AMA NA MAY PROBLEMA SA PAG-IISP, DALAWANG BESES KINASUHAN! MAGKAIBANG KORTE PA!
00:58.6
Hindi niya alam. Sigurado, hindi makakausap na maayos daw.
01:01.2
Ayo po, hindi po talaga makakausap na maayos yan.
01:04.6
Kaya nga po, mas maigi nga po na talagang,
01:07.6
imbes na siya ay madala sa kulungan, ay madala po siya sa isang mental institution.
01:14.0
Ang dahilan ko po, bakit po ako napunta po dito sa...
01:17.0
At humingi po ng tulong dito sa hashtag Ipabitag Mo
01:20.2
Noong July 18, ang tatay ko po ay dinala po namin sa National Center for Mental Health Facility
01:25.8
dahil meron po siyang mentally challenged.
01:27.6
July 18, nawala po siya.
01:29.6
Naghanap na po kami, hindi po namin alam o wala po kaming idea kung nasaan siya.
01:34.0
Dahil nga po, ipapa-check up po namin siya, tapos tumakas siya.
01:38.0
July 19, nagpa-blatter po kami, pero naghanap din po kami sa kasamaang palay.
01:43.2
Hindi po talaga namin siya nakita.
01:44.8
August 30, tumawag po sa akin ng BJMP payatas nurse
01:49.8
na nagbigay concern sa aking tatay na may mentally challenge nga po.
01:54.6
Kinwento daw po ng papa ko na umalis siya, tumakas siya,
01:58.4
hanggang sa nakapunta po siya doon sa isang private property,
02:01.6
naamin na doon naman po siya na nagkaroon siya ng trespassing.
02:05.6
Hindi niya po alam yung possession of firearms na ikinaso po sa kanya.
02:11.0
Sa ngayon po, yung tatay ko nag-hallucinate po siya doon sa loob ng facility
02:14.8
dahil nga po, ang alam niya nga lang po is trespassing lang po yung ikinaso po siya.
02:19.4
Pumiingi po ako ng tulong para maklear po ang pangalan ng tatay ko
02:24.2
sa maling akusasyon sa kanya.
02:25.6
At isa pa po, maipa-check up na po namin siya immediately
02:28.6
dahil nga po nag-hallucinate siya.
02:30.2
Maraming salamat po, Sir Ben.
02:33.2
Ang trabaho ng father mo?
02:34.6
Technician po siya.
02:37.0
Sa aircon and refrigerator.
02:39.4
Yun po yung pinagkakabalahan niya po.
02:42.8
Pero kwento mo sa akin,
02:44.0
itong si tatay mo, alam niya na ba nagkakaroon ng episode
02:49.2
or pag susumpong na kuminsan,
02:51.0
pag sinumpong siya, ano man nangyayari
02:52.6
pag sinusumpong siya sa bahay?
02:54.0
Matagal na po yun.
02:56.0
Pag gano'n po siya, nananakit po siya.
02:59.6
Yung mga sama po ng loob niya, lumalabas po lahat.
03:02.2
Kapag gano'n po siya, iniintindi na lang po namin siya
03:04.4
kasi sino ba namang kapamilya mo yung hindi mo intindihan
03:07.2
pag gano'n na yung nangyayari doon sa tao?
03:10.0
Sinasabi niya naman po sa amin kapag okay siya na,
03:12.6
humingi siya ng pasensya na
03:14.4
nasasaktan ko kayo, napagsasalitan ko kayo ng masasama
03:17.0
kasi hindi ko na kaya yung nararamdaman ko,
03:19.8
yung mga naririnig ko.
03:25.2
Sinasabi ng tatay, hindi na kaya yung naririnig niya.
03:27.6
Ano yung naririnig niya?
03:28.8
May mga bumubulong-bulong daw po sa kanya.
03:30.8
May mga nagsasalita daw po sa isip niya
03:34.4
na hindi niya na talagang nakokontrol.
03:36.8
Katulad po nung nakausap ko nga po siya,
03:39.4
ang sabi niya nga po sa akin,
03:40.4
gusto niya na daw pumalon sa mga tubig
03:43.0
pero conscious siya na hindi po siya marunong mag-swimming that time.
03:46.0
Noong nawawala nga po siya.
03:49.6
Para maintindihan niyo mga boss,
03:51.0
kasalukuy, nakakulong at naka-confine,
03:53.8
naka-detain siya sa BJMP sa May Quesno City?
03:58.6
Sa Payatas. Okay, sige.
04:00.4
Naka-detain sa Payatas.
04:02.2
Eto yung history para maintindihan niyo po.
04:04.4
Kung naku-nood kayo rito,
04:05.8
importante nakita muna natin dito.
04:10.8
nawala ang ama ni Carmela.
04:18.4
araw na nakasuhang si Dennis Pabaya
04:22.2
dahil sa pagpasok sa isang private property
04:24.8
na pagmamayari ng isang police officer.
04:28.2
Sa Station 11 nito,
04:29.8
din-detain bago ma-idipat sa BJMP Bureau of Jail Management and Penology
04:36.0
August 30, nakatanggap sila ng tawag mula sa nurse.
04:40.6
sa isang nurse sa loob ng BJMP,
04:42.8
ipinaliwanag sa kanila
04:45.2
ang kalagayan ng ama.
04:49.4
2020, huling nagpa-check-up
04:52.0
ang kalantatay matapos magkaroon matinding depresyon.
04:56.0
nag-hallucinate ang ama at magwawala.
04:58.2
Hindi alam ni Dennis
04:59.8
na bukod sa trespassing,
05:01.2
isa pang kaso ang hinaharap.
05:03.6
P120,000 ang bail ni Dennis
05:06.4
para ang kasong illegal possession of firearms.
05:09.0
Ang kasong trespassing,
05:10.6
ito ay kasalukuyang dinidinig
05:12.8
sa Quezon City Branch.
05:13.8
Ayaw natin pag-usapan ito.
05:15.8
Samantalang kasong ito ay illegal possession of firearms
05:18.2
and as a Branch 83 magkahiwalay.
05:20.0
Pwede naman ipasok sa trespassing.
05:21.8
Ba't hiniwalay, ano?
05:22.8
Quezon City Trial Court.
05:25.6
31 times na napabalik-balik
05:28.2
sa mental facility.
05:29.6
Again, inuulit po natin.
05:31.0
Unfiltered po ako rito.
05:32.2
Kaya po kami nilalapitan
05:33.4
dahil hashtag ipapitag mo.
05:35.0
Meron po kami karapatan
05:36.6
na magsabi po ang mga bagay
05:39.0
na dapat maalaman po.
05:40.8
Hindi po kami nakikialam
05:43.0
sa mga bagay na kung saan
05:44.2
may pasok na sa hukuman.
05:45.4
Di sa kaparteng ito.
05:46.4
Hindi natin pwedeng pakialaman
05:48.0
ang merito ng kaso.
05:49.0
Kung paano ang mahalaga po rito
05:50.6
na dapat maintindihan
05:52.0
na itong anak lumapit po sa atin dito.
05:53.8
Ilegal possession of firearms
05:56.0
sa loob ng pamamahay trespassing.
05:58.8
Nawalang ama nila
06:01.4
Lagi sinasabi nito.
06:03.0
Nakakarinig ng mga bosses.
06:05.0
Iba na po ang dating dito.
06:06.6
So, kung ganito ho.
06:08.0
Naniniwala po kami
06:09.2
na importante dapat magpiansa.
06:11.6
Motion to reduce bail.
06:13.0
Kung sakali kasi technician lang to.
06:15.4
mabubulok to sa loob ng kulungan
06:18.0
Hanggat hindi pinapagpiansahan.
06:20.2
Ano pong manakikita po natin dito,
06:24.8
what the guy needs is
06:29.0
Not incarceration.
06:31.4
ikukulong mo yung tao
06:33.6
So, rehabilitation,
06:35.2
you rehabilitate para
06:37.0
doon sa sinasabing
06:38.4
umayos ang kanyang kalagayan,
06:40.2
kanyang pag-iisip,
06:41.0
mentally challenged.
06:42.2
Kaya tatawagan po natin si Dr. Camille dito
06:45.0
kung makakausap natin
06:46.6
bago po natin umpisan to.
06:48.8
So, again, inuulit,
06:50.4
instead of incarceration,
06:53.4
inaandun yung tao ngayon,
06:54.8
bati yung nurse na ata,
06:56.8
in-incarcerate po nila eh.
07:02.0
may discernment ba?
07:03.4
Labas-pasok 31 times
07:05.4
sa loob ng mental hospital.
07:09.6
May naririnig ng mga bosses,
07:12.0
hindi niya makayanan,
07:12.6
kaya kuminsan sinasaktan yung mga anak.
07:14.4
Itong ganitong klase.
07:16.6
ang sinabi ng police,
07:17.4
sa loob na pumasok ng trespassing,
07:20.4
Pero tumakas lang ito,
07:22.8
may baril bang tatay mo?
07:26.0
Saan siya tumakas?
07:26.8
Bakit na umalis siya?
07:28.2
Sa bahay o tumakas
07:29.2
sa National Mental Hospital?
07:30.4
Magkapacheck up po sila noon
07:31.6
sa mental facility po.
07:33.0
Sinong kasama niya
07:37.4
Bakit tumakas yung tatay mo?
07:38.8
Noong time po kasi na yun,
07:40.8
sobrang severe na po yun.
07:42.8
Andami yan na pong naririnig,
07:44.0
kung ano-ano nila pong ginagawa yan.
07:47.0
Sa linyo na telepon si Doktora Camille Garcia.
07:49.0
Hi! Good morning, Sir Ben!
07:50.8
Nadinig ko nga po yung kwento.
07:53.4
Alam mo kasi, Doktora,
07:54.8
simple lang, ano?
07:55.6
Although nasa hukuman na ito,
07:56.8
we're not, you know,
07:58.8
we're not in the position of,
08:00.0
you know, interference,
08:02.2
pag nasa poddara ng hukuman
08:03.6
because out of humanitarian consideration,
08:05.8
maaaring hindi po nakikita
08:07.0
ng mga alagad ng bata,
08:07.8
so deretso na lang
08:08.8
sa parting talks.
08:09.6
Lampas siya ng kasong
08:11.4
possession of firearms,
08:12.6
and then pumasok siya
08:13.6
sa loob ng pamamahay
08:15.8
at yan, trespassing.
08:17.4
At ngayon, nakakulong siya
08:18.6
nandoon sa loob ng DJMP facility
08:22.8
Itinawag daw po sa kanya
08:25.4
at nagwawala na rin
08:26.8
sa loob ng kulungan.
08:28.0
Eh, pag ganitong klaseng sitwasyon,
08:29.6
nakakarinig na mga boses.
08:31.4
Medyo hindi niya na makayanan.
08:33.0
Isang tao, labas-pasok
08:35.4
sa tuwing nagkakaroon ng episode,
08:36.8
he would stay sa National Mental Hospital
08:40.2
and then on medication.
08:42.2
May discernment ba yung tao na ito?
08:44.4
O hindi naman, you know,
08:45.8
parang kumisa nagbablackout ba?
08:47.4
What's the situation?
08:48.4
Parang ganito po yung nakikita namin.
08:51.4
Kung naku-confine po yan sa mental,
08:53.4
may possibility po kasi na
08:56.6
baka hindi lang po yan
08:57.8
major depression,
08:58.8
baka po may schizophrenia na.
09:00.8
Pag may schizophrenia po yung pasyente,
09:02.6
talagang mental disorder po yan
09:04.2
na merong hallucinations,
09:06.6
meron din po sinasabi na
09:08.4
hindi lang po visual
09:09.4
or auditory hallucinations,
09:11.0
baka may delusions.
09:13.6
talagang tantamount to saying
09:16.2
kung hindi saktan yung sarili,
09:18.0
manakit ng ibang tao,
09:19.6
tapos wala pa po medication,
09:21.2
talaga po sinusumpong na yan.
09:23.2
Kaya dapat po siguro
09:24.6
talagang ma-confine siya sa mental
09:26.2
dahil kasi dati naman po pala siya
09:28.2
naku-confine doon.
09:29.6
At siyaka siguro po ngayon
09:31.0
mas medyo matagal po
09:32.2
yung magiging confinement niya
09:35.6
talagang hindi lang traumatize ito
09:37.4
dahil sinabing na
09:38.8
noong nurse doon na nagwawala.
09:40.4
So meaning to say,
09:41.2
talagang po medyo
09:42.6
ang episode po matindi na.
09:44.4
Kaya siguro napatawag din.
09:46.4
At siyaka kung sinabi na
09:48.0
for check-up yan,
09:49.2
baka po yung possibility na yun
09:50.8
talagang may episode siya.
09:52.6
So meaning to say,
09:53.8
baka ilang araw na rin siya
09:55.6
hindi nakakainom ng gamot,
09:57.0
which is talagang po pwede po
09:58.4
atakingin siya ng kanyang sakit.
09:59.8
Dahil kung 31 times po,
10:01.6
ibig sabihin chronic po yan.
10:03.2
Chronic na po yung sakit.
10:07.6
Ang sa akin lang,
10:08.4
may discernment ba yung tao?
10:09.6
Alam niya ba ang ginagawa niya?
10:10.6
Actually, sir, hindi.
10:12.8
Pag sinabing may hallucination
10:15.0
at sinasabing nagwawala po,
10:17.4
wala po talagang discernment yan, sir.
10:19.6
Dahil pag may atake po ng ganoon,
10:22.4
yung sinasabing hallucination
10:23.6
at may delusion po
10:25.2
sa isang schizophrenic patient,
10:27.0
baka all the time po
10:28.0
wala po yung discernment.
10:30.2
Pero pwede lang po
10:31.0
manageable yung kanyang behavior
10:32.8
pero actually the discernment per se
10:36.6
Kumbaga nawawala sa sarili,
10:38.2
wala siya sa tamang pag-iisip
10:40.0
at hindi niya kaya magbig-decision, tama?
10:44.0
Kaya po talagang pwede yung
10:46.0
sinasabi po mga symptoms
10:48.0
o yung sinasabi na pagwawala na ganoon,
10:50.6
eh automatic hindi na po tungkol sa ano yan,
10:54.0
sa pagkakulong niya,
10:55.4
talagang wala na po siya sa kanyang sarili.
10:57.6
Okay. Ikaw tatanungin kita,
11:00.0
nabibisita mo ba ang tatay mo
11:02.0
doon sa sinasabing BJF facility sa Payatas?
11:08.0
Non-contact visitation daw po siya.
11:09.8
Non-contact visitation?
11:11.8
What does it mean? Bakit ganoon?
11:13.2
Hindi ba dapat may family
11:15.2
para makita ang kalagayan?
11:16.6
I mean, out of you,
11:17.8
you being a clinical psychologist
11:20.0
and normally on cases like this,
11:24.0
Eh po pwede bang non-contact visitation?
11:26.0
You need to have a
11:27.6
siguro specialist para masuri siya.
11:29.6
Actually siya kailangan po talagang masuri yan eh
11:32.4
dahil kasi kung meron pong pupunta
11:34.2
na isang psychiatrist diyan
11:35.8
at makita ganoon, eh talagang
11:37.8
baka po ano, hindi na po siya talagang
11:40.6
safe doon sa environment niya
11:42.6
at hindi rin po safe ang mga kasamahan niya
11:46.8
Baka kaya siguro,
11:48.0
baka isolated to kaya ay pakita.
11:50.0
Pero pwede rin po.
11:51.0
At sana huwag lang pong masaktan
11:53.2
dahil kasi siyempre po
11:56.6
ibang klaseng pagwawalayan,
11:58.2
hindi po nila alam na
11:59.4
wala po sa katinuan yan,
12:01.8
hindi po talaga nasaktan yung
12:03.2
ating ano, yung tao po na yan.
12:06.2
Ano kinakailangan,
12:08.2
sa pagigitungo o pag-aaruga
12:10.4
o ano mang bagay sa kapareho nito,
12:12.4
ano dapat gawin ng pamilya
12:14.0
pag ganitong situation?
12:15.2
Ikaw ay advice na lang.
12:17.0
Let's say ikaw nakikita lang.
12:20.0
yung mga usually po
12:21.2
may mga pasyente kami
12:22.2
na kukulong din na ganyan,
12:24.0
after po na kung makapagpiyansa man po,
12:26.8
talaga po sinasabing na kailangan po
12:28.8
for possible admission yan
12:30.2
sa isang mental institution eh.
12:32.4
Kasi alam nga po nila
12:34.8
talagang hindi po kakayarin niya
12:36.6
na pumunta sa hearing,
12:37.8
lalo po po sa ganyan klaseng situation.
12:40.4
So talaga po dapat po
12:42.6
may pwede sabihin na
12:44.6
pagkatapos po na siya ay makapagpiyansa
12:48.0
o talaga po magawa ng paraan,
12:50.2
eh didiretso po siya sa isang institution.
12:52.6
Yun yung mas nararapat na gawin
12:54.8
para kung maibigay yung karampatang gamot
12:57.2
at saka yung supposed to be na
12:59.0
assessment talaga kasi baka mamaya
13:01.0
yung dating iniinom niyang gamot
13:02.8
eh kailangan mas may karagdagang gamot na
13:05.2
dahil sa situation na talagang
13:07.6
nagwawala po siya ngayon.
13:09.0
Q1. Ang problema pag hinarap mo ito sa judge
13:12.2
hindi niya alam kung anong gagawin niya?
13:14.6
Siguradi hindi makakausap na maayos to?
13:16.6
Ayo po, hindi po talaga makakausap na maayos yan.
13:20.2
Kaya nga po mas maigi nga po
13:22.8
na talagang hindi na siya ay madala sa kulungan,
13:25.4
ay madala po siya sa isang mental institution.
13:27.8
Lalo po alam naman ng pamilya
13:31.0
at meron din naman po sigurong siya ay record
13:33.6
na ilang beses na po siya nakapapasok sa mental.
13:37.0
Q1. Hindi siya kailangan sa sinasabing incarceration?
13:44.0
Q1. Pag ganito saan dapat siya?
13:47.0
Ay talagang kailangan po talaga.
13:49.0
Meron naman po kasi ward sa mental
13:52.6
yung pang tinatawag ng forensic,
13:54.2
yung pang sinasabi kung talagang
13:56.0
may criminally charged itong pasyente.
13:58.0
Pero kung sakali po,
13:59.8
may proper assessment pa rin kasi
14:01.6
baka mamaya po talagang
14:03.2
nag-exacerbate po yung
14:04.8
o lumalala po yung kanyang sitwasyon.
14:07.2
Kaya alam po ng mga dokter doon
14:10.6
kung saan po pabilid siya dapat ilagay.
14:30.8
lahat na po na dapat maalaman ni Juan de la Cruz
14:33.6
through you being a clinical psychologist.
14:35.6
Nagpapasalamat po kami, Dr. Camil.
14:37.6
Ay maraming salamat po sa tuwala, sir.
14:40.6
Thank you rin po.
14:59.8
Director kung sino man in charge ng facility niya
15:02.6
hindi po pwedeng hinan-visitation contact.
15:06.2
Dapat ito masilip para masuri.
15:08.8
At hindi may forensic na mga doctors
15:11.8
napakita kung nga ba behavior nito makakasakit.
15:14.8
At hindi mo naman pwedeng iharap sa judge yan
15:17.0
dahil wala sa sarili.
15:18.0
Kaya siguro kinukulong nila.
15:19.8
At in the meantime,
15:20.6
pag hindi nakapagpiansin yan,
15:21.8
lalong lalala sa love.
15:22.8
So titignan natin ang magagawa natin.
15:24.4
Kukuha tayo ng mga advice sa mga dalubasa.
15:27.2
Ito po nag-iisang pampansang subungan.
15:29.6
Kaya po niya ipinatulfo.
15:32.6
Hindi basta tulfo.
15:33.8
Kapag sabihin, tulfo sa parting to.
15:36.0
Gagawa nalang po kami
15:37.0
out of humanitarian consideration.
15:38.6
Again, hindi po kami nang hihimasok
15:40.6
sa mga bagay nasa loob na ng hukuman.
15:42.6
Saklaw na po yan.
15:43.6
Pero dito sa parting to,
15:45.0
hindi po rehabilitation.
15:47.2
Ito i-confinement into a sanitarium.
15:49.6
Not incarceration.
15:51.4
Incarceration through,
15:53.4
sinasabi po natin,
15:54.6
jail such as sa BJMP niyan.
15:57.4
Gagawa tayo ng parang mamaya.
15:58.8
Susubukan natin mga hakbang na natin magagawa.
16:01.0
Dahil ang nag-iisang pampansang subungan,
16:03.4
yung serbisyo, tulong,
16:05.0
at yung stilo may tatak.
16:07.2
Hindi basta tulfo.
16:10.4
Hashtag ipabitag mo.
