Pag-usapan natin ang findings ng 2023 Digital News Report tungkol sa pagtingin ng mga Pinoy sa balita at credibility ng mga nagbabalita. Ipapaliwanag natin kung bakit delikado ang pag-iwas ng marami sa balita pero madali naman maniwala sa mga kung sinu-sinong “influencer” at “komentarisya” sa social media. Makakasama natin si Prof. Yvonne Chua na nagsagawa ng study para sa Pilipinas.

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Good evening po sa inyong lahat. Ako po si Christian Esguerra at welcome po sa ating episode ng Facts First Podcast ngayong gabi.

Belated Happy Father's Day po sa lahat ng mga ama dyan at sa mga tumatayong ama. I hope you all felt appreciated by your respective families. Alam muna natin na malaki ang contribution ng mga ama sa bawat pamilya. Of course ganun din po ng mga bawat ina. Mahalaga po pareho yan.

So bago po tayo magpatuloy sa ating interview, sa ating discussion ngayong gabi, maganda po yung pag-uusapan natin. Gusto ko muna mag-shoutout muna sa ilang mga kaibigan po natin at sa mga talaga masugid na taga-panood at taga-pakinig po nitong ating podcast.

First kay Mr. Chester Redoble. I was told by my wife na madalas ka pong manood. Maraming maraming salamat sa iyo Chester. And of course happy Father's Day sa iyo at kay Joel Galang, husband ni Dr. Lali Galang. I'd also like to greet si Mr. Benji Villagracia, the husband of Ma'am Sheila Villagracia.

Maraming maraming salamat sa patuloy niyo pag-suporta. Sana patuloy kayo makinig at makilahok or mag-engage dito sa ating ginagawa.

On the consumption of news dito sa Pilipinas, saan ba tayo mas kumukuha ng balita? Obvious naman marami sa atin ang kumukuha ng balita online, sa digital space, in particular social media. So ano mangyari sa print, ano mangyari sa television, ano mangyari sa radio. Tapos pag-uusapan din natin yung tiwala at paniniwala ninyo sa mga pinagkukuha ninyo ng balita.

Tapos hi guys, baka mas naniniwala kayo sa mga ganong characters instead sa mga legitimate journalists and news organizations na nandyan sa digital space. So hihimayin natin yan ngayong gabi at makakausap natin yung mismong profesor na gumawa ng pag-aaral kasi ito pong Reuters Institute Digital News Report 2023.

Taon-taon itong ginagawa at marami pang bansa ang kalahok dito. Susurvey kay iba't ibang media markets kasama yung Pilipinas. At para sa gabing ito, mapalag po tayo dahil makakasama natin yung mismong gumawa ng pag-aaral na ito para sa Pilipinas.

Magandang gabi sa Reuters Institute. Magandang gabi ma'am and thank you for joining us dito sa Facts Verse.

Q1. Ano ba yung findings regarding Pilipinas na umiiwas na ayaw na makinig sa balita?

So ito yung survey ay pag-aaral ng pag-konsumo ng balita ng mga tao. Yung mga online mostly na adults na 18 years old and above.

At doon sa 46 na bansa at markets, mga 93,000 mahigit ang sinurvey tungkol sa paano nila ginagamit at ano ang pagtingin nila sa media, sa balita at ibang issue na may kinalaman nga sa pamamahayag.

Sa Pilipinas, mahigit 2,000 ang lumahog dito sa survey na ito na nawa noong Enero at Noong Febrero. Pang-apat na taon na tao kasama sa survey na ito.

Pero yung mismong study, digital report, ay 12 years na. Next year na siya teenager na. 13 na nga next year.

Balik doon sa tanong, tinanong natin kung umiiwas na ba talaga sila sa balita at kung bakit? At para sa mga Pilipino, medyo na iiba tayo kasi sa buong mundo naman talagang umiiwas na pero sa atin mga Pinoy, mas mataas ang pag-iwas natin yung porsyento na umiiwas sa balita.

So, a good example ay kung sa... Tagnan ko lang yung aking cheat sheet kasi ayoko magkamali, may figures to. Doon sa 46 sa buong bansa, 36% lang yung umiiwas na nag-avoid na sadyang hindi na o hindi mo na manunood o makikinig o magbabasa ng balita.

So, 36% lang sa buong mundo. Pero sa mga Pilipino, 47% ang gumagawa, madalas na umiiwas sa balita. At kung sa kabuuan, mas mataas pa, 78%.

At last year pa, sinasabi kasi nila ayaw napapagod na sila sa mga balita na nakakagagdag sa anxiety nila o stress nila among others. At siguro yun yung kailangan nating tandaan na napapagod din ang mga tao.

Hindi rin nakakapagtaka kasi last year election, medyo toxic din yung mga balita lumabas. Hindi lang balita na legitimate pero kasama na rin yung mga mapaglinlang o diwastong mga balita na siyempre yung mga tao napapagod din sila doon. So yun yung nakikita natin sa ngayon.

So, ito ay representative lang. So tandaan nyo ang survey nito ay ginawa itong Enerong this year. So the other survey was done last year around January when we were headed towards an election.

Pero sa ating kasi tandaan natin na galing na tayo sa election. At that means na ang laki ng porsyento ng balita natin ay may kinalaman sa politika. At dito sa survey na ito ay pinapakita na yung mga iniiwasan, iniiwasan sa ngayon, ang number one ay national politics.

So certainly hindi naman sinasabi ng survey kasi election last year. But alam natin yan yung context.

So who might be feeling that vacuum kung sakali?

At may violations doon, may iiwas sila. So tayo naman sa profession natin, hindi naman natin pwedeng talikuran dahil ayaw pakinggan o ayaw basahin ng mga tao. Kailangan patuloy pa rin natin ilibas.

Siguro ang kailangan lang natin malaman ay paano natin siguro without sacrificing the truth, the facts, paano siguro natin ipapackage yung balita natin na nandyan pa rin all the facts, ang katotohanan.

Pero in a way na mas siguro, alam nyo kasi hindi tayo sinama doon sa survey, pero ang sabi doon sa 20, may 20 bansa na sinama doon sa isang tanong, kinanong sila ano kaya ang klaseng balita ang gusto ng mga tao, gusto niyong makita?

At ang sabi nila, sana yung makita nila ay isa sa mga makita nila ay yung balita rin na nabibigay sana ng solusyon. So parang yung way out. Siguro ayaw natin raging trap in despair, we want to see the silver lining man lang.

So siguro yan yung pwede natin tangdaan din bilang when we do the news, if there are good practices, if there are possible ways that our audience can address the issue or government or other sectors can address the issue, we should put that down so that they don't get trapped or they don't fall into a state of despair.

Q&A

At sa survey, pinakita na ang participation ng mga Pilipino bumaba na rin sa social media. So nakikita pa rin natin yung bangayan, siguro lalo tayo kasi nagmo-monitor talaga tayo bilang mga journalists at academics, pero even the participation, halimbawa yung pag-commento nila sa balita at ang pag-share nila at pinag-uusapan, bumaba rin yung figures among Filipinos since the start of the time that the survey was taken.

So is participation even in online sharing comments has gone down among Filipinos? At hindi ko alam kung isa segue ko. Wala, ito yung sarili ko lang na hunch, di ba?

At isang sarili, alam natin na walang patid yung pagbabatikos sa ating profesyon, di ba? Sa journalism, sa mga nagbabalita, sa balita mismo marami rin kumakalat niya of disinformation na nalilito rin yung mga tao kung ano yung totoo o hindi.

Pero yung isang nakakabahala na resulta this year ay ang mga Pilipino karamihan ngayon or mas maingat kapag nagtatalakay tungkol sa politika.

Sa whether it's online, mas maingat sila whether it's online or offline. So mas mataas din yung global average ang ating pag-iwas.

Pag-online, parang 81% said maingat sila, they're careful when they're discussing mga political or engage in political discussions online.

And pag-offline na siguro tayo-tayo lang naman, 78%.

Bakit pa ganun? Takot sa mga trolls? Takot sa mga politiko? Takot sa mga feed hacks?

Oo, maaaring ganun kasi alam natin yung effect ng trolling, yung negative yung naging karanasan.

Minsan napapa-away na lang tayo kahit offline sa mga kaibigan at sa pamilya, kahit na tayo-tayo kung nagdibiskursa tayo ng tungkol sa politika.

Pero alam mo kasi naisip ko din doon sa online, nakikita rin wala, ito haka-haka ko lang, I'm just unpacking, trying to unpack the reasons.

Hindi siya talagang sinaad sa balita. Pero kasi alam natin na patuloy ang pagbabati ko sa atin, paninira sa mga journalists.

So siguro kung ikaw yung average na tao at naisip mo, kung yung journalist, yung trabaho niya gayan, mabilis siya, target siya, paano pa tayong mga pangkaraniwang tao?

At hindi, alam natin sa atin, sa konteksto natin, sa konteksto ng Pilipinas, hindi kaya nakakatawa kung ikaw ay sampahan ng kaso, ng libelo.

Lalo na kung cyber libel, at which is possible because hindi lang sa media nakatarget yung libel law, pero kasama na rin doon ang ordinary public.

Mas mabigat ang parusa lalo na kung cyber libel, at mas matagal ang prescriptive period than yung tinatawag nating traditional libel.

So pag iniisip mo yung kabuuan, siguro talagang there is a likelihood na sama-sama ito sa one, kung bakit tayo iniwas na rin at bakit tayo nagpa-participate.

Tapos ba tayo rin worry na kapag tatalakay ng mga topics na may kinalaman sa politika.

Bago kupuntahan yung ibang aspects ng inyong pag-aaral, may isa pa kong tanong regarding news avoidance.

Kung marami sa ating mga Pilipinaw umiiwas sa balita especially hard news, political news at social justice issues,

hindi naman kaya napupunta rin kasi yung attention ng marami sa atin doon sa content creator na mas nagbibigay ng premium when it comes to the so-called context or commentaries online.

Baka naman mas nadadala sila sa opinion kesa rin sa balita. May ganoon po ba na lumabas doon sa pag-aaral nyo?

Hindi ito lumabas this year, pero nung nakaraang taon medyo mahirap i-deconstruct ang ating merkado.

Kasi on the one hand, ang gusto nila ay one, kapag ka-balita wala masyadong komento, gusto nila straight forward.

Pero on the other hand, mahilig sila sa mga influencers at personalities na nagbibigay ng komentaryo.

So challenge yan sa atin, where do we, how do we, where's the, how do we deal with it?

Hindi kaya masyado lang matindi yung confirmation bias natin. Baka naman ayun lang, I'm just taking out loud.

Kasi minsan inaobserbahan ko rin yung behavior ng mga nakikita ko online. Sinasabi nila, pag ayaw nila rin sa news organization, they would automatically accuse that news organization of bias.

Pero yung news organization na gusto nila, miski lang tarang bias yung sinasabi, yun ang perfect model of journalism for them.

Hindi naman kaya nagbibigay na natin sa biases natin.

And that's so true pagdating sa information, di ba? May mga pag-aaral na pinagpakita, lalo na nung after the elections,

na kahit na alam nila hindi wasto, mali, inaccurate, mapaglimlang yung information na nakita nila,

wala pa rin tiwala nila doon sa nagbibigay ng information na yun.

Di ba nakita natin when it comes to this information?

So your theory, your hunch is, I guess, might have basis, yung confirmation bias na sinasabi natin.

Kaya lang wala kasi tayong academic research to provide that sort of empirical evidence, Christian. Mahirap din mag...

Kaya ganyan po kaka-careful si Ms. Yvonne Chua. She's both a journalist and an educator, tsaka scholar.

So pag ganoon kasi hindi mo pwedeng sabihin na yan ang pinagkaiba ng komentarista, yung barbershop commentator doon sa talaga nag-aaral.

Kasi pwedeng manghula yung isa pero ito nakabase rin sa lumabas.

Pag-usapan po natin, isa rin sa mga telling na lumabas doon sa inyong pag-aaral, maraming galit sa journalists dito sa Pilipinas.

Lumabas sa inyo, 91% nakadinigna o nakakita ng kritisismo laban sa media.

And 46% of those criticisms coming from politicians, 48% from ordinary Filipinos or people, and 41% from celebrities and influencers.

Bakit ganoon?

Baka sama ang media para maraming magalit?

O baka naman there's something else that is obviously happening behind the scenes?

I think that... I've explained this I think in another...

Ang media sa Pilipinas kasi ay naging target ng consistent attacks over the years.

So ang tanong ay, have you come across, have you seen or heard criticism against journalists and against news organizations?

And that is true. Mataas nga talagang exposure nila.

At tinanong naman sila, saan nanggaling?

Sa tingin nyo saan nanggagaling ang kritisismo, ang pagbabatikos nito?

So sabi nila nakikita na nila, ang number one nga ay ang politicians at ang mga ordinary citizens kasama na nila.

At totoo naman, di ba? Nakita natin most of...

So in a way, ito ay reminder sa atin that hindi lingit o nakikita rin ng mga ating mamamayan, ang ating population, na under attack tayo as a sector.

At ito ay galing sa... Yes, Christian?

May reality na nadadala sila. Siguro nangisip nila, miss mga politiko, garit sa mga journalists.

So baka tama yung mga politiko. May ganun ba? Parang bandwagon effect?

Hindi natin alam. Kasi hindi tinanong ito ng survey. Ngunit this year ang ginawa ng survey ay tinignan nila kung may correlation or may ugnayan.

Ang pagbabatikos sa media at sa mababang trust level sa balita in general.

At nakita nila sa connectado may ugnayan o may correlation. Di natin sinasabi na cause and effect.

Eto na naman ako. Sorry. Hindi siya cause and effect. May correlation.

So nakita nila sa mga bansa kung saan talaga mataas ang pagbabatikos sa journalists at sa media organization kagaya ng Pilipinas.

So in-identify talaga nila ang Pilipinas sa isa sa apat na bansa na nakita itong pattern. Mas mababa ang pagtiwala sa news in general.

So we see a correlation?

Mas tumaas ba ito ng panahon ng nakaraang Pangulo? Kasi ito observation ko and I know I'm right here.

May mga nakover ako ng mga politiko before who served under previous presidents. They're very civil at the very least.

At times or most of the time respectful sa mga journalists. Ibin ang mga senador, hindi pong ipitikin sa mga journalists.

Pero under the previous administration naramdaman ko na na-embolden sila. Kaya na-encounter kayo iba mga politiko na noong mga previous administrations very respectful sa journalists.

Pero noong nakara-administration naging combative sila. So ito ba yung pinaka-factor kung bakit parang na-embolden din yung mga tao na Presidente mismo minumura yung ABS-CBN, minumura yung Rappler.

O baka may mali sa kanila. How big a factor is that?

That is a possible explanation. To anong extent nag-contribute ito, hindi ko rin alam. Wala akong sagot na yan.

Pero alam natin na hindi naging, ang media alam mo, ang nangyari sa atin ay maliban dahil sa mga atake ng mga politician led by the President no less,

nakita natin na ginagamit nila rin, they still push the same narrative online as well as in other platforms.

At sinasabi nila na hindi tayo credible, hindi tayo nagpapalitan ng totoo, at pati media kinukulayan nila.

At pinatawag nilang a certain color, dilawan or pinklawan. So hindi yan talagang, and kung i-combine mo nga with other factors like binanggit mo, yung confirmation bias plus yung loyalty sa mga politika, it could largely explain why this is happening.

Christian ikaw na nagpapaliwanan kung bakit.

Eto nga pala napansin ko dito sa latest study nyo, hindi na kayo nag-rank ng brand trust sa mga news organizations.

Pag-usapan muna natin itong brand trust kasi the great Maria Reza nagre-reklamo dito sa pag-aaral na ito. Sinasabi niya may problema sa methodology dahil doon nawi-weaponize itong pag-aaral nyo, nagagamit ng mga nagpapakalat ng fake information para lalong banatan ang mga news organizations.

So ganoon po ba itong nangyayari talaga? Nawe-weaponize itong study nyo para palabasin ako? Kita nyo mababa talaga ang credibility ng media. E kasi puro kayo fake news.

Ito ay isang news consumption survey. This is among others. Inaalam namin kung paano ginagamit o paano ina-access ang balita at kung ano ang perception nila, pananaw nila sa media.

At naman na dito kung gaano katiwala sila sa balita ng gagaling sa kabupang kabuuan at sa mga brands. At wala rin kaming patid na nagsasabi doon lalo na sa country profile na in the case of certain outfits or news organizations na laging nadedemonize o binabatikos o sinisiraan ng politiko o ng pamahalaan o diba ng sektor,

hindi namin na medyo mas mababa talaga yung trust scores. So like I said, it's very sad na nai-discredit yung buong survey dahil sa medyo mababa yung trust scores.

Pagdating sa pag-weaponize, alam natin that neutral naman ang results ng survey results, ang methodology ang neutral. Wala tayong control kung anong gagawin. At least ang survey outfit na yun, walang control over how people will interpret it or how they will abuse or misuse it.

Pero nakita rin natin, in the same way, yung ibang natutuwa, ginagamit nila para sabihin nila, we're the leading brand, we're the most trusted brand. So they use it. Normal yun eh. So kung medyo mababa yung scores mo at pinupuna yan ng mga tao, parang hindi mo talaga maiwasan.

Ngayon kapag tin-troll ka na yan sa dyan ginagamit, ang sabi ko dapat siguro hindi, kumbaga you don't shoot the messenger, but you confront those, the bad actors who take advantage or abuse yung findings na yun.

And it's something na lagi ko lang, hindi lang survey organizations, kahit naman mga stories natin, we've done stories in the past na okay naman siya pero ginagamit din, minimisuse din. So what we have to do is to call out those that misuse that information.

So ano ba dapat yung attitude sa ganito? Parang is this a case of not being happy with the results but baka kung favorable, baka okay lang. Anyway...

Your guess is as good as mine, but what I will say...

Nakita ko rito wala nang rankings eh.

Wala siyang rankings. And that is, ito yung nire-design ng Reuters Institute this year dahil sa feedback din from groups like Rappler and a few others.

They felt na we still need, we will not suppress the information but we will also try to minimize the misuse or abuse of the information.

And also, lagi naman ito rin gusto kong i-point out, hindi naman tinatago lang ng Reuters Institute na ang listahan nito ay hindi exhaustive, hindi sya comprehensive. Ito ay list ng 15 of some of the leading brands in the country.

Ito pa rin yung tanong ko Pam. Paano nyo ba pinili mga brands na isasama nyo sa survey?

So ako yung pumipili. So I go over the brands. I look at the performance. So I have different metrics that I consult.

For example, pag online, syempre I look at the crowd tangle metrics. Tapos sa Twitter, I also look at the following. Diba yung iba sa social media platform.

I also look at, in the case of television, limbawa, titignan ko rin yung mga news programs na nag-rank rather well. So those are among the things.

And then I also look at other surveys and the brands that they include. So annually, nire-review ko kung ano yung mga brands na dapat isama.

Kasi ang instruction nito ay ang mga leading brands sa different platforms. So when we say platforms, leading brands sa television, leading brands sa print, online, tapos sa radyo.

Or yung mga emerging. Yung biglang natansin na medyo dumadami ang pag-use. At least what I see is dumadami yung following sa isang particular brand.

Example po, yung ABS-CBN. It's both a news organization, online, tapos cable, meron siyang ANC. Tapos dati, DCMM, although nag-stream pa rin siya ngayon. Tapos meron siyang website.

So lahat ba siya taken together under one brand? Ganun ba yan?

Pagdating sa…

Website, diba? Tapos Philippine Daily Inquirer. How did you consider those?

So pagdating sa usage. We're talking of the usage, not the brands. Not the trust scores. Pagdating sa usage, binubukod natin. So may traditional brands offline.

So ABS-CBN, ANC, magkasama siya. Kasi television. Ang DCMM, what used to be DCMM and teleradyo, kasama pa. Because kasama siya dun sa traditional broadcaster with roots in radio na sinusundan pa rin. So it's still classified as dun sa radio.

Ngayon, meron din tayong counterpart pagdating sa usage online. So kasama dito halimbawa ang ABS-CBN News, ang kanyang mga Facebook. At para sa mga newsrooms na hindi gaano ka-integrated, halimbawa ang Philippine Daily Inquirer at Inquirer.net, magkasama sila dun sa online.

So dahil sa ina-access naman sila using the same domain, diba? Inquirer.net, no? The same URL. Doon sa trust scores, magkasama na silang lahat na when you mention the ABS-CBN, diba? Unless you specify it otherwise like teleradyo. Kasi for the longest time may sarili siyang, diba? Parang identity, yung DCMM. Magkasama. So when you say Philippine Star, it means Philippine Star, the group itself. Kasama din si PhilStar.com.

May mga nagtatanong, paano yung SMNI? Bakit wala yata sa mga sinurbe niyo sa mga brand trust? Marami nagtitiwala sa SMNI, diba? Ako doon ako nakikita.

Sabi ko sa Reuters Institute, ang SMNI ay dapat siguro isama natin this year. At tinanong ko yung opinion nila. Kasi alam ko, para sa atin, a lot of ano, hindi siya considered as legitimate media. That's how others view it.

So sinama muna natin yung SMNI doon sa usage. Next year siguro, pag-asapan namin kung kasama siguro, isasama siya sa trust scores. We still need to find out muna yung performance.

So makita mo yung medyo mas mababa na usage, hindi namin sinasama sa trust scores. Kasi yung trust scores are those that are the major, the leading brands.

Eto example, isa sa mga lumabas sa brand trust, brands that you surveyed, regional or local newspaper, was it wise na ilump together sila as one? Kasi may kanya-kanya identity sya. Ibang mga local papers pwedeng mouthpiece ng politiko. Ibang naman very legit. So was it wise to lump them together?

Kasi ang dami-dami regional or community media na hindi mo mayisama. Ang nasama lang natin so far, at ito'y nangyari lang last year ay yung Sunstar dahil sa malaki presence niya as a community paper. So what they've done is they have this particular category.

Actually meron din silang regional TV, regional newspaper para lang masense namin kung how people trust that. But you are right. In a way, in effect, hindi mo inaano na this is very, you tend to overlook or disregard the diversity na napakadiverse na sector na yun. I will feed that to our next meeting. Thank you for pointing that out.

Ay, nakapagsuggest pala ako na hindi ko sinasadya. Pero yun nga, balik tayo rin sa ano. Kasi yun nga, isa sa mga issues talaga rito ni Maria Reza was the methodology. Wala naman perfect methodology in any survey. Pero yun nga, kasi in the past, nirank niya yan. So lumabas na doon sa mga brands that you surveyed, mababa yung rafter if not the most, yung nasa bottom sya.

So that's the two ways of looking at it. Doon sa mga nagpapakalat ng fake information at galit sa rafter, sabihin, least trusted. Tama? Pero sagot doon, hindi naman lahat sa survey. So you cannot claim that it's the least trusted.

Pwede mo sabihin, it's not the most trusted definitely. Pero sa akin, mas gusto kong tutukan yung reason instead of that ranking. Kasi sa akin, tanggapin natin yung lumabas sa survey and then we have to do something about it. I cannot imagine na yung mga news organizations na alam mong hyper-partisan, mas credible pa doon sa mga talagang gumagawa ng maayos sa journalism like Rappler. I mean siguro dapat doon danin ang conversation. And why do you think that is the case? And what can be done?

Ang sinasabi ay to look at the survey or the research with an open mind. Kasi lalo na dito sa Pilipinas, ang konki nating mga studies or research talaga into news consumption.

So dapat tignan natin para mapag-aralan natin kung ano ba talagang estado ng iba't ibang brands as well as media in general. At kagaya ng kahit na kung may isang brand na mas lumulutang at hindi tayo sang ayon, dapat pag-isipan din natin na what should we do as a media organization, as a journalist

para lang to stop or to contain that. That means na we should also re-examine ang ating content, how do we raise or elevate credible information, how do we reach the audiences na nare-reach ng iba na hindi natin nare-reach na kailangan nating maabot.

So yun yung gusto ko lang sana is-stress na looking at the survey as both a journalist and as an educator na to look at it with open-mindedness, with objectivity para that way we can start plotting our next moves.

Siguro ang isang mahina talaga sa atin lalo sa kakulangan din ng pag-aaral sa sarili nating sektor at ang consumption ay dahil diyan blind din tayo as to okay ba talaga yung produkto natin. Honestly, wala naman talaga tayong pag-aaral doon except for the metrics that we see.

And kung malaki yung following, we give ourselves a pat on the back. Pero kagaya ng sinabi natin, nakikita natin dahil malaki yung following, ibig sabihin okay yung produkto at servisyon na binibigay natin. I think it's about time we really buckle down and do some work.

And perhaps that is where not just the media organizations but even academe can help is to do like product research or brand research, product research and product design and testing.

Ang sad part pa dyan, ma'am Yvonne, kasi sa journalism naman talaga a big part of that has to do with introspection. Nung olden days, tingin natin magandang ginagawa natin sa newsroom until we actually listen from the people.

And po sa mga nanonood at nakikinig, nung unang panahon, ang practice pa na sa ginagawa, sisilip doon sa likod doon nagbabasa ng dyaryo para malaman mo kung anong binabasa doon sa section, doon sa dyaryo. Unang-unang panahon yan.

Pero ngayon meron tayong analytics, meron tayong AI that can actually help us make sense of news consumer habits, etc. Pero yung gusto ko rin po malaman dito, ito maganda yung tanong ni Pablo. Sabi niya, can you also correlate trust and coverage based on who owns the media outfit?

Ah, that's interesting. Like I said, kasi may mga data set. So you could, if you want to do it, technically, you could plot and see whether there is a correlation. Pero like, again, sabihin ni Christian, mainga talaga ako, hindi namin ginawa. So hindi ko maasabi kung may kinalaman ba ang ownership doon sa trust levels.

But we can, we can always define who owns it and see kung may ano. Pero itong gusto ko lang i-point out, although hindi namin pinag-aralan yung ownership, pag kinignan mo yung distrust scores at yung mga trust scores ng brands, maliban doon sa madalas na binabatikos ng politiko o ng pangkaraniwang Pilipino, medyo mababa ang distrust.

Medyo mababa ang trust scores, mataas ang distrust scores. Mababa din yung mga tabloids. Mababa din yung tabloids. At mababa din yung tabloids. Nung kasama yung vulgar, lagi silang nasa dulo. At ngayon, medyo mababa pa rin yung avante when it comes to trust scores, tapos medyo mataas ang distrust scores.

Tapos after that, medyo, so you have the demonized tabloids, and then ang state media, ang PTB4, hindi siya ganoon kataas ang trust scores, although may certain years na talo nga ang mga private media na inaaway o inaatake ng pamahalaan lang ng pangulo.

So siguro yun ang isang indicator din na ang tabloid medyo mababa ang trust levels, yung mga binabatikos, tapos yung state media in particular PTB4.

So I would like to discuss, ang top story nila ang bida si Bong Go, na hindi trabaho ng state media dahil ang realidad niya sa Pilipinas ang binibida ng PTB4, yung nakaupong pangulo. Pero yung extension bida si Bong Go.

Malaki yung masang nahahatak ng Duterte influence. And ang issue rito, hindi naman talaga naiintindihan ng marami sa atin kung ano ba dapat yung role ng journalism. Baka yun ang journalism sa kanila.

Yung Presidente o isang senador na close sa Presidente, but that's not journalism, that's public relations, that's PR, that's propaganda.

61% kaya siya.

Oh, hindi mo mataas yun? Rappler is 47.

Because like I said, if you exclude those that have been demonized, mababa ang state media.

Okay.

If you exclude those that have been demonized and those that are tabloids, mababa siya compared to the others.

They would be probably, if you rank them, nandun sila sa bottom kaya.

Talaga?

So parang kahit ako, totoo. Yulano ng pandemic, yan yung dununa kumukuha ng balita ang mga Pilipino.

And you would think na tataas siya na incredibly higher, hindi kaya. It's still pretty much low, it's still 61.

Tapos in the case of PTB4, yung kanyang distrust scores ay 12, don't trust scores ay 12%.

E ang karamihan ng mga private media ay nagdoon, below 10. Ano yung below 10 siya?

So para sa akin, nalulungkot ako na mayroon pa rin pero siguro yung mga tao nakikita rin nila sa state media.

At sa state media ay hindi kapareho ng public broadcaster sa ibang bansa na neutral, na independent.

Sa atin ay talagang extension, hindi man lang ng kongreso. Basically it's an extension of the office of the president, of the executive branch.

You would think mas mataas. Compared to other state media, public broadcasters, mababa ang ratings nila.

So it's the reality ng TV broadcast industry. Dati ABS and GMA lang yan. Then when ABS-CB ma-shutdown, expectation ng iba, lulipat yung viewership sa GMA at sa TV5.

In terms of trust, may ganun ba kinakita? May uptick ba?

Hindi pa lang. Steady ang trust levels nila. Hindi tumaas. Hindi tumaas ang trust scores nila. It's steady, it's still high.

It's steady but it hasn't gone up just because na sinara yung ABS-CBM.

Pero as a source of news, tumaas talaga ang slightly usage of these brands to access news.

Pero if you are expecting na kung nakuha nila yung lahat ng anong nawala sa ABS-CBN, the answer is also no.

Kasi nung sinara ang ABS-CBN, so nung inumpisa natin tong survey na ito sa 2020, hindi pa nagsasara yung ABS-CBN.

And ABS-CBN was the leading in terms of consumption both online and offline.

I think it started with a very high 61%. Tapos offline to. Tapos ang GMA ay 53%.

So nung nagsasara yung ABS-CBN, automatically nakita natin bumagsak ng 20 percentage points nung sumunod na taon ang ABS-CBN.

Wala siya ng audience, nabawasan ng audience. Tumaas sa GMA pero hindi siya yung 20 percentage points na hinahanap natin.

Ito ay by 6 percentage points. At para sa ibang mga networks, hindi rin ganyan.

So yung nawala na 20 percentage points, hindi siya na-distribute across the different television networks.

So that means na nawalan talaga tayo ng TV viewers. You can interpret it that way.

Saan sila pumunta? Baka yung iba pumunta sa online, social media. Baka yung iba hindi nanuloot ng balita.

Kasi alam natin ang malaking presence ng ABS-CBN when it was still around and of course you used to be with ABS-CBN

ay regional TV rin niya. At si Darayane all over the country. So hindi natin alam kung malamang hindi na sila nag-access ng balita kasi wala ng regional TV.

Although this last year, this year GMA has been trying to boost yung mga regional news programs nila, larang the morning shows.

So baka next year we'll see a difference kung effective ba ang pag-enhance nila ng regional news coverage.

Thank you.

May marinig? Baka connection ko?

Ay hindi. Ako yung problema mo. Namute ko yung mic.

Ah kaya pala. Sabi ko pa naman ang dami mong, I was so interested in what you were saying.

Dami kong pinagsasabi pero wala pala.

O kailangan mo ulitin?

Take two. Take two. Ano yung sinabi ko?

Bilang panghuli. Gusto ko sanang, yung concept ng trust, how was it articulated during the survey?

And is there let's say a possibility na mas ma-articulate siya properly doon sa mga subsequent surveys?

Because we're talking of trust in a news organization, in a brand.

O sa isang toothpaste. O sa isang, ano ba, bibili ka let's say ng t-shirt.

May ano to eh, may, this is a public good technically. Diba? Yung pinag-uusapan natin journalism itself.

I mean how was it articulated? Nakakaintindihan ba tayo with the respondents as to what constitutes trust?

Like I said, itong tanong, particular na tanong na ito about trust has been ongoing for 12 years.

Globally and in our case for 4 years na.

Ang gusto ko lang ipoint out na siguro sasabihin ko na lang yung wording tapos you can help us with that.

And give your feedback to the audience din. It would be great to hear from them.

So the way it's phrased, and tinatanong to in both English, you have the option to answer the survey in English or in Filipino.

So tinatagalog to. So ito ay una-una tinatanong ay we are now going to ask you about trust in the news.

First, we will ask you about how much you trust the news as a whole within your country.

Then we will ask you about how much you trust the news you choose to consume.

And then please indicate your level of agreement with the following statements.

I trust news most of the time. I trust most of the news that I consume most of the time.

So tinagalog din ito. Hindi ko na kailangan siguro.

Pero basically, kung gaano kakatiwala sa balita sa pangkalahatan sa loob ng iyong bansa at kung gaano kakatiwala sa balita na pinipili mong alamin.

Tapos after that, yan na tinatanong. How trustworthy would you say news o balita talaga from the following brands is?

And then you are asked to use a scale of 0, which is not trustworthy, to 10, which is completely trustworthy.

Pinapaliwalag yan. So ang Tagalog version na ito ay sa palagay mo gaano mo pagkakatiwalaan ang balita mula sa susunod, sumusunod na brand.

At ang resulta nito ay kapag ka 0 to 4 ka, I don't trust. Di ba?

Kapag ka 6 to 10 ka, trust. At dun sa 5, ito ay neither trust nor distrust.

And this has been tested. Like I said, lahat ng surveys alam natin bilang mga akademiko, we do a peer review first.

Sinasabit muna yan sa Research Ethics Committee. At ito ay hindi na iba naman para sa Oxford University.

But if there are ways you think that the audience and you think that this could improve, feel free to suggest that and perhaps we can pick it up in our next meeting.

Ayun. Ma, marami natutuwa. Parang it's like listening to her professor. Ay, sabi niya, Nibel Reyes.

Feels like listening to my professor back then. Mga estudyante niyo dati to.

Matanik talaga si mami po. Isa yan sa mga pillars. Ano to, in all honesty, isa sa mga pinaka-respetadong journalists and educators sa ating bansa.

It's always good to hear from you, ma'am.

Thank you for the compliment.

Alambola yan. Alam niyo naman sa programa, pagka-sarcastic ako, pero yung binanggit ko, I really meant every word.

Hindi ako the great Ivonne Chua.

Ay ba? Yung great, naka-reserve lang yun sa mga talagang hindi ma-abort.

Sige.

Maraming maraming salamat, Professor Yvonne Chua. Maraming salamat po for joining us tonight. Ito po sa ating Facts Verse podcast. Maraming salamat po.

Maraming salamat po.

So we're a society, our democracy. Nagmumukha siya classroom lecture minsan pero sinusubukan natin mas simplihan yung mga konsepto.

Kasi para pag ganyan, may mga ganyang survey, mas alam natin yung pinag-uusapan. Kasi baka naman iba yung magkakaintindi natin sa balita.

Kumpara doon sa mga katabi natin. Baka akala natin, minsan sinasabi ng iba, news should be objective.

Pero yung idea na objectivity, hindi maliwanay sa iba mga tao yan. Even among some journalists, hindi nila alam na yung objectivity pertains more to the process.

That there's always subjectivity in everything that we do. Pero ang tanong doon, kanina ba tayo committed sa katotohanan?

Kanina ba tayo loyal sa mga maamayan? Are we being fair? Do we do all these things to as much as possible be fair dito sa mga ginagawa natin?

And then minsan kasi hindi sanay ang mga Pilipino or kadalasan hindi sanay ang mga Pilipino doon sa tough questions.

Nakakala nila very confrontational na pag na-interview ka, medyo gine-grill mo because nagsasabi ng mali or nagpapakalat ng kasinungalingan on live television or streaming.

Pag kinall out mo yun, nakala nila bastos ka. Kasi masyado tayong magalang to-fault. Nakakala natin, hindi, dapat ni ka mga journalist.

Pag nagtanong tayo, sumagot. Miski kalokohan yung sinabi sa atin, quiet lang tayo. Isusulat lang natin. Ibi sabihin walang konteksto.

At ang tawag doon sa atin, scribes, nagkakopia lang. Sana nag-ano na lang tayo, scenographer. Kung hindi natin bibigan ng sense or say-say yung mga nangyayari sa atin.

Kasi minsan alam mo naman na alam mo kung sino yung tama, kung sino yung mali. Of course, there are a lot of gray areas when it comes to journalism.

Pero hindi natin naintindihan, trabaho ng journalist siya ipaliwanag yung konteksto, sabihin sa inyo kung ano yung tama.

Ang problema kasi ngayon, because of so many politicians discrediting journalists, akalaan nyo mulat na mulat kayo. Nakikita ko mga ganyang comment, huwag kami, mulat na kami.

So doon sila nakikinig sa content creators online, sa mga hyper-partisan news organizations. Nagiging critical sila sa mga gumagawa ng tamang journalism.

So dawag doon sa inyo, critical pero not thinking, hindi nag-iisip. So yan ang ayusin natin. Hindi pa naman huli ang lahat.

At doon sa mga kasama natin sa industriya, huwag lang masyadong tikon. Pag hindi naman ganoon ka-favorable sa atin yung lumabas sa isang survey, instead of shooting the messenger or bareling kung sino yung gumawa ng isang survey, siguro tanggapin natin yung realidad.

So hindi naman maraming kritisismo ngayon against journalism. Instead of focusing on shooting the messenger, let's address the root cause.

Bakit ba mukha natataro tayo sa mga demonium trolls, sa mga gumagawa ng mga fake contents, ng mga bayaran, yung mga tunay na bayaran on social media, bakit mas sila yung tinatangkilik na marami sa atin?

Perhaps we're doing something, what we're doing is right but we're not presenting it in a way that would make it more palatable to our audiences today.

Thank you for watching!