Subscribe to Knowledge Channel YOUTUBE Channel: http://bit.ly/KnowledgeChannel For Donors, Teachers and Learners: www.knowledgechannel.org Knowledge Channel Foundation Inc. 3rd Floor Main Building, ABS-CBN Compound, Sgt. Esguerra Ave., South Triangle, Diliman, Quezon City Email: info@knowledgechannel.org

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Noong unang panahon, ang mga tao'y namumuhay sa pangangaso.

Kalaunan, natutunan nilang magtanim ng mga halaman at magsaka malapit sa kanilang tahanan.

Pero, may isang misteryo.

Anong mauna?

Ang halaman o ang buto?

Uy! Mga best friends of the forest? O mga BFF? Kanina pa ba kayo diyan?

Nakakaya naman. Hindi pa ako ready.

Joke lang! Ako ito, si Ate Maymay at welcome sa aking bogong garden na punong-punong ng buhay!

Mmm! Ang bango mo naman, Gia da Gumamela!

At ikaw naman na madahon ay si Fernie!

Ikaw, ang ipapangalan ko sa'yo ay...

Cat the Cat Moon Plant!

Ay! Mga BFF, may narealize lang ako.

Habang nagaalaga ko ng mga plants, may mga kataniyan pala sila nakaparehas.

Bilang living things, ang mga halaman ay binubuo ng mga cells.

At para mabuhay, kailangan nila ng hangin, tubig, pagkain, at enerhiya.

Siyempre, ang mga halaman din ay nakadepende sa kanilang kapaligiran o environment.

Higit sa lahat, may kakayahan din silang magparami o magreproduce.

Wait a minute!

Paano nga ba ulit nag-reproduce ang mga halaman?

Ah! Alam ko na!

Try nating tawagan ng kuya kong expert sa kagubataan.

OMG! Kuya Elijah!

Hoy, sobrang na-miss kita!

Kumusta ka na diyan?

Ating may may wakaw ngayon.

May mga wild animals sa paligid.

Ay! Sa wakas, pumalis na rin.

Ating may may, tawagan kita ulit mami, ha?

Hanap lang ako ng safe spot dito sa rain forest.

Okay, kuya Elijah. Basta mag-ingat ka dyan, ha?

Mga BFF!

Mag-self-review muna tayo tungkol sa pagpaparami ng mga halaman.

At mayroon, mayroon, mayroon.

Mga BFF!

Mag-self-review muna tayo tungkol sa pagpaparami ng mga plants.

Halimbawa, si Cat de Catmon plant!

Diba, tumutubo sila gamit ang mga buto?

Pero knows niyo ba kung paano nag-grow ang mga seeds?

Let's all watch this!

Ang mga halaman ay mayroong male at female sex cells

na ginagamit nila upang magparami o mag-reproduce.

Ito ay tinatawag na gamits.

Mga BFF!

Para mabuo ang seed,

ang halaman ay dadaan sa proseso ng pollination

kung saan ang pollen grain na naglalaman ng male gamits ay nalilipat.

Kapag nagsama na ang male at female gamits,

makakabuo na ito ng seed o buto

na naglalaman ng genetic information ng parent plants.

Yan naman ang tinatawag na fertilization!

Bonga, diba?

Kaya mga BFF,

pangalagaan ang mga little seeds at mga bulaklak na makakita nyo sa paligid.

Okay?

Pero ngayon, ikumpara muna natin si Cat de Catmon

at si Gia de Gomamela.

Pansin niyo ba?

Si Cat may fruit na naglalaman ng seeds.

Si Gia naman may mabangang flower.

Ano sa tingin ninyo ang tawag sa kanila?

Sirit na agad mga BFF?

Okay, ang mga ganitong halaman ay vascular plants.

Meron silang vascular tissue o nagsisilbing daanan ng tubig at nutrisyon.

May dalawang uri ng vascular plants.

Yung mga tulad ni Gia at ni Cat

na may bulaklak at nakakapagproduce ng mga buto.

At yung pangalawang uri naman ay yung mga hindi nagproproduce ng mga seeds.

Ha!

Kung may vascular plants, ano naman ang kabaliktaran nito?

Non-vascular plants!

Mga BFF!

Ang mga halaman na ito ay mayikita sa lugar na mamasama sa o moist area.

Wala rin silang vascular tissues,

kaya hindi sila lumalaki tulad ng mga ibang algae, liverwort, at iba pa.

Teka, paano naman si Fernie?

Wala siyang seed.

Wala din siyang flower.

At madalas din siyang nakikita sa moist area.

Sa ang family kaya siya nabibilang?

Sa vascular plant or non-vascular plant?

Hello?

Hello?

Ay!

Hello Ate Maymay!

Kamusta pala paborito kong pinsan?

Kuya Elijah!

Ay, wait!

Wala ka naman sa gitna ng forest, di ba?

Oo, Ate Maymay.

Safe na ako dito sa camp namin.

Ate Maymay, sino pala yung mga kausap mo dyan?

Ah, sila yung mga BFF ko, o mga best friends of the forest!

Ah, what's up mga BFF!

Ako nga pala, si Kuya Elijah.

At tulad ninyo, nandito ako upang pangalagaan ng ating kapaligiran.

Kaya nga ako nasa rainforest ngayon eh.

Nag-e-explore ng mga undiscovered plants, animals, at species.

Kuya Elijah, baka may makita ka dyang katulad ko.

Yung exotic beauty.

Ikaw Ate Maymay ha, puro ka talaga biro.

Pero teka, ano bang may itutulong ko sa inyo?

Ah, ito kasing si Fernie the Fern.

Hindi kasing namin sure kung vascular plant o non-vascular plant siya.

Ano nga ba?

Don't worry, Ate Maymay at mga BFF.

May mga research ako makatutulong sa inyo.

Ate Maymay at mga BFF, itong fern plant ay nabibilang sa mga vascular plants.

Oo, wala silang flowers, wala silang seeds,

at madalas silang makita sa damp o moist areas.

Pero may kakayahan pa rin silang magreproduce sa tulong ng kanilang spores.

Ah, spores? Para ba yung mga pores sa katawan ng tao?

Kaya nito?

Hindi Ate Maymay, magkaiba kasi ang pores at spores.

Para mas maintindihan ninyo ang fern at ang spores nila,

let's analyze.

Obserbahan natin ang mga parte ng fern plants.

Una, ang mga pahaba at matutulis nitong dahon ay tinatawag na fronds.

Kita ninyo naman yung mga dahon na nakakulot at patubo pa lang?

Yan ang tinatawag na fiddleheads.

At yung kulay verde sa gitna na pinagdibikita ng mga fronds ay tinatawag na petiole.

Petiole.

Mga BFF, kapag sinundan natin pababa ang petiole,

magdibiskubre natin na ito ay konektado o extension ng rhizome.

Itong rhizome ang nagsisilbing stem ng ferns.

Sa palikit ng rhizome ay ang roots na sumisipsip ng moisture at nutrients para mabuhay ang fern.

Mga BFF, kung wala silang mga buto o mga bulaklang,

paano kaya nagre-reproduce ang ferns?

Ito ay sa pamamagitan ng kumpol-kumpol na mga sori na matatagpuan sa ilalim ng mga fronds.

Ang bawat sori ay binubuo naman ng mga sporangia.

Kumbaga, ito yung capsule o lagaya ng mga spore.

Kamusta ate Maymay at mga BFF? Nakatulong ba research ko?

Oo naman Kuya Elijah! The best ka kaya!

Pero Kuya Elijah, hindi pa rin kasi talaga ako sigurado kung paano ba nagpaparami itong katulad ni Fernie.

Yung spores nila, paano ba nagiging halaman yun?

Sige, may tanong ako.

Kung ang mangga na nasa puno ay nahinog, anong mangyayari dito?

Hinakain! May kasama pangang bagoong.

Joke lang Kuya!

Kapag ang mga mangga ay nahinog, nalalaglag sa lupa?

Tumpak ka dyan ate Maymay! Parang ganito rin ang spores sa fern.

Kapag nahinog na ang mga sporangia, mabibiyak ito at malalaglag ang mga spores sa mamasamasang lupa.

Dito naman tutubo yung maliliit at hugis pusong halaman na Prothalos.

Ito yung first stage ng mga fern.

Kapag umulan, ang sperm cells ng Prothalos ay aano rin ng tubig o lalangoy papunta sa egg cells.

Magbubungan naman ito ng isang baby fern na lalaki at magiging isang frond.

Amazing! Pero komplikado ang buhay ng isang fern.

Sa libu-libong spores na nilalabas nito, minsan iisa lang ang tumutubo para maging isang fern.

Ay! Oo nga kuya Elijah. Nakadepende pala talagang paglaki nila sa lugar at panahon.

Mmm. Kaya nga dito sa gubat, doble ingat ako sa paglalakad ko eh.

Baka kasi makatapak ako ng Prothalos o kaya baby fern.

Mga BFF, kenal mo yun?

Mmm. Flowers at spores.

Ah. Kuya Elijah, bukod sa pamumulaklak at mga spores, may ibang paraan pa ba para magreproduce yung mga halaman?

Mmm. Good question ate Maymay.

Sandali lang ah.

Okay.

Kita mo ba itong hawa ko?

Itong hawa ko ay isang kakaibang lagaya ng mga seeds o buto. Ang tawag dito, cone.

Lagaya ng buto? Cone? Ha?

Nakakalito na to no. Tara.

May dalawang uri ng halamang namumunga ng buto.

Una, ang mga angiosperm o halamang namumulaklak, ang mga bulaklak ang nagsisilbing reproductive organ nila.

Ang ikalawa naman, ay ang gymnosperm o halamang tinutubuan ng mga natin.

Kaya, ang isang namungan na nila ay may-2 uri ng halamang na namungga ng buto.

Ang mga angiosperm ay mga bulaklak ang nagsisilbing reproductive organ nila.

Ang ikalawa naman, ay ang gymnosperm o halamang tinutubuan ng mga cone.

Yung cones naman ang nagsisilbing reproductive organ nila.

Ah! Angiosperms! Parang si Kat at G ah!

Kasi may mga bulaklak sila, Kuya Elijah.

Pero yung gymnosperms, parang hindi ko pa yata nakita yun.

Ate Maimai at mga BFF, kung nakabisita na kayo sa Baguio o kaya sa kabundukan ng Rizal,

o di kaya sa Tagaytay, makakakita kayo ng local pine trees.

Yung mga pine tree ay tinutubuan ng pine cones, na syan tumutulong para magparamis dito.

Ah! Bigla akong nilamig dun sa mga sinabi mong lugar, Kuya Elijah.

Ah! Habang nasa bahay pa kayo, Ate Maimai at mga BFF, ako na munang bahalang magtour sa inyo.

Dadalin ko kayo sa isang forest na pinalilibutan ng pine trees.

Sige! Sige!

Tara!

What's up, best friends of the forest?

Lamig dito sa kabundukan na, no?

Ah! Nandito pala tayo upang maghanap ng cone bearing plant.

Let's go!

Ah! Bale may mga pine trees dito.

Yung mga patusok-tusok ang mga dahon.

Salamat sa tulong, Tandang Puno.

Mga BFF, talasa ng inyong mga mata ha sa paghanap ng pine trees.

Ayun, no? Sakto at may cone pa.

Sa tingin nyo mga BFF, paano kaya sila nabubuhay at nagpaparami?

Tara! Let's analyze.

Ang cone bearing plants ay kilala rin bilang conifers.

Mayroon itong scales na ginagamit nila upang magreproduce.

Nahati rin ito sa dalawang uri.

Sa tulong ng hangin sa kabundukan,

ang pollens mula sa male cones ay dinadala papunta sa female cones.

Kalaunan, mag-fertilize ang mga pollen at egg ng female cones.

Sa scales nila, tutubo ang mga seeds.

At kapag nahinog na ang mga seeds sa cones,

malalaglag ito sa lupa o tatangayin ang mga seeds.

Ito ay mayroon.

At kapag nahinog na ang mga seeds sa cones,

malalaglag ito sa lupa o tatangayin ang hangin sa ibang lugar.

Fast forward, magiging pine trees na rin sila.

Mga BFF, ang iba pang halimbawa ng cone bearing plant dito sa Pilipinas

ay ang almasiga, benguet pine, agoho, at marami pang iba.

Kung mapapansin nyo, ang amazing ni Mother Nature, no?

Yung araw, hangin, tubig, lupa, at iba pang elemento sa ating paligid

ay nakatutulong para maging successful ang buhay.

Hindi lamang ng mga halaman, kundi pati na rin tayong mga tao.

O siya Ate Maymay at mga BFF,

tandaan, approve ang pangangalaga sa kalikasan, kahit nasa tahanan.

Kaya sa susunod na toro ulit natin, ha? Bye!

Thanks Kuya Elijah! Sobrang bright and clear na talaga sa amin ang plant reproduction.

The best ka talaga!

Mga BFF, sabi ko naman sa inyo, expert talaga yan si Kuya Elijah!

Pero paano kaya natin ma-ishare sa iba ang mga natutunan natin?

Ah! I have a bright idea!

Ibat-ibang uri ng halaman ang nakapaligid sa atin, sa tahanan man o sa mga kagubatan.

May lang namumulaklak at nagpaparami gamit ang kanilang mga seeds.

At may mga halaman namang nagpaparami gamit ang kanilang spores o mga cones.

Kung titignan natin, pantay-pantay ang role ng ginagampanan ng lahat.

Sila ang source ng pagkain, gamot, at tirahan.

Nagsisilbirin silang proteksyon sa natural calamities.

Mahalagang matutunan ang proseso ng kanilang pagpaparami.

Sa ganitong paraan, ay mapaprotektahan at makokonserve natin ang kanilang species

para sa mga susunod pang generasyon.

Bongga, di ba?

Oh, ito na nga.

Sasabihin ko na kung alin ba talagang nauna?

Halaman o ang buto?

Ang tamang sagot ay…

Halaman!

Kaya mga BFF, protektahan at paramihin niyo pa ang ating mga halaman kahit tayo ay naisipan.

Upang maging puno ng buhay ang ating kinabukasan.

Muli, ako ito, si Ate Maimai, reminding you na bawal ang hate.

Let's all love, love, love Mother Nature!

Until our next eco-adventure!

Bye-bye!

Mwah!

Subscribe to our YouTube channel for more videos!

Subscribe to our Facebook page for more videos!

Subscribe to our Facebook page for more videos!