00:27.5
ang Palau bilang isang probinsya ng Pilipinas
00:30.5
at parte ito ng Pilipinas,
00:32.5
kaya may representative ang Palau sa Kongreso noong 1898.
00:38.0
nasa Palau, bawal ang sunscreen.
00:41.0
Ang lalabag sa batas na ito ay magbabayad ng multa
00:44.0
na aabot sa $10,000 o humigit-kumulang P560,000.
00:50.0
Bakit kaya nila ito ipinagbawal?
00:53.5
Gaya ng Pilipinas,
00:55.0
ang Palau ay isang arkipelagong binubuo ng maraming isla.
00:59.0
Meron itong nagagandahang yamang dagat,
01:02.0
mga sikat na diving sites at mga rock islands.
01:06.0
Ang Palau o the Republic of Palau
01:09.0
ay binubuo ng mahigit 340 na isla.
01:12.5
Ito ay matatagpuan sa Timog Silangan ng Pilipinas.
01:16.0
May lawak na nasa 489.508 square miles
01:23.0
English at Palawan ang mga pangunahing wika dito.
01:26.5
Ang opisyal na currency ng bansa ay US dollar.
01:30.0
Tulad ng Pilipinas,
01:31.5
ang Palau ay sinakop din ng mga banyaga,
01:34.5
particular na ang Spain, America at Japan.
01:38.5
parte ba talaga ng Pilipinas ang Palau?
01:41.5
Ayon sa EsquireMag.ph,
01:44.5
ang Palau ay naging parte lamang ng Pilipinas
01:47.5
noong sinakop ito ng Espanya.
01:50.0
Ang mapang ito ay gawa di umano ng Espanya noong 1857.
01:55.0
Makikita dito ang Pilipinas, Palaus o Palau,
01:58.5
Islas Carolinas o Micronesia
02:01.0
at Islas Marianas kung saan makikita ang Guam.
02:05.0
Ang mga islang ito ay naging teritoryo ng Spain
02:08.5
at parte sa tinawag nilang Spanish East Indies
02:12.0
at ang mga teritoryong ito ay pinamahalaan
02:15.0
ng mga Espanyol dito sa Manila.
02:18.0
Kumbaga dito ang headquarter nila sa Pilipinas.
02:21.5
Take note po na sa mga panahon ito,
02:23.5
ang Pilipinas at Palau ay hindi pagganap na bansa,
02:27.0
isa lamang itong group of islands na sinakop ng Spain.
02:32.0
ang Palau ay naging bahagi ng Spanish East Indies
02:35.5
at hindi parte ng Pilipinas
02:37.5
dahil in the first place,
02:39.0
wala namang bansang Pilipinas sa panahon ito.
02:42.0
Ang isa pang itinuturing na katibayan
02:44.5
ay ang pagkakaroon ng delegado o representative ng Palau
02:48.0
sa Malolos Congress sa Bulacan.
02:50.5
Para madaling maintindihan,
02:52.0
ang Malolos Congress ay series of meetings
02:55.0
na ginanap noong September 15 to November 13, 1898
02:59.5
kung saan dinaluhan ito ng mga revolusionaryong Pilipino.
03:03.0
Katulad ng Lower House Congress natin sa kasalukuyan,
03:06.0
dinaluhan din ito noon ng mga representatives
03:09.0
galing sa iba't ibang probinsya ng Pilipinas,
03:12.0
galing Lozon, Visayas at Mindanao.
03:14.5
Inatasan sila ng revolutionary government ni Emilio Aguinaldo
03:18.5
na mag-draft o gumawa ng unang konstitusyon
03:21.5
ng Republika ng Pilipinas.
03:23.5
Ito ay kopya ng the Malolos Congress
03:26.5
mula sa National Historical Commission of the Philippines.
03:30.5
At sa page 45 ay makikita natin dito
03:33.5
si Isidoro Torres,
03:35.0
naging representative ng Palaus Islands o Palau.
03:38.5
Bakit nila isinali ang Palau
03:40.5
sa pagbuo ng unang konstitusyon ng Pilipinas?
03:43.5
Dahil dito, masasabi natin na marahil sa mata
03:46.5
at isipan ng mga revolusionaryo noon,
03:49.0
ang Palau ay parang isang probinsya na parte ng Pilipinas,
03:53.0
isang teritoryo na nais nilang maging bahagi
03:56.0
ng bago at malayang Republika ng Pilipinas.
03:59.5
Noong natalo ng Amerika ang Espanya sa Spanish-American War,
04:03.5
ibinenta ng Spain ang Palau sa Germany noong 1899.
04:08.0
Napasakamay naman ito ng Japan noong 1914.
04:11.5
Pero pagdating ng World War II
04:13.5
ay natalo naman ng Amerika ang Japan
04:16.0
kaya nakontrol naman nito ang Palau noong 1947.
04:20.0
Taong 1994 nung lumaya ang Palau mula sa Amerika
04:24.0
at ngayon ay isa ng ganap na bansa.
04:26.5
Naging parte man o hindi ng Pilipinas,
04:29.0
ang mahalaga ay nananatili
04:31.0
ang magandang samahan ng dalawang bansa,
04:33.5
lalopat isa ang Pilipinas na sumuporta sa Palau
04:36.5
na makamit nito ang kalayaan.
04:38.5
Sa katunayan, napakaraming kababayan natin
04:41.5
ang nakatira at nagtatrabaho ngayon sa Palau.
04:48.5
may nasa 21,700 ang estimated na populasyon ng bansa ngayon.
04:53.5
May nasa higit 5,000 na mga Pilipinong
04:56.5
ang naninirahan doon noong 2021.
04:59.5
Ayon kay Kabayan Gaga Journal,
05:01.5
ang minimum na sahod sa Palau
05:03.5
ay $3.50 per hour
05:06.5
o nasa 196 pesos per hour.
05:09.5
Pero kung skilled worker ka naman,
05:11.5
ay above minimum ang sahod.
05:13.5
Ang isa nga nating kabayan doon na nagtatrabaho bilang mason
05:16.5
ay 35,000 pesos ang kanyang net income.
05:20.5
May video rin po si Kabayan Gaga Journal
05:22.5
kung paano mag-apply sa Palau.
05:24.5
Ilalagay po namin ang link ng video sa description.
05:32.5
ang kauna-unahang bansang nag-ban ng sunscreen.
05:35.5
Ipinagbabawal ang pagawa, pagbenta, pagdadala at paggamit
05:39.5
habang nasa karagatan ng mga sunscreen
05:42.5
na nagtataglay ng mga ingredients
05:44.5
na nakakasira sa mga coral reefs
05:46.5
tulad ng oxybenzone at octinoxate.
05:49.5
Para sa mga turista,
05:50.5
lahat ng toxic sunscreen ay kukumpiskahin sa costumes pa lang
05:54.5
kaya wala talagang makakapasok sa Palau.
05:57.5
Ang sino mang mauhuli na nagbebenta
05:59.5
ay maaaring magmulta ng hanggang $5,000
06:02.5
o humigit kumulang P280,000.
06:05.5
At yung mahuhuling gumagawa at nagi-import
06:08.5
ng mga toxic sunscreen
06:10.5
ay magmumulta naman ng hanggang $10,000
06:13.5
o humigit kumulang P560,000.
06:17.5
Napaka-importante kasi ng mga coral reefs para sa Palau.
06:21.5
Ang mga coral reefs kasi
06:22.5
ang nagsisilbing tirahan ng mga halaman at marine life
06:27.5
na siyang hinuhuli ng mga mamamayan.
06:29.5
Isa rin ang turismo sa pangunahing bumubuhay
06:32.5
sa ekonomiya ng Palau.
06:33.5
Kaya naman malaki ang pagpapahalaga nila sa kalikasan
06:36.5
particular na ang mga coral reefs
06:38.5
dahil paborito itong bisitahin ng mga turista
06:41.5
lalo na yung mahilig sa diving at snorkeling.
06:44.5
Kung masisira ang mga coral reefs dahil sa mga toxic sunscreen
06:48.5
ay tiyak na maaapektuhan
06:50.5
ang yamang dagat at ekonomiya ng bansa.
06:54.5
May nagsabi, hindi man natin nakuha ang Palau,
06:57.5
okay lang, meron naman tayong napakaganda
07:00.5
at malaparaisong Palau 1.
07:03.5
Nagustuhan niyo po ba ang content natin ngayon?
07:06.5
Kung oo, ay mag-comment po kayo ng yes.
07:08.5
And by the way, nice po namin magpasalamat
07:11.5
sa inyong walang sawang suporta, mga ka-awesome!
07:16.5
Carlo Echavilla-Lacbayen
07:22.5
Salamat din po sa ating mga top fans
07:32.5
At syempre, salamat rin po sa mga nagbikay ng stars
07:39.5
This is your Ate O from our Republic
07:41.5
hanggang sa muli and stay awesome!
