Subscribe to Knowledge Channel YOUTUBE Channel: http://bit.ly/KnowledgeChannel For Donors, Teachers and Learners: www.knowledgechannel.org Knowledge Channel Foundation Inc. 3rd Floor Main Building, ABS-CBN Compound, Sgt. Esguerra Ave., South Triangle, Diliman, Quezon City Email: info@knowledgechannel.org

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Ang dami palang nagagawa ng estuary sa atin, David, no?

Ngayon napak-importante pala talaga sila sa kalikasan.

Tama. Maraming kayang buhayan ng isang estuary.

Pero sensitibo din sila may-may.

Madaling mapinsala dulot ng sari-saring mga bagay.

Hala, tulad ng ano?

Dalawang klase ng bagay ay pwedeng sumira sa mga estuary.

Mga gawa ng kalikasan at gawa ng mga tao.

Kasama sa mga gawa ng kalikasan ay ang hangin at mga alon.

Kapag malakas ang hangin at alon, halimbawa kapag may bagyo,

pwede nitong sirain ang mga natural na harang na pungo protekta sa mga estuary.

Mawawasak ang mga tirahan at pinagkukunan ng paggain ng mga hayop at halaman.

Ganun din kapag sobra ang tubig dagat na pungo pasok sa mga estuary.

Bukod pa dyan, maraming hayop na steno-hay line

o hindi sanay sa bigla ang pagtaas ng tubig alon.

Sa mga bansa na meron taglamig o winter,

ang mga tubig sa estuary ay nagiging yelo.

Kapag nagpalutang-lutang ang mga yelong ito,

nababanggan ito ang mga halaman at hayop na nakatira sa paligid.

Kaya sila namamatay.

Eh David, ano naman yung mga pinsalang na gawa ng tao?

Isa na dyan ang overfishing, Maymay.

Kapag sobra ang ginagawang pangingisda sa dagat,

lilipat ang mga isda sa estuary para magparami

at masisira ang mga isda.

Ang labis ng mga coastal development,

tulad ng paggawa ng mga resort at hotel,

ay nakakasama din sa mga estuary.

Sa paguhukay nila ng lupa,

nasisira ang mga habitat ng mga organisms sa estuary.

Nakasasama din sa mga estuary

ang pagtatapon natin ng mga basura kung saan-saan

dahil napupunta ito sa daluyan ng tubig

at nakakaapekto sa pagkain at tirahan ng mga hayop

sa mga lugar na ito.

Ang mga kamikal tulad ng fertilizer at pesticide

ay nakakasama din sa mga estuary.

Ang mga kamikal tulad ng fertilizer at pesticides

na ginagamit sa mga pananim at hardin

ay napupunta sa mga ilog at nasasala ng mga estuary.

Pero kapag sumobra ito,

maapektohan na ang mga halaman at hayop.

Halimbawa, dadami ang algae na nakakabawa sa oxygen sa tubig

at nakakamatay sa mga hayop.

Mababawasan din ang pagkain dahil sa sobrang lason

sa mga halaman at hayop.

Problema rin ang invasive species,

mga organism na hindi likas sa isang estuary.

Nadadala sila ng mga barko galing sa ibang lugar

o kaya ay dahil sa mga aktibidad tulad ng fish farming.

Ang invasive species ay walang likas na predator

na kukontrol sa kanila

at pwede itong makasira sa balansin ng pagkain sa estuary.

Panganib din sa mga estuary ang climate change

o pagbabago ng klima

dala ng mga pagbabago ng temperatura sa buong mundo.

Naghahatid ito ng mas malalakas na bagyo

o kaya ang pagtaas ng tubig dagat

na pwedeng magpalubog sa mga estuary

para mabura ang mga ito sa mapa.

Sa mahigit 30 malalaking syudad sa buong mundo,

dalawang po ang nakatayo sa mga estuary.

Kaya isipin mo na lang kung anong pwedeng mangyari

kapag lumubog lahat ng iyan sa ilalim ng tubig.

Nakatakot, David, kasi kailangan pala talaga

nating alagaan ang estuary

dahil napakaraming nakadepende dito.

Tama ka, Maimai.

Kaya yung mga gawain tulad ng river cleanup

ay malaki ang maitutulong para hindi mabigatan

ang mga estuary sa paglilinis ng tubig

at mas sigurong mas marami pang hayop at halaman

ang mabubuhay dito.

BABAY!