00:36.7
Mayabang ka, mapanlait ka, abusado ka, hambog ka
00:43.2
Ano kaya eyeball to eyeball, nakikita mo kami
00:46.7
WALONG KATUTUBONG HIGAW NOON MULA BUKID NOON NA RECRUIT UPANG MAGTRABAHO SA MAYNILA
01:00.7
LINGID SA KANILANG KALAMAN, ANG KANILANG TRABAHO AY HINDI SA MAYNILA
01:05.2
KUNDE SA ISANG POULTRY FARM SA LIBLIB NA BUKARIN NANG MAHAY-HAY LAGUNA
01:10.7
HINDI NILA MATIIS ANG TRABAHO SIMULA ALAS 3 NANG UMAGA HANGGANG ALAS 11 NANG GABAY
01:17.2
TULOY-TULOY ANG KALANG TRABAHO, WALANG ARAW NANG PAHINGA, MABABA ANG SAHOD AT WALANG MGA BENEPISYO
01:25.2
AYON SA NATIONAL COMMISSION ON INDIGENOUS PEOPLE, MALINAW NA ITO ISANG URING HUMAN TRAFFICKING
01:32.2
PARANAMANTALA SA MGA KATUTUBONG HIGAW NOON
01:35.2
HINDI NILA MAKAYANA NANG TRABAHO, KAYA TUMAKAS ANG WALO
01:39.2
MADALING ARAW, KASAGSAGA NANG ULAN, MAKAABOT LANG ANG KALANG SUMBONG SA HASHTAG IPABITAG MO
01:46.2
SA QUEZON CITY NUNG ARAW DIN YON
02:06.2
Dumaan po kami doon sa may cage ng aso.
02:09.2
Bandang alas 11 ng gabi, hinintay po namin yung aso na matulog.
02:15.2
Dumaan po kami dyan sa may gilid, dyan sa may mga damu-damuhan.
02:22.2
Hanggang dumating po kami dito sa may parel, nagtulung-tulungan naming walo, na makakakit po kami dito.
02:30.2
Dito po kami dumaan sa may gilid, hanggang doon sa may baba, kasi may CCTV kasi doon.
02:35.2
Dumaan po kami dyan sa may gilid, hanggang doon sa may baba, kasi may CCTV kasi doon.
02:45.2
Naglakan po kami dito.
02:59.2
Nakita po namin itong tindahan.
03:01.2
Si Ate po yung nang-assist po sa amin na saan kami nadaan, anong sasakyan namin, papuntang mga yahay.
03:09.2
Mga yahay ito, Santa Cruz.
03:11.2
Santa Cruz, Tocobao.
03:23.2
Dumulong po kami sa hashtag ipabitag mo para i-reclamo si Phillip Rasilis,
03:27.2
na may-ari ng ERV43 Farm.
03:30.2
I-reclamo po namin yung mababang sahod, at saka yung mga pinakangako niya po sa amin,
03:35.2
na bibigyan doon yung kami ng benefits, isisis, pag-ibig, at saka peer help.
03:40.2
At saka yung may sumimpol pa daw, at saka bilyaran at computer.
03:44.2
E pagdating po namin doon, wala pala.
03:47.2
Kaya kayo lumapit dahil sinusumbong niyo, pinangakuha kayo ng trabaho.
03:51.2
Pagdating naman dito, hindi yung trabaho yung inaasahan niyo.
03:54.2
May mga lukulukong mga tao na pupunta ng malayong lugar sa Mindanao,
03:59.2
ang tawag sa kanila, recruiter.
04:01.2
Mr. Phillip, magandang umaga.
04:05.2
Sir, nandito po yung mga tauha ninyo na recruit daw po ng kumpanya ninyo.
04:11.2
At sila po'y umalis, gawa nga po, mababa raw ng sweldo, at may mga lagay.
04:15.2
Ano po bang problema dito?
04:17.2
Explain ko po, Mr. Veneno.
04:19.2
Yung lima po dyang bisaya, saka awa po yan, sir.
04:23.2
Kami po, sa lahat ng buong ludod kami po, pinakamalaking magpasweldo sa poultry.
04:27.2
6,000 plus benefits.
04:29.2
Ano po ang minimum wage ng agricultural farm worker sa Laguna, sa Mahay-hay?
04:34.2
Hindi ko po alam.
04:36.2
Gusto nyo pong malaman?
04:40.2
Dapat po ang sweldo neto, 10,000, 10,500 pesos.
04:42.2
E di, sir Tulpo, ibig sabihin po lahat ng poultry pala,
04:45.2
hindi sumusunod sa pataaran ng Department of Agriculture.
04:47.2
May sinabi ba ako niyan, sir? Wala naman galing sa bibig mo yan.
04:51.2
Isentro mo muna sa sarili mo, may problema ka.
04:54.2
Ay wala naman po kami ngayon.
04:56.2
Eh wala akong problema sa'yo, ang yabang mo kasi.
04:59.2
Hindi po ako mayabang.
05:01.2
Eh sa tone mo kanina, bullshit na ako.
05:04.2
Nagpipigil lang ako sa'yo.
05:08.2
Yan ang environment mo.
05:10.2
Walang mga boots.
05:12.2
Ano kaya pagpa-ininspection kita sa DA,
05:14.2
iyong environmental risk ng kahit sino yan.
05:20.2
Nagpapatunay lamang sa loob.
05:22.2
Baroba lang po, poultry farmer mo.
05:26.2
Huwag kang magmalaki kasi itong mga tao neto,
05:29.2
galing probinsya.
05:31.2
Sabi mo nga, mang-mang.
05:33.2
Hindi ko gusto ang salitang mang-mang.
05:40.2
Sige, hatawin mo ko.
05:46.2
Ngayon, marunong ka magpapasensya.
05:48.2
Ano kaya eyeball to eyeball, makikita mo kami.
05:52.2
The agricultural farm workers must be protected.
05:55.2
Tawagan yung Mahihay City Hall, Office of the Mayor,
05:59.2
and these mabaking plant must be inspected.
06:02.2
Ang gusto ng may-ari, siya yung Diyos na mga ito.
06:06.2
Binigyan niya ng trabaho.
06:08.2
Dapat magpasalamat.
06:10.2
Inisa-isa niya yung kanyang mga pinangunumbad ay tarantatong tanga.
06:16.2
Kasi daw pag nag-day-off, mamamatay yung mga manok.
06:18.2
Kung baga, di baaling mamatay kayo, huwag lang yung manok ko.
06:45.2
6 hours ng trabaho, alam pa ni Mayor?
06:48.2
Yes po, alam po ni Mayor po.
06:50.2
Alam pa nga na upaga yung mga tao, walang day-off.
06:55.2
Kasi mas mahalaga na buhay ng mga manok kaysa buhay ng mga empleyado niya.
06:59.2
Kapag walang empleyado, walang mga manok.
07:01.2
Na-relay naman po natin kay Mayor kaya nalaman po nila yung working conditions.
07:06.2
Okay. Alam mo naman yung gagawin.
07:09.2
Dokumentohin mo lahat.
07:10.2
Hindi natin ikikwento kapag hindi natin na dokumento.
07:14.2
Lahat yan, importante ba dokumento?
07:16.2
At ito ay karapatan niwan talagang maraman.
07:19.2
Kaya kayo lahat mga 45 kahit saan mong kayong mga 45 kayo
07:24.2
sa ganitong inyong sitwasyon.
07:26.2
Nakamagaya kayo rito.
07:41.2
Anong barangay ito?
00:00.0
07:44.220 --> 07:45.220
07:57.2
Gunanggit niya sa akin yung ibang tao nila na...
08:02.2
Yung ibang tao ko is nag-outing.
08:06.2
Kasi talagang nakikipag-out.
08:09.2
Kasi talagang naka-schedule.
08:11.2
So, ibig sabihin mo na tayo yung tao ngayon, Sir Philip?
08:13.2
Naka-outing po si Philip?
08:15.2
Oo, kasi ilang pangako namin.
08:17.2
Baka yun lang talagang inaasahan. Remote swimming.
08:24.2
Ito yung pool table.
08:26.2
Hindi swimming pool.
08:28.2
Wala pong swimming pool dito.
08:30.2
Sino po nag-nuloto ng pag-ana?
08:34.2
Di ba puro manok, Sir?
08:45.2
Actually, tasama namin ngayon yung tatlo, ha?
08:47.2
Okay, sinama namin.
08:49.2
Para mailabas nila kung ano yung side talaga nila, makausap niyo.
08:51.2
Dito na lang po siguro.
08:53.2
O, sige. Sige po. Pwede natin kong tawa.
08:55.2
Sir, yung pagmuntahan nila doon sa Mindanao, doon sa aming barangay,
09:09.2
yung sinasabi nila na ito daw, pagpunta namin doon,
09:14.2
maganda daw yung buhay namin doon.
09:16.2
Yung trabaho ninyo, magbantay lang kayo ng manok.
09:19.2
Tapos, pagdating dito,
09:21.2
iba-iba yung trabaho namin.
09:22.2
Iba-iba yung trabaho namin.
09:24.2
Iba-iba yung trabaho namin ng ipot.
09:26.2
Tapos, bigla kaming tinanong,
09:28.2
yung mga bakal na mabigat.
09:30.2
Dito ko, muntik na ako nila kabangon.
09:33.2
Dapat, yung sinasabi ninyo, Sir,
09:36.2
dapat, yun talagang ibigay niyong trabaho.
09:40.2
Ang sabi ni Sir sa akin,
09:42.2
yung assignment ko sa gate,
09:44.2
nigeising ako ng last 4,
09:46.2
yun ang sabi niya.
09:48.2
So, Sir, mag-wales-wales daw dyan sa grand garage,
09:51.2
tungtong ng alas 8 ng umaga,
09:53.2
posting na ako sa gate.
09:55.2
Hanggang alas 6 ng hapon.
09:57.2
Yung pangako mo sa amin, Sir,
09:59.2
pangako mo sa amin, Sir,
10:01.2
saan yung benefits mo?
10:03.2
Isisis, pag-ibig at pag-ibig.
10:05.2
Pano ka magkaka-benefits?
10:07.2
Ito, 2 buwan ka pala,
10:09.2
hindi mo gano'ng kabilis mag-asikaso ng benefits.
10:11.2
Discuss ko lang regarding sa benefits, Sir.
10:15.2
kahit wala pong 1 month sa'yo,
10:17.2
yung mga employees,
10:19.2
dapat na-asikaso na yung kanilang mandatories at benefits.
10:23.2
I-na-asikaso po namin ma'am.
10:25.2
Yung kapatid nga yan,
10:27.2
matagal na sa akin may benefits, SS,
10:29.2
hindi namin sila sinacharge,
10:31.2
sagot namin lahat, hindi hati.
10:33.2
Sa tingin niyo nagkaka-problema?
10:35.2
Wala po sa aming side may problema.
10:37.2
Actually, ako nakikita po kahit si Sir Ben po sinasabi,
10:40.2
nung kinuha niyo ba sila sa mga probinsya,
10:42.2
na-discuss niyo sa kanila kung ano ba talaga yung trabaho nila.
10:45.2
So, na-discuss sa kanila.
10:46.2
So, kung na-discuss sa kanila,
10:48.2
tingin nyo magkakumplain yan.
10:50.2
May senior citizen, Sir, dito.
10:52.2
May minorityidad ba dito?
10:54.2
Yung senior citizen, may record ako dito,
10:56.2
walang beneficio, 4 years nagtatrabaho dito,
11:00.2
O, yun na ang problema.
11:06.2
Sa mga pinagsasabi nila nga,
11:08.2
magandang buhay daw naman dito,
11:10.2
may beneficio, gano'n, gano'n,
11:14.2
Eh, pagdating dito, wala naman pala.
11:16.2
May sinasabi nyo na may ninakaw sila?
11:18.2
May nakalaho dyan.
11:20.2
At once and for all po, i-clear natin,
11:22.2
meron po bang pagbabanta sa kanila po?
11:26.2
Sa susunod, Ma'am Sir,
11:28.2
kung koha man kayo ng tao,
11:30.2
huwag niyong mga katribun namin,
11:32.2
itinatawag yung mang-mang.
11:34.2
Anong ibig sabihin niyo? Alipin niyo?
11:36.2
Hindi naman dapat gano'n.
11:38.2
Hindi kami, walang pinag-aralan nga kami,
11:40.2
pero dapat pantay ba?
11:42.2
Kaya kayo eh, mas mabuti ba yung pakikintangon niyo sa labas kaysa amin?
11:46.2
pero gano'n lang,
11:48.2
Benedict, Roland,
11:50.2
humihingi ako sa inyo
11:52.2
kasi mali yung word naman ako.
11:56.2
Noong time na yun eh,
11:58.2
nung nakaw si Sir Ben.
12:00.2
Ngayon humihingi ako ng sorry sa inyo kung nasalita kayo,
12:02.2
pero hindi yun yung tingin ko sa inyo.
12:04.2
Ang gusto lang nila, next time,
12:08.2
yung mga may iwan dito
12:10.2
na tao din na kapantay niyo.
12:12.2
Kasi Sir, ang nakikita,
12:14.2
gine-heads up po kayo,
12:16.2
kinuha niyo sa ibang lugar,
12:18.2
dinala niyo, kinakakuha ng magandang buhay.
12:20.2
Kapag once magreklamo yung mga yan,
12:22.2
human trafficking, di ba?
12:25.2
Ay gawin ko na P15,000.
12:27.2
P15,000 kayo ang bibili ng ticket niyo.
12:30.2
Tatanggapin o hindi?
12:35.2
Ang natutunan ko,
12:37.2
yung tamang communication sa mga tao,
12:39.2
once na kumuha kami ng tao,
12:41.2
explain nang mabuti
12:43.2
yung regarding sa salary nila,
12:47.2
kailangan, hindi verbal,
12:49.2
kailangan pala parate written.
12:51.2
Kung sa tingin nyo,
12:53.2
na may nagawa ako sa inyong mali
12:55.2
and also kay Team Ben,
13:01.2
Kung sa tingin nyo,
13:02.2
na may nagawa ako sa inyong mali
13:04.2
and also kay Team Bitag,
13:06.2
lalo na kay Sir Ben,
13:08.2
may nasabi akong word na hindi dapat
13:10.2
nasaktan yung mga tao,
13:12.2
ay humingi ako ng pasensya.
13:14.2
Dahil kami mga indigenous peoples,
13:16.2
ganun ang gagawin nila.
13:18.2
O kahit hindi naman indigenous peoples,
13:20.2
hindi nila pwede yung gagawin sa kapwa nila.
13:22.2
Especially yung mga kapitalista
13:24.2
at yung mga businessman,
13:26.2
hindi tama yung ginawa nila
13:28.2
na ito yung promise nila
13:30.2
na magiging trabaho
13:32.2
at magiging kasahod
13:34.2
kahit yung mga privileges nila.
13:36.2
And that is a violation of labor
13:38.2
and also of course sa ano natin,
13:42.2
injustice yung ginawa nila.
14:03.2
Kasalukuyan binabantayan ang Bitag
14:06.2
ang inararaklamang poultry farm.
14:08.2
Marami paring natitirang manggagawang
14:10.2
katutubong higaw noon muna sa bukit noon
14:12.2
sa loob ng ERB Poultry Farm.
14:15.2
Kumalat na sa iba pang mga poultry farm
14:20.2
maging sa mga karating provinsya
14:22.2
ang ginawang pagbisita ng Bitag.
14:26.2
nang bisitahin ang Bitag
14:28.2
ang ERB Poultry Farm.
14:30.2
Sabay-sabay nilang pinag-day off
14:32.2
at ginawang excursion day
14:36.2
para makaiwas sa investigasyon.
14:38.2
Nakatimbre na sa Department of Agriculture
14:41.2
at Department of Labor Region 4A
14:45.2
Patuloy na nakatutok ang Bitag.
15:02.2
For more information, visit www.fema.govt.nz
