akin, when it comes to personal money, panganay ng kapatid ko ang aking ICE.

Sa usapin ng kalusugan, ang life partner ko ang aking ICE.

Make sure na kaya at gustong gawin ng ICE ang habilin mo at available siya kapag kailangan mo.

Siya ay mabuti sa mga kapatid mo.

Make sure na kaya at gustong gawin ng ICE ang habilin mo at available siya kapag kailangan mo.

Siguraduhin alam niya ang medical history mo at may legal power to act on your behalf.

Kaya din niyang makipag-usap at ipabatid ang sitwasyon mo sa kinauukulan kung kinakailangan.

Tipunin ang mga mahal sa buhay at sa bahay at pag-usapan objectively ang nangyayari.

Mas maganda kung isasama ang iyong ICE sa emergency planning na ito.

Pag-usapan ang mga realistic what-if scenarios.

For example, may tamaan ng COVID-19 sa inyong bahay. Anong gagawin at sino ang tatawagan?

Aling parte ng bahay ang gagawing isolation room?

Maraming pwedeng maging what-if scenarios at malamang mag-iiba-iba ito sa bawat pamilya.

Pagkatapos gawin ang emergency planning, samahan ng dasal para maramdaman ang pag-asa.

I-review ang iyong health and life insurance policies at tawagan ng iyong insurance agent kung may mali

o kung may kailangan kang i-update sa informasyon na nakalagay dito.

Pag-aralan kung ano ang mga exclusions, deductible at ano-ano ang covered sa health at life insurance mo.

The best time to get health insurance is if you are still healthy.

Kasi malamang tatanggihan ka na ng insurance companies kung bibili ka kapag tinamaan ka na ng sakit.

Ang mga taong may kailangan ng life insurance ay iyong may dependents at breadwinner.

Kung wala ka namang dependent, hindi mo kailangan nito dahil walang kailangan i-replace na income para mabuhay ang dependent mo.

First, follow my 515-2060 budgeting rule kung saan nalilimitahan mo ang bayad sa insurance premium katumbas ng 5% ng inyong income.

Kung mas malaki ang ibinabayad mo sa premium kaysa dito, malamang you are overpaying your insurance.

Second, iwasan at all cost ang investment-linked insurance o tinatawag na variable universal life insurance o VUL.

Mapapamahal ka lang dito.

Basahin ang Paano Maghanda Financially Laban sa 2019 COVID kung saan dinetalya ko ang mga health insurance plans and options bago pa pumutok ang COVID-19 pandemic.

Mababasa ito sa vinsrapisura.com

Tip number four, take stock of your emergency fund.

Ang advice ko for emergency savings ay dapat mayroon tayo nitong katumbas ng siyam na buwang gastusin.

Nakalagay dapat ito sa safe at liquid financial products tulad ng savings accounts sa bangko.

Sa ngayon, isang buwan ang lockdown na ipinapatupad pero madaming bulong-bulungan na ito ay maaring tumagal pa at limampas sa isang buwan.

Mahaba ang PC mong makakasurvive sa mga regular na gastusin kung sinunod mo na ang suggested emergency savings amount na meron ka.

Emergency savings kasi dapat ang gagamitin natin at hindi utang sa panahon tayo ay tamaan ng mga diinaasahang bagay tulad ng COVID-19 o lockdown.

Take this opportunity to start building your emergency savings kung wala ka pang nasisimulan o hindi pa sapat.

Tip number 5. Huwag mag-desisyon sa pera dahil sa takot.

May ilang nagtanong sa akin kung dapat na ba nilang ibenta ang kanilang exposure sa stock market dahil sagsad ito ng halos 50% mula sa pinakamataas nitong level.

Matatakot din silang baka tuluyang maglaho ang pinagpagurang pera dahil sa nangyayaring sell-off sa stock market.

Ang advice ko sa kanila ay kung makakapag-antay sila at hindi naman nila kailangan ng cash in the next months dahil may sapat pa sila,

ay huwag muna nila itong ibenta. Halatang mga bubuhan sila at hindi pinag-isipang mabuti ang pagpasok nila sa stock market.

Primary rule sa investing ay magbenta kung mataas ang market at bumili kapag mababa ang market.

Panalo ang mga maraming cash position ngayon kasi madami sa mga investment assets ay nagiging mura sa panahon ng krisis.

Walang kailangang ipangamba sa investment position kung financially stable at akma sa target ang financial life stage,

meaning may sapat kang emergency savings, may tamang insurance coverage, at may passive income ayon sa iyong edad.

Para malaman kung ikaw ay financially stable, makakatulong kung alam mo ang pumapasok at lumalabas na pera at ang iyong personal balance sheet.

You can access this by sending keywords to Vins Rapisura Facebook Messenger and follow the instructions there.

Type MIMO, then hit send to access Money In Money Out form.

And type SALN, then hit send to access the Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth form.

Hindi magandang magdesisyon sa pera kapag puno ng takot, pangamba, at pag-aalinlangan.

Nahahaluan kasi ng matinding emosyon kaya malaki ang chance ang hindi maganda ang kalalabasan.

Pakalmahin ang sarili at isama ito sa emergency planning para mas malinaw kung ano ang dapat gawin.

Walang maitutulong sa iyo at sa komunidad ang hoarding at panic buying.

Pinapamahal lang nito ang bilihin at pinagkakaitan ng iba ng pagkakataon na makuha din ang kanilang mga pangangailangan.

Ang mga pinamili ay maaaring hindi kailanganin, mabubulok lang at masasayang lang ang perang ginamit dito.

Bumili lang ng sapat at sa level na kinaugalian.

Isang magandang pagkakataon na i-refinance ang loan kung meron kang high interest bearing loan ngayon.

Nagawa ko ito dati sa kapatid ko sa Amerika na may mataas na mortgage loan.

Noong global financial crisis noong 2008, nirefinance namin ang mortgage ng bahay niya mula 7% per anong pababa sa 4% per anong fixed rate.

Dahil dito, bumaba ang babayaran niyang housing loan payment kada buwan.

Ang pinili ng kapatid ko ay paigliin ang panahon ng pagbabayad sa bahay at pareho pa rin ang installment niya kada buwan.

From 25 years na housing loan term, napababa niya ito sa 15 years.

May tatlong taon na lang at ang natitira at matatapos na niya itong bayaran.

Pareho ang sitwasyon ngayon.

Binawasan ng Banko Sentral ng Pilipinas ang interest rate nito mula 4.25% sa simula ng taon at ito ay nasa 3.5% na lamang ngayon.

Makikinabang dito ang mga may existing credit line facilities kasi pwede nilang bayaran ang kanilang lumang loan at mag-access ng panibago para mas mababa ang interest na makukuha.

Maganda rin may cash na mabubunot sa wallet.

Para lang ito masigurong kapag tinamaan ng hindi inaasahan ay may nakahandang perang madaling magamit agad.

Hindi kinakailangang mag-withdraw at humawak ng limpak-limpak na cash.

Dahil lockdown tayo ngayon, kaunti ang temptasyong gumastos.

Sarado ang malls at mahirap ang delivery sa online shopping.

Take this opportunity na makatipid.

Aside from this, maganda din itong panahon na balikan ng iyong spending pattern in the past.

Isang magandang paraan na ginagawa ko dito ay inilalabas ko ang mga credit card statements ko at hinahighlight ang mga items na pwede namang hindi ko binili.

Another way is to file your receipts.

Ayusin mo ang iyong mga resibo at dito mo makikita kung ano ang pinagkakagasusan mo kung ito ba ay need or want.

Tip number 10. Upgrade your knowledge and skills.

Kaysa ubusin ng oras sa panonood ng Netflix at iba pang streaming services,

o kaya ay patayin ang oras sa social media, why not take online courses para may dagdag kaalaman?

Maraming mga free online courses ngayon.

If you are interested to take free online course on personal finance para ma-improve ang iyong financial literacy,

you may go to my website, vinsrapisura.com, slash free financial literacy online course for instructions.

Tip number 11. Recharge and rest.

Kung meron mang silver lining sa lockdown na ito, ay marami tayong oras para makapagpahinga.

I-take natin ang pagkakataong gawin ito dahil parati tayong pagod sa trabaho, diba?

Let's spend quality time with our family and reconnect through technology with our friends.

Kung may mga kailangang ayusing issue sa pamilya, napakagandang pagkakataon nito para magkaroon ng panibagong panimula.

Tip number 12. Hope for the best, but expect the worst.

Ayon sa Department of Health at World Health Organization,

80% ng mga tinatamaan ng COVID-19 ay nakakaramdam ng mild symptoms at hindi naman kinakailangang magpa-ospital.

Kailangan lang i-observe ang quarantine measures.

Mataas din ang recovery rate at mababa ang mortality rate kumpara sa ibang sakit.

Nagdaan na ang mundo sa mas malughapang sitwasyon tulad ng World War I, World War II, Spanish Flu pandemic, at iba pang mga krisis.

Pero nalampasan natin ang mga ito. Kaya ang sa akin, matter of time lang at malalampasan ulit natin ito.

Panatilihin nating malakas ang ating kalusugan, kumain ng gulay, mag-exercise para mawala ang stress, at matulog ng tama.

Siyempre, panatilihin pa rin natin ang social distancing at ugaliing parating maghugas ng kamay.

Lilipas din ito. Yan ang laging ipaalala sa sarili.

Ako si Sir Pins, dito sa bahay dahil sa COVID-19 lockdown, nagsasabing ang pagyaman na pag-aaralan.