Naglinis kami sa Bukid ni Sis Ana at Tanghalian habang Maritisan | MASARAP ANG MAY SARILING BUKID
00:18.0
Natanggal lahat ang mga higitin ka.
00:21.0
Shoutout sa mga nag-hugutugut yan ang mga niyo.
00:24.0
Kawawa yung nanay kumagtanim.
00:25.0
Huwag ting-hugutin tao.
00:30.0
Good morning, Kakabsat!
00:32.0
Tayo sa bukid ni sis Anna.
00:36.0
Magtatanim-tanim tayo ng mga pananim ni Mother Deer.
00:40.0
Dito tayo magdaan para makita.
00:45.0
May shortcut pala si Mother Deer dito, mga Kabsat.
00:52.0
Picnic to the max to.
00:57.0
Picnic to the max to.
00:59.0
Apat lang po tayo Kabsat.
01:01.0
Wala si sis, may pasok.
01:03.0
Si Rasid nagbabantay sa farm.
01:06.0
Si Conrad may pasok.
01:08.0
Kaya tayo-tayo lang muna ngayon
01:11.0
ang magtatanim sa bukid ni Anna.
01:47.0
Kaya pala parang simbahan yung gate.
01:49.0
Yan po ang magbubukid natin ngayon.
01:51.0
Ito naman po sinanay.
01:55.0
Anong dalaw mo, Mother?
01:57.0
Ito na naman po sa lupain ni Ana.
02:05.0
Ang ulam namin ay binili namin,
02:11.0
at langka, at saka yung
02:13.0
manok na yung keltobias.
02:15.0
At langka, at saka yung
02:17.0
manok na yung keltobias.
02:19.0
Dinuguan, paborito ni Nata.
02:21.0
Iyo, Ma'am. Ta, sagasaan tayo, Ma'am.
02:25.0
Kapit-pip naman ni kuya, oh.
02:27.0
Malam na alam ni keltobias
02:33.0
Karaming aming bit-bit cops at pasensya na
02:39.0
Asan ang kubo niya?
02:45.0
Ano yung bahay yun?
02:47.0
Ang ganda naman dun, oh.
02:49.0
Ito yung kay Ana.
02:51.0
Dito na lang pala tayo dadaan.
02:53.0
Bakit doon tayo nagdadaan sa kabila?
02:55.0
Maganda pala yung daan dito.
02:59.0
Mayroon kasing may-ari ng lupa dito, Ma'am.
03:01.0
Di rin tayo pwedeng magdadaan-dadaan dito.
03:11.0
Hindi kami nag-spray na karan kasi
03:13.0
sayang lang. Eh, ngayon
03:15.0
mainit. Sinamantala na lang namin
03:17.0
magagamas-gamas konti.
03:21.0
Kasi, Ma'am, oh, dapat ito, ano,
03:23.0
yung parang mapabakho, no?
03:25.0
Para matanggal yung mga bato-bato
03:27.0
na yun, Ma'am, no?
03:29.0
Dating ilog yata. Tunay-ay, no.
03:33.0
Ma'am, atis mo yan?
03:37.0
Ma'am, dapat magtanim tayo
03:39.0
ditong orot ng mga prutas, ah.
03:41.0
Para may hinihintay tayong
03:47.0
Yung nanay namin naggamas mag-isang
03:53.0
Ma'am, wala ka bagong atis dito?
03:57.0
mother, yung mga yan?
04:01.0
Oo, wag niyong tanggalin
04:03.0
para hindi tayo masyadong mainit dito.
04:07.0
Ma'am, gawin natin yung bahay ko buong orotot dito
04:09.0
kung magtira si Ana.
04:21.0
Ito pala yung atis.
04:27.0
Yung kanyang ar-arak
04:33.0
Nanay, hanggang saan yung
04:35.0
lupa mo nga dito na ni Ana?
04:37.0
Ito sa lugar na ito?
04:39.0
Ito yung may mga bato na eh?
04:41.0
Hanggang saan yung boundary
04:47.0
Ito daw kabisa't sabi ni Nanay yan.
04:53.0
Pagtawid nitong mga bato na ito na, hindi na sa inyo yan.
04:57.0
Ay, ito nga Rod, hanggang saan ka dito?
05:01.0
Hindi, dito ma'am, hanggang saan ka dito?
05:03.0
Yung halaman na yan?
05:07.0
Ay, hanggang dito ka lang pala?
05:15.0
Yun nga ang tinuturo ko si Nanay Bagan.
05:19.0
Itong mayroong yellow bell?
05:21.0
Ah, ito pala kabisa't
05:23.0
yellow bell ang palatandaan
05:25.0
ni mother, hanggang dun daw yan
05:31.0
magpiknik-piknik dito
05:33.0
kung may tubig sana eh, namang.
05:35.0
Hirap din kasi kabisa't sa tubig.
05:37.0
Dito po naglalagi
05:39.0
si Nanay nung mga panahon na
05:41.0
hindi kami magkakasama, pare.
05:45.0
Dami nang nagamas.
05:47.0
Nanay, nasana yung
05:49.0
nyog natin dyan na tinanim natin noon nila
05:51.0
ay, Michael, namatay?
05:55.0
Ay, kabait naman nang nag-spray.
05:57.0
Nag-sprayhan din nila pala.
05:59.0
Kaya nga sabi ko sa'yo may nag-spray.
06:05.0
Kaya sabi ko na nagpa-spray ka
06:07.0
kasi o, tignan mo.
06:15.0
Ma, ano sana yung tinanim natin na
06:17.0
nyog noon nila, Michael?
06:19.0
May nyog bagatang tinanim.
06:21.0
Diba din may nyog noon?
06:23.0
Hindi mo na matandaan mo yung dito?
06:25.0
Hindi mo na matandaan?
06:29.0
Hinukay kasama si Anna, mayroon kami
06:31.0
pinasamang mga supot-supot doon
06:33.0
nung hinukay. Wala naman na.
06:35.0
Hindi naman agad mamatay yun.
06:37.0
Nawala pa kakabisa't.
06:39.0
Ma'am, mayroon tayong kumain
06:41.0
ng nyog noon, ma'am.
06:43.0
May dala kang nyog ngayon?
06:49.0
Wow, resang kagaling.
06:53.0
Dala-dala ang mga pananim, ha?
06:55.0
Nasisimula na po sila, Kabsot.
06:59.0
Yan, talim ng tabas natin, Kabsot.
07:05.0
Yan, muna ito na lang, o.
07:07.0
Damo. Yung bungar-ngar.
07:13.0
Sipag naman ni Kabsot.
07:17.0
Oo nga, hindi pa tayo nag-almusan.
07:19.0
Magtimpla muna tayo ng kapi, Kabsot.
07:21.0
Tara, may bukid-bukid tayong
07:23.0
mapunta-puntahan.
07:25.0
Naalala niyo, Kabsot,
07:27.0
dito natin pinrank si Nanay
07:29.0
nung sinurpresa natin siya
07:31.0
na dumating si Ana.
07:33.0
Kahiga dito si Ana.
07:35.0
Iyak si Nanay pagbukas niya may nakahiga.
07:39.0
Mag-ayos muna tayo
07:43.0
Ganda ng view natin, o.
07:45.0
May bundok. Ano yan?
07:49.0
karugtong ng may iba.
07:53.0
Karugtong ng may iba to, no?
07:55.0
Yung bundok na yan?
08:09.0
Naghahakot mamaya.
08:11.0
Tanong natin si Angel.
08:13.0
May mga tribo dito, Kabsot, pero
08:15.0
civilized na sila.
08:17.0
Marunong na sila.
08:19.0
Sige, ako dito, Kabsot.
08:21.0
Nagsisimula na po tayong maggamas.
08:23.0
Kanya-kanya po kami ng
08:25.0
pwesto dun. Sige, Kabsot.
08:29.0
Dito naman si Uncle Toby.
08:35.0
Nag-set up lang ako ng camera, Kabsot.
08:37.0
At magagamas muna tayo kasi mamaya
08:39.0
susunugin po natin yung mga tuyong
08:41.0
damo at magtatanim po tayo
08:45.0
Alam nyo ba, Kabsot, diba natatanda nyo
08:47.0
may tanim tayong nyug dyan?
08:49.0
Si Michael at si Uncle Tobias pa nagtanim.
08:55.0
Sabi ko nga kay Nanay, baka may kumuha eh.
09:01.0
maniwala ni Nanay.
09:03.0
Meron ditong ano, panta ba?
09:09.0
Ibang klase si Uncle, talagang
09:11.0
ginamasa niya ng kamay, Kabsot.
09:21.0
Yan, may puno. Ano ba ba po?
09:23.0
Madaling nagatubong puno.
09:37.0
Madaling palang punutin ng Uncle Tobias.
09:39.0
O, madaling punutin.
10:11.0
ingat ka sa mga tinatabas mo ha.
10:13.0
Baka may puno-puno dyan.
11:09.0
Gamalaki palang po nga
12:55.0
Nakapagod ana ang bukid mo.
12:57.0
Anakapagod daw yung bukid mo na.
13:01.0
Sobrang pagod na namin.
13:03.0
Kain tayo. Pahinga, pahinga lang kunti.
13:05.0
Mirap magkain ng pagod.
13:17.0
Kakabsat doon daw tayo kakain sabi ni nanay.
13:23.0
Dala po ni Kakabsot yung pagkain.
13:45.0
May ulam si Ankel.
13:47.0
Magano ka na Ankel ha?
13:51.0
Ito kay Ankel Tobias.
13:59.0
Masarap yung templano.
14:05.0
May karne pa dito.
14:07.0
Ayaw mo ng karne?
14:09.0
Hindi masyadong durog na durog.
14:13.0
Kasi lapot-lapot yung kanila doon.
14:15.0
Masyadong magkatap.
14:17.0
Masyadong magkatap.
14:19.0
Masyadong magkatap.
14:21.0
Masyadong magkatap.
14:23.0
Ayaw ko ng masyadong magkatap.
14:35.0
Pagulong natin yung malaking bato na yun.
14:41.0
Wala talaga yung nyugmang.
14:47.0
Kasi kung namatay yun,
14:49.0
nandiyan yung ano niya.
15:05.0
Mamaya magatanim daw tayo
15:07.0
kabsat ng mga nyug.
15:11.0
Yan ay hilira gan.
15:15.0
Yan yung nyug na.
15:19.0
May pinasabay pa nga ako yun.
15:27.0
Yung nyug na yan.
15:37.0
Naranasan namin kumain ng karot.
15:41.0
nang kinakain natin mang karot,
15:47.0
Man din kilain ng karot,
15:49.0
kinakain natin man.
15:51.0
Ipaparagok sila tatay.
15:53.0
Ipaparagok nila yung namin.
15:59.0
Noong talaga ang kinakain
16:11.0
Papunta doon sa town site
16:13.0
kung may pag-asa.
16:21.0
Buti nga may manok.
16:25.0
Ay, di kami nakaluto ng ulam dito.
16:27.0
Nagbaon si nanay ng kanin.
16:33.0
Tapos yan, pahinga pahinga.
16:35.0
Nakapagod kabsa at nakapanghina yung
16:41.0
Dapat pala dito ma'am.
16:43.0
Marami kang puno kasi sobrang init.
16:47.0
paper tree ka na dito.
16:53.0
Kinakain ka lang.
16:55.0
Mayroon pa doon ma'am karni.
17:01.0
Tama na, tama na.
17:03.0
Tama ka, tama ka.
17:05.0
Anong mga pangalan nun?
17:09.0
maintindihan yung pangalan ng
17:11.0
kaylang ko lang narinig yun.
17:15.0
Hindi, bago pa mag-alcon.
17:17.0
Basta may binuntan sila dyan.
17:19.0
Yung may tulay bagaangkel.
17:21.0
Ay, alam ko na yun.
17:25.0
Tapos kailangan nakabahag kapag paso.
17:29.0
Nakausap ko yung kapatid mo.
17:31.0
Naggaupo doon sa terminal.
17:33.0
Pabait naman yung si Juan.
17:37.0
Polis kasi yun, ma'am.
17:39.0
Eh, siguro ano sila.
17:47.0
Oo, kil, may polis na kayo.
17:55.0
La, kadami na ng pantalon ko.
17:59.0
Matanggal pa kaya ito, ma'am?
18:11.0
Yan yung isa, nag-iisa kahapon eh.
18:15.0
Kinainan ni Joy yun sa kanya.
18:17.0
Naiwan yung oris ni Madam Ana.
18:23.0
Nadala niya yung bag ni Ana.
18:27.0
Sabi niya, ay, ayoko niyan!
18:29.0
Sabi niya, kagabi.
18:33.0
Doon nga yung daan.
18:35.0
Yung daan niya na alam.
18:39.0
Diba ito yung lamesa?
18:41.0
Ito yung daan, paglalabas ka na,
18:43.0
pagpupunta ka sa paglutoan ng mane,
18:45.0
pagpupunta ka sa daan.
18:47.0
Yung diretsyo lang na yan.
18:49.0
Narap ng bintana.
18:51.0
Sabi niya, okulo ko kayo.
18:53.0
Kunyari, ito yung lamesa.
18:59.0
Ito yung pintuan. Nandito ako.
19:01.0
Ginaganyan ko yung espageti.
19:07.0
Ano yung ayaw mo dyan?
19:11.0
Hindi niya tinuturo yung sular?
19:15.0
Ayoko niyan, sabi niya lang.
19:17.0
Ito yung hawak ko, espageti.
19:19.0
Parang gusto niya sabi, ayoko sa'yo.
19:21.0
Baka nakikita niya.
19:23.0
Ayoko niyan, sabi niya.
19:25.0
Hindi ako natakot.
19:27.0
Kasi nga nagmamadali na siya.
19:29.0
At uuwi nga. Nakaupo lang siya.
19:33.0
Naglakad-lakad. Tapos kumuha ng ano.
19:37.0
Ano doon sa amin, kilala niya yung tsuhi na namatay.
19:41.0
Kilala niya. Iba ka mamaya nakikita.
19:51.0
Asli na asli ang mukha.
19:55.0
Sarap. Sarap nga daw yan.
19:57.0
Sabi niya ang timuduna.
19:59.0
Eh, napunginan ang buto.
20:03.0
Sarap dito. Libre lang.
20:05.0
Doon sa Tricycle ka pa, 40.
20:13.0
Kalingit-lingkit.
20:17.0
Pagdinala mo sa bahay, pagkahagawan.
20:29.0
Walang buto, deh.
20:35.0
Ang tudong liliit.
20:45.0
nag-edit ako, pinaalala.
20:47.0
Yung batang kasama natin kanina.
20:49.0
Huwag muna akong ituloy.
20:51.0
Huwag ka matutulog.
20:53.0
Kala niya nagsunod si kuya sa amor niyo.
20:55.0
Hindi naman, napagkwentohan lang.
20:57.0
Siyempre, ma, nakakatakot.
20:59.0
Hindi, kasi pag ganoon, walang ano yun, eh.
21:03.0
Tinuturo niya sa taas.
21:07.0
Naalala ko lang, kagabi.
21:09.0
Mag-aano pa yung namang ano?
21:13.0
Wala man daw paramdam.
21:15.0
Walang nakitaan na siya, eh.
21:17.0
Mawawala, wala daw.
21:25.0
Yung nagpunta tayo ng ano?
21:27.0
Yung nagpunta tayo ng...
21:31.0
Nung nagpunta tayo na naulan, hindi tayo natuloy.
21:33.0
Tapos nagtabukol.
21:35.0
Si Joy at saka si...
21:39.0
nasimplang! May nasimplang!
21:41.0
Sabi niya, ay nalaglag si Joy sa tubig.
21:45.0
May nasimplang, sabi ni Joy.
21:47.0
Sabi naman isa, nasimplang ako.
21:49.0
Edit ako gabi yun.
21:51.0
Hindi, hindi kong sabihin.
21:55.0
Hindi, nung tapunta kasi kayo sa Alag,
21:57.0
Lagnas, sabi ni Joy,
21:59.0
tama ng panaginip ko na, eh.
22:05.0
Natanggal lahat ang manginipin ka.
22:07.0
Putis, pupunta kayo ng Lagnas.
22:09.0
Bangabutang kayo ng malaking tubig.
22:11.0
Wala kayong magpunta.
22:13.0
Sabi naman ni Sani, malinaw daw.
22:15.0
Mabaw lang, maang sarado kasi yung unang.
22:17.0
Depende kasi sa ipin.
22:19.0
Yan nga nakakatakot, eh, yung malakasang tubig.
22:21.0
Tapos hindi niya kayaanin.
22:23.0
Pag nanaginip ka, depende sa ipin kung ano natatanggal.
22:25.0
Kung harapan, bagla.
22:27.0
Sabi ko, Joy, ikinagat mo sana bago mo
22:29.0
ikinento sa amin.
22:31.0
Ikinagat mo sa puno. Ikinento ko na.
22:33.0
Sabi ko, pag gano'n, ikakagat mo muna sa isang puno.
22:39.0
Dea, nung walang kanyang alam, tinawag ko
22:41.0
na, Joy, saan kayo pupunta?
22:45.0
Ay, Sabado ng hapon.
22:47.0
Kapag yung natanggal na ipin
22:49.0
nasa harapan, malapit sa
22:55.0
Pero bago nangyayari yun, napapanaginipan ko
22:57.0
yung, ang panaginip ko
22:59.0
doon sa lungkang nila na yun.
23:09.0
Thank you, Lord, sa pagkain.
23:11.0
Nabusog kami kabsat, sobra.
23:19.0
Magtatanim tayo ng, ano,
23:23.0
Tapos na to, maya lang.
24:49.0
Magandaman din dito ganito, deo.
24:51.0
Yung bumbahan. Tapos yan kasi taas na.
24:53.0
Magyan natin yung gano'n yung
24:57.0
Magtatanim na kami ni Nanay
24:59.0
ng Nyug doon sa malupa.
25:01.0
Tama natin si Nanay
25:05.0
Pagkatapos nito, kabsat,
25:09.0
Nakapanghina yung init.
25:21.0
Ma'am, mayro' pa kami do'n lang
25:25.0
Parang avokado yata yun.
25:33.0
Yung nyug natin, yung nakaw.
25:35.0
Ikaw magdala, Nay?
25:45.0
Magtatanim na tayo.
25:59.0
Sana huwag mawala tong nyug.
26:01.0
Huwag nawala pa tong nyug na to.
26:07.0
Hilira natin, ma'am.
26:09.0
Wala kasi yung pala
26:11.0
at saka yung bareta namin, kabsat,
26:13.0
at puno na yung sasakyan kanina.
26:17.0
Talagang d'yan, ma'am,
26:19.0
sa pinaka bakod ng inyong lote.
26:21.0
Yan po, magtatanim si Nanay ng Nyug.
26:23.0
Wala po kaming bareta.
26:25.0
Wala rin kaming pala.
26:29.0
Wala kaming pala.
26:31.0
Sabi ni Nanay kami,
26:33.0
Nay, si Tobias daw.
26:35.0
Sabi ni Nanay kasi kamerahan ko
26:37.0
para mapanood siya ni Ana.
26:41.0
panoorin mo daw si Nanay
26:43.0
at si Uncle Tobias.
26:45.0
Assistant ni Nanay.
26:51.0
Maghukay ka na lang ng isa d'yan, Uncle.
26:55.0
Dito, hukay tayo isa.
27:07.0
Tatanim natin yung
27:09.0
pangalawang nyug.
27:13.0
Wala pa, Uncle. Iwan ko na lang talaga.
27:15.0
Malambot lupa, Boy.
27:19.0
Dito natin tinanim yung dati eh.
27:23.0
tanda ako talaga dito sa lugar na to.
27:27.0
Busyng busy po yung
27:37.0
Mang, dalawa lang yan?
27:39.0
Saan yung hiningi mo kayo,
27:51.0
si Nanay. Dito natin lagay yung papaya,
27:55.0
Hindi yung tutubo sa ano, mabato.
28:01.0
kabsa to. Karaming bulate.
28:13.0
Pag marami daw bulate, mataba daw
28:15.0
yung lupa kabsa to.
28:23.0
O, Ana, malinis na yung bukid mo.
28:27.0
lang namin to para mamaintain yung linis.
28:31.0
kayo naglagay nitong mga bato na to
28:35.0
Yang mga bato na yan sa puna?
28:37.0
Si Lananay pong may kagagawan niya,
28:39.0
niloloko ako ni Kakabso Duko talaga.
28:43.0
Simula dito yung kay Ana sa may dinadaanan
28:45.0
natin na yan. Hanggang doon.
28:55.0
Tapos hanggang dito.
28:59.0
Sa pagitan ng mga
29:01.0
itong kamuting kahaw,
29:03.0
yan yung bako ni Nanay.
29:05.0
Wala, kainit, Mang.
29:11.0
Huwag daw masyadong malalim yung tanim
29:13.0
ng ano, nyug, para daw madaling maglaki.
29:15.0
Ay, bulok, Mother.
29:21.0
Bubuhay o may ugat.
29:29.0
Ito kay Nanay, malaki-laki.
29:31.0
Buti, hindi na balik,
29:37.0
Iano ko lang yan.
29:41.0
Ay, dito nagpunta yung usok, Mang.
29:49.0
Puno ni Nanay ng nyug.
29:51.0
Ang mga ito na, pahingi kami na, ha?
29:55.0
Mang dwarf coconut ba yan?
30:01.0
Ah, galing kay Auntie Donna.
30:15.0
Sabi nga ni Nanay,
30:17.0
yung unang bunga, huwag daw kukunin.
30:19.0
Hayaan daw maging...
30:23.0
Hindi, ang sabi nila, Uncle,
30:25.0
pag namunga daw ang nyug,
30:27.0
huwag mo daw agad kukunin.
30:29.0
Hayaan mo lang matuyo siya doon,
30:33.0
para daw hindi magtatampo.
30:35.0
Dadami daw nang dadami yung bunga niya.
30:37.0
Yan ang sabi ni Auntie Donna.
30:39.0
Huwag daw kunin agad yung bunga.
30:41.0
Hayaan daw munang...
30:45.0
Oo, magkaroon ng kasunod, parang ganyan.
30:47.0
Shout out sa mga nagahugot-hugot
30:49.0
yan ang mga nyug.
30:51.0
Kawawa yung Nanay kung magtanim,
30:53.0
huwag mong hugotin daw.
31:03.0
Mother, ano itong puno na ito?
31:07.0
Mang dapat may chico ka rin.
31:17.0
Pero huwag naman masyadong labas.
31:19.0
Yan ang sa tinatayuan yung banda.
31:21.0
Ay, may takoy na, oh.
31:31.0
Papaya na lang ilagay natin dyan, Mang.
31:35.0
Kasi dyan may lupa eh.
31:41.0
Ah, dapat dito nga.
31:55.0
Dyan na lang, Ken.
32:03.0
Dito na lang ang mangga, Ken.
32:05.0
Dito ang mangga, Mang.
32:13.0
Ops, ops, tinatabunan.
32:15.0
Tinatabunan ang sako.
32:19.0
Si mama, hindi nabunod.
32:21.0
Natakot ka din pala, ay.
32:25.0
Huwag nyong galawin yan.
32:29.0
Akitin daw yan ang junior ni uncle.
32:31.0
Sabi niya, pag namunga siya daw, unang kupuha.
32:35.0
Yan, sarapan niyo mangga.
32:37.0
Yan, tanggalin mo yung mga halaman yan.
32:39.0
May halaman si nana.
32:55.0
ni nana ikabsat, oh.
33:11.0
ang ganda pa kayong lot?
33:13.0
Gandyan siguro, oh.
33:19.0
Yung kantuhan na yan,
33:23.0
Mang, hanggang dito?
33:27.0
Hanggang sa bakod.
33:31.0
Yung dragon fruit
33:33.0
ni nana, sabi ko, gawa namin
33:39.0
Tinusoklaan niya doon.
33:41.0
Walang gagapangan dyan, magalaki.
33:49.0
Tuyot yung mga, ano,
33:51.0
isiprehan yan eh.
34:01.0
Natumbay, nakabsat.
34:05.0
karami ng tanim dito sa, ano,
34:09.0
Pag ito lumaki, kakaduwa.
34:11.0
Dami ka ng prutas.
34:17.0
Tobias, masipag, oh.
34:19.0
Pinayos niyo yung guyabano ni
34:25.0
Tutumba na kasi eh.
34:41.0
baka may napuputol na ako dito, haay.
34:47.0
Magatalbos pa yan, Mang?
34:49.0
Lagyan nyo kasi, Mang,
34:55.0
ang halaman ni nanay.
34:57.0
Paano ay, wala naman kasing
35:01.0
walang tukod, ano ba yun, tulos.
35:03.0
Di natabas ni Inan.
35:07.0
nakaligtas yung kabsat, hindi na dali ni Inan.
35:17.0
naggawa niyang pintuan na yan.
35:29.0
Ay, paano kasi, Conrad, magpunta yun?
35:31.0
Daanan mo, sabihan mo.