* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in
the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider
becoming a patron
to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com
00:00.0
Good evening guys! Ako po si Christian Esguerra and welcome po sa ating episode ng ating Facts First Podcast ngayong gabi.
00:28.6
Today is September 7, Thursday. Mainit na naman po yung pag-uusapan natin because alam niyo po, if you notice we have been devoting a good number of episodes para pag-usapan po itong national budget and lately in particular ito pong confidential and intelligence funds.
00:58.6
... ng late 2022. Marami na nagsalita and of course nagsalita rin dito yung dating Senate President. Matagal ko po siya na-cover before nung nagre-report po ako out in the field sa Senate.
01:28.6
... We have invested P125M in confidential funds to the office of the Vice President in late 2022. I'd like to welcome to our program si former Senate President Franklin Drilon. Magandang gabi sir and thank you for joining us dito po sa Facts First.
01:58.6
Pero mas okay ito, mas relaxed. Anyway pag-usapan natin sir, ito po yung binanggit nyo. So you raised questions regarding the P125M confidential funds transferred to the office of the Vice President. Ano yung nakita nyo mali po dito?
02:28.6
... Ito ang protection kung lagkulang ang appropriation ng isang activity na nakalaan sa budget. Ibig sabihin kung yung school buildings kumulang ang appropriation, pwede maglipat ang Pangulo ng appropriation mula sa ibang ahensya o sa kanyang opisina papunta sa Department of Education...
02:58.6
... para managdagan ang pundo dahil nagkulang. Ngunit sa decision of the Supreme Court at ito po itama, bago magkaroon ng authority na mailipat ang pundo, kailangan naman may appropriation sa nagkulang.
03:16.6
Ibig sabihin hindi naman pwede na kahit walang appropriation, maglagay ka ng pera. Bakit Christian? Dahilan po yan ay kasama sa ating check and balance na tinatawag. Ang Kongreso po ay siyang may kapangyarihan na mag-appropriate ng pundo ng taong bayan.
03:34.6
... Ang Kongreso lang ang pwede magkaroon ng power to appropriate. Ngayon kung bibidyan mo ng kapangyarihan ang Pangulo na kahit saan pwede siya maglipat ng pera sa budget, mabaliwala ang kapangyarihan ng Kongreso na magkaroon ng appropriation.
04:04.6
At yan po ay kapangyarihan na binigay ng ating Senegal Batas sa Pangulo ng Ating Bansa, Pangulo ng Senado, Speaker of the House, at sa ngayong head of constitutional bodies.
04:34.6
Kung pwede inipat ang isang appropriation kung walang bahay na tinatawag, kailangan naman may bahay kang panglagyan. Dahilan kung hindi ganoon ang reglamento, mabaliwala ang kapangyarihan ng Kongreso to appropriate funds.
05:04.6
Pero if the activity is not funded, there is no basis for augmentation. Yung transfer po sa ating Senegal Batas tinatawag augmentation. You may augment, ang ibig sabihin ng augmentation kung kulang. Kung walang appropriation paano mag-augment ang walang appropriation?
05:34.6
Para sa pagbuo o pagtayo ng extension offices ng Secretary of Education. Wala po sa budget yan kaya sa akin labag sa Senegal Batas."
06:04.6
Q1 of 2022, regarding confidential funds, tama po ba?
06:34.6
Q1 of 2022, regarding confidential funds, tama po ba?
07:04.6
Confidential intelligence funds in the office of the Vice President. So yun pong sinasabi nila, mayroon man pero walang appropriation, zero.
07:34.6
So yun po sa form ng budget, sa forma, sa computer lahat, blanco yan. Ngayon kung may appropriation lalagyan ng corresponding amount. E dito walang, inaamin nila zero ang appropriation.
08:04.6
According to Vice President Lucas Bersamine, Vice President Sara who was newly elected then, needed funds for her new programs for the remaining period of 2022.
08:34.6
At yan po ang maliwanag na sinasabi nila ngayon.
09:04.6
Paragraph 5, Article 6 of the 1987 Constitution. So doon po sa decision, maliwanag na ang sinabi ni Justice Bersamine na hindi po pwede funduhan ang project na walang appropriation na nonexistent.
09:34.6
So walang budget ang item na sinasabi nila.
10:05.6
Impeachment is a political process. Although sa batas po, sa legal batas. Ngunit abina natin that's a political process. So an offense is impeachable if Congress says so.
10:21.6
... Yes. Yan ang katotoo. What is the remedy? I am suggesting, Christian, na unang-una liwanagin natin na ang confidential and intelligence funds dapat i-appropriate lamang sa mga ahensya na nag-gather intelligence information...
10:51.6
... Ulitin ko lang kung ikaw ay isang ahensya na nag-gather intelligence information, whether civilian o military, you should be given confidential and intelligence funds because you need it for your work.
11:09.6
Halimbawa Christian, yung mga nasa armed forces kailangan nila ang confidential and intelligence funds because by the very nature of their work, kailangan nila maghanap ng information.
11:25.6
Ganoon din po sa NBI, Philippine National Police, because they're involved in law and order, they need confidential funds. Ngunit maliban dito sa mga ahensyang ito, yung nangailangan ng intelligence information, hindi nilang kailangan bigyan ng intelligence funds.
11:55.6
So I repeat, make it simple, those who are doing intelligence gathering should be given intelligence funds. Those who are not involved in gathering information should coordinate with this agency at noon sila maggawa ng intelligence gathering. So that's one safeguard.
12:23.6
Okay. Pero yung fact na naglipat ng pondo ang Office of the President sa isang ahensya o opisina na wala namang ganoon appropriation sa existing budget, ano po tawag doon?
12:35.6
Violation of the Constitution. Lapak po sa salitang badas.
12:41.6
Kasi parang common understanding ng mga tao dyan, that can be construed as technical malversation. Tama po ba?
12:49.6
Hindi po. Hindi po technical malversation. Kasi ang kapangyarihan ng mag-appropriate ay nasa Kongreso. Ang technical malversation kung yung nakalaan ng pundo for a specific purpose, gagamitin mo para sa ibang purpose.
13:08.6
Ngayon dito hindi ganoon nangyari. May authority, they have the claim na mayroon silang kapangyarihan na maglipat ng pundo from one item in the Office of the President to the other item in the Office of the Vice President. Walang technical malversation po.
13:25.6
Parang ano, sorry paki ulit ka kasi parang ganoon din yung dating sa akin. Nilipat mo sa isang purpose. Di ba ganoon din yan?
13:32.6
Oo. Hindi po. Because nilipat mo sa isang purpose. Yan po kasama sa kapangyarihan to fix the budget and appropriation of the national government. But it is for a specific purpose.
13:47.6
Let's say the funds were transferred for the purpose of building schools. Ngayon ginamit mo para sa biyahe. Yan po bawal at may technical malversation because you use the funds appropriated for a purpose other than what was authorized.
14:09.6
But ito, the authority was, there was authority to transfer only that the authority is not consistent with the Constitution.
14:19.6
Okay. Naintindihan ko po. Pero yung source ng fund itself, kasi nakalagak po ito sa Office of the President, ano ba dapat yung nature ng pundo na yan to be able to augment another office's budget? Dapat ba savings po yan?
14:35.6
Yes. Sa lingkang batas savings. There must be to augment and use the savings for augmentation. Because huwag natin kalimutan na ang kapangyarihan para mag-appropriate ay nasa Kongreso.
14:58.6
Kung ang kapangyarihan na ito gagawin ng Pangulo o ng Chief Justice, e bawal po yan dahil hihina ang Kongreso at maging powerful po ang Pangulo kung may kapangyarihan siyang baliwalain yung appropriation na ginawa ng Kongreso.
15:16.6
Okay. So in this case, buto binanggit niyo yan. I was supposed to ask that. Paano kung pinalampas yung mga ganitong galawan, ganitong kalakaran, what would happen?
15:24.6
So yan sinasabi niya, basically mas lalakas ang power ng Presidente, pababawasan ang power of the purse ng Kongreso. Ang tanong ko po ito Senator, yung next naman.
15:34.6
So what should be done next? Dahil inamin ng OP, inamin din ng OVP. What should be done next?
15:41.6
Well, sa COA po, posional audit, should not pass in audit this expense and therefore require reimbursement to the national coffers. Dahilan pwedeng kung sa sangayon ang COA, kasabihin nila ito po hindi sangayon sa Sanigang Batas, dapat isoli sa National Treasury yung perang nagastos.
16:11.6
Okay. Pero yung sinasabi ng Office of the Vice President, yung tinanong sila sa punto na ito, they satisfied ang repertorial requirements under the 2015 joint memo ng DBM, DILG, and other agencies.
16:28.6
Kumaga may reporting requirements yan pag gumamit ng CONFI and intelligence funds. Na-satisfy naman daw yan?
16:35.6
I don't know. Hindi ko po alam. Ngunit ang problema sa confidential and intelligence funds Christian is ganito. Ang pag-liquidate po yan through what we call a closed envelope system.
16:49.6
Ang ibig sabihin kung si Secretary Drilon may hawak ng confidential funds at nagbigay ako ng pera sa isang informant, yan po ang pangalan ng informant, ang amount na binigay ko ay susulat ko, ilalagay ko sa envelope, seal ko ang envelope, ibigay ko sa COA. That is already liquidation of the confidential funds.
17:14.6
So that's how it's done by practice. Dahil naman hindi pwedeng public knowledge or public katalag sa internet yung binili mong information at binigyan mo ng pera.
17:32.6
Ang ganda ng punta ng binanggit nyo. Kaya dapat sa law enforcement agency siya nakalaan kasi yan ang nature ng trabaho nila. Eto nga po, technically sa explanation nyo, by mere certification tapos closed envelope, kung unscrupulous ang isang opisina na may hawak ng confidential or intelligence funds, technically pwedeng pambili ng bahay, pambili ng kotse, pang-shopping.
17:57.6
Tama po yan. Kaya kailangan talaga, kailangan i-monitor at maingkwit kasi lubalaki ng lubalaki ito. At isa pa Christian, may oversight committee for use of intelligence funds. Sa akin dapat i-activate ito ng liderato ng Senado at Cabara dahil may kapanghirihan silang tingnan kung paano ginagastos ang intelligence funds.
18:28.6
Itong sinataw nating oversight functions at mga committee na gumagawa niyan. Unfortunately, sa totoo lang Christian, because these are all political institutions, 6 na taon na kung saan, last 6 years ko, I don't remember that the oversight committee for intelligence funds was ever convened.
18:54.6
Maybe it was convened, hindi ko nalang malala.
19:24.6
Q1. Ang mga ahensya ng gobyerno? Kung dati law enforcement agencies tapos Office of the President, ang laki na request, ngayon parang hindi ba nawi-willing na iba? Kasi pwede pala mag-request.
19:54.6
Ang abo ang masasanay diyan at may uwilit, doon sa pagbuo ng budget, maglalabi na may intelligence and confidential funds, so lalagyan sa budget. Diyan po ang labi.
20:24.6
At sa akin po, isang safeguard, dapat ang mabigyan ng confidential funds ang intelligence gathering agencies whether in the armed forces or in the civilian sector.
20:54.6
Q1. At ito, kasi nakalagay sa 2015 memo, pwede ang confidential fund, legal yan, basta pinayagan ng Kongreso. Yan ang appropriation. E minsan doon pumapasok ang political willing and dealing.
21:10.6
Q1. At kung malakas ang isang opisina, isang opisyal, siyempre papayagin ng Kongreso?
21:40.6
Hindi sila. That's a very technical job, mag-gather information requires a certain degree of skill. E wala naman skill ang ibang ahensya to gather confidential information and intelligence information.
22:10.6
Kailangan ko ang intelligence funds. Bakit? Kasi maraming ganito, ganay na ganyan. Yan ang prinsipyo na hindi ka pwede bigyan ng intelligence funds. Ngunit pwede natin ilagay sa NBI at sasabihin ito binibigay ka ng 1M, may reklamo sa Secretary so and so, maraming kailangan ng intelligence information, ito gagamitin mo para sa ahensya niya.
22:40.6
Only the intelligence gathering agencies that are entitled to confidential funds. Otherwise Christian, mawawala ang check and balance sa ating pamalaan. Kasi kahit sino lang ang pwede.
23:10.6
So hindi naman by its very nature, focus on intelligence gathering?
23:40.6
By that standard alone, diliit ang mundo kung sino ang ahensya na magkakaroon ng intelligence funds.
24:10.6
Ang nagkaroon ng violation. Kasi sila ang naglipat. COVP tumanggap lang. Just on the fact of having received is not a violation of the Constitution. It is the transfer at hindi sila ang naglipat ng pera.
25:10.6
Mag-focus lang kayo. Yung mga sinabi naman niya, mag-google nyo, magpupuntahan nyo po ang approbation sa Constitution and tingnan nyo kung hindi kayo naniniwala kasi nag-galit ang mga trolls ngayon dito.
25:40.6
May mga anorito. May mga galit na galit. Sino ba ito? Hindi ko na ipa-flash, baka kumita pa eh. Ayun, si Ray Tejerero. Hindi ko pa nakuhang tamang spelling yung pangalan ko. May pagkabobo rin itong troll na ito.
25:57.6
Ayun. Bogok. Kanina bakla raw. Okay. Mukhang enjoy na enjoy itong mga to na niloloko sila. Ang linaw-linaw ng paliwanag natin pero talagang hindi sila makakaunawa.
26:12.6
Kung gusto nila magpakatanga, sana huwag na sila damay. Problema nadadamay pa tayo sa pagkatanga nila eh itong mga trolls na ito eh. Binalak na natin yan kasi para mabuwasan naman ang kabobuhan. Kahit pa paano ngayong gabi. Ganda ganda ang discussion natin. I hope sana mas luminaw sa inyo yung discussion natin.
26:35.6
Di ko alam kung naiintindihan ng iba. Totoo lang pero confident ako based dito sa mga comments niyo, nasusundan niyo yung issue. Ang problema kasi rito, baka inisip na iba, malayo naman sa sikmura ang pinag-uusapan na yan. Pero isipin niyo, P125M in confidential funds, paano ba ginastusyon?
27:05.6
Pero pa paano kung iba naman yung nasa posisyon at inabuso? Kaya dapat nakatutok tayo sa sistema na dapat in place para kahit sino man nakaupo sa pamahalaan, sino man yung head ng isang opisina, maiiwasan yung posibilidad na maabuso yung pera.
27:35.6
Nakakahiligan ng marami sa ating government officials, request ng request ng confidential at intelligence funds. Mas malaki pa yata yung confidential or intelligence funds na nare-request sa ibang civilian offices comparado sa pondong ganoon.
28:05.6
Di ba kailangang kailangan ng Philippine Coast Guards at hindi nang ginagawang pambubuli sa atin ng China, ng pangaharas ng China sa atin sa West Philippine Sea? Di ba dapat yan binubus yung intelligence funds?
28:17.6
Ang problema, alam niyo marami mari sa pamahalaan at marami pa rin sa atin ang nagbubulag-bulagan. At kaya nakakagigali ang mga trolls na ito. Alam mo naman kung mali pero mukhang sila pa nagtatanggol sa napakalinaw na mali.
28:34.6
Bakit? Dahil kikita kayo ng 15,000 isang buwan dito sa ginagawa niyong pagtutroll. Ano naman yung efekto ng ginawa niyo?
29:04.6
I-send nyo lang sa Facebook account ko, Christian Esguerra. Mahahanap po yan, searchable. Ang topic po natin ay ano ba tingin nyo rito sa mga politiko na biglang tapang? Tukol dito sa pambubuli na ginagawa ng China.
29:19.6
Express your thoughts about this. But of course, don't be personal. Walang below the belt. Walang ad hominem attacks. So mag-focus lang po kayo sa issue.
29:33.6
Kita kita po tayo bukas. Maraming maraming salamat. Magandang gabi po sa inyo lahat.
29:48.6
Thank you for watching!
