00:33.0
Ano ba itong tatak nito?
00:35.0
Sa SNR to buy one take one.
00:38.0
Pero ano ah, mayroon akong na-discovering ngayon.
00:43.0
Itong kinakain namin na chichirian na to.
00:50.0
Ang sarap pala yung chichiria pag nilagay sa ref.
00:52.0
Sa'kin di lumalambing masyado diba?
00:54.0
Chilled chichiria.
00:57.0
Ano bang isang surprisingly na weird na mas masarap pag galing sa ref?
01:05.0
O may rambutan kami dyan, gusto mo?
01:07.0
Dami na kami ng rambutan.
01:09.0
Yung rambutan tol, ang gawin nyo, pag mayroon kayong rambutan, balatan nyo isa-isa.
01:15.0
Pagtsagaan mo lang, balatan mo lang isa-isa.
01:17.0
Lagay nyo sa isang bowl.
01:19.0
Tapos ilagay mo sa ref.
01:25.0
Tapos tsaka mo terakin.
01:31.0
Masarap na yung rambutan as it is.
01:33.0
Pero ma-amplify siya ng mga three times.
01:35.0
Alam mo ba ginagawa ni Sofia sa rambutan?
01:39.0
Di nalagyan ng bagong alam mo.
01:43.0
Ano ba naman yun?
01:44.0
Kasi yung tamis daw, saka yung alat.
01:51.0
Bagoong balayan yung ginagawa nyo, yung nilagay nyo sa rambutan kagabi.
01:55.0
After dinner, nagpanghimagas kami.
02:00.0
Hindi ko tajikman, kasi yak.
02:02.0
Pinanood ko lang siya kumain.
02:04.0
Kumakain ako ng apple.
02:06.0
Apple na may bagoong?
02:08.0
Hindi, apple lang.
02:10.0
Yung bagoong ko, okra nilagay ko doon.
02:14.0
Ok, ilalagay mo sa bagoong.
02:17.0
Pero yung apple, saka yung rambutan, hindi.
02:24.0
Oo nga, bagoong...
02:27.0
Bagoong alamang to, yung liquid fish.
02:30.0
Kasi may bagoong na parang halos patis na ang lasa.
02:36.0
Ayun yung bagoong na nilagay sa rambutan.
02:40.0
Hindi yan puro, kasi nilagay niya ng kalamansi sa kasuka.
02:44.0
So medyo maasim-asim.
02:46.0
Kasi mayroong bagoong na yung alamang na may timpla na, diba?
02:50.0
Oo, yun yun. Medyo maalat, pero masarap e.
02:53.0
Sa okra, hindi sa rambutan, syempre.
02:56.0
Para sakin, pero taste na yun e.
02:58.0
Magkakaiba yung luto rin sa bagoong, kasi.
03:02.0
Pero yung bagoong, officially, yung mga maliliit na isda na ginawang fermented.
03:09.0
Pero ang weird, ang haba ng buhay niya kahit isda siya,
03:12.0
kasi fermented siya.
03:14.0
Fermented, tsaka may asin yun e, diba?
03:16.0
So hindi siya mabubulok?
03:18.0
Actually, bulok na yun, pero nakakain mo.
03:22.0
Wala bacteria, patay na yung bacteria. Assume, assume.
03:29.0
Hindi ko alam exactly kung ano yung science, pero basta preservative yun.
03:33.0
Nakita mo na ba paano ginagawa ang bagoong?
03:37.0
Dito sa Malabon, diba?
03:38.0
O, dumi. Binubulat e, ninalangaw, pero masarap pa rin.
03:42.0
O nga e, diba? At yung patis, diba?
03:44.0
Oo. Nanonood nga ako nung isang araw ng isang documentary sa Netflix, yung Poisoned.
03:50.0
Naparaning tuloy ako sa mga ikole at salmonella shit sa mga pagkain na nabibili sa palengka at grocery.
00:00.0
03:58.000 --> 04:02.000
04:03.0
Doon sa kung paano pinaprocess yung ground beef.
04:07.0
Kasi mahigit 400 cows yun e, nasabay-sabay.
04:13.0
Yung ground beef.
04:14.0
See mo, parang 400 cows.
04:16.0
Hindi ba yung isang cow na parang, okay, igiling natin to.
04:20.0
Halo-halo yung meat e, so hindi mo alam kung sino yung may salmonella doon o ikolay.
04:25.0
O, sama-sama sila.
04:26.0
So let's say, corned beef.
04:28.0
Yung mismong ground beef lang. Yung nabibili mong giniling na baka.
04:33.0
Baka, yun. Yung mismo.
04:35.0
Kasi kung baga sa isang kilo ng baka, it could be dalawa o tatlong baka na magkakaiba.
04:43.0
Nagka-halo-halo na.
04:44.0
Nasama-sama yung nakabalot doon sa binili mong ground beef na from the supermarket.
04:49.0
Kaya ano e, yun yung mga, pag inisip mo yan, yung mga vegans, yun ang iisip nila e.
04:55.0
Actually parang vegan produced yung docu na yun.
04:59.0
Kasi ako, yung wife ko, vegan yun e.
05:04.0
So, yung mga, madami kaming friends na vegan.
05:10.0
Tapos, magkakaiba kasi yung mga vegans e.
05:14.0
Mayroon mga weirdo na vegan na talagang yung mga komunistang vegan.
05:21.0
Ano yung grupo na yun? Vegan Manila?
05:23.0
Yun ang pinaka-prominent na Facebook page ng mga vegans.
05:29.0
Pero, bahala na kayong tumingin kung kayo na lang ang musga doon sa Manila Vegans.
05:36.0
Pero, madami naman mababait doon.
05:39.0
Pero, yun ang pinakamalaking community yata.
05:41.0
Hindi ko alam-alam kung yun pa rin ang pinakamalaking community ng vegans sa Pinasta.
05:45.0
I've come to think about it, hindi pala siya vegan produced.
05:48.0
Kasi, pati yung lettuce ano e, nasama sa salmonella e.
05:54.0
Yung pagtatanim ng lettuce.
05:56.0
Kasi, maraming mga pesticides na ginamit doon sa crop, sa plant na yun.
06:04.0
Tapos, yung mga iba, nagiging organic daw.
06:09.0
So, doon nade-develop yung bacteria.
06:12.0
So, ang dami din ng food poison dahil sa salad, sa mga leafy greens.
06:19.0
Actually, ito ah. Ang insight kasi dyan.
06:24.0
Usually, yung mga nangyayaring tulad nyan, yung mga giniling na sobrang,
06:29.0
hindi na lang isang baka yung nasa isang kilo ng giniling.
06:39.0
Yan, yung tawag dito.
06:43.0
Yung, ano tawag sa meat industry?
06:51.0
Yung farming ng mga livestock.
06:56.0
Diba? Basta mga baka.
07:00.0
Factory farming. Yan, yan.
07:01.0
Yung factory farming tsaka yung large scale na farming ng mga fields.
07:08.0
Naging possible lang yan.
07:10.0
Kasi dati hindi naman uso yan.
07:12.0
Diba? Yung isang barangay dati, magpatay ka ng isang baka, makakain na yung isang barangay dati.
07:19.0
Dati uso yung mga backyard, yung mga piggery.
07:22.0
Dito sa Kapayapaan namin, may dalawang babo yan.
07:25.0
Mukhang-mukhang baho-baho nga.
07:27.0
So, dati uso pa yun.
07:30.0
Ngayon, dahil kaya nauso lang mga factory farming na yan,
07:37.0
dahil nagkaroon ng population boom.
07:40.0
Ang daming tao eh.
07:43.0
And kung wala yan, yun ang isang problema ng mga vegans kasi.
07:49.0
Kung wala yung mga factory farming, hindi mo mapapakain yung buong mundo sa dami ng tao.
07:55.0
At isang nakatulong dyan, bukod dun sa industrialization,
08:01.0
yung industrial revolution, yung mga makina, yung electricity.
08:05.0
Industrial revolution yan eh.
08:06.0
Yung mga trend, transportation, cars.
08:09.0
Lahat ng industry, mga makina sa factory.
08:15.0
Hindi magiging posible yan kung hindi na-invent to ang fertilizer.
08:22.0
Kasi kung walang fertilizer, walang kakainin ang mga tao.
08:27.0
Diba? Kasi hindi sapat yung magiging production ng food.
08:30.0
Diba yung JEBS fertilizer na rin sya?
08:32.0
Oo, pero yung artificial fertilizer, yung nitrogen.
08:37.0
Hindi ko alam kung ano yung chemical na yun eh.
08:39.0
Pero alam ko may nitrogen yun.
08:41.0
So, dati daw, pinakita yun dun sa isang documentary na napanood ko.
08:46.0
Hindi ko lang maalala kung ano yung exact details.
08:49.0
Pero meron syang, yung naka-invento ng fertilizer,
08:52.0
nung una, parang hindi pa sya pinapansin until naging successful sya.
09:00.0
Tapos nakagawa sya ng isang formula na talagang effective.
09:07.0
Dati pinapamigay niya lang yung fertilizer.
09:10.0
Tapos nakikihati na lang sya dun sa produce.
09:14.0
Kasi hindi pa alam na effective yung fertilizer eh.
09:17.0
So, wala pa syang proof of concept.
09:19.0
Until nakita nila, oo nga no.
09:21.0
Mas madami yung napoproduce ko pag naglalagay ako ng fertilizer.
09:25.0
Saka mas maganda yung tubo.
09:26.0
Nagkaroon ka ba ng ano bro, nung grade 5 ka?
09:31.0
Nagkaroon ka ba ng subject na farming?
09:33.0
Not farming, pero yung nagtanim-tanim kami.
09:37.0
Nang eggplants, tomatoes.
09:40.0
Diba? Sa Laguna ba yan?
09:43.0
Kami sa Dumaguete nun eh.
09:46.0
Pero sa Manila, parang walang ganun klasik.
09:48.0
Kasi walang lupa, diba?
09:50.0
Nag-cultivate kami ng soil.
09:52.0
Tapos nilagyan namin ng fertilizer.
09:54.0
Diba? Kaya ito yung tomato seed.
09:56.0
Yung gilid niya, dun namin sinasabon.
10:00.0
In-sprinkle yung fertilizer.
10:02.0
Tapos ibabaod namin.
10:04.0
Nagano ka ba? Nagpiko?
10:07.0
Cultivate, oo. Kahit yung trowel.
10:09.0
Yung plot, diba? Nagpa-plot ka.
10:12.0
Tapos lagi mo kina-cultivate yung lupa,
10:14.0
hindi ko maintindihan kung bakit kina-cultivate mo yung lupa eh.
10:17.0
Kasi ano, para...
10:20.0
What do you mean cultivate?
10:22.0
Diba yung soil? Meron kang trowel.
10:27.0
Alam mo kung ginagahok ang tawag dun eh.
10:30.0
Gahok sa Tagalog.
10:31.0
So bakit kailangan i-cultivate yung lupa kahit na tinanim mo na ng seed?
10:36.0
Hindi mismo yung seed na lupa, yung gilid lang niya kina-cultivate mo.
10:41.0
Nilalagyan mo ng mga fertilizer?
10:44.0
Oo. Tapos ko-cultivate mo yung lupa.
10:46.0
Yung fertilizer kasi usually nitrogen yan.
10:49.0
Tapos yung nitrogen, nagagamit ng halaman.
10:55.0
Tapos, hindi ko alam yung...
11:01.0
Parang nakakatulong sa halaman, somehow yung...
11:09.0
Hinuhukay mo ulit?
11:10.0
The aim of cultivating your soil is to help your plants grow better.
11:15.0
Aerated soil allows your plants roots to get enough oxygen.
11:23.0
Tama ka, Jey. Tama ka naman.
11:25.0
Lagi namin ginagawa yun.
11:27.0
Kasi parang hinuhukay mo ulit yung palibot, diba?
11:32.0
Well, siguro bata pa ako, hindi ko na yan.
11:34.0
Hindi ko narinig siguro.
11:35.0
Pero lagi namin ginagawa yun.
11:37.0
Cultivate the soil. Cultivate the soil.
11:39.0
E sa Dumaguete, English yung command.
11:41.0
Kasi, ano yan eh, parang Don Bosco-inspired school.
11:46.0
So parang ganoon, you have to cultivate the soil.
11:50.0
Lagi namin ginagawa.
11:51.0
Nagtanim na kami ng butoy!
11:53.0
Nagtanim din ba kayo nung munggo?
11:57.0
Eklat lang saka tomatos.
11:59.0
Ayun lang. Eklat.
12:01.0
Tapos niluto namin yung eklat.
