00:47.0
nagkukulong si Inang sa may taas sa kwarto.
00:51.0
Mula umagang pag-alis ng asawa ko ay hindi man lamang ito lumabas.
00:55.0
Pero naririnig ko na may mga manakana ka namang paglalakad sa taas noon.
01:01.0
Kaya alam kong okay lamang siya.
01:04.0
Nagtope at nag-ayos na lamang ako buong araw ng mga ayusin pa sa pwesto namin sa baba.
01:11.0
Yung mga tira-tirang aasikasuin.
01:15.0
Kinagabihan habang naghahaponan,
01:18.0
nag-usap kami ni Dingo na sa susunod na araw nga na Martes,
01:22.0
baka gabihin naman na siya.
01:24.0
O magpapalipas ng gabi sa bayan,
01:27.0
o sa trabaho kasi meron ata silang aasikasuin na delivery sa city proper.
01:32.0
Ilang oras din ang biyay nun.
01:35.0
Basta kung lumagpas na umano ng alas otso ng gabi at wala pa siya ay huwag na siyang hintayin pa.
01:41.0
Kaya naman ako sabi ko sige,
01:44.0
basta mag-iingat siya.
01:45.0
Saktong pagkatapos sabihin yun ni Dingo,
01:48.0
bigla na lamang bumaba si inang.
01:52.0
Tuloy-tuloy lamang ito hanggang sa pintuan.
01:56.0
Binati namin ito,
01:58.0
tapos ang mabilis niya rin na sinabi ay aalis lamang daw siya saglit nun.
02:03.0
Wala ng lingon-lingon pa.
02:06.0
Nagmamadali na siya.
02:08.0
At hindi naman siya mag-iingat.
02:10.0
Pinagsawalang bahala na lamang namin dahil ilang araw pa lamang namin nakakasama ang tao nun.
02:18.0
Matapos makapaghapunan at makapagligpit ay pumasok na kami ng kuwarto.
02:25.0
Sinara naman namin ang pintuan noon,
02:28.0
kasi sa pagkakaalam naman niya,
02:30.0
hindi naman siya mag-iingat.
02:32.0
At hindi naman siya mag-iingat.
02:34.0
At hindi naman siya mag-iingat.
02:35.0
Sinara naman namin ang pintuan noon,
02:38.0
kasi sa pagkakaalam naman namin ay may dalang susi si Inang.
02:44.0
Ilang oras na siguro kami sa kuwarto,
02:47.0
at nagpapaantok na lang.
02:49.0
Lumalalim na ang gabi pero ang nakapagtataka.
02:53.0
Wala pa kaming naririnig na nagbubukas ng pintuan noon.
02:57.0
Wala pa si Inang.
03:02.0
saan kaya pumunta si Inang?
03:05.0
Sinagot naman ni Dingo na hindi niya alam.
03:08.0
Baka mahinahabol o may kinausap o ano.
03:12.0
Hayaan na lamang daw dahil baka gawain na niya talaga ang magpagalagala sa labas ng gabi.
03:19.0
Weirdo daw talaga si Inang pero sana,
03:22.0
huwag kaming bulabugi na buksan ang pintuan sa kalagitnaan ng aming pagtulog.
03:29.0
Bagay na hindi naman nangyari.
03:32.0
ibang pamamaraan ang nararamdaman namin kalabog noong gabing iyon.
03:38.0
Sabay kaming nagising,
03:43.0
May narinig kaming hampas na nagmumula sa padernon,
03:47.0
sa ikalawang palapag ng bahay.
03:53.0
akala mo may bumagsak o may natumba noon.
03:59.0
tapos bumanga sa pader sa may taas.
04:07.0
Ang daming lagabag na parang may malina.
04:11.0
Tatayo na sana si Dingo pero pinigilan ko ito.
04:15.0
Sabi ko huwag ka nang lumabas.
04:19.0
masamang loob yan tapos madamay pa tayo.
04:22.0
Huwag kaming kikibo hanggang wala kaming nararamdaman
04:25.0
o hindi nagpupumilit pumasok.
04:32.0
yung tunog ng pagbagsak sa may pader,
04:37.0
Pero bigla itong napalitan ng mga yabag naman sa may itaas ng bahay.
04:43.0
Napamura pa si Dingo habang sinasabi ng pabulong na,
04:48.0
nilooban na ata tayo.
04:52.0
Sa pagkakataon na ito ay kinuha na ni Dingo ang nag-iisang patalim
04:56.0
na daladala namin mula nang umalis kami sa mga kaanak namin.
05:02.0
Mabigat ang mga yabag.
05:05.0
Tapos ang hindi namin maipaliwanag
05:08.0
ay yung may naririnig kaming pagaspas ng parang kalapate pero
05:13.0
hindi lang basta-basta normal na kalapate.
05:17.0
Napakalakas ng pagaspas.
05:21.0
Tapos may tunog pa ng,
05:24.0
alam niyo yung parang tunog ng palaka na naipit o ano.
05:28.0
At ang mas malalapa,
05:31.0
naririnig namin ito doon,
05:34.0
sa may taas ng bahay.
05:38.0
Saglit na katahimikan ulit.
05:41.0
Hanggang sana pa kapit na lamang ako sa asawa ko
05:45.0
at nang marinig ko si Inang sa itaas.
05:51.0
O hindi kaya yung hiyaw na pinipigilan niya?
05:55.0
Yung hiyaw na parang nasasaktan.
05:58.0
Dahil sa kahoy pa ang ilang parte ng sahig sa taas ng bahay ay
06:03.0
rinig namin kung paano kumakalmot ang matanda sa may sahig nun.
06:10.0
Ereng nakakatakot.
06:13.0
Sinasabayan pa ito ng manakanakang makakapanindig balahibong
06:19.0
malalim na paghinga niya.
06:33.0
Nanginginig ko pa ang tanong sa asawa ko.
06:37.0
Di ba may banyo sa taas?
06:40.0
Baka nadudumi lang si Inang.
06:43.0
Sabi ng asawa ko nun.
06:46.0
Dun ako natawa at kahit papano ay nabawasan ang takot ko.
06:51.0
Matapos kong marinig ang huling tunog ng tila bintanang sinasarado
06:56.0
at naramdaman kong pumabas si Inang.
06:59.0
Pumunta itong kusina.
07:01.0
May narinig pa kaming konting tunog ng kaldero at palanggana.
07:06.0
Muli kaming nagpantok nun.
07:08.0
At yung huling naalala ko ay pinatay na niya ang ilaw sa may kusina
07:12.0
at narinig na naman namin ang dahan-dahan niyang iyabag sa may hagdan pataas.
07:23.0
Maaga-aga pa akong nagising.
07:25.0
Pakiramdam ko nung umagang yun ay nilalagnat ako pero hindi ko na lamang inindah.
07:31.0
Gawa ng plano kong paglutuan si Mister.
07:36.0
Nung papunta ako ng kusina,
07:39.0
napahintay ko sa mga mga kusina.
07:42.0
Matagal akong tumayong nakatitig sa maitaas ng hagdan.
07:47.0
Ilang beses kong inaninag kung namamalikmatal lamang ba ako
07:52.0
o nananaginip noong madaling araw na yun pero
07:56.0
sa gitna ng konting ilaw at kadiliman,
08:01.0
meron akong nakita.
08:05.0
Mga sa ikaapat na baitang ng hagdan.
08:10.0
Alam kong tao siya.
08:20.0
Pero sa pinaka nakakatakot niya na posisyon.
08:25.0
Ang mga paa niya ay nasa may ikaapat na baitang nun.
08:30.0
Nakabalik na ditong pwesto
08:33.0
habang ang mga kamay naman niya ay nakapatong sa ikatlong baitang ng hagdan.
08:41.0
Hindi man ito gumagalaw pero
08:45.0
alam kong nakatitig ito sa akin nun.
08:50.0
Benefits of the doubts, her said.
08:53.0
Sa kadahilan ang hindi ako buong naniniwala sa mga kababalagan.
09:00.0
Papunta sa may switch ng ilaw.
09:03.0
Hindi ko inalis ang tingin ko sa may hagdan pero
09:08.0
pagkabukas na pagkabukas ko ng ilaw ng kusina nun.
09:15.0
Nang tumambad sa harapan ko.
09:18.0
Isang baitang na lamang mula sa hagdan.
09:24.0
Pero sa pagkakataon nito
09:27.0
ay nasa normal na itong posisyon.
09:32.0
Medyo buhagag ang buhok pero
09:39.0
Ginulat mo naman ako.
09:43.0
Tumawa lamang ito at ang sabi sa akin ay
09:46.0
napakaaga kung manong magising.
09:48.0
Sabay bumaba na ito.
09:51.0
Amoy lang yung sinang pero natural lamang yun siguro.
09:55.0
Naisip ko na baka matanda na kasi kaya ganun talaga sila, di ba?
10:01.0
Maayos naman akong nag-asikaso ng makakain ni Tingo.
10:04.0
Konting imikan lamang din naman kami ni Inang pero
10:08.0
at napansin ko lamang ay paulit-ulit niyang tinatanong sa akin
10:12.0
kung tama ba ang pagkakarinig niya na gagabin si Tingo nung araw na yon.
10:18.0
Hanggang sa nagising na si Tingo
10:21.0
inatid ko ito sa may bandang kando bago ito iniwan.
10:25.0
Wala akong magawa nung umaga na yun kaya naman naglinis ako ng unang palapag.
10:30.0
Wala namang kagamitan doon maliban sa doon sa kwarto namin at sa kusina.
10:36.0
Patanghali na na mag-offer si Inang na siya umano magluluto ng tanghalian.
10:42.0
Napansin kong may inilabas siyang bayong.
10:45.0
Parang yung bayong nadala niya nung nakaraang gabi.
10:49.0
Magluluto umano siya.
10:52.0
Doon ako nagtaka sa sinabi niya.
10:55.0
Meron kasi siyang sinabi na parang nadulas siya nun.
11:03.0
Maglalaga ako ng masarap na baka ha.
11:06.0
Para naman maikiki ang kakainin niyo.
11:11.0
Ninyo Inang, sino pong kami eh tayong dalawa lang dito?
11:18.0
Ah, hindi mo pa alam?
11:21.0
Bulong niya na narinig ko nun.
11:23.0
Pangiti-ngiti pa ako na nagtanong kung ano ang ibig niyang sabihin.
11:29.0
Tumawa lamang siya at sinabing,
11:32.0
basta, sasarapan niya umano ang luto para hindi naman umano siya mapahiya sa borders niya.
11:41.0
Tama nga, sobrang sarap ng pagkain inihain ni Inang ng hapo na iyon.
11:47.0
Ang dami kong kinain.
11:49.0
Halos maubos ko ang kanin.
11:51.0
Hindi na ako makahinga masyado at tatawa-tawa pa akong tumayo matapos kong kainin ang putaheng ito.
11:59.0
Kakaiba ang pagiging baka niya.
12:02.0
Alam mo yung sabaw pa lamang ay malilam-lam na.
12:05.0
Hindi mamantika pero yung sebo niya ay may pagkamalagkit at masarap talaga.
12:12.0
Pati ang karne, kahit sobrang lambot ay namumula-mula pa rin.
12:16.0
At yung lasa ay lasang lutong-luto naman.
12:21.0
Tinanong ko pa ang Inang kung ano ang sekreto niya sa pagluluto ng ganong klaseng ulam.
12:27.0
Numiti lamang ito at sinabing, hindi daw pwede.
12:33.0
Ibibigay niya lang daw yun kapag malapit na siyang mamatay.
12:38.0
Marami pa umano siyang mga alam na kakaibang putaheng na kaya niyang lutuin
12:42.0
na siya lamang ang may sekretong rikados para lutuin yun.
12:47.0
Sabi ko pa sa kanya,
12:49.0
ang suwerte ko nung borders ka ko.
12:52.0
Madali na kamo ni Inang na matapos ang bahay rentahan at pwede pa siyang magdagdag ng kantina.
13:01.0
Ilang oras din akong palakad-lakad sir, matapos ang tangalian.
13:05.0
Para lamang tuluyang bumaba ang kinain ko.
13:08.0
Hinabot ng alas tres bago ako tuluyang nakaramdam ng katiwasaya ng sikmura.
13:14.0
Gumaan ang tiyan ko at nagpatuloy na ako sa mga pwede kong gawain nun.
13:19.0
Pasado alas sinko nang bumaba ulit si Inang.
13:22.0
Siya na umano ulit ang magsasaing at magluluto umano.
13:26.0
Isang putaheng na naman.
13:30.0
Tumangon na lamang ako.
13:31.0
Pasado alas sa isa'y kumain ulit kami.
13:34.0
Sobrang sarap na naman ang luto ng matanda.
13:38.0
Parang pinatuyong adobo.
13:41.0
Siguro ay dala na rin nang sa ilang linggo na kaming nagtititiday.
13:46.0
Namiss ko rin na ganoong klasing mga luto.
13:49.0
Napapasingap ako sa sarap.
13:52.0
Samantalang si Inang naman ay tuwang-tuwanon.
13:55.0
Pagkabalik na ako,
13:56.0
napapasingap ako sa sarap.
13:58.0
Samantalang si Inang naman ay tuwang-tuwanon.
14:02.0
Kain ka lang leti.
14:05.0
Habang hindi pa nauubos ang karne na pinanggalingan yan.
14:12.0
Busog ba na naman ako nung gabing yon?
14:15.0
Pagsapit ng alas otso ay hindi ko na magalaw ng maayos ang katawan ko.
14:19.0
Mabigat na ang talukap ko.
14:22.0
Antok na antok na ako.
14:23.0
Na kung saan na lang ako uupo ay napapaitlip ako.
14:27.0
Sa sofa, sa upuan, sa may kusina.
14:33.0
Bigla na lamang bumabagsak ang mata ko nun.
14:36.0
At dahil sa naalala ko ang sinabi ni Dingo na kapag lagpas sa alas otso,
14:41.0
na wala pa siya sa bahay,
14:43.0
ay pwede na rin akong matulog.
14:45.0
Tutalay may susi naman si Dingo ng pintuan ng bahay.
14:50.0
Hindi ko na din alam kung saan si Inang nun.
14:53.0
Basta pumasok na ako sa kwarto.
14:56.0
Pinatay ang ilaw.
15:00.0
Ang bigat ng pakiramdam ko.
15:02.0
Halos lamunin na ako ng kama nung gabing yon.
15:08.0
Hindi ko alam kung anong oras yon.
15:11.0
Pero kalahating gising ako.
15:14.0
Naramdaman ko na mainit ang kwarto pero hindi ko maidilat ang mga mata ko.
15:20.0
Naramdaman ko ang pagbukas ng pintuan ng kwarto.
15:24.0
Pero sobrang bigat talaga ng talukap ko.
15:32.0
Naiyak na lamang ako nang maramdaman ko yung biglang pagpatong ng mainit na palad sa may bandang puson ko.
15:40.0
Sobrang init ng pakiramdam nun.
15:43.0
Yung nabubusisaw na pakiramdam kong tawagin sa amin.
15:47.0
Yung naiihi ka tapos masakit ang pantog upuson mo.
15:51.0
Pero hindi mo maihi.
15:54.0
Tapos napakahapdi.
15:56.0
Ganun na ganun ang nararamdaman ko.
16:02.0
Iyak at ungun lamang ang nararamdaman ko nun.
16:06.0
Lugmok pa rin ako sa kama.
16:09.0
Hindi ko madilat ang sarili ko kahit na anong gawin ko.
16:13.0
Yung parang panaginip pero totoo yung hapdi at sakit.
16:19.0
Inisip ko na lang na panaginip lamang yun pero wala.
16:24.0
Ang hapdi talaga.
16:27.0
Blanco na rin ang utak ko nung gabing yun.
16:30.0
Wala akong maisip.
16:32.0
Hindi ko maisip yung dasal na palagi kong binabanggit kapag sumasama ang pakiramdam ko.
16:38.0
Hanggang sa makalipas ang ilang sandali,
16:41.0
may narinig ako na kalabog.
16:44.0
Narinig ko si Bingo na sumisigaw.
16:50.0
Anong ginagawa mo sa asawa ko?
16:54.0
Narinig ko yung konting hiyaw sa loob ng kwarto
16:58.0
na parang nagpapangbunuwang nila lang
17:01.0
ang mister ko o kung sino pa.
17:04.0
Lumagabag ang pader.
17:06.0
May tili ng hindi ko maintindihan kung daga na malaki.
17:11.0
Basta sa mga boses na yun,
17:13.0
nakikilala ko yung hinga at hiyaw ni Bingo.
17:18.0
Minumura niya ang kung sino mang nakakaaway niya ng gabing yun.
17:24.0
Naramdaman ko nabubukas bigla ang ilawan.
17:26.0
Tapos paulit-ulit kong naririnig si Bingo na nagsasabing,
17:33.0
Bumalik na ditong hayop ka!
17:35.0
Pagbalat kayo ka,
17:40.0
Magkakamatayin muna tayo bago ka makalapit sa asawa ko.
17:47.0
bago ko marinig na may sumagot kay Bingo,
17:50.0
nalagyan ko yung isang isang isa.
17:53.0
bago ko marinig na may sumagot kay Bingo, nabalikan ako.
17:58.0
Naramdaman ko na binuhat niya ako at sabi pa niya,
18:05.0
Alis na tayo dito.
18:09.0
Paapabaranggay natin yung hayop na yan.
18:15.0
Babalikan kitang matanda ka.
18:17.0
Tingnan lang natin. Tingnan lang natin.
18:22.0
Sobrang linaw ng pagkakarinig ko noon sa sinabi ni Bingo.
18:27.0
Nakarinig ako ng tricycle.
18:29.0
Naramdaman ko na isinakay ako ni Bingo doon.
18:32.0
Tapos sumarurot na.
18:39.0
Doon ko nalaman na ilang buwan na pala akong buntis nun.
18:45.0
Sobrang swerte ko umano na napakalakas ng kapit ng anak ko.
18:48.0
Ang sabi lamang sakin ng doktor ay nakita ko ng asawa kong dinudugu na sa igaan.
18:54.0
At mabuting dinala ko kagad sa ospital.
18:58.0
Naiintindihan ko si Bingo na hindi niya ito ikinwento.
19:02.0
Sino ba namang maniniwala sa totoong nangyari nun?
19:07.0
Pero ano nga bang nangyari?
19:10.0
Pasado alas 10 na umano nang natapos ang mister ko sa ginagawa nilang overtime.
19:15.0
Pero imbis na matulog doon ay tila ba hindi ito mapakali na gustong umuwi?
19:22.0
Pare, may masasakyan pa ba ako?
19:26.0
Tanong niya sa katrabaho niya.
19:29.0
Nasinagot naman ng katrabaho niya na madalang na nga kasi nga anong oras na rin.
19:35.0
Nang tanongin ang katrabaho niya kung saan ba siya na uwi.
19:39.0
At nang sinagot niya ito,
19:40.0
tila ba hulog ng langit ang katrabaho niya?
19:43.0
Dahil meron naman siyang kamag-anak doon sa barangay kung saan kami na lagi.
19:49.0
At ang inang doon,
19:51.0
yung tinutuluyan namin ay may haka-hakang ang aswang.
19:56.0
Hindi man buong naniniwala ang mister ko tungkol dito pero,
20:01.0
iba ang kotob niya.
20:03.0
Hindi talaga siya mapakali.
20:05.0
Tinanong ba siya ng katrabaho niya kung paano kami napadpa doon?
20:09.0
At nang sabihin ni Dingo kung paano at kung paano ko nakilala itong sinang.
20:16.0
Nagmadali na itong samahan ang asawa ko Sir Seth.
20:20.0
Dahil walang masakyan ay patakbon nilang binaybay ang papunta.
20:25.0
Halos kalahating oras nilang tinakbo ang layo noon.
20:28.0
Nabutan naman noon nila ako sa mahigaan
20:31.0
habang nakapatong.
20:34.0
Literal na nakapatong si inang sa akin noon.
20:40.0
Hindi na nila nakita pa ang ginagawa niya kasi,
20:44.0
hinatak na siya kaagad ni Dingo at ng katrabaho niya.
20:48.0
Nagpangbunuh silang tatlo.
20:52.0
Sobrang lakas ni inang pero ginawa nila ang makakaya nila.
20:56.0
Lalo na nang makita ni Dingo na duguan ako noon.
21:00.0
At nang makakuha siya ng pagkakataon na mahawakan ang ulo ni inang
21:05.0
ay pinaghahampas niya ito sa pader.
21:08.0
Hindi daw nila makita ang itsura nito dahil
21:12.0
takip na takip ang mahaba at lumulugay nitong buhok noon.
21:16.0
Bigla umano itong nagpadulas sa sahig.
21:19.0
At mabilis na gumapang na tila isang gagamba palabas ng kuwarto noon.
21:26.0
Doon pa ito hinabol nila Dingo palabas ng bahay pero
21:30.0
pinigilan siya ng katrabaho para unahin na akong tingnan.
21:35.0
Samantalang ang katrabaho niya naman ay sinubukang habulin ng matanda pero
21:40.0
hindi nila nakita pa.
21:42.0
Samantalang ang katrabaho niya naman ay sinubukang habulin ng matanda pero
21:47.0
dahil sa nawala ito
21:49.0
ay dumiretsyo siya sa kanyang kamag-anak na tageron
21:53.0
at nagpatulong makahanap ng masasakyan para dalhin ako sa may ospital.
21:59.0
Ilang araw nagpabalik-balik ang asama ko sa bahay ni inang
22:06.0
Ang mga gamit namin nasa labas na.
22:09.0
Doon ay napag-alaman na
22:12.0
dahil kumalat na nga ang nangyari na meron palang biniviktima din si inang noon
22:17.0
bago pa man kami nakalipat.
22:20.0
Pinaghinalaan nila si inang noon dahil
22:23.0
bigla na lamang umanong may umataki dito sa babaeng ito
22:28.0
at halos buhatin siya pataas at bitawan sa may ere noon.
22:33.0
At ang babaeng yon
22:34.0
walang iba kundi yung nagsumbong sa akin noong nakaraang gabi
22:39.0
bago kami lumipat
22:41.0
ng patungkol sa katauhan ni inang.
22:48.0
kung naaalala nyo
22:50.0
na ilang araw na rin nagtago sa mga kamag-anak niya sa kabilang bayan
22:54.0
sa takot na tuluyan siya ng aswang.
22:58.0
Halos gibain nila ang bahay ni inang pero pinigilan lamang din sila ng barangay
23:02.0
kasi baka makasuan sila
23:05.0
pero hindi talaga ito lumalabas o nagpapakita man lamang.
23:11.0
Noon din ay lakasloba kong inuwi ni Dingo sa pamilya ko
23:15.0
at dahil sa naging sitwasyon at trahedyang nangyari ay wala silang kwestiyong tinanggap ako ulit.
23:22.0
Noong pinanganak ko ang panganay ko
23:25.0
nagkaroon ito ng deficiency
23:27.0
at naalala ko ang tanong ng doktor sa akin na
23:29.0
kung meron umano akong kinain noong unang trimester ko
23:33.0
na hindi nakabuti sa sanggol nun
23:36.0
namuntik nang ikalaso nito.
23:40.0
Napatanong tuloy ako
23:42.0
sa pagkakaalala ko kasi
23:45.0
mga malusog na pagkain naman ang hinahain namin noon ni Dingo
23:49.0
kahit pa hindi ko alam nabuntis ako
23:53.0
maliban na lamang sa mga pinakain sa amin
