Do you agree with the government to increase taxes on snacks and sweets?

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Tataasa ang presyo ng mga junk food, soft drinks, candy, chocolates, at mga iba pang matatamis na inumin.

Kaya kung mahilig ka dito sa mga tsitsirian na ito, o kaya itong mga soft drinks at mga matatamis na inumin, panurin mo ito.

At dahil ito sa ginagawa na nilang health bill na pinopropose ng Department of Health at Department of Finance

laban sa diabetes, hypertension, obesity, na lahat yan ay non-communicable diseases.

Itong tatlong ito ang leading causes of death in the Philippines.

Ngayon, bago natin pag-usapan ng health bill na ito, pag-aralan muna natin kung ano ba itong mga kalaban natin.

Ang kalaban natin ay ang mga non-communicable diseases.

At ano ba ang NCD or non-communicable diseases?

Ito ay mga chronic conditions na hindi contagious, kumbaga hindi ito nakakahawa.

Ang cause neto ay mga combination ng mga iba't ibang bagay tulad ng ating genetics, environment, at lifestyle.

Ibig sabihin neto ay maiiwasan ito.

At ang nagko-cause netong mga sakit neto ay ang ating mga poor diet o kaya poor lifestyle choices.

At tulad ng nabanggit ko, yung diabetes, hypertension, at obesity ay ang mga type of NCDs or non-communicable diseases.

Ngayon, pag-usapan natin muna ang diabetes.

Okay, may type 1 at type 2 diabetes. Karamingin sa atin hindi natin ito alam.

Ang type 1 diabetes is an autoimmune disorder where the pancreas or yung katawan natin hindi na nakakapagproduce ng tamang levels of insulin.

Kaya kailangan na mag-inject ang isang tao na may type 1 diabetes para lang mamanage yung kanyang blood sugar levels.

Ngayon, meron naman type 2 diabetes.

Ito naman, yung katawan natin nagpaproduce ng insulin pero hindi na effective yung pagproduce niya.

Resulta ito ng ating poor diet at poor lifestyle.

At alam mo ba na ayon sa International Diabetes Federation,

4 million Filipinos have type 2 diabetes.

At 90% ng lahat ng diabetes ay type 2 diabetes.

Ang ibig sabihin niyan ay preventable itong type 2 diabetes.

Kaya natin itong iwasan. Ayusin lang natin ang ating diet at ang ating lifestyle.

So ano ba yung objective ng health bill na ito?

Ang objective na ito is to discourage Filipinos from buying junk food by making them less accessible to the masses.

Ngayon, dahil mas mahal na siya, karamihan sa ating mga mamamayan pipiliin na lang yung mga mas healthy na pagkain kumpara dito sa mga junk food na ito.

Ngayon, ano ba yung goal ng health bill na ito?

Ang goal ng health bill ay mabawasan yung ating consumption ng junk food at mga sweetened drinks by about 21%.

Kasi pag nabawasan yung pagkakain natin itong mga masasamang pagkain na ito,

ang inaasahan ng ating gobyerno ay mabawasan na ang population natin na may diabetes, may obesity at hypertension.

At dahil dito, mas magaganda yung kalusugan nating lahat

at mababawasan yung ating gastos sa pag-oospital at pagbabayad ng mga gamot

para lang panlaban dito sa mga sakit na ito.

Kaya ano ba yung pinopropose ng health bill para mabawasan yung access to this junk food?

Ang proposal ng gobyerno is to tax the junk food by 10 pesos per 100 grams.

Tapos, yung mga sweetened drinks naman, tataasan yung tax nila to 12 pesos per liter.

So, anong ibig sabihin na ito para sa ating lahat?

Okay, I'll give you an example.

For example, yung isang maliit na bag ng chippy,

is 27 grams.

Ibig sabihin nun, tataas yung presyo niyo by 2 pesos and 70 cents.

For example naman, yung bag ng barbecue chips na Lay's,

mga 150 pesos siya.

E yung isang bag na yun is about 170 grams.

So, ibig sabihin nun, tataas yung presyo by 17 pesos.

So, magiging 167 pesos na yung isang bag ng Lay's na barbecue chips.

Para sa mga soft drinks o kaya mga iba't ibang mga matatamis na inumin,

so isang litro ng soft drinks ay tataas by 12 pesos.

Alam mo ba, in 2022, yung soda tax was able to generate

an additional 105 million pesos araw-araw.

Nagtototal yan ng 38 billion pesos in revenue annually.

Ngayon, itong bagong health bill at yung bagong tax na pinapropose nila

should generate another 76 billion on the first year alone.

Ngayon ang mas importanteng tanong,

ano ba yung gagawin nila sa pera na makukuha nila?

Well, ang balak ng gobyerno ay gagamitin daw nila yung fund na ito

in socio-economic programs such as the DSWD's food stamp program

para malaban yung food insecurity at pakainin yung mga 1 million poor households.

Sounds good, diba? Pate ko, approve ako dyan.

Pero ano ba yung mga iba't ibang mga iniisip ko pa about this health bill na ito?

Unang-una, this is a great start and I applaud our government for doing this

kasi sobrang importante talaga na maayos yung kalusugan ng ating mga mamamayan.

Pero this strategy is not complete. Maraming pagkukulang ito.

At para maging effective yung laban sa mga non-communicable diseases,

kailangan meron siyang multi-pronged approach.

At ano ba yung tamang approach laban sa problema ng kalusugan?

Okay, the first one the government's already doing is to limit accessibility.

Limiting accessibility by increasing the taxes.

Ang tanong, saan gagamitin yung additional revenue na makukuha nila?

At dapat hindi lang ilalagay sa mga socio-economic programs tulad ng DSWD

yung budget ng health bill.

Dapat ilagay nila yan sa dalawang bagay na ito.

Kailangan gumawa ng comprehensive health education campaign.

Alam mo, importante talaga na ma-educate yung mga Pinoy

on the dangers of poor diet and lifestyle.

Kailangan ng multi-sectoral approach dito.

Kailangan i-include ang Department of Education.

Lahat ng mga LGUs at ang private sector laban dito.

Kasi education has to be on all fronts.

Sa skwelahan, sa media, sa social media, at sa ating mga bahay,

at sa ating mga trabaho, at sa mga ibat-ibang mga organisasyon na nasa Pilipinas.

Kailangan proactive tayo sa pag-i-educate ng ating mga mamamayan

to be healthier, to eat healthier.

Kasi hindi sapat yung tasa mo lang yung presyo ng isang masamang pagkain

para hindi kumain yung mga tao.

Kasi gagawa din sila ng paraan kung gusto talaga nakainin yun.

Pero pag binigyan mo sila ng tamang edukasyon,

ng tamang informasyon para malaman nila yung mga tamang gagawin at hindi gagawin,

pipiliin naman nila yung mas makakabuti sa kanila.

Ang isa pang kailangan gawin ng ating gobyerno

ay gumawa ng mga incentives for better health.

For example, encourage insurance companies to offer discounts sa premium nila

sa mga mas healthy na individuals.

O kaya mga kumpanya dapat mag-promote ng healthy lifestyle

and maybe magbigay ng mga free gym memberships

o isama yung gym membership sa mga medical plan.

O kaya kung may gym membership ka, may discount ka makukuha sa medical plan mo.

O isa pang idea, what if gumawa ng health tracker yung ating gobyerno

na parang siguro if you run 10 km a month or 20 km a month,

depending on how many km itatakbo mo,

ganun kalaki yung discount makukuha mo sa PhilHealth.

Or better, ganun kalaki yung discount makukuha mo sa mga medical bills mo

in case ma-hospital ka o kailangan mo ng gamot.

Ngayon, ano naman yung mga opposing views dito sa health bill na ito?

May mga ibang sektor na sinasabi nila na maapektado talaga dito.

Yung mga mahihirap lamang, dahil yung mga mayayaman,

kaya naman nila ma-afford yung mga pagkain na ito.

At yung mga mahihirap, umaasa sa mga pagkain na ito.

Pero that is precisely the point.

Na yung mahihirap nga ang dapat hindi kumakain na itong mga masasamang pagkain na ito,

itong mga junk food, itong mga matatamis na inumin,

dahil ito ang nakakasama sa kanilang kalusugan.

At pag nagkasakit sila, dagdag lang na ito sa kanilang gasos

at wala silang pambayad kung ma-hospital sila.

At hindi ko sinasabi na okay lang sa mga mayayaman na kumain na itong mga pagkain na ito

dahil kaya naman nila ma-afford yung pambayad ng mga gamot.

Actually, kung pwedeng lahat nga, iwasan na ito, iwasan na eh.

Pero personal choice pa rin yan.

Kaya tama yung ginagawa ng ating gobyerno.

Hindi mo pwedeng i-impose ito sa ating mga mamamayan.

Kailangan na ating mga mamamayan ang pipili.

Pero bibigyan mo sila ng mga tamang paraan para pumili.

Alam mo, kahit ako mahilig ako sa junk food, pero sangayon ako dito sa health bill na ito.

At tingin ko pa rin sa akin, mas lalo pa magiging healthy yung aking lifestyle

dahil sa health bill na ito.

Pero alam mo, isang bagay na inaasahan ko talaga.

Na sana talaga hindi magamit itong revenue na ito para sa korupsyon.

At ang takot ko lang ay pag napunta sa maling kamay,

itong pera sa health bill na ito

ay hindi yung kalusugan ng ating mga mamamayan ang gaganda,

kundi't ang kalusugan ng mga bulsa ng ating mga korup na politiko.

Kayo, anong tingin niyo?

Sangayon ba kayo dito sa health bill na ito?

At ano pang mga ibang paraan para makatulong sa gobyerno natin

para ma-improve ang kalusugan ng ating mga mamamayan?

Gusto ko marinig lahat ng mga opinion niyo,

pakilagay lang po yan lahat sa comment section.

At pag nagustuhan niyo itong video na ito,

please subscribe to my YouTube channel

at iklik mo na rin yung notification bell

para ma-notify ka of all my videos like this one.

Salamat sa inyong lahat.

Ito si Chris Tan

at magkita tayo muli sa aking susunod na video.

Bye!