Dahil mukhang minadali ang pagpasa ng Maharlika Investment Fund bill ni Pangulong Bongbong Marcos, marami diumanong mali na nakita si dating congressman Neri Colmenares na balak dumulog sa Supreme Court. Makakausap natin si Atty. Colmenares sa episode na ito.

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Good evening guys! Welcome po sa episode natin ngayong gabi ng Facts Verse.

Christian Esquera as always maraming maraming salamat po sa inyong lahat sa patuloy niyo pagtangkilik dito sa ating programa.

... President Gloria Macapagal-Arroyo and of course may isa rin nagbabalik sa Department of Health. Dati po siyang Undersecretary ng Department of Health at ngayon po siya na ang itinalaga bilang Department of Health Secretary si Dr. Ted Heribosa.

So pag-uusapan po natin yan this week. Pero para ngayong gabi ayoko po kasing bitawan itong napaka-importanteng development last week.

At nadinig natin transmitted po ito for the President's signature. Pero kahit ganoon kabilis yung naging proseso dahil this was certified as urgent by President Bombo Marcos, hindi pwedeng bibitawan nalang po natin kasi napaka-importante po nito.

Una-una, pera po natin ang pinag-uusapan dito. Pera natin ang balak nilang invest through the Maharlika Investment Corporation.

At magandang gabi Christian Muno-Portilis, si Atty. Nery Colmenares. Magandang gabi sir and thank you for joining us dito sa Facts Verse.

Yes. Kasi tinignan namin ang final bill kasi may mga pangako naman silang i-reform. Tinitingnan namin kung anong ni-reform nila pero nakita ko ang reform nila is a play of words.

So akit kami sa SC aralin namin ang batas itself at constitutional implication dito para umakit sa SC.

So iintayin pa po ang proseso matapos tama po ba? Yes. Kailangan na firmahan. Naging batas yan bago mo challenge ang batas, naging batas muna siya.

Q1. Paano papatulan ng SC? Dapat kung may questions, magkokorek mismo ang Kongreso mismo?

... May basic na agad na defect ang maharlika constitutionally. Ayon ang pag-bypass ng maharlika sa requirement ng Constitution under Article 6 Section 26 na nagsasabing before a bill becomes a law it must undergo three readings on separate days.

... So basically hindi nasunod sa maharlika at ayon ang basis namin, isa sa malakas na basis namin for challenging its constitutionality."

Q2. Ang certification of emergency ba magiging valid na yan ang ginagawa nila kahit walang batayan? Kasi kung totoo ang sinasabi nila, ay na-certify so therefore ganoon na talaga yan. O di lahat ng Presidente abusuhin ang power na yan?

... So ito sabi namin hindi, dapat may basis. Kasi ang rules sa Constitution, three readings on separate days. Ang ibig sabihin ng Constitution kailangan naman bigyan mo naman ng panahon ang legislators na aralin yung bill.

... If there is an emergency and calamity and there is a need to take note of the immediate enactment of a law, then pwedeng i-certify na emergency para masagot ang kalamidad o emeryensya na tinutukoy. So sabi namin there was no intention for the immediate enactment of a law.

So sabi namin sa teorya ko, sa legal theory ko dyan, pag mag-certify ka ng emergency, you certify it in both houses? Kasi hindi pwedeng pumasana yung House of Representatives yung Senate nagde-debate pa, wala naman certification. So ang ginawa mo ng Presidente pala dyan, parang senior cut mo lang yung isang House para lang hindi maka-oppose doon ng mga katulad namin sa makabayan...

... at iba pang oposisyon. So that's abuse of the constitutional presidential power at hindi dapat pinakanya ng SC."

... Kasi tingin niya hawak niya naman yung House. And further proof na walang emergency. Kung ang decision mo to certify Bill urgent is on the basis ng kilala ko ito, hawak ko ito, hindi yung emergency.

... This is a strategic program long-term. 5-6 taon lang Christian hindi pakikita itong mahalika kung kikita mahalika. So why the rush? Pero ang nangyari ang mga kongresista even nag-a-approve sila ng Bill na hindi nila alam kung anong itsura ng Bill na na-approve nila...

... So paano ngayon alam niya na-approve na nakalagay doon ang mga kagrihan niyo? And secondly of course dahil rush ang kalidad ng Bill ay hindi maganda talaga. Kaya maraming mali ang mahalika kahit sa Senado."

Q1. Sa karanasan niyo bilang mambabatas? Pwede rin kayo maglaglag ng ibang colleagues without naming names? Binabasa ba talaga ng ibang colleagues ang amendments na yan? O baka iniiwan nila sa staff nila o sumusunod lang sila sa kumpas noong leader ng kapulungan, sinabi, ito boto natin. Tapos they would follow even without reading the Bill? May mga ganung pagkakataon ba?

... May mga kongresista diyan kung majority kayo, of course vote for that. So in that sense hindi nababasa ang Bill. Pero kung totoo yan, it doesn't justify the violation of the Constitution. Kasi sabihin ng Presidente, shortcut ko na itong 2nd and 3rd reading, hindi niya binabasa yan. E prerogative niya ng kongresista kung gusto niya basahin.

... So hindi i-preempt ng Presidente by saying hindi naman kayo nababasa yan, okay na yan sila. So kita mo ang nangyari, ang daming mali doon sa Bill, sa House and even in the Senate later on dahil hindi nila na wala dahilan."

... Well ang hindi nila makita dyan is there is such a thing as grave abuse of discretion. Ang pinaka-premise ng grave abuse of discretion, may discretion ang kinokontest. Ibig sabihin prerogative niya yan. Katulad yan, prerogative ng Pangulo yan, discretion niya kung mag-issue siya ng certificate of emergency or hindi.

... So hindi porke power ng Presidente yan. In the same way power ng kongres mag-pass ng law. Pero pag may abuso ang isang tao, isang ahensya doon sa kanyang puder, grave abuse of discretion, kaya yan ang laban sa SC, prubahan nila na hindi nila inabuso ang puder nila, prubahan ng Presidente na may emergency talagang ina-address.

... Ngayon nang pumasa sa Senate, last week pa pumasa sa Senate, hanggang ngayon di pa pinipirmahan din. So agad kahit sinong tumingin na walang urgency ang maharli ka lalo na nakatenggal siya sa Malacanang hanggang ngayon."

Q1. Isa-isahin naman natin ang napansin ng mali or questionable sa panukalang batas? Ano ang pinaka-glaring?

... May isang tao na nag-nakaw sa maharli ka, 12 years later siya nakasuhan, sabihin niya na-prescribe nalang pas 10 years. Sabihin naman ng iba, hindi nakalagay sa section 51 20 years.

... Para naman klaro sa lahat. So that's one major problem doon."

Q1. Ano ang pinakaiba? Kasi sa section 50 nakalagay 10 years ang prescription for crimes, sa section 51 20 years ang prescription for offenses. Ano ang pinakaiba ng crimes and offense?

... So ang kinaiba niyan special law at revised penal code. Pero still kahit ano pamang definition natin diyan, ang punto ko it can be used by anyone accused as a defense kung makasuhan siya lampas ng 10 years."

Q1. May nagwaldas o nagdispalko ng pera natin sa maharlika investment corporation? Yan po ba yan?

... So why go through that kung pwede mo, gawin mo 20 years kung gusto mo o kaya 15 years kung gusto mo pero wag mo nang dalawahin kasi subject talaga sa question. Although of course hindi yan ang pinakamalaking problems sa maharlika, still it does not provide confidence on many na...

Q1. May nagdispalko ng pera natin sa maharlika? Yan po ba yan?... So why go through that kung gusto mo pero wag mo nang dalawahin kasi subject talaga sa question. Although of course hindi yan ang pinakamalaking problems sa maharlika, still it does not provide confidence on many na...

... May iba dyan na tingin ko typographical error, may iba dyan na tingin ko kasi marami sila dinilit nila, hindi nila nasole, ngayon hindi maintindihan.

... Pero nag-subscribe daw yan ng national government, GOCC, etc. Pero natatugtong sa original bill and credible private companies or corporations. So ibig sabihin pwede bumili shares ang private corporations sa original bill.

... So nang private corporation ang 125, sabi nila may limit na 5%. I'm talking of the original bill, kaya 5% lang ang total niya. Pero sabi ko 11 big-time na tycoons kaya nilang bilhin ang 125, hindi pa rin nila e-buy. At sila magdominate. Well malaki ang role nila.

... No voting rights. But you're very influential, you own 24% of the entire preferred shares. In any case, tinanggal nila yung isang sa taas na damay nila yung private companies.

25B ay ang government agency. So parang ang buong P500B gobyerno na. So hindi pala mag-contribute yung private doon sa mahalika fund as they once said it, told us.

... So paano ba? Nagpasok silang sentence na ang interest ng shareholder na private ay ganito lang. So parang suspicious na pagpasok ba na hindi ko maaro kung anong dahilan. Tapos shareholder sila, so ibig sabihin may shares of stocks sa private, hindi fully government pala yan.

... So in short parang nagkaroon ng opening dahil medyo vague?

... Subject na yan sa advantage sa kumpanya nila kasi may insider trading ang pwedeng mangyari dyan. I mean nandyan ka na sa loob, kasama mo yung Department of Finance Secretary, kasama mo yung DBF, kasama mo yung Presidente ng Land Bank, BSP, lahat yan kasama mo dyan.

... Kaya ang ibang bansa unlike Norway, hindi sila nag-invest ng wealth funds nila domestically. Kasi pwede talagang for cronyism na may pinapaboran kang negosyo, kaibigan mo ito, doon ka pag magbenta siya ng bonds, bibilhin mo, kapitalan mo, investment siya, may project siya, etc. Gawin mo yan.

... At pwede ka namang habulin kung nag-nakao pa ng anti-gruff law, pwede ka namang habulin ng kuha-huha ko. Pero lahat ng rules, nakita mo dito sa Pilipinas...

... Ang naib ng tanong ko, nasa Pilipinas nga pala tayo."

... Hindi, maraming batas nilagay dyan, tinasaan namin ang fine penalties, maliwala yan dito sa Pilipinas kasi ang batas naman inaano dito. So babalik tayo sa independence ng Maharlika dahil appointees ng Presidente lahat ng board members dyan, pati advisory, body, kanyang appointee, pati independent director appointee niya...

... So ito ang mga kaibigang negosyante ng Presidente as against the others na hindi paboritong negosyante ng Presidente. And I just want to say cronyism has been an issue at the time of the President's father during martial law. Di naman yan...

... Which leads me to another play of words, ang freedom of information. Alam mo mahilig ang Maharlika ng play of words na medyo deceptive. Katulad nung dati sabi nila SSSGSIS under no circumstances. Parang impression mo hindi pa pasok ang SSSGSIS, shall they be requested? O siyempre medyo play of words.

Q1. You mentioned na yung pension funds. Kasi yan talaga malapit sa bito ka at puso ng maraming tao nung unang pinropose to. Ba't yan napapakailaman yung contribution namin? Baka naman pagdating ng panahon na magre-return na kami walang maiwan sa amin dahil napalugi nyo na hindi naman kailangan?

Sa Senado, ang binibida nila, di rin sila nagpakatuta sa Pangulo rito. Talagang nagpasok sila ng safeguard. Ito ang wording nila, SSSGSIS PhilHealth Pag-ibig Fund, OHA and PVAO pension funds shall be absolutely prohibited whether mandatory or voluntary to contribute to the capitalization of MIC.

Q1. Malinaw ba yan? O baka naman in the initial stages, baka naman after nito pwede gamitin? Ano pambansa nyo riyan?

Q2. Seed funding ng Maharlika?

Correct. Kung mag-invest, may infrastructure investment kung ano man na investment si Maharlika, sabihin naman ng SSSGSIS at Pag-ibig, tingin namin magandang investment siya. Mag-invest kami, hindi naman kami nagka-kapital.

At parang wala na nawala. So that's a big problem dito. And to think Christiana, alam mo ang sinasabing ng Maharlika, i-invest namin ito sa infrastructure or development package ng gobyerno. Of course no question diyan, kumikita ba yan? Pero sige na i-bypass natin yan kasi may mga studies kasi na pag-development...

... I hear you.

Thank you very much.

Thank you very much.

Hello?

Wala ba tayo?

Hello?

Hello?

Siguro mag-live ako at magbalik.

... Maharlika rin sa government projects, infrastructure, development, kukunin mo sa budget o kukunin mo sa public funds, ilagay mo sayo, tapos gagastuhan mo rin sa same, hindi daan mo na lang sa budget, at least sa budget ma-scrutinize pa ng mga katulad ni Kong Edsel at man, maaral pa ng mga katulad ng bayan muna, mabantayan pa kesa ilipat mo sa board of directors na hindi nating kilala kung sino ang mga anim na board of directors dito, appointees ng Presidente...

... At sigurado yan Christian despite yung sinasabi nila freedom of information, sigurado yan hindi yan accessible yung sal-ed ng mga yan, hindi ganoon kadali ma-access yung decisions nila sa investment lalo na nirefer nila sa executive yung applicable laws which is of course the freedom of...

... So sa sir Nery, mukhang dotoong yung balita sa PLDT. Pero ako hindi mo nako PLDT pero mukhang hindi connection ang problema sa akin kung di camera. Kong Nery, entayin natin makabalik si Kongresman Eric Colmenares. Ok entayin natin makabalik siya.

... Kasi yan ang nakaka-worry din. Ito nandito na siya ulit. Ayan sir. Go ahead.

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iingat?

Q1. Sobrang pag-iignan?

Q1. Sobrang pag-iignan?

Q1. Sobrang pag-iignan?

Q1. Sobrang pag-ibig?