Niratsada ang pagpasa sa Senado ng Maharlika Investment Fund bill na certified as “urgent” ni Pangulong Bongbong Marcos, pero marami pa ring mga tanong tungkol dito. Makakasama natin si Sen. Francis Escudero para talakayin ito.

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Good evening everyone! Ako po si Christian Esguerra at welcome po sa ating episode ngayong gabi, May 31.

... So here's the facts first. Again maraming salamat sa patuloy niyo pagtangkilig sa ating programa. Ang pag-uusapan natin ngayong gabi ay Maharlika Investment Fund. Yung version ng Senate ay inumaga po sila sa pagbusisi at pagpasa ng panukalang batas na ito na certified as urgent by President Ferdinand Bongbong Marcos Jr.

... So titignan natin ganoon ba kalayo o kalapit ang dalawang version na ito. Ultimately the more important question is, makakabuti po ba sa atin ito? May mapapala po ba tayo rito bilang ordinaryong Pilipino?

Good evening. Christian naikokorek lang ako sa aking pagkakaalam. Ewan ko kung nagsesisyon ba ang camera. Wala nang bicam ito. I-adapt ng camera sa aking pagkakaalam ang version ng Senado at malayo. Malaki ang pagkakaiba ng dalawa.

... Ito ang ipinasan ng Senado compara sa ipinasan ng camera na talaga minadali at kulang sa pag-aaral at pagbusisi."

... Kung gusto nilang umabot sa zona yan lang ang tanging paraan na nanatili. Kung gusto nilang bigyan ng panahon pa tulad ng aming pag-busisiin pa, kumpletuhin ang requirements bago ito iipasa para hindi ito ma-question at marahil mas-dropdown ang SC, nasa kamay ng SP at Sen President at Pangulo ang bola."

Q1. Bumoto ng no o nag-abstain Christian?

... Wala dun sa botohan, hindi pwedeng mabilang sa pagbasa ng batas. Akala ko kasi Christian hindi nila tatapusin ang madaling araw at ang kinaumagahan na kaninang hapon pagbobotohan ito dahil napakahaba ng amendments ng committee mismo bagaman substitute bilito. At napakarami pang amendments ng aming kasamahan tulad na madalas ko sinasabi, anumang bagay na minadali mo hindi maganda ang kinakalabasan...

... Kung may parte ng katawang hindi ka makukuskus, kumahin ka nang mabilis, baka ma-empatso ka. Ganun din ito. Pero ang epekto nun nag-abstain man, ulitin ko, did not participate o bumoto ng no, pare-pareho ang bilang nun. Hindi sila sumuborta at bumoto para sa panungalang batas na ito."

... Kasi hindi nila tatapusin ang madaling araw. Pangalawa hinihintay ko Christian, hinihiling ko na test of economic viability dahil kung wala yan bilang isang abogado, I cannot in good conscience vote for it aside from the other questions and reservations that I have."

Q1. Looking back, the Senate stood its ground na nag-independent ang Senado sa pagbusisi ng Maharlika Investment Fund Bill?

A1. Hindi man perfecto. Mas maganda at mas maayos ito. May posibilidad pa rin na may mag-abuso pero tulad ng ibang panungalang batas at ibang batas may mga umaabuso talaga. Tanong lang ay kung mapapanagod sila at kung may paraan pa para maalaman sa madaling panahon ang pag-aabuso nila.

Q2. Pag-aabusin ang Maharlika Investment Fund Bill to justify its certification as urgent? A1. Alam mo Christian bumabangon pa lamang tayo mula sa pandemya na pinamahan tayo ng 2 taon. Bumagsak ang ating ekonomiya na negatibo. Para sa akin masyado ng malalit na bagay ang pinagdidiskusyon natin kung sasabihin pa natin na ilegal ang pag-certify noon.

Mas tatayuan ko at gusto ko sana tayuan ang substantive, constitutional at hindi lamang simple procedural issues tulad ng legal ba o hindi certification. Dahil political question yan Christian pwede naman sabihin ng Pangulo.

So limbawa, hindi pa ba ninyo nararamdaman ang hirap at higpit ng ekonomiya natin ngayon? Hindi pa ba ito emergency may tatawag o kalamidad na may tuturing para gumawa tayo ng ilang hatbang? Magtagumpay man ito o hindi? Sa pananaw ko isa sa mga paraan para magtagumpay, para ma-resolve ba nito?

Maliwanag ang provision pero noong nagpahayag sa isang talumpati sinabi ni PM na bawal sa initial capitalization pero pwede na matapos ang initial capitalization. Sa pagkakaunawa ko sa amendment ng Senado ay bawal initialman o pagkatapos ang initial capitalization mag-invest itong pension funds na binanggit. Lima yan Christian na nilagyan ng Senado hindi pwede mag-invest dyan.

Ang mga kasamahan ko sa Senado ang bumoto pabor dito. Sa hindi nila pagsama ng pension funds na mag-invest sa Maharlika, nagpapakita ng kakulangan. Sa ngayon at least ng tiwala o paniniwala sa kakayahan ng pondong yan na kumita at maprotektahan ang investment ng pension funds.

Q1. Pero sa letra sa provision ng Senate version, as in malinawa, not for the initial capitalization or ever, hindi pwedeng invest ang pera sa pondong ito?

O may makaibang interpretasyon na binibigay ang executive man o ang publiko?

No. Hindi siya pwede mag-line item veto sa panlalang batas na ito. Either pipirmahan niya ng buong buho o ibibito din niya ng buong buho. Budget lamang at tariff and customs code ang pwedeng i-line item veto ng Pangulo sa ilalim ng saligang batas.

Doon sa language ng Senate version hindi pwede yan.

Q1. Ano ang binabanggit niyo?

1. Magpasa ng batas ng Kongreso. 2. In the common good. 3. Subject to the test of economic viability.

At sa mga natutunang aral at leksyo na yan, nilagay nila itong provision ito.

So hindi nilagay ng test of economic viability sa saligang batas. At kung babasahin mo pinag-uusapan lamang doon na posibleng kumita ang MIC at MIF pag nag-invest ito sa stocks na hindi man lang binilang ang inflation, hindi binilang ang 2% na overhead cost ng INC...

... at hindi rin binanggit ang governance, rationalization at investment strategy na kabilang ng isang tinatawag natin na test of economic viability of a sovereign wealth fund.

So nilagasahin nila ang debate ng constitutional commission na dapat mauna yan, dapat ma-establish mo na yan. Kiniling ko rin ito ba para sa common good? Ang sagot na binagay sa akin ay simple, para sa kabutihan ng tao ito gagawa tayo ng tulay, dam, gagawa tayo ng mga gusali, gagawa tayo ng kalye...

... Ito ay para sa isang public utility o serviso tulad ng pagkorekta ng basura, pag-deliver ng kuryente, pag-distribute ng kuryente na hindi kayang gawin o ayaw gawin ng pribadong sektor. At kapag ginagawa na yan ang pribadong sektor ito ang sabi ng framers ng ating saligang batas, hindi dapat pasukan na yan ng gobyerno at hayaan na dapat ang pribadong sektor...

... Follows the basic principle of Laissez-faire which basically says, government should only perform a function that the private sector cannot or is not willing to perform at an affordable cost. Yan ang klarong intensyon. So dapat sana naipaliwanag, nasagot yung mga yan bago ito inilikha ng Kongreso. Bigay manalihan pagkatapos, marahil ay huli na at hindi na ito tumalima sa intensyon at titik ng saligang batas."

... Kung gagamitin natin, inalagak itong ganito kalaking pondo na pera ng bayan, di ba dapat may test of economic viability? Magbubukas ka ng tindahan o isang franchise, kailangan mo ng business proposal. Bakit dito wala?"

... So yan ang cost ng government sa pag-utang para magpagawa ng tulay o para sa pagbigay ng ayuda. Ngayon sabi nila magma-harley ka tayo. Ang problema meron kang 2% na overhead cost, meron kang inflation na nasa 6%. Sabi nila hindi, bababaya ng 3%, ano gagawin ko? Sa ngayon 6%.

... Ang average na kita ng LBP at DBP sa investment nila ay 6% din on the low side, 8% on the high side. So para hindi malugi ang DBP at LBP, pinwero sa inyo mag-invest dito, samantalang kung bumili na lang sila ng government security, government bank, kikita sila ng 6.5%, e di 6% na lang.

... 6% na dapat kita ng DBP, 6% na inflation, 2% na overhead, 14%. Ang overhead ng pera na nilalagak namin sa maharley ka ay 14%. Parang nanghiram ng pera, gumamit, tawagin mo mang equity yan, sa halagang 14%.

... Asan ang viability doon? Sabi nila, dagdag utang kasi yan. Bakit hindi ba utang ang obligasyon na dapat nating bayaran sa LBP-DBP sa overhead at para tugunan mo ang inflation bago magsimulang kumita ang maharley ka investment corporation?"

Q1. Bakit kailangan ng test of economic viability? At least business plan?

Q1. Kung sakaling mag-leche-leche ang pera ng taong bayan dito, how can we exact accountability? Sino mananagot?

Q2. Paano ang opisyal ng MIC-MIF na siya mismo nagpa-influence? So kinlaro namin, anumang kaparusahan na nilagay sa MIC bill, sa maharley ka bill, ay karagdagan at walang epekto at hindi maaaring mawasan ang penalty sa ilalim ng anti-graft law RA-3019, sa ilalim ng revised penal code at sa ilalim ng plunder act.

Q3. At sa investment corporation ang finance secretary?

... Sa sama ng takbo ng ekonomiya sa buong mundo, kikita ito makalipas ang 5-6 taon. Tapos na ang termino ng kasalaguyang Pangulo. Ang makikinabang dito kung talagang ito kikita ay makalipas ang 5-6 taon, baka 7 taon pa.

Q4. Ano pa po ibang safeguards dito para di naman tayo malugi? Per instance, may guarantee ba coming from the national government? Sasaklolo ba ang national government kung sakaling malugi itong pondo?

... Nilagay din ng Senado ang papel na dapat gampanan ng GCG kaugnay sa mga nominado na uupo sa Maharlika Investment Corporation. At naglagay din kami ng authorized capital staff. At ang termino, ang clean copy kasi Christian kanina tinatype. Walang makapagsagot sa akin kung ang termino ay nalagay doon pero amendment ko yan.

... Dahil kung ang Banko Central ng Pilipinas may termino, malayong mas importante at dapat perpetual yan kesa dito, dapat may termino din ito o lifespan din ang corporation nito."

Q5. Paano naging urgent ito? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q5. Paano naging urgent ito? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q6. Paano naging urgent ito? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q7. Paano naging urgent ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q8. Paano naging urgent ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q9. Paano naging urgent ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q9. Paano naging urgent ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q9. Paano naging urgent ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q9. Paano naging urgent ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Q9. Paano naging urgent ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya? E hindi binanggit ni Pangulong Marcos ito sa unang zona niya?

Erina natin na nga 80% sa loob ng 10 taon o 8% per annum. Sabi nila mataas ito sa inflation. So kita ito net ito. Ang inflation daw ayon sa estimate ng BCS ay 4%, so net o 4% daw.

... Ang problema kung may overhead sila nakalagay sa batas na 2%, so 2% nalagyan na iiwan. E paano naman ang dividendo, ang kikitahin dapat sana ng mga government corporations tulad ng HBP na kung hindi nila ininvest in dyan, rekta-klaro ang kita nila para hindi maapektoan ang canilang viability na sarili at deposits ng mga depositor nila.

Hindi sinama sa computation yan. Pag sinama mo yan, negative na, hindi na positive."

Sabi ko oo kung malaya kang nagpasya na mag-invest dyan. Pero sa kaso ng LBP at DBP, hindi naman sila malaya, hindi naman nila decision yan. Pinilit, mandate at isinabatas natin na sila mag-invest dito ng particular at specific panahalaga.

... Ito ang mga investment na hindi naman sila kumikita o kikita."

Q1. Pwede ba pumasok sa isa-isang kasunduan ang MIC? Kasi ang fear niya baka magamit ito to facilitate the entry to the country or exit out of the Philippines of certain ill-gotten wealth.

Q2. Limitado ang pagpasok ng pribadong sektor dito sa MIC? Hindi sila pwede makabili ng common stock na may voting rights. Pwede lamang silang bumili ng preferred shares na walang voting rights. Isa rin yan sa mga pagbabagong amendment na government.

... So ang tanong ko Christian na ito, maging posibilidad na makapasok ng hot money, papasok lang sila kapag kumikita ng malaki ang MIC. Pero kapag lugi at hindi kumikita yan, maghahanap yan ng ibang lugar na at least patas lang ang perang nililinis nila. Kesa naman ang perang nililinis nila, na lugi pa o kalahati ay nawala."

Q3. Agad na senator Cheese Escudero? Nice to hear from you again. Long time no hear and long time no see.

Thank you Christian sa ulitin at hanggang sa susunod. Maraming salamat.

Q4. Ang mga pang-pag-investor niyo itong mga pagdinig sa Maharlika Investment Fund?

Kayo rin, masasagot nyo itong tanong na ito. So pinrotektahan ba ng ating mga senador na bumoto dito sa batas na ito? Dito sa paano kalang batas na ito? Yung interest nating lahat, ng interest sa mga nakararami.

Ito ang isang negosyo, malaki o maliit. Dapat merong business plan, merong business proposal. Kung lumalabas dito, wala. Ilang daang milyon ang ilalagak sa pera natin dito sa investment fund na ito.

Kung walang gano'n, hindi tayo sigurado kung kikita ba talaga at gano'ng kalaki at hindi malulugi, bakit natin papasukin ito? Very risky.

Ito sa inyo, ino-offer ng mutual funds, equity stocks. Pagkausap natin ang ahente, ang haba. Anong paliwanagan? Tapos tayo, hindi tayo basta-basta tumatalon.

Tapos tinatanong pa kung ano ang risk appetite natin. Moderate ba? Very risky ba ang gusto natin? Lasa sa inyo po yan. Usually kung medyo gusto nyo, hindi naman sobrang risky, hindi naman sobrang conservative, ipunta kayo sa mutual funds.

Pero dito kasi pinag-uusapan, di nila pere. Pera natin lahat ito. So ano naging decision nila? Tama ba yan? Ang problema kahit anong gawin natin, definitely may isa sa batas na yan.

Alam natin it's a foregone conclusion. Doon pa lang sa House, the fact na isunulong siya ng Speaker, anak ng Pangulo, basically ng pamilya Marcos dito sa Kongreso, alam mong papasa na yan.

Kaya hindi natin masisisiba na magduda, ano bang meron sa Maharlika Investment Fund na yan? Bakit parang gigil na gigil ang Marcos administration para isunulong yan?

Thank you for watching!