* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Taong 2014, nung madiskubri ang krater o dambuhalang butas na ito sa Siberia, Russia,
00:07.4
may lawak na mahigit 24 meters at lalim na 45 meters.
00:12.6
Nadiskubri din sa lugar ang isa pang krater na tinawag nilang C-17.
00:18.0
Kung titignan ay para itong sinkhole.
00:21.0
Ngunit kakaiba ang butas na ito dahil ang usual na sinkhole ay gumubuho ang lupa,
00:27.2
samantalang ang mga butas sa Arctic ay sumasabog,
00:31.2
bumubuga ng kemikal, at itinatapon ito ang mga lupa, yelo, at apoy.
00:37.2
Sa lakas ng pagsabog ay kayang itapon ang isang metrong bloke ng ice o lupa sa layong 300 meters.
00:45.6
Umabot na sa 17 na mga kraters ang natagpuan sa rehyon.
00:50.2
At hindi lang sa lupa, may nasa 41 sinkholes din ang makikita sa ilalim ng karagatan ng Beaufort Sea ng Kanada.
00:59.2
At ang pinakamalaki sa lahat ay may lawak na 95 meters at lalim na 29 meters.
01:05.8
Sobrang laki niyan kasing lawak ng 6 na standard basketball court.
01:11.0
Ngunit hindi lamang ang laki ng mga sinkholes ang kinatatakutan ng mga dalubhasa.
01:16.2
Higit na ikinababahala nila ay ang bilis ng pagdami nito sa Arctic.
01:21.4
Nangangamba ang mga scientist na ang nilalabas na kemikal ng mga butas na ito
01:26.6
ay maaaring magpabilis sa global warming na lalong sisira sa ating planeta.
01:32.4
Ano ba ang meron sa ilalim at nabutas ang mga lupa?
01:36.6
Bakit kaya sumasabog at umaapoy na hindi naman ito isang bulkan?
01:42.6
Ang mga sinkholes ay malalaking butas sa lupa.
01:46.6
Ilan sa mga dahilan ng pagkakaroon ng sinkholes ay dahil sa limestone na lupa,
01:51.6
pagmimina, construction o kaya ay mga sirang tubo ng tubig sa ilalim
01:56.6
na siyang nakakapagpahina sa lupa at eventually ito'y gumuguo.
02:01.6
Marami ng sinkholes na may iba't ibang laki ang natutuklasan sa buong mundo.
02:06.6
Maging sa Pilipinas ay meron din tayo.
02:09.6
Ayon sa pagtatala ng Mines and Geosciences Bureau,
02:13.6
mayroong 815 sinkholes ang natuklasan sa tatlong barangay ng Burakay.
02:19.6
Prone kasi ang isla sa sinkholes na ang ilalim ay limestones
02:23.6
na maaaring malusaw kapag nalagyan ng asido gaya ng acid rain.
02:28.6
Kung gusto nyo pong malaman ang iba pang mga dambuhalang sinkholes sa mundo
02:32.6
na lumamo ng mga bahay, kotse at maging ng tao,
02:36.6
meron po kaming video para dito.
02:38.6
Ilalagay po namin ang link sa description at comment section.
02:43.6
Ang mga dambuhalang sinkholes o butas na natagpuan sa Arctic
02:47.6
ay naging palaisipan at pinangangambahan ng mga siyentipiko
02:52.6
dahil nabuo sila, hindi dahil sa mga dahilang nabanggit natin kanina.
02:57.6
Ang Yamal Peninsula sa Siberia, Russia,
03:00.6
ay isang 122,000 square kilometers ng nagyiyelong tundra.
03:05.6
Ang tundra ay isang biome o habitat na may napakalamig na temperatura
03:10.6
kung kaya't walang tumutubong puno dito.
03:12.6
Noong 2014, isang helicopter ang nakatuklas ng isang napakalaking sinkhole
03:18.6
sa Yamal Peninsula.
03:20.6
Meron itong lawak na mahigit 24 meters at lalim na 45 meters.
03:25.6
At buko dito, sa paglipas ng panahon,
03:28.6
nasa 17 na dambuhalang sinkholes ang nabuo sa lugar.
03:32.6
Ang pinakalates na sinkhole ay nabuo noon lamang 2020.
03:37.6
Ito ay may lawak na 20 meters at lalim na 30 meters.
03:41.6
At alam mo ba kung paano nabuo ang mga butas na ito?
03:48.6
Ayon sa mga siyentipiko,
03:50.6
ito ay maaaring likha ng pagsabog ng namuong methane gas.
03:55.6
Ang Yamal Peninsula kasi ay halos binubuo ng permafrost ground.
04:00.6
Ang permafrost ay isang bahagi ng lupa na nagyielo sa loob ng matagal na panahon
04:05.6
at ito ay isang malaking natural reservoir o imbakan ng methane.
04:10.6
Ang permafrost ay nagtataglay rin ng layer ng lupa na hindi nagyielo
04:15.6
at ito ay tinatawag na cryopegs.
04:18.6
At ang methane gas ay pumupunta sa cryopegs hanggang sa merong mabuong pressure
04:24.6
at itutulak nito ang cryopegs papuntang ibabaw
04:28.6
hanggang sa ito ay sasabog at magiiwan ng isang sinkhole.
04:33.6
Ayon pa sa mga eksperto,
04:35.6
dahil rin sa tumitinding mainit na klima,
04:38.6
ang mga permafrost sa Arctic ay natutunaw
04:41.6
at maaaring may kontribusyon rin sa pagguho ng lupa.
04:45.6
Nagrerelease ito ng methane sa kapaligiran na siyang ikinababahalan ng mga dalubhasa.
04:54.6
Ang methane kasi gaya ng carbon dioxide ay itinuturing ng mga greenhouse gases.
05:00.6
Ang mga greenhouse gases kasi ay nagtatrap ng init mula sa araw at sa kapaligiran
05:06.6
at dahil sa greenhouse gases,
05:08.6
hindi nakakalabas ang init sa ating atmosphere kaya mas lalong umiinit ang ating planeta.
05:14.6
Hindi naman completely masama ang mga greenhouse gases.
05:18.6
Sa katunayan, nakakatulong ang mga ito para tayo ay mabuhay.
05:22.6
Pinapainit nito ang planeta nang sa ganon ay hindi magyelo ang buong mundo
05:27.6
at humantong sa Ice Age.
05:29.6
Yun nga lang kung sobra na ang dami ng greenhouse gases,
05:33.6
ay makakasira na ito sa ating mundo.
05:37.6
Ang methane ay itinuturing na may mas malakas na kakayahang magtrap ng init,
05:42.6
30 times na mas powerful kaysa carbon dioxide.
05:46.6
At bukod sa pinangangambahang lakas nito,
05:48.6
kakaunti rin ang kaalaman ng mga siyentipiko ukol sa methane na nagmumula sa permafrost.
05:54.6
Hindi nila tiyak kung gaano ba karaming methane ang naririlis sa ating kapaligiran.
06:00.6
Lalo pa at kamakailan lamang ay isa na namang sinkhole ang natuklasan sa Arctic region.
06:06.6
Ngunit hindi ito makikita sa lupa, kundi sa ilalim ng karagatan.
06:12.6
41 sinkholes ang natagpuan sa seabed o sahig ng Beaufort Sea ng Canada.
06:19.6
Ang mga butas ay nag-a-average ng 6.7 meters ang lalim,
06:24.6
at ang pinakamalaki ay may lawak na 95 meters at lalim na 29 meters.
06:30.6
Pero kagaya ng mga sinkholes sa lupa,
06:32.6
hindi lamang ang laki ang kinatatakutan sa mga sinkholes sa ilalim ng dagat.
06:37.6
Higit na ikinababahala ay ang bilis ng pagdami ng mga natutuklasang butas.
06:43.6
Taong 2010 nang simulang pag-arala ng Monterey Bay Aquarium Research Institute ang Beaufort Sea.
06:50.6
Apat na mapping survey ang ginawa sa 26 square kilometers na seabed.
06:55.6
Pinag-arala nila ang mga pagbabago sa landscape ng ilalim ng Beaufort Sea
07:01.6
gamit ang mga robot noong 2013 at 2017,
07:05.6
at sonar naman noong 2019.
07:08.6
Bukod sa mga sinkholes,
07:09.6
may mga nadiskubiring burol na puno ng yelo na may taas na 10 meters at lawak na 50 meters.
07:18.6
ang mga natuklasang sinkholes at burol ay nabuo sa loob ng maikling panahon lamang.
07:24.6
Itinuturing itong maikling panahon
07:26.6
dahil ang permafrost ay inaasahang mabagal ang pagkatunaw.
07:30.6
Sentimetro lang dapat kada taon ang pagkatunaw ng permafrost.
07:35.6
Pero ang bilis ng pagdami at paglaki ng mga sinkholes ay sumasalungat sa ekspektasyong ito.
07:42.6
Ayon sa mga eksperto,
07:43.6
maaaring isisi sa global warming ang pagkatunaw ng permafrost sa lupa.
07:49.6
Ang Arctic kasi ay dalawang beses na mas mabilis ang pag-init kumpara sa global average.
07:55.6
Pero kung pag-uusapan daw ang pagkatunaw ng permafrost sa ilalim ng dagat,
07:59.6
hindi nila tiyak na matukoy na climate change rin ang sanhin ito.
08:04.6
Mas malamang daw na dahil ito sa mas sinauna at mas mabagal na pagbabago ng klima na may kaungnayan sa ice age.
08:12.6
At malamang itinuturing itong maikling panahon dahil ang permafrost ay inaasahang mabagal ang pagkatunaw.
08:20.6
Patuloy pa ring pinag-aaralan ito ng mga eksperto.
08:23.6
Wala mang katiyakan kung ano ang sanhi,
08:26.6
malinaw naman ang piligrong posibleng idulot ng pagkatunaw ng permafrost na dahilan ng pagsulpot ng mga dambuhalang sinkholes.
08:35.6
Malinaw ang banta ng nire-release na methane na may matinding impact sa global warming.
08:41.6
Although ang mga sinkholes ay nagsilabasan sa mga lugar na hindi matao,
08:45.6
nanganganib pa rin ang mga buhay ng mga katutubong tao sa lugar.
08:50.6
At nanganganib rin ang mga planta ng oil at gas na nasa region.
08:55.6
Ang mga sinkholes na nagsusulputan sa buong mundo ay marahil paraan ng kalikasan para tawagin ang ating atinsyon
09:02.6
nang sa ganon ay mas pahalagahan at pangalagaan ang ating mundo.
09:07.6
By the way, mga ka-awesome, kung gusto nyo pong manood ng mga nakaka-inspire na kwento,
09:12.6
make sure na ifollow nyo po itong second page namin.
09:15.6
Tiyak na mai-inspire kayo sa mga kwentong ibabahagi namin dito.
09:19.6
This is your Ate O from our Republic. Hanggang sa muli and stay awesome!
