01:05.0
Ang EIA mga kabatas natin o Environmental Impact Assessment, iya-assess niya kung ano ang magiging epekto ng mga ipapatayong katulad ng ganyan, Skypod 3.0
01:20.0
doon sa mismong lugar at sa karating lugar nito.
01:26.0
At siyempre mga kabatas natin, kapag EIA ang usapan, hindi lang tungkol sa environment.
01:33.0
Tungkol din sa tao.
01:40.0
So tatanungin din yung mga tao tungkol dyan.
01:42.0
Tignan natin itong ipapatayong ni Slater yang mga kabatas natin kung bakit ang daming mga tao ang nagre-reklamo ngayon.
01:51.0
Tignan nyo kasi maganda mga kabatas natin. Sabi nga nila, inggit-pikit, hindi.
02:01.0
Inggit-pikit, ganyan. Mahirap nga manood na nakapikit. Pero manonood muna tayo para mainggit tayo tapos pumikit tayo mamaya.
02:11.0
Pag-usapan muna natin yung Baguio Attorney.
02:15.0
Sabi ni Rogen Magbano, yung SM sa Baguio Attorney meron din ba yung EIA?
02:21.0
Of course it is the presumption kapag magkakaroon ng building merong EIA yan.
02:29.0
Kung gano'ng kalalaking project. Like for example this one, the presumption kapag nagpatayo sila dito pati lahat ng Skypods nila, the presumption is merong EIA.
02:39.0
Tapos doon sa pinagpatayoan ng SM Baguio, doon dati yung Pines Hotel.
02:49.0
Kapag inggit ay himik. Mas maganda nga yun.
02:59.0
Tignan nyo kasi yan.
03:08.0
And with that, we're able to create this free-flowing design but not only that.
03:13.0
This whole structure is now spread out across the mountain making it a whole lot safer and less yung environmental impact natin.
03:22.0
Alam naman nila na malaki yung environmental impact. Anong gagawin na ito?
03:29.0
Kasi isipin nyo isang buong pundok yung babaguhin.
03:33.0
Tandaan natin kasi mga kabatas natin yung bundok na yan, hindi lang naman dekorasyon yan. Hindi lang oxygen ang binibigay ng mga foliage dyan, yung mga halaman dyan.
03:46.0
Yan din mga kabatas natin ay nagsisilbing, nagre-retain ng mga rainfall.
03:55.0
Pag umulan, pag may mga halaman dyan, mga kabatas natin, yan yung sisipsip at nagre-retain ng tubig para hindi bumaba o magkaroon ng pagbaha doon sa baba.
04:10.0
Ngayon ang problema nila mga kabatas natin, nagkaroon daw ng flooding na.
04:15.0
Pero bago tayo pumunta doon sa flooding na yun, meron akong gustong ipakita sa inyo.
04:21.0
Ang gusto kong ipakita sa inyo ito mga kabatas natin doon sa Forestry Reform Code of the Philippines.
04:29.0
Alam naman natin lahat mga kabatas natin na hindi ko alam kung ano yung slope nitong kay Slater-Young.
04:44.0
Pero pag-aaralan pa rin natin ito, Forestry Reform Code of the Philippines, PD No. 705.
04:52.0
Ang alam ko meron namang mga exceptions dito eh. Ewan ko kung kasali sila sa exceptions.
04:57.0
I just want to tickle your minds in relation to this.
05:03.0
Sabi niya section 15, topography, no land of the public domain 18% in slope or over shall be classified as alienable and disposable, nor any forest land 50% in slope or over as grazing land.
05:26.0
So mga kabatas natin, may maximum slope na pwede mong patayuan ng bahay.
05:37.0
Kasi nakalagay dito mga kabatas natin na alienable and disposable.
05:43.0
Magiging pagmamayari mo lang ang isang property kapag ito ay alienable or and disposable.
05:53.0
Ngayon mga kabatas natin meron kasi yung tinatawag na regalian doctrine.
05:57.0
Yung regalian doctrine niyan sinasabi niya na lahat ng lupa ay pagmamayari ng gobyerno.
06:05.0
The state owns all the land. Yun yung regalian doctrine.
06:08.0
Ngayon yung state ngayon pwede niyang ipa-alienate o i-dispose yung land sa isang tao o isang korporasyon para gawin nila itong bahay na ito o gawing privado kapag mamimit yung mga requirements.
06:22.0
So isa sa mga requirements para maging alienable and disposable ang isang property ay yung slope niya dapat hindi lalampas sa 18%.
06:35.0
Sabi ni Edward Bayot, forests are not alienable property? No.
06:43.0
Actually ang alienable at saka disposable properties lang ay agricultural land.
06:49.0
Dito rin ako mga kabatas natin, dito rin ako nagtataka minsan kung bakit nagkakaroon ng mga ganyan.
07:01.0
Meron namang exceptions.
07:03.0
Sabi niya, lands 18% in slope or over which have already been declared as alienable and disposable shall be reverted to the classification of forest lands by the department head to form part of the forest reserves
07:17.0
unless they are already covered by existing titles or approved public land application or actually occupied openly, continuously, adversely, and publicly for a period of not less than 30 years.
07:30.0
So sinasabi dito, kapag napatayuan mo, ito yung exemption na sinasabi ko mga kabatas natin.
07:35.0
Kapag yung slope mo ay over 18% pero nandiyan ka na over 30 years, eh hindi na may i-revert back yan.
07:47.0
Bakit ito yung tinatawag nilang extraordinary prescription.
07:52.0
Pero dito mga kabatas natin, ewan ko kung nag-prescribe na itong property na ito in relation to them.
08:05.0
Tulad ng sinasabi ko, this is an academic discussion, I don't know the actual facts of how they acquired the property, the land, the mountain.
08:16.0
Pero if they are within the exemptions here, baka pwede.
08:22.0
Extraordinary prescription ng 30 years.
08:25.0
Where the occupant is qualified for a free patent under the Public Land Act, provided that such said lands which are not yet part of a well-established community.
08:37.0
Tandaan niyo, ito kasi gagawin pa lang yung kay Slater Yang, yung Skypod 3.0 niya.
08:45.0
Shall be kept in a vegetative condition sufficient to prevent erosion and adverse effect on the lowlands and streams.
08:52.0
Provided further that when public interest so requires, steps shall be taken to expropriate, cancel defective titles, reject public land application, or eject occupants thereof.
09:09.0
Sabi dito, tanong nila 18 degrees ba o 18 percent pala.
09:15.0
Ano ba sinabi ko degrees? 18 percent in slope.
09:23.0
18 percent in slope.
09:37.0
Ito mga kapatas natin.
09:41.0
Ito yung shenaire nila sa akin.
09:49.0
The rise of Monterrasas de Cebu and the flooding of Guadalupe.
09:55.0
Sabi niya, Banawi inspired Monterrasas de Cebu linked to flooding in Guadalupe.
09:59.0
Ito yung sinasabi nila, the construction of the Monterrasas de Cebu subdivision in Barangays, Guadalupe, and Sapangdaco, Cebu City, has been linked to flooding of the area.
10:07.0
The project was granted an Environmental Compliance Certificate by the Environmental Management Bureau Region 7 in May 2007.
10:15.0
The ECC was issued to Landco Pacific Corporation, the original developer of the project.
10:21.0
In April 2008, Cebu City Mayor Tomas Osmeña revoked the development permit of Landco after a mudslide in Guadalupe.
10:30.0
Hindi ko alam kung factual itong sinasabi dito sa impact leadership na ito.
10:37.0
Tapos ito, in July 2011, Mayor Mike Rama signed the cease and desist order against Genvi Development Corporation, the developer of Monterrasas de Cebu.
10:46.0
The cease and desist order was issued to prevent further flooding of lowland areas.
10:52.0
So ito yung sinasabi nila.
10:55.0
Sabi nga nila dito, rate of kalikasan, pwede ba? Pwede.
11:04.0
Pwede mag-file ng rate of kalikasan.
11:07.0
Pwede mag-file ng TRO sa rate of kalikasan para hindi matuloy. Kung yun yun ang mga remedies dyan.
11:14.0
Pero syempre, tulad nga ng sinabi ko, if they belong to the exception, yun sa 18% na slope, tapos regular naman lahat, baka walang magagawa.
11:30.0
Well, ang tanong nila sa akin, attorney, the environmentalist in you, do you think that is sustainable development? It's not, of course.
11:43.0
Hindi. Anything you do to tamper with nature is wrong. Yun ang rule of nature. Alam mo yun, ang rule of nature, leave it alone.
11:56.0
Yun lang naman eh. Kaya nga mga kabatas natin kapag pumupunta tayo sa mga bundok-bundok, tapos nag-hiking, you take nothing but pictures and memories lang.
12:09.0
Leave it there. Tapos kung may pathway, dapat tungkol sa pathway lang dumaan, huwag kang dumaan sa ibang lugar.
12:16.0
Kung pwede mong hindi hawakan yung mga bagay-bagay, huwag mong hawakan yung mga bagay-bagay kasi nagkakaroon ng impact pa rin yan sa environment.
12:24.0
Syempre, yung basura mo, iuwi mo. Huwag kang mag-sulat ng kung ano-ano sa mga kung saan-saan.
12:30.0
Ganon talaga. Kasi nga, nature flourishes if you leave it alone. Tapos huwag niyong pakainin yung mga animals.
12:43.0
Baka malason yung mga yan, di ba? Hindi pa, baka yung mga animals na yan masira yung kanilang, yung kanilang mga natural waste kapag umaasa na lang sila sa mga binibigay na pagkain ng mga tao.
13:00.0
Di ba? Pero pag titignan mo talaga, well...
13:11.0
Yung slope talaga, nagtataka din ako bakit nabibigyan pa yung mga yan.
13:17.0
Hindi ko lang alam. I don't want to accuse naman. Baka nga may kasali sila sa exemption.
13:34.0
Naging issue kasi ito. Eh syempre maganda rin naman kasi talaga. Gusto niyo ba makita? Tignan natin.
13:41.0
Pag ako lang, pag bahay lang ha. Personal opinion ko lang ito as an environmental scientist. Kapag bahay lang, it's better if you build your houses in not sloping areas.
14:07.0
Yun naman kasi talaga. Kasi it's safer there. And it has the least environmental impact.
14:13.0
At only that, by pushing it towards the back, the unit below becomes the outdoor space of the top. The unit below, outdoor space sa top. And so on and so forth.
14:24.0
So, this makes the entire project feel more like a home because each and every unit meron na siyang malaki...
14:32.0
Alam niyo, nakikita ko na, ang magiging malaking problema talaga dito ay wala nang mag-retain ng water.
14:40.0
Kasi pag titignan niyo, kung magpo-percolate yung tubig o mag-infiltrate yung tubig para mas mababaw, mag-infiltrate yung tubig sa bundok, hindi na siya makakapag-infiltrate.
14:53.0
Kasi nga, hindi na porous yung concrete na yun eh. Tapos kahit may mga plants na ganyan, it will only retain very little amount of water hindi kumpara sa isang bundok.
15:07.0
So, most of the rainwater definitely will go directly to the houses below.
15:16.0
Kasi pag titignan niyo, it's the whole mountain. Tapos concrete na yan lahat, na may mga nakapatong na halaman, this will not retain water.
15:28.0
Tapos kapag may infiltration ng water na mangyayari, dito na lang syang mangyayari sa mga open spaces, it will not be sufficient. So, it will just wash away.
15:40.0
I even have a bigger outdoor space than my own house and that is something we were able to offer for the rice. Not only does it look good, it has all the advantages of a home with the advantages of condominium living.
15:55.0
But, there's more ma'am Seve. Diba tinulak natin sa likod? Siyempre, there's hallways behind this.
16:01.0
Those areas that are facing the mountain, hindi na natin kayang gawa ng unit, diba? So, what we did in the context of making this as much of a house as possible is we gave each and every unit storage space behind them.
16:15.0
Lahat ng mga Christmas trees natin, yung mga...
16:19.0
Ang laking ano to, no? They will actually change the whole mountain. Yan, no?
16:35.0
You have a full-size pool. I just checked the pool area of this. This pool is bigger than the pool of my own house in a condo setting. Grabe!
16:48.0
Anyway, tulad ng sinabi ko mga kapatid natin.
16:56.0
Nag-aaral lang naman tayo dito.
17:01.0
Nag-aaral lang tayo dito.
17:04.0
Parang ganyan sa Baguio. Alam niyo, ang problema sa Baguio ganyan din. Ang problema sa Baguio, many people who put up houses in the mountains were squatters.
17:18.0
Marami talaga. Hindi naman taga-Baguio. Maraming hindi taga-Baguio doon. Nagtayo sila ng mga ano...
17:24.0
Dati, nung doon sa Baguio noon, alam niyo, pag titingin ka sa bundok, green talaga yung makikita mo. Ngayon, bahay na.
17:37.0
Napabayaan din. Napabayaan din.
17:41.0
Ngayon, syempre, ang mangyayari yan, kung palalayasin mo yung mga tao, magagalit naman sila.
17:49.0
Kasi sasabihin nila, e, saan niyo kami dadalhin?
17:57.0
When I was young, it was green. Pag magtra-travel ka from Trinidad to Baguio, yung mga bundok doon na makikita mo, yung Kilometer 4, tapos yung makikita mo doon sa anong hill yun.
18:13.0
Pag sa magsaysay, green pa yung mga ngayon dati. Ngayon, hindi na. Puro...
18:23.0
Maraming salamat mga kapatid natin. At syempre, ito sabihin nila, yung Cherry Hill subdivision, nag-collapse yung mga bahay.
18:31.0
Kasi yung bundok talaga, it's very unpredictable.
18:35.0
Matulog po tayo ng mahimbing dahil alam natin, yun Aurora Hill, Quezon Hill, yung mga yan.
18:42.0
Matulog po tayo ng mahimbing dahil alam natin na yung natutulog ng mahimbing, siya yung laging pananaw.
18:47.0
Paalam po, pansamantala.
