00:43.0
Hindi naman napagtataka dahil maging ang kanyang nanay at tatay ay may angking ganda at kagwapuhan din.
00:50.0
May kita pa rin sa muka nila kahit may edad na din ang mga ito.
00:56.0
Habang patuloy na lumilipas sa mga araw ay tumitindi na din ang gyera pero hindi ito gaanong ramdam ng baryo.
01:05.0
Kaya may mga kababaihang dumadayo sa baryo at pumupunta sa kampo para magbigay ng aliw sa mga sundalong naroon.
01:12.0
Kapalit ng salapi at kahit anumang pagkain.
01:15.0
Kagaya ng mga nagaganap sa iba pang makarating na kampo ng mga sundalong hapon.
01:20.0
Pinapapasok nila ito na nagkakasayahan ang mga iyon.
01:25.0
Halos lahat ng mga sundalo ay tuwang tuwa kapag may nagdadating ang kababaihan sa kampo.
01:31.0
Nagsasayawan at habang nagiinuman.
01:34.0
Maliban sa mga naka-duty para magbantay ng gabing iyon.
01:39.0
Si Kapitan Ben na wala itong bisyo.
01:41.0
Hindi nainom ng kahit anong alak at hindi din naninigarilyo.
01:46.0
Kaya lagi lamang itong nasa loob ng kanyang silid.
01:49.0
Sa kalamang ito lumalabas kapag oras na ng kanyang pagsaway sa mga ito na huminto na.
01:55.0
At inuutusan nga ang mga ito na palabasin na ng kampo ang mga kababaihan.
02:00.0
At na makapagpahinga na kami ng maayos.
02:02.0
Kagad namang hihinto ang mga ito.
02:05.0
Sinusunod nga ng mga ito ang pinag-uutas ng kanilang kapitan.
02:12.0
Sa ilang buwan naming magkasama ni Kapitan Ben,
02:16.0
ay naging malapit ang loob ko sa kanya.
02:19.0
Mabait ito at iba sa mga sundalong dayuan.
02:22.0
Gayun din naman ang mga kasaman niya.
02:25.0
Lahat ng ito ay naging kaibigan.
02:27.0
Marahil ay dahil na rin sa naiintindihan ko ang salita nila.
02:31.0
E hindi ako nahihirapang makipag-usap sa mga iyon.
02:35.0
Kaya mas madali ko silang nakapalagayan ng loob,
02:39.0
lalong-lalo na si Kapitan Ben.
02:42.0
Sa tagal naming namamalagi sa baryo ay wala pa naman kami mga nainkwentong grupo ng girilya.
02:49.0
Hanggang sa isang umaga,
02:50.0
nagulantang na lamang kami na merong sundalong na matay.
02:54.0
Hindi sa mga tama ng baril, kundi...
02:57.0
ginilitan ang leeg nito.
03:00.0
Nakita na lamang namin ito na naliligo sa sariling mga dugo.
03:06.0
Wala sa isip namin na kagagawan yun ng mga aswang.
03:10.0
Ang akala ni Kapitan Ben ay ang mga girilya ang may gawa noon.
03:15.0
Pinagsisigawan nito ang mga sundalo niya.
03:18.0
At ilang linggong pinagbawalan na uminom.
03:21.0
At hindi muna magkakasiyahan.
03:25.0
Marami na ang nakatoka sa pagbabantay kada gabi.
03:29.0
Salitsalitan sila.
03:31.0
May oras lamang ang babantay.
03:34.0
At hindi muna magkakasiyahan.
03:37.0
At hindi muna magkakasiyahan.
03:39.0
Salitsalitan sila.
03:41.0
May oras lamang ang pagitan.
03:45.0
Ako naman ang ginagawa ko ay magdasal na lamang.
03:48.0
Hinihiling ko na sana ay mga ordinaryong tao lamang ang mga ito.
03:53.0
Dahil may posibilidad na hindi ako patayin ng mga ito dahil...
03:57.0
isa rin naman akong Pilipino.
04:00.0
Sa isip ko pa, magmamakaawa na lamang ako siguro.
04:05.0
Pero kung aswang talagang may gawa noon...
04:07.0
panigurado na pati ako, kakatayin din ng mga yon.
04:14.0
May mga gabing hindi ako makatulog sa dami ng aking mga naiisip.
04:19.0
Doon ko na nararamdaman ng aking pangungulila sa aking mga magulang,
04:24.0
mga kapatid, na siyang dahilan kung bakit umiiyak na lamang ako.
04:29.0
Nalaman namin na ang mga may kagagawan pala ng pag-ataking yon...
04:36.0
Base na rin sa kwento ni Sefa.
04:39.0
Una ang tatay at mga kapatid na kalalakihan niya.
04:43.0
Ang motibo nila ay para magnakaw na mga pagkain na kaimbak sa ginawa namin kamalig noon.
04:51.0
Hindi lamang nila ito na kaisang beses ginawa,
04:54.0
naikwento na lamang niya ito sa amin ng pagkaraan ng ilang buwan pero...
04:59.0
kailanman ay hindi pinag-isipan ng masama ni Kapitan Ben ng pamilya ni Sefa.
05:04.0
Patuloy pa rin ito sa pagdalaw-dalaw sa dalaga,
05:08.0
hanggang sa unti-unti kong napapansin na nagkakamabutiyan na mga ito.
05:13.0
Kahit ano pang paalala ni Apo kay Kapitan Ben tungkol sa pagkatao ni Sefa,
05:18.0
bali wala lamang talaga sa kanya yun.
05:22.0
Hanggang sa isang araw,
05:24.0
nagulat na lamang ako ng sabihin ito sa mamagulang ni Sefa na tunay nga ang atensyon niya sa dalaga.
05:31.0
Nakahanda siya ang pakasala nito,
05:34.0
pero ang tugon sa kanya ng ama nito,
05:37.0
huwag muna itong magpadalos-dalos,
05:40.0
mas kilala ninyo sa mga kapatid na kalalakihan niya.
05:44.0
Huwag muna itong magpadalos-dalos,
05:47.0
mas kilala ninyo sa mga kapatid na kalalakihan niya.
05:50.0
Saka na lamang umanon nila pag-usapan ng tungkol ron,
05:54.0
lalo na at pareha silang naiitit sa isang sitwasyon.
06:00.0
Pero pinanindingan lamang nito ang kanyang sinasabi,
06:04.0
napapakasala na rao niya itong si Sefa.
06:09.0
Kung papala rin na makaligtas siya sa gera,
06:13.0
hindi na nga gawin niya iyon.
06:15.0
Napailing na lamang ang tatay ni Sefa sa sinabi ng kapitan.
06:20.0
Hanggang sa may mangyaris sa pamilya nito,
06:23.0
nang puntahan muli ito ni kapitan para bisitain.
06:27.0
Gayun na lamang ang pagtataka namin
06:30.0
na wala na ang mag-anak sa kanilang kubo.
06:34.0
Iniwan nilang nakabukas ang lahat ng bintana at pinto.
06:38.0
Nung araw na iyon,
06:40.0
dun ko nakita sa mukha ni kapitan
06:43.0
na iba ang aura nito,
06:46.0
na talagang natakot ito at nababahala sa pagkawala ng pamilya ni Sefa.
06:52.0
Dun ko rin napatunayan na mahal na mahal niya talaga ito,
06:56.0
lalo na ng lumipas sa mga gabi na hindi pa bumabalik ang mga ito.
07:02.0
Nakikita kong paminsan-minsan ay tumutulo ang mga luha niya
07:06.0
habang nakaupo lamang sa isang tabi.
07:10.0
Hindi ito bumalik ng kampo.
07:11.0
Nagpa siya itong maghintay lamang dun.
07:15.0
Walang kasama ang ilan sa mga sundalo niya.
07:18.0
Wala kaming tulog lahat.
07:21.0
Ang hinala niya ay kagagawa ng mga grupo ng girilya
07:25.0
kaya dinukot na mga ito ang pamilya ni Sefa.
07:29.0
Dahil sa kanya nga
07:31.0
na nakikipagmabutihan dito sa pamilya.
07:36.0
Sinabi ni Apo Damian
07:37.0
na grupo nga ng girilya ang dumukot sa mga ito pero
07:41.0
hindi mga ordinaryong girilya.
07:45.0
Ito'y mga girilya na mga aswang.
07:48.0
Kalahi na mga ito.
07:51.0
At tama rao ang hinala ni Kapitan
07:54.0
na siya rin mismo ang dahilan kung bakit dinukot ang pamilyan Sefa.
08:02.0
Pagdatapat ni Apo noon
08:04.0
alam rao talaga niya kung saan dinala ang mga ito pero
08:08.0
mas pinili niyang huwag ipaalam kay Kapitan dahil siguradong hindi ito magpapigil.
08:15.0
Pupuntahan rao panigurado nito kung saan man ang mga itong naroon
08:20.0
para mailigtas ang mga dumukot sa kanila.
08:24.0
Hindi pa daw yun ang tamang panahon
08:27.0
at baka imbis na mailigtas rao niya ang mga ito
08:30.0
ay mas matindi pa ang mangyayaring posibleng ikamatay namin
08:35.0
pati na rin ang mga dinukot noon.
08:38.0
Sinamahan kami ni Apo sa kubo ng mga ito
08:42.0
hanggang sa isang umaga ay bigla na lamang dumating si Sefa.
08:46.0
Parang wala ito sa kanyang sarili.
08:50.0
Tulalaan naglalakad.
08:52.0
Nunlilima ay dito at maraming mga sugat-sugat sa paa't mga kamay.
08:56.0
Namakita ito ng isang sundalong nakabantay sa labas ng bakuran.
09:01.0
Ay kagad na tinawag si Kapitan
09:04.0
at halos matumba ito palabas ng bahay para salubungin niya ito.
09:10.0
Lahat kaming naroroon ay hindi namin mapigilang maluwanang
09:14.0
makita namin ang kalagayan niya.
09:17.0
Kagad na niyakap ito ni Kapitan.
09:20.0
Tinatanong niya ito kung saan.
09:22.0
At anuang nangyari.
09:25.0
Pero hindi ito nagsasalita.
09:28.0
Tulala lamang ito at tumutulu ang mga luha.
09:32.0
Kinuha ni Kapitan ang tubigan niya na nakalagay sa kanyang bewang
09:36.0
para painumin ito.
09:38.0
Nambigla na lamang itong nawalan ng malay kaya
09:42.0
nawalan ito ng balanse na muntikan na niya itong mabitawan.
09:45.0
Napasigaw si Kapitan.
09:47.0
Napawika kung ano ba ang nangyayari nun.
09:54.0
Siya na lang ang pahirapan.
09:56.0
Huwag na si Sefa.
09:59.0
Nagpresenta ang isang sundalo niya na dalhin si Sefa sa loob ng bahay
10:04.0
para dun ay makapagpahinga ito.
10:07.0
Nagsasalita si Kapitan.
10:09.0
Nagsasalita si Kapitan.
10:11.0
Nagsasalita si Kapitan.
10:12.0
Para dun ay makapagpahinga ito.
10:15.0
Marahil ay sa sobrang pagod lamang daw nito kaya ito nawalan ng malay.
10:21.0
Tumanggi si Kapitan.
10:23.0
Siya na lamang daw ang bubuhat rito.
10:26.0
Gagad namang nagpakulo ng mainit na tubig si Apo
10:29.0
na may kasamang mga halamang damo
10:32.0
at kanyang pinunasan gamit ang basang tela,
10:36.0
yung mga sugat ni Sefa.
10:38.0
Hindi umalis si Kapitan Ben sa tabi nito hanggang sa ito ay meron ng malay.
10:46.0
Pagkaraan nga ng ilang minuto na nawalan nga ng malay si Sefa
10:51.0
ay nagising din naman ito.
10:54.0
Pinilit muna itong kumain ni Kapitan.
10:57.0
Kanya pa itong sinusubuan nun.
10:59.0
Pagkatapos ay sa kanya ito inusisa tungkol sa nangyari.
11:04.0
Nagtapat nga itong si Sefa kay Kapitan
11:07.0
at ang daylang kung bakit siya pansamantalang pinakawalan ng mga dumukot sa kanya.
11:13.0
At ito nga ay grupo ng mga girilyang aswang.
11:17.0
Pero hindi niya sinabi kay Kapitan na ito ay kalahi nila.
11:24.0
Pinamunuan o mano ito nang nagnangalang amangkulas.
11:29.0
Pinalaya nga raw siya nito kapalit ng ulo ni Kapitan.
11:33.0
At siya raw mismo ang inuutusan para paslangin niya ito
11:38.0
at ihatid ang ulo nito sa kuweba kung saan sila dinala ng mga yon.
11:43.0
Pero hindi nga ito sinangayunan ni Sefa
11:47.0
dahil wala talaga itong balak patayin si Kapitan.
11:52.0
Ayon pa nga sa kanya,
11:53.0
maging ang kanyang kuya Julian
11:56.0
ay hindi rin ito sangayun na paslangin ng kapatid niya itong si Kapitan.
12:02.0
Bukod siguro sa wala silang tiwala kay amangkulas,
12:06.0
marahil ang mga ito ay napamahal na din siguro kay Kapitan dahil
12:11.0
puro lamang kabutihan ang ipinapakita sa kanila ng kung gaano nito nerespeto si Sefa.
12:17.0
Ganon din ito sa kanila.
12:19.0
Pero si Kapitan Benalong
12:22.0
Pero si Kapitan Ben naman ay nakahandang magbuwis ng buhay
12:25.0
para mailigtas sa mga ito.
12:28.0
Ganon kahalaga sa kanyang pamilya ni Sefa.
12:32.0
Pagkatapos nga ng pangyayaring yon,
12:34.0
ay nag-alala nga ito sa kaligtasan ni Sefa.
12:38.0
Kaya pinilit niya itong isama sa kampo para doon muna ito pansamantalang mamalagi
12:44.0
dahil baka balikan daw ito ng mga dumukot sa kanya.
12:47.0
Naypagtapat na rin ni Apo Damian kay Kapitan ang tungkol sa kanyang Anting-Anting,
12:53.0
pati ang tungkol kay amangkulas at sa mga kasamahan nito pero
12:57.0
imbis napakinggan niya ito
13:00.0
at tanggapin ang nasabing Anting-Anting ay binaliwala niya ito
13:05.0
at tinawanan niya na lamang si Apo.
13:08.0
Hindi umanukwintas o kung ano pamang mahika ang makakatulong sa laban niya
13:13.0
kundi ang kanyang puwersa militar, armas at mga bala.
13:19.0
Kaya hindi na rin nagpumilit itong si Apo pero hindi naman ito naggalit kay Kapitan.
13:26.0
Naiintindihan niya rao ito dahil nga sa ito'y dayuan
13:30.0
at wala naman daw itong alam sa mga ganun mga bagay.
13:34.0
Ilang araw pa nga ang lumipas bago punta ng kubo nila Kapitan Ang Cueva
13:40.0
kung saan naroon ang pamilya nitong si Sefa
13:44.0
na lumingi pa ito ng tulong sa iba pang kampo ng mga sundalong Japon
13:49.0
na inabot pa ng ilang araw bago ang mga ito ay nakarating sa kampong iyon.
13:54.0
Nang makarating nga ito sa kampo
13:57.0
ay gayon na lamang ang pag-iingat ni Kapitan na hindi makita na mga ito si Sefa
14:03.0
dahil posibleng malagay si Kapitan sa alanganin dahil ang mga ito nga ay ibang grupo na
14:09.0
at hindi niya na rao mga kontrolado mga iyon.
14:12.0
Mas delikado din para kay Sefa dahil nga isa itong babae at baka pagsamantala ng mga ito.
14:21.0
Nang dumating nga ang mga ito ay nagpasya na agad si Kapitan na punta ng Cueva
14:26.0
kung saan naroon ang pamilya ni Sefa
14:29.0
kasama ako at ng ilang pang mga sundalo niya.
14:34.0
Hindi lahat ng sundalo ay sumama roon dahil kailangang may magbantay rin ng mga kampo.
14:40.0
Binibigyan ako ni Kapitan ang barel pero hindi ko tinanggap dahil natakot ako.
14:46.0
Baka ang sarili ko pa ang aking maputukan.
14:49.0
Wala naman akong sapat na kaalaman para gamitin iyon.
14:53.0
Kaya sa halip na barel ang bitbit ko.
14:57.0
Patpat na kahoy na pinulot ko lamang sa daan.
15:01.0
Saka ako naisip na may pagkaengot pala ako nung araw na iyon dahil
15:04.0
himbis na barel ang bitbit ko.
15:07.0
Mas pinili ko pang patpat na iyon.
15:10.0
Nagpasalamat na lamang ako at walang nangyaring masama sa akin.
15:15.0
Habang naglalakad kami papasok sa gubat kung saan naroon ang Cueva
15:20.0
ako ang nasa may pinakahulihan.
15:23.0
Kaya nung marinig kong nagkaputukan na ay mabilis akong tumakbo
15:27.0
pabalik kung saan kami dumaan nang walang lingon-lingon.
15:30.0
Sa akin pagmamadali ay nadulas ang paa ko.
15:34.0
Nahulog sa tulay na kahoy kaya nalaglag ako sa sapa na kaonti na lamang ang tubig noon.
15:41.0
Puro putik na lamang ito na abot hanggang tuhod ko.
15:45.0
Kaya nahirapan na akong makaalis roon hanggang sa sunod-sunod na rin
15:50.0
ang naririnig kong putukan ng barel.
15:53.0
Meron pang mga pagsabog.
15:55.0
Meron pang mga pagsabog.
15:58.0
Grabe na ang takot ko noon at umabot na sa puntong na iihina ako sa aking salawal.
16:05.0
Ang naisip ko na lamang gawin, hinubad ko ang suot kong damit at inilubog ko ito sa putikan.
16:12.0
Saka mabilis akong dumampot ng ilang perasong tuyong dahon.
16:17.0
Mabilis ko itong kinusot at isiniksig sa mga butas ng tenga ko dahil
16:21.0
bala kong humiga at maglublob na lamang sa putikan noon.
16:26.0
Patihaya ang paghiga ko pero
16:29.0
yung paa ko hanggang tuhod ay nakabaon sa putikan.
16:33.0
Pati ang mukha ko ay nilagyan ko din ng putik
16:36.0
at ang ibabaw ng aking ilong at mga talukap.
16:40.0
Pagkatapos isak ako nanilublob ang aking mga kamay sa putikan
16:47.0
napaiyak na lamang ako sa takot ng mga sandalin yon.
16:51.0
Hanggang sa tumigil na ang palitan ng putok
16:55.0
hindi pa rin ako umaalis sa kinalalagyan ko.
16:59.0
Nakiramdam lamang ako sa paligid
17:02.0
at maya maya pa ay may narinig akong sumisigaw.
17:05.0
Tinatawag ang pangalan ko.
17:08.0
Nang mabusesan ko ito ay mabilis akong bumangon
17:14.0
Natawa pa ito nang makita ang itsura ko
17:17.0
hanggang sapati na rin ako ay malualuhang natatawa.
17:21.0
Tugon pa niya nung magkaputukan na daw ay
17:25.0
ilang beses siyang sumigaw na huwag akong humiwalay sa kanila.
17:29.0
Nataranta na raw siya nang hindi man lamang ako sumagot.
17:33.0
Ang akala niya nasabugan ako
17:36.0
pero may nakakita o mano na kasamahan niya nung
17:39.0
ako'y mabilis na tumatakbo pabalik.
17:42.0
Kaya kahit papano ro'y nakampanti na siya na ligtas ako nun.
17:46.0
Kagad niya akong binalikan pagkatapos magkabarilan
17:50.0
para makasigurado.
17:53.0
Sa pangyaring yan ay napatunayan ko kung gaano ito kabuti
17:57.0
at nararamdaman ko din ang pagpapahalaga niya sa akin.
18:01.0
Hindi lamang dahil sa ako ay isang hamak na tagapagsalita
18:04.0
at dakilang alalay lamang niya
18:07.0
kundi bilang isang kaibigan na rin.
18:12.0
Binalikan namin ang kanya mga kasamahan
18:15.0
at naroon roon ang iba sa loob ng kuweba
18:18.0
at ganun na lamang ang panlulumu niya sa kanyang nakita.
18:23.0
Hindi na namin naabutang buhay ang mga kapatid at mga magulang ni Sefa
18:28.0
at ang mas nakakagimbal
18:30.0
ay ang kalunos-lunos na sinapit na mga ito.
18:34.0
Wala ng ibang parte ng katawan nila na alam kong hindi ordinaryong tao ang pumaslang.
18:41.0
Pinagtulong-tulungan na lamang namin itong buhatin para ayusin ang mga bangkay nito
18:47.0
sa kapinatungan ng mga tuyong sanga.
18:50.0
Sinindyan ito ni Kapitan.
18:54.0
Higit sa sampo ang namatay sa panig nila ang mangkulas.
18:58.0
Sa panig naman ng mga sundalo, dalawa.
19:02.0
Pero hindi ito yung mga kasamahan ni Kapitan
19:05.0
kundi yung mga tumulong sa kanila ng mga tagaibang kampo.
19:11.0
Malungkot na ibinalita namin kay Sefa ang sinapit na mga ito
19:15.0
at bilang isang anak, sobrang sakit mawalan ng mahal sa buhay.
19:21.0
Gayon na lamang ang pagtangis niya.
19:24.0
Sinisi niya ang kanyang sarili sa mga nangyari sa kanila
19:28.0
dahil kung hindi daw siya nakipagmabutihan kay Kapitan
19:32.0
ay hindi sana sasapitin niyo ng kanyang pamilya.
19:36.0
Mugtu na ang mga mata niya sa kakaiyak.
19:39.0
Ayaw kumain, ayaw magsalita.
19:43.0
Pati ako ay nahihirapan na rin sa sitwasyong yun ni Sefa.
19:47.0
Nakikita kong pati na rin si Kapitan ay naghihirap din ang kalooban na
19:52.0
nakikita niya ito sa ganoong kalagayan.
19:55.0
Hindi ko mapigilang maluha kapag naririnig ko si Kapitan
20:00.0
na mangingiyak ito habang sinusubuan niya ito
20:03.0
at pinipilit pakainin.
20:06.0
Paano raw ba ito mabubuhay kung hindi man lamang ito kumakain?
20:12.0
Gusto raw niya itong tulungan pero
20:15.0
sana raw ay tulungan din ni Sefa ang sarili niya.
20:19.0
Huwag itong panghinaan ng loob
20:22.0
dahil hanggat naroroon daw siya,
20:25.0
hindi raw niya ito pababayaan.
20:28.0
Lumaban raw sana ito kahit hindi na para sa kanya
20:33.0
para na lamang sa dalawa pa niyang kapatid na
20:36.0
marahil ay buhay pa noong mga panahon na yon.
20:39.0
Kailangan daw siya ng mga ito
20:42.0
mangyiyak niyang sinasabi ito pero
20:45.0
si Sefa tulala lamang ito at walang imik.
20:50.0
Lumalabas naman si Kapitan at sa kapigil na umiiyak nun
20:55.0
at pinagsusuntok ang mga puno ng saging.
20:58.0
Doon niya binubuhos ang sama ng loob niya hanggang mapagod siya.
21:03.0
Sinasabihan naman ako ng kasamaan niyang sundalo na hayaan na lamang daw namin ito
21:09.0
para mailabas nito ang lahat ng problema niya
21:13.0
Mainam na raw yon
21:15.0
kaysa kami pa raw ang pagdiskita nito.
21:19.0
Ang dalawang kapatid nito na posibling buhay pa
21:23.0
ay ang mga nakababata nitong kapatid na
21:26.0
inihiwalay sa kanila nang dukutin sila noong gabing
21:29.0
dinala raw ang mga ito sa ibang kuweba
21:32.0
na hindi naman alam ni Sefa kung saan banda.
21:36.0
Nagpasya si Kapitan na muli naming balikan ang kuweba
21:39.0
sa pagbaba kasakali na makakuha kami ng impormasyon
21:43.0
na makakatulong sa amin kung nasaan ang dalawang kapatid ni Sefa.
21:48.0
Hindi nga kami napigo
21:50.0
dahil may natagpuan kaming dalawang lalaki na nangihina
21:54.0
dahil sa natamong tama ng bala sa paa.
21:58.0
Inutusan ako ni Kapitan na bumalik ng baryo at ipaalam ko kay Sefa
22:03.0
ang tungkol sa mga ito.
22:06.0
At kung maaari ay isama ko ni Rendawit Oron
22:10.0
at nang masabihan ko nga si Sefa
22:12.0
wala na itong salisalitapa
22:15.0
mabilis itong sumunod sa akin.
22:19.0
Saktong parating naman din si Apo at maging ito ay sumama na rin.
22:24.0
Ginawa nga ni Kapitan ang lahat ng pwedeng pahirap sa mga ito
22:28.0
para makakuha ng impormasyon pero
22:31.0
kahit ano pang gawin ni Kapitan
22:33.0
hindi umaamin ang mga ito.
22:35.0
Hanggang sa nagulat na lamang kami
22:38.0
nang bigla na lamang tapyasin ang leeg
22:40.0
ng isa sa mga ito ni Sefa
22:43.0
gamit ang machete na nakasugpit sa likuran ni Kapitan.
22:48.0
Sa bilis ng paggilos nito ay hindi man lamang ito napigilan ni Kapitan.
22:54.0
Nagulat na lamang kami na
22:56.0
humiwalay na at tumilapo ng ulo nito
23:00.0
para kung naiistatwa na lamang
23:02.0
habang nakikita ko na sumisirit ang dugo nito
23:05.0
at nanginginig pa ang bahagi ng katawan niya.
23:09.0
Namakita ng isang ginawa ni Sefa
23:14.0
na huwag siyang patayin dahil
23:16.0
magsasalita ng araw siya.
23:19.0
Itinurungan ng lalaki kung saan namin matatagpuan ang kuweba
23:23.0
na pinagdalhan sa mga bata pero
23:26.0
hindi daw nito alam kung saan namin matatagpuan ang kuweba
23:29.0
na pinagdalhan sa mga bata pero
23:31.0
hindi daw nito alam kung
23:33.0
mga buhay pa ang mga ito.
23:36.0
Nang sabihin nyo ng lalaki ay naging emosyonal na naman si Sefa
23:41.0
napakalma ito ni Apo
23:43.0
nang sabihin nito na huwag daw itong mag-alala
23:46.0
dahil nakakasigurado raw siyang buhay pa raw ang mga ito
23:50.0
dahil sa binigay nga niyang mga habak
23:54.0
kaya ito din daw maray lang dahilan kaya
23:57.0
inihiwalay ang mga ito
23:59.0
dahil naramdaman ni Amangkulas na may suot-suot ang mga ito ng mga pangondra
24:05.0
Hindi umano ang mga ito basta-basta magagalaw ng kahit sino mga aswang
24:10.0
hanggat hindi nila ito inaalis sa kanila mga katawan
24:15.0
at hindi pa nawawala ang bisa ng mga iyon.
24:20.0
Tatagal umano ang bisa nun sa loob ng dalawang linggo
24:24.0
kaya may nalalabi pa raw oras upang paghandaan
24:28.0
at tanggapin na raw ni Kapitan ang ibinigay niyang anting-anting
24:33.0
dahil nga sa base sa mga nangyayari
24:37.0
at sa nakita nito kung paano pinatay ang pamilya ni Shefa
24:41.0
na hindi nga kagagawa ng isang normal na tao lamang
24:45.0
kaya kung nais raw mag-tigante o magtagumpay ni Kapitan
24:50.0
sa laban ng kanyang posibleng kaharapin
24:53.0
makinig na lamang daw ito sa kanya
24:56.0
at base na rin sa mga nasaksihan ni Kapitan ay nakubinsinga nito ni Apo
25:01.0
na lubusan naman itong ipinagpasalamat.
25:06.0
Yung lalaking sugata naman ay dinala namin sa kampo
25:10.0
tinulungan namin itong gumaling pero
25:13.0
sa kasamaang paladay tuluyan na nga itong hindi nakalakad
25:17.0
sa tindi ng tama nito sa paa.
25:21.0
Hindi ito iba kay Shefa
25:24.0
pinsan daw ito ng kanyang ama.
25:28.0
Malaki rin ang naitulong ni Apo kay Kapitan para makubinsi itong si Shefa
25:33.0
na dun na lamang ito mamalagi sa kampo
25:36.0
at huwag nang bumalik pa sa kanilang kubo dahil
25:39.0
lubhang araw mapakanib kung mag-isa lamang ito doon
25:43.0
dahil buhay pa ang pinuno ng lahi nila na si Amangkulas.
25:47.0
Nung una ay hindi ito nakubinsi dahil
25:50.0
katwiran niya ay mainam na nga lang daw kung pati siya ay mawala na lamang din
25:55.0
para nang sa gayon daw ay matahimik na rin ang kalooban niya
26:00.0
pero ang tugon sa kanya ni Apo
26:03.0
marahil mahirap tanggapin ang mga pangyayari pero
26:06.0
pagdating ng tamang panahon
26:09.0
ay maiintindihan rao niya kung bakit nangyari ang mga ganong bagay sa buhay niya
26:14.0
Pinayuan din siya ni Apo na huwag rao sana itong panghinaan ng loob
26:19.0
dahil kung si Kapitan nga daw ay hindi sumusuko at hindi nawawala ng pag-asa
26:25.0
kaya mas lalo na raw dapat ito
26:28.0
dagdag pa nito na huwag din daw sana nitong baliwalain
26:32.0
ang pagbubuis ng buhay ng kanya mga magulang at mga kapatid
26:36.0
para lamang hindi magtagumpay itong si Amangkulas sa kanya
26:40.0
para lamang hindi magtagumpay itong si Amangkulas sa kanyang balak na pagpatay kay Kapitan
26:49.0
ginawa daw yun ng mga ito
26:52.0
dahil mahalaga at mahal nila si Kapitan
26:55.0
kaya kung mahal at may pagpapahalaga din umano ito kay Kapitan
27:00.0
huwag daw baliwalain ni Sefa
27:03.0
ang pagmamalasakit at pagmamahal na ipinaparamdam sa kanya ni Kapitan
27:08.0
dahil kung ito man daw ay nasasaktan sa mga nangyari
27:12.0
ay mas doble umano ang sakit at paghihirap ng kalooban ni Kapitan Ben sa mga nangyari
27:18.0
dahil isa ito sa pangunahing dahilan kung bakit nangyari ang lahat ng yon
27:25.0
lalo na't walaman lamang daw itong nagawa para iligtas sa mga yon
27:30.0
at sa ginagawa daw ni Sefa
27:33.0
mas lalo lamang nadadagdagan ang paghihirap ng kalooban ng Kapitan
27:38.0
dahil sa nakikita ang kanyang kalagayan
27:41.0
bihira daw ang kagaya ni Kapitan na handang ibuwis ang sariling buhay para sakap ka na ng iba
27:49.0
pagkatapos niya nga itong mapagsabihan
27:52.0
marayil ay naliwanagan ito sa mga sinabi ni Apo sa kanya
27:56.0
kaya kahit papano ay bumabalik na ito sa dati
27:59.0
bagamat mababa naag pa rin ang lungkot sa mga mata nito pero
28:04.0
kahit papano ay bagya na itong nakakangiti
28:08.0
lalo na kapag ito'y binibiro-biro at tinutokso-tokso
28:12.0
at sa ilang araw niyang pamamalagi sa kampo
28:16.0
ay mas naging malapit na rin kami
28:19.0
sinasabihan ako ni Kapitan na palagi ko raw itong kausapin kapag may ginagawa siya
28:25.0
lalo pa no'ng mga panahon na hindi pa sila kumportasyon
28:31.0
yung tipong nagkakahiyaan pa sila nun
28:34.0
pag nauunaan ito ng kaba o di kaya hindi alam ang sasabihin
28:40.0
nagukunyari na lamang itong may ginagawa
28:43.0
pisibisihan ko no
28:45.0
saka ito larabas ng silid nila at may iiwan naman sa loob si Sefa
28:50.0
nakaupo lamang sa bintana at nakatanaw sa may labas
28:55.0
saka naman niya ko utusan na puntahan ko daw ito
28:59.0
ng kausapin para hindi daw ito mainip sa loob ng kampo
29:03.0
at baka raw ito ay magplano na naman na umuwi sa kanilang kubo
29:08.0
at yung nga ginagawa ko
29:10.0
kinakausap ko ito
29:12.0
kaya kahit ano na lang ay naikwento ko na din dito
29:16.0
para may mapag-usapan lamang kami
29:20.0
kapag matagal na kaming naguusap ni Sefa
29:23.0
lalo na't kapag naririnig niyang malakas ang tawa ko
29:26.0
napapatawa ko na rin siya nun
29:29.0
saka naman ako tatawagin ng kapitan na kunyari ay meron itong mahalagang ipag-uutos
29:35.0
mabilis naman akong tatalimati iwan si Sefa
29:39.0
yun pala ay sasabihan na lamang ako na tapos na raw ang pakikipag-usap ko kay Sefa nun
29:45.0
sabay pa na'y naman tanong ito kung ano raw ang pinag-usapan namin
29:49.0
dahil hindi nga siya makaintindi
29:51.0
dahil kapag naguusap kaming dalawa ni Sefa ay Tagalog lamang ang aming ginagamit na salita
29:59.0
dahil doon, sinabihan na naman ako ng kapitan
30:03.0
na kapag kakausapin ko raw itong si Sefa
30:06.0
wikang Ingles sumano ang gamitin naming lingwahe
30:10.0
para daw alam niya at maiintindihan daw niya kung ano ang pinag-uusapan naming dalawa
30:17.0
kuminsan ako'y napipiko nun kay kapitan pero siyempre
30:21.0
kailangan kong sundin ang mga ipinag-uutos niya
30:24.0
bayad na ngang servisyo
30:26.0
ito'y sinasabi kong palagi kay Sefa kaya wala akong karapatang tumanggi sa anong gustong ipag-utos sakin nun
30:34.0
at yun nga ang nangyari
30:36.0
ayon sa kagustuhan ni kapitan
30:39.0
kapag naguusap nga kami ni Sefa ay English na nga ang ginagamit naming wika
30:44.0
at madalas ko namang mapansin na nakikinig na lamang ito sa pinag-uusapan namin ni Sefa nun
30:50.0
na kung minsan ay nagkukunyaring meron pa itong ginagawa
30:53.0
kapag nagtatawa nun kami ni Sefa
30:56.0
pasimple din itong umingiti
30:58.0
natatawa na lamang kami ni Sefa sa kanyang ginagawa nun
31:04.0
nang tanggapin nga ni kapitan ang nasabing anting-anting
31:08.0
sinama kami ni Apo sa kanyang kubo
31:11.0
at ipinakita niya kay kapitan ang kanyang iba't ibang klaseng mga habak
31:15.0
at mga agimat na nakatago sa isang maliit na kahon na yari sa kanya
31:19.0
meron ding bolo na nakabalot sa telang pula
31:22.0
at may iba't ibang uri ng langis na nakalagay sa mga garapa
31:27.0
na may mga halong ugat at parang mga maliliit na bato
31:32.0
dahil nga't dayuhan si kapitan Ben
31:35.0
at hindi siya pamilyar sa mga tinatawag na bailan
31:39.0
nakita ko sa kanya ang pagkalito
31:42.0
yung bolo na nakabalot sa telang pula
31:45.0
nakita ko sa kanya ang pagkalito
31:48.0
yung mga sinasabi ni Apo sa kanya ay parang hindi niya ito lubusang maunawaan
31:54.0
pero sa kagustuhan niyang mailigtas ang dalawang nakababatang kapatid ni Sefa
32:00.0
matyaga siyang nakinig sa mga sinasabi sa kanya ni Apo
32:05.0
binigyan siya nito ng isang medalyon
32:08.0
na makakatulong umano para madagdagan ang kanyang angking lakas at proteksyon na rin
32:15.0
dagdag pa ni Apo na itong araw ay nakalaan na sa kanya
32:21.0
kaya nararapat lamang daw na mapas sa kamay niya rito
32:26.0
magdiwala lamang daw ito sa kanya at makinig
32:29.0
kung nais niyang malakaligtas sa gyerang kanyang kinakaharap
32:34.0
para makita at makasama parao niya si Sefa sa matagal na panahon
32:39.0
ang kanyang magiging papel sa buhay nito
32:41.0
ay lubusang ipagpapasalamat raw yun ni Kapitan pagdating ng araw
32:50.0
nakita kong mas nagporsige si Kapitan na matuto sa mga tinuturo sa kanya ni Apo
32:57.0
sa kampo sinanay ni Apo si Kapitan araw man o gabi nun
33:03.0
pero bago sumapit ang takip silim uuwi na itong si Apo sa kanyang kubo
33:09.0
naiiwang mag isa si Kapitan dahil may ginagawa raw siyang mahalagang bagay tuwing sasapit ang kadiliman
33:17.0
kailangan niya raw pakiinin ng mga dasal at orasyon ng kanyang mga habak at mga anting-anting
33:23.0
tigtatlong oras ang kanyang pag iinsayo sa araw at gabing yun
33:28.0
tumagal ito ng isang linggo
33:31.0
nang mapatunayin kong ang totoo nga ang mga aswang
33:35.0
mas nadagdagan palalo ang takot ko
33:37.0
yung tipong mas natakot pa ako dito sa mga ito kesa sa gera
33:43.0
pero nang sabihin ni Apo na wala daw mangyayari sa amin kahit papano
33:48.0
naibsan din ang takot ko nun
33:51.0
sinabi niya na ligtas sumano kami sa kampo dahil walang masamang aswang na maaaring makapasok ron
33:59.0
hanggat binibigyan niya ng proteksyon laban sa mga ito ang kampong yun
34:03.0
may isinasabit ito sa mga bakod na kapirasong tela na kulay itima't pula
34:08.0
pero ang dasalo orasyon yun ay hindi tatalab sa kagayan ni Sefa
34:14.0
kahit isa din itong aswang
34:17.0
dahil ito raw ay malinis ang kaluluwa
34:20.0
at hindi pa ito kailanman kumain o kahit tumikin man lamang ng dugo at laman ng tao
34:27.0
dahil ibang araw sa kanilang mga kalahi
34:29.0
sinabi niya rin na hindi din daw alam ni Amangkulas ang ginagawa niyang pagtulong
34:34.0
pati ang tungkol sa anting-anting ni Kapitan Ben
34:38.0
na sa kanyang araw yun galing
34:41.0
gumamit siya ng sabulag
34:44.0
maliban sa amin at ka Lecefa
34:47.0
wala ng ibang nakakakita sa kanya na siya nga ay pumaparoon sa kampo
34:53.0
at sumasama sa amin nun
34:54.0
ang tingin lamang umano na mga ito
34:57.0
isa din siyang sundalong hapon
35:00.0
pati ang pagtungo namin sa kanyang kubo
35:03.0
ay walang nakakakita sa amin
35:06.0
pero malalaman at malalaman pa rin umano ni Amangkulas na si Kapitan Ben
35:11.0
ay may tinataglay na anting-anting
35:14.0
dahil hindi daw lingid sa amin na
35:17.0
ilang mga gabi nang araw
35:19.0
na may nagtatangkang manloob ng kampo
35:22.0
paikot-ikot lamang daw ang mga ito sa paligid ng kampo nyon
35:26.0
at kahit anong tangka na mga ito na makapasok
35:31.0
hindi sila makapasok
35:34.0
dahil ang kampo daw ay parang may malakas na kuryenting
35:38.0
nakakabit sa palibot ng mga bakod nito
35:41.0
ito'y dahil sa mga orasyon na may ating mga mga kaipag-alala
35:46.0
dahil ito'y dahil sa mga orasyon na may ating mga kaipag-alala
35:49.0
na kanyang inilagay roron
35:52.0
at kaya dahil daw doon
35:54.0
ay maghihinala ang mga ito
35:56.0
lalo na si Amangkulas na hindi din ordinaryong tao si Kapitan
36:01.0
at ito raw ang gusto niyang mangyari
36:04.0
na ito mismo ang magtungo roon sa kampo para siya na mismo
36:09.0
ang maghatid ng katawan nito sa kamatayan niya
36:12.0
at pagkabura ng kanyang masamang lahi sa lupa
36:16.0
alam na alam umano niya ang ugali ni Amangkulas
36:22.0
masyadong bilib sa taglay niyang lakas
36:25.0
may pagkamayabang
36:27.0
kaya panigurado raw na hindi ito magdadalawang isip sa kanyang mga pinaplanong gawin pero
36:34.0
nalalapit na umano ang kamatayan nito
36:37.0
kaya kahit anong paghahanda nito
36:40.0
ay wala na itong ligtas pa
36:42.0
dahil nakaguit na sa kamay ni Kapitan Ben
36:46.0
ang kamatayan nito
36:49.0
at nag-aantay na lamang daw siya
36:53.0
ng tamang panahon
