00:56.0
Mababait ang aming mga magulang.
00:59.0
Ang aking ina ay tahimik na may bahay.
01:02.0
Hindi ito nagagalit at pinalaki kaming masunurin at mapagmahal.
01:08.0
Lalo na ang aking amang silito, na niminsan ay hindi kami pinalo.
01:12.0
Kapag nagiging pasaway kami ay magaling siyang magsalita ng mga bagay-bagay na may matutunan ka.
01:20.0
Kaya naman nagulat na lamang kami isang araw ng mabalitaan naming mag-asawa na ang aking tatay Lito nakapatay.
01:32.0
Hindi lamang iyon.
01:34.0
Ang napatay niya ay ang mandiligaw ni Rose.
01:38.0
Hindi ko mapagtanto kung ano ang nangyari basta pagkarating namin doon ay hinuhuli na si tatay.
01:46.0
Nakita ko ang muka ng aking ama na malungkot na parabang sinasabi ng mga mata niya na binigo niya kami mga anak niya nun.
01:57.0
Sumunod kami hanggang presinto.
02:00.0
Ang sabi nga daw, pinatay.
02:04.0
Dahil daw napagkamalang aso.
02:09.0
Si Rose ay tulala din pero kapit na kapit sa aking ama.
02:13.0
Nagsasabi siyang dinedepensahan lamang siya ni tatay mula nga sa umatake sa kanya nun.
02:19.0
Malaking aso din ang nakita ni Rose.
02:22.0
Kaya nga nataga ni tatay yun pero nagulat na lamang sila nang ang nakahandusay ay ang katawan ni Rico.
02:29.0
Yung isa nga sa mga manliligaw ni Rose.
02:33.0
Pero gayon pa man kahit balibalik na rin ang nangyari ay si tatay ang huling nakita dun sa lugar kung saan nakita ang bangkay ni Rico.
02:42.0
Si tatay na rin mismo ang humingi ng tulong noon sa mga kalapit bahay.
02:47.0
Halos walang makapaniwala sa mga taga barangay sa amin noong mga panahon na yon.
02:52.0
Kamping-kampi sila sa aming araw.
02:54.0
Nakulang si tatay habang hinihintay pa ang desisyon.
02:58.0
Ang ikinagulat namin ay hindi humarap sa amin ang pamilya ni Rico.
03:03.0
At matapos nga yun, matapos maimbestigahan ay tahas ang kinuha umano ng kamag-anak ang katawan ng lalaking yon.
03:14.0
Si Rico naman niligaw ngayon.
03:16.0
Si Rico naman niligaw ni Rose ay tagaibang ibayo.
03:19.0
Kaklase umano ito ni Rose noon pero mas matanda sa kanya ng ilang taon.
03:27.0
Pero kagaya ng ibang nanligaw sa kanya ay ilang beses niya itong tinanggihan.
03:32.0
At pinagsabihan na hindi pa nga ito handa.
03:35.0
At sa pag-aaral lamang ito nakafokus noong mga panahon na yon.
03:38.0
Pero tila ba nangungulit itong si Rico na ito?
03:41.0
Paulit-ulit siya na lapit nang lapit kay Rose pero ayun nga, talagang inayawan siya ni Rose noon.
03:50.0
Hanggang sa isang araw umano, bigla nalang hindi pumasok itong si Rico.
03:58.0
Pag-aaral na lang ito.
04:00.0
Pag-aaral na lang ito.
04:02.0
Pag-aaral na lang ito.
04:04.0
Bigla nalang hindi pumasok itong si Rico.
04:10.0
Tapos isang uwiyan.
04:12.0
Kasama ni Rose ang taga sa amin din pa uwi na nang bigla siyang hinarang ni Rico sa isang kalsada.
04:19.0
Meron itong dalang pagkain.
04:22.0
Nakangitito kay Rose at inaabot sa kanya ang pagkain na yon.
04:26.0
Sabi ni Rico, hindi na daw siya magpaparamdam kay Rose pero tanggapin niya lang yung pagkain tapos dapat kainin niya umano yon.
04:37.0
Bagay na sa sobrang inis ni Rose noong araw na yun ay pinagsabihan na niya si Rico na magsusubong siya.
04:44.0
Pero itong si Rico ay tila ba hindi tumitigil.
04:48.0
Dumikit pa ito kay Rose.
04:50.0
Isiniksik sa kamay niya yung pagkain.
04:53.0
At dahil sa napununa ang kapatid ko ay tinapit niya ang pagkain na yon at sinabihan si Rico na kung ganyan na lang siya palagi.
05:02.0
Mas lalo siyang lalayuan ni Rose.
05:07.0
Bukod pa dito ay inulit ni Rose na magsusubong ito sa tatay namin.
05:13.0
Dito ay tila nagbago ang ugali ni Rico.
05:15.0
Hinawakan nito na mahigpit si Rose sa braso at sinabi nito sa nanlilisik niya mga mata na pinaghirapan niya umanong lutuin ng pagkain na yon.
05:28.0
Pinaghirapan niyang preparahin tapos matatapon lang.
05:34.0
Sinigawan siya ni Rose na wala siyang pake at huwag na siyang magpakita sa kapatid ko.
05:39.0
Binitawan naman ni Rico ang kapatid ko tapos ay naglakad na ito papalayo.
05:45.0
Matapos sumanon ang araw na yon ay lagi nang nakakaramdam si Rose na tila ba may nakasunod sa kanya.
05:52.0
Lalong lalo na kapag nag-iisa siya.
05:57.0
Hanggang sa isang gabi sumaglit lamang daw sa labas si Rose para saglit na pumunta sa erigasyon naming hidimakina.
06:05.0
Dahil sasalok lamang ito ng tubig doon.
06:10.0
Nandigla na lamang siyang inambahan ng isang napakalaking aso.
06:15.0
Hindi pwedeng magkamali ang kapatid ko.
06:19.0
Merong ilaw doon sa may erigasyon na yon.
06:23.0
Kaya sigurado siyang aso lamang yon.
06:27.0
Bali ang nangyari na hulog si Rose sa may kanal ng erigasyon.
06:32.0
At dahil sa medyo malakas ang agos at bukas pa ang motor noon ng tubig ay hindi siya nakabalanse.
06:39.0
Nagpaagos siya doon.
06:42.0
Nakita niyang sumusunod sa kanyang aso kaya naman sumampa si Rose sa kabilang parte ng bukid.
06:48.0
At pagkatapos ay sumigaw habang tumatakbo.
06:50.0
Mabuti na lamang at nakita ito ng aming ama na noon ay pauwi na rin.
06:54.0
Pagkatapos itali ang mga alaga niyang kalabaw.
06:58.0
Pupunta din sana ito ng erigasyon para maghugas.
07:03.0
Kaya naman tumakbo si tatay doon at sumigaw kay Rose na siyang dahilan para marinig siya ni Rose noon.
07:10.0
At sumalubong ito sa kanyang aso.
07:12.0
Nabutan si Rose ng aso, naambahan at muling natumba ang kapatid ko.
07:19.0
Pagkatapos noon ay napatalo ng aking ama para banggain ang nilang na para bang may kung anong balak sa kapatid ko nayon.
07:28.0
At nang magkaroon ng sapat na distansya,
07:32.0
ang mga alaga ay mayroon sa mga kapatid ko na sumabukas.
07:35.0
Bumalik ang tingin ng aso kay Rose noon.
07:38.0
At nang akma na naman itong dadaluhungin ang kapatid ko,
07:43.0
ay sinalubong na ito ni Tatay Lito
07:46.0
ng isang saksak sa dibdib.
07:49.0
Napakalalim ng saksak na iyon.
07:53.0
At sinalubong na ito ni Tatay Lito
07:56.0
at sinalubong na ito ni Tatay Lito
07:59.0
at sinalubong na ito ni Tatay Lito
08:01.0
Napakalalim ng saksak na iyon.
08:05.0
Nabaon daw po talagang itak ni Tatay.
08:09.0
Hindi niya narinig na umiyak yung asong ito pero
08:13.0
parang umubo lamang Sir Seth.
08:16.0
At maya maya mula sa pagkakadikit nilang dalawa
08:20.0
ay nakaramdam si Tatay ng
08:23.0
pila ba panglilimahid ng pawis na balat
08:26.0
tapos nakayakap na iyon sa kanya.
08:31.0
Bumagsak sa lupa.
08:34.0
Natulala silang dalawa ni Rose.
08:37.0
Siyempre, hindi naman nila alam kung paano nangyari iyon.
08:42.0
Aso ang nakita nila.
08:44.0
Sigurado silang aso iyon.
08:47.0
Kaya nung madetermina nilang tao
08:50.0
ay humingi na sila ng tulong.
08:52.0
Pero hindi na naabutang buhay pa si Rico.
08:55.0
Umiyak si Rose nun.
08:57.0
Sinisisi ang sarili.
08:59.0
Si Tatay naman ay kalmado pa rin at hindi kumikibo.
09:04.0
Ayon sa mga naroon.
09:06.0
Mula ng matapos magreklamo ng pamilya ni Rico
09:10.0
at nakuha ang katawan nito
09:13.0
ay hindi pa ito nagpapakita para magsampa ng kaso.
09:18.0
Sobrang hirap hanapin ng magpamilya dahil sa lugar na sinabi ni Rose
09:21.0
kung saan ito nakatira.
09:25.0
Pati ang records niya sa eskwelahan na nagsasabing tagaroon ito ay
09:30.0
tila magawagawa lang.
09:33.0
Sa madaling salita,
09:35.0
walang nangyaring harapan.
09:38.0
Walang nangyaring pagkakayos.
09:43.0
Hindi natuloy ang demandaan.
09:45.0
Hindi ko na maalala noon kung
09:48.0
nagpiyansa ba o napawalang visa lamang lahat na
09:52.0
nakakabingbing kaso kay Tatay dahil
09:55.0
sa wala namang nagpakita.
09:57.0
Pero nagkaskedul po ang paglaya niya noon
10:01.0
na hindi namin inaasahang
10:04.0
inaantay lamang din pala ng kung sino mang nilalang
10:09.0
nakonektado kay Tatay.
10:11.0
Hindi namin inaantay lamang din pala ng kung sino mang nilalang
10:16.0
nakonektado kay Rico
10:19.0
para gumanti sa kanya.
10:22.0
At sa pagkakataon na ito
10:25.0
ay dalawa kami ng asawa ko
10:32.0
Ilang araw matapos makauwi ng aking ama,
10:35.0
nagpasama ito kay Mario na meron silang kukunin sa kabilang barangay.
10:39.0
Gusto ko lang makipag-tsikahan doon sa pupunta ni Tatay ay sumama na ako.
10:45.0
Balibukod sa kinuha ni Tatay doon at pakikipagkwentuhan din sa mga kaibigan niyang
10:50.0
hindi naman nagbago ang tingin sa kanya kahit na nakulong ito.
10:54.0
Nagkaroon pa ng konting inuman.
10:57.0
Ako naman ay wala ding naging problema.
11:02.0
Siguro ang mga bandang alas dias na noon nang nagpaalam si Tatay sa mga kainuman.
11:07.0
Si Mario kahit amoy alak naman ay kayang-kaya pa rin magmaneo ng pedicab namin.
11:14.0
Nasa may bandang hindi mabahay na kami noon
11:18.0
nang makarinig kami ng tunog ng tik-tik.
11:26.0
Sabi pa ni Tatay na patawa-tawa lang.
11:29.0
Normal lamang naman kasi sa amin ang tunog na ganoon kumbaga.
11:32.0
Mga nakalimang daang kilometro nang binabaybay namin yung lugar nang marinig namin ulit ito.
11:41.0
Aba! Sinusundan ata tayo ah!
11:46.0
Tatawa pa sana ako.
11:48.0
Pero pagkasabing-pagkasabi ni Tatay ng mga katagang yon,
11:53.0
mula sa itaas, ay may bigla na lamang bumagsak at sumampa sa pinakalimutan.
12:01.0
Pagkaharapan ng pedicab.
12:04.0
Dahilan para tumigil sa pagmamaneho ang asawa ko at umagat ang bandang likuran ng pedicab na yon.
12:16.0
Napamura si Tatay at si Mario ay kamunti ka ng sumemplang kung hindi lamang siya kumapit sa manibela.
12:26.0
Sa tanambuhay ko, sa mismong harapan ko,
12:30.0
kauna-unahang beses kong makakita ng napakalaking paniki na merong mahabang buhok
12:39.0
tapos napakamabalbon ng buong katawan nito.
12:44.0
As in literal na paniki dahil sa pakpak niyang dipa-dipa ang lapad noon.
12:51.0
Nagtatitigan kami.
12:54.0
pula yung mata ng mga ito.
12:57.0
Pulang-pula na hugis na malaking holen.
13:02.0
Kung ako ay tatanungin, kawangis niya talaga yung paniki.
13:07.0
Siyempre, tumatak sa isip ko noon ang aswang eh.
13:11.0
Pero bago pa man ako tuluyang makasigaw,
13:15.0
ay kitang kita kong hinatak niya si Tatay at walang kahirap-hirap na hinagis pahulog sa kanila.
13:25.0
Dito ay lalong tumirik ang pedicab dahil umalis na siya sa harapan namin noon.
13:32.0
Si Mario patalong bumaba sa may pedicab na ito at pagkatapos ay dire-diretsyong tumakbo
13:39.0
kung saan tumilapo ng aking ama.
13:42.0
Ako naman na naiwan doong mag-isa sa gitna ng kalsada ay tumalun na rin.
13:48.0
Pag-abang akong papunta sa kanila.
13:50.0
Grabe yung gigil ng nilalang kay Tatay noon.
13:54.0
Literal na dinumug niya ang aking ama.
13:58.0
Samantalang si Mario ay nakasampa din sa nilalang pero hindi niya magawang makakapit ng mahigpit
14:06.0
dahil yung ultimong pakpak nito.
14:09.0
Sadyang napakadulas.
14:13.0
Sa puntong ito ay tumakbo na rin ako doon.
14:15.0
Gumapang ako sa pagitan ng nilalang na ito at ni Tatay.
14:19.0
Pumagit na ako sa kanila.
14:22.0
Sumisigaw ng maawa ka.
14:27.0
Wala naman kaming ginawang masama sa'yo.
14:31.0
Si Tatay parang lalaban na hindi.
14:35.0
Hindi siya makapalag kasi ginagapos yung kamay niya.
14:39.0
Binibitawan lamang siya saglit ng nilalang
14:41.0
para abutin siya ng kalmot o di kaya ay hatakin ng ulo niya.
14:47.0
Noong napayakap ako sa bandang kaliwang bewang ng aking ama
14:51.0
ay doon ko nakapa yung maliit niya na kutsilyo.
14:55.0
May sukbit-sukbit siyang lagi na patalim.
14:58.0
Hindi man ito yung sinasabi nilang tanson at kinatatakutan ng aswang pero
15:05.0
nang gunutin ko ito ay
15:06.0
naibaon ko ito sa braso ng nilalang.
15:09.0
Noong subukan niyang hatakin ulit ang ulo ni Tatay
15:13.0
ay sinalubong ko ang patalim doon.
15:16.0
Tila ito na paso o nailayo ang kamay sa tulis ng patalim na ito.
15:21.0
At ang sumunod na binigyang atensyon
15:24.0
ay ang aking asawa.
15:26.0
Bigla siyang napaikot at mula sa pagkakasampa ni Mario ay
15:30.0
nagkaharapan na sila ng nilalang na ito.
15:34.0
Langibuka ng nilalang ang bibin niya
15:37.0
ay siya namang patong ng asawa ko ng braso niya
15:41.0
sa pagitan ng baba at leeg ng nilalang na iyon.
15:46.0
kung bakit hindi niya maidikit sa asawa ko ang mga ipin niya.
15:52.0
Hindi na ako tumigil
15:54.0
at hindi na ako tumigil.
15:55.0
Sinagsak ko ng sinagsak ang nilalang.
15:58.0
Hindi ko alam kung ako lang pero
16:01.0
yung tekstura ng balat niya
16:04.0
ay maihahambing mo sa tinapang karne.
16:07.0
Tila hindi niya ramdam yon.
16:11.0
Pero wag ka sir Seth
16:13.0
dahil nung makaporma si Tatay at nagawa niyang kapain ng itak niya
16:18.0
sa kabilang bahagi ng bewang
16:20.0
pagkahugot na pagkahugot pa lamang niya
16:23.0
bigla na lamang bumitaw ang nilalang kay Mario.
16:30.0
Tamang tamang pagkawasiwas ni Tatay ng taga sa kanya
16:35.0
ay may kalayuan na ang distansya niya para
16:39.0
hindi maabot ng talim nito.
16:48.0
Takot ka dito, di ba?
16:50.0
Ito din yung itak na pumatay sa kauri mo.
16:54.0
Papatayin mo ko sa sariling lugar ko, panghayop ka.
17:01.0
Dun yung una at huling beses ko narinig na
17:05.0
marami at malutong magmura si Tatay.
17:10.0
kung magmura kasita sir Seth,
17:12.0
yung tipong hindi naman kabigatan yung mga salitang binibitawan niya.
17:19.0
Ganon siya katapang.
17:22.0
Napaka-weirdo ng tunog ng aswang,
17:25.0
lahat na kapag malapitan at binubuka niyang bibig niya.
17:30.0
Para siyang sisiyo.
17:32.0
Bawat hinga niya ay pumipito na parang sisiyo nun.
17:37.0
Lung humakbang si Tatay palapit sa nilalangas,
17:40.0
ay siyang biglang pag-angat ng nilalang na ito sa lupa.
17:44.0
Dahilan para hindi na siya maabot ni Tatay.
17:48.0
Pero nanatili ito sa harapan namin nun.
17:54.0
Nanggigigil ang muka niya na
17:57.0
tila ba gustong-gusto ng gumante kay Tatay pero
18:01.0
may kung anong bagay itong hindi magawa sa kanya.
18:06.0
Sinenyasan kami ng araw.
18:08.0
Sinenyasan kami ng aming ama na magsama-sama.
18:12.0
May manakanakang pagtatangka ang nilalang na
18:16.0
sa tuwing aatras kami ay susulong ito palapit sa amin.
18:21.0
Hanggang sa paunti-unti ay nagawa namin makaakyat
18:25.0
isa-isa sa may kanal
18:27.0
at dumapit dun sa pedicab.
18:31.0
Balik tayo dun sa kabilang barangay.
18:34.0
Sabi ni Tatay na siyang sinunod ni Mario.
18:38.0
Ito ang isa pa sa nakakatakot na parte.
18:44.0
Lantaran kaming sinundan ng aswang.
18:47.0
Hindi siya umalis o nawala sa paningin namin.
18:51.0
Kung saang direksyon kami pumunta
18:54.0
ay doon din siya papunta.
18:57.0
Si Mario ay pinagpadyak lamang ng maigi ni Tatay nun.
19:02.0
Samantalang kami ni Tatay ay hindi inaalis ang tingin sa nilalang na ito.
19:08.0
Para lamang siyang malaking paniki na lumilipad.
19:12.0
Nakasunod at nakatitig sa amin.
19:17.0
Natigil lamang ang pagsunod niya na magsimula
19:20.0
ng magkaroon ng mga kabahayan-banda
19:22.0
sa dinadaanan namin nun.
19:25.0
Tapos nagulat na lamang kami nang bigla na lamang itong nawala sa ere.
19:30.0
Napakapit ako kay Tatay literal.
19:34.0
Doon na sinabihan ni Tatay si Mario na bilisan na ang pagpapadyak
19:39.0
Hanggang sa iyon nga
19:41.0
nakabalik kami sa lugar kung saan kami galing na
19:44.0
sa awa naman ng Panginoon.
19:46.0
Naroroon pa rin sila at nagiinuman.
19:52.0
hindi kami pinauwi ng humarang sa amin eh.
19:58.0
kayo ba yung puntir yan non?
20:00.0
Kanina pa namin naririnig yun eh.
20:04.0
Ayon sa aking ama,
20:05.0
kilala niya umano ang angkan ni Rico.
20:08.0
Marami umano sa paaralan ni Rose
20:11.0
na dati ko rin paaralan
20:13.0
ang mga estudyanting
20:15.0
kung hindi man mga ganap na aswang
20:18.0
ay galing sa angkan na mga ito.
20:22.0
Noong araw na mapatay ni Tatay si Rico
20:25.0
at nagbagong anyo
20:27.0
alam niya ang aswang yon.
20:29.0
Kung kaya't bago pa man makarating ang otoridad noon
20:32.0
ay pinalitan na ni Tatay ang itak niya
20:35.0
para ibang itak ang maisorender niya
20:38.0
sa mga alagad ng batas.
20:41.0
At nang makalabas siya sa presinto
20:44.0
ay derechahan niyang pinatingnan
20:46.0
sa kaibigan niyang antingero ang itak
20:50.0
At dun nga niya napagalaman
20:52.0
na nanggagaling ito sa angkan ng mga aswang.
20:56.0
Kaya nga hindi na siya nagulat
20:58.0
nang hindi nagpakita ang pamilya ni Rico
21:01.0
dahil ang gusto talaga nila
21:04.0
gantian si Tatay.
21:07.0
Lalo na nung aswang na sumugod sa kanya
21:16.0
Itong antingero din na ito
21:18.0
ang siyang dahilan kung bakit nakakapatay
21:20.0
ang itak ni Tatay.
21:23.0
Simple lamang ang pagkakasabi
21:25.0
ng aking ama noon.
21:26.0
Merong inilibing ang antingerong ito
21:32.0
Nagulat ako sa revelasyon na yon
21:36.0
Mas kaya ako ay nakitang
21:38.0
bata palamang ay naroon ng itak
21:40.0
at kaya pala kahit anong mangyari
21:42.0
ay inaalagahan ito ni Tatay
21:46.0
Pang taboy malas at pang alis
21:48.0
sa masasamang elemento
21:50.0
ang itak niya na ito.
21:53.0
ni Minsan ay hindi man lang
21:55.0
siya nagkaroon ng inkwentro
21:57.0
sa mga ganung nila lang.
21:59.0
Kahit kadalasan ay nagpapamadaling
22:01.0
araw siya sa may sakahan.
22:04.0
Hinatid kami ng mga kainuman
22:06.0
ni Tatay ng gabi yon
22:08.0
hanggang dun mismo sa bahay.
22:11.0
Hindi muna kami bumalik
22:13.0
ng kabilang ilog dahil takot na takot
22:15.0
na akong na baka kung ano pa
22:19.0
Kinabukasan na lamang kami
22:22.0
Sa kaparehas na araw
22:24.0
ay nagsadya ang antingerong kaibigan
22:26.0
ni Tatay sa may bahay namin.
22:29.0
May mga binigay na pangsabit sa bahay
22:31.0
at mga isinusuksok na mga bagay
22:35.0
dapat ay palagi naming dala.
22:40.0
ay hindi na kami nakaranas
22:47.0
Pero itong kaibigan niyang antingerong
22:49.0
ay malakas na malakas pa noon.
22:52.0
Nung sinabi ng antingerong
22:54.0
kailangan niyang kunin
22:58.0
ay hindi kami nagdalawang isip
