00:56.0
Sa video natin ngayong araw, aalamin natin ano ba yung pinag-uusapan nila ng Nipah virus na iyan.
01:02.0
Dapat ba tayong matakot at nasa Pilipinas na nga ba ito?
01:06.0
Bago tayo magpatuloy sa ating video ngayong araw, huwag niyo kalimutang mag-like, subscribe at share.
01:11.0
At notification bell dahil meron tayong 1000 Gcash giveaway na sa ilalim ang mechanics.
01:16.0
Tuloy na natin yung kwento natin.
01:18.0
Una sa lahat, alamin muna natin kung ano yung Nipah virus na iyan ha.
01:22.0
Sa ngayon, nagkakanda humahog yung mga otoridad sa India
01:26.0
dahil merong isang rare na outbreak ng Nipah virus
01:30.0
ang kumakalat na galing daw sa mga hayop papunta sa mga tao.
01:35.0
Maraming na kaya na ito.
01:37.0
Dahil delikado ito, nilista ito ng WHO na isa sa mga deserving ng priority research
01:44.0
dahil na nga daw sa potensyal neto na maging isang global pandemic.
01:49.0
Di lang daw sa mga hayop kung ano yung pinag-uusapan nila ng Nipah virus na iyan.
02:05.0
Di lang daw sa mga hayop kundi sa mga kontaminadong pagkain ito
02:09.0
pwedeng makuha rin.
02:10.0
O direkta mula sa tao papunta sa kabilang tao.
02:14.0
Ito ang sabi nila ha.
02:16.0
Fruit bots daw ang isa sa mga natural carriers ng virus.
02:20.0
Sila usually ang naa-identify na likely cause ng mga subsequent na outbreaks neto.
02:27.0
So ngayon ha, i-assume natin na magkakaroon tayo neto.
02:31.0
Ano yung mga sintomas na mararamdaman natin?
02:34.0
Ito ang ilan sa mga sintomas ng Nipa virus.
02:37.0
Una, intense fever.
02:39.0
Pangalawa, pagsusuka.
02:41.0
Pangatlo, maaari daw ito magbigay ng respiratory infection.
02:46.0
Mahihirapan kang huminga.
02:47.0
Ika-apat, sa mga malalalang kaso daw,
02:50.0
maaari kang magkaroon ng mga seizures or brain inflammation na maaaring magdulot pa ng koma.
02:59.0
Hindi ako eksperto ha, pero masasabi ko na dapat tayong magingat dito.
03:03.0
And I think the country should push for preventive measures early.
03:08.0
Punta tayo ngayon sa India na pinag-uusapan ngayon.
03:11.0
Tingnan nyo itong video ng balitang to.
03:14.0
Sa New Delhi, sa India, may mga paaaralan na kinuklose na nila para matigilan yung pagkalat ng virus.
03:22.0
Pamilyar na tayo sa ganyang eksena kasi buong mundo naging ganyan dem.
03:26.0
Ito mga nakaraang taon, diba?
03:28.0
Dalawa raw ang napatay nito mula sa mula ang ika-apat na outbreak nito noong 2018.
03:35.0
This isn't the first time na nangyari itong Nipah virus outbreak.
03:39.0
Nangyari na rin siya before in many cases.
03:42.0
Pupuntahan natin yan mamaya.
03:43.0
Dahil marami ang natatakot, kaya ginawa nila itong mga to.
03:46.0
And I hope maging successful yung mga preventive measures na ginagawa nila ngayon.
03:51.0
Napakahirap, napakarami na natin pinagdadaanan itong mga nakaraan.
03:55.0
Wag na sana madagdagan, diba?
03:58.0
Nabanggit kanina yung fruit bats, pero eto siya.
04:01.0
Hindi na raw kasi bago itong Nipah virus.
04:04.0
Sabi, una siyang na-identify noon pang 1998.
04:09.0
So medyo matagal-tagal na noong unang magka-outbreak nito.
04:13.0
Ayon sa mga balita, una itong na-identify noong magkasakit yung mga pig farmers
04:19.0
ng Malaysia at Singapore.
04:22.0
Na-infect daw yung mga tao.
04:25.0
Sabi ko, kaya isang tanong sa pangarap sa mga bodily fluids ng mga bats at ng mga pigs.
04:31.0
Ayon sa mga scientist, ha?
04:33.0
Ang hula nila matagal na raw talagang nag-iexist yung virus na to sa mga flying foxes.
04:39.0
At ang takot nila ay nag-mutate daw ito sa mas mataas na transmission pa.
04:44.0
So nagagamot ba siya?
04:46.0
Pwede ka bang gumaling pag meron ka nito?
04:49.0
Kahit na matagal na itong sakit na ito, hindi pa rin nahalapan ng lunas.
04:53.0
Kahit pa na umaabot sa napakataas na 70%, yung mortality rate ang taas nun.
05:00.0
Ang tanging treatment na mabibigay lang talaga daw ay ang mag-provide ng supportive care.
05:06.0
Balik tayo dun sa kwento kanina sa Malaysia at sa Singapore, kung saan nanggaling ang lahat ng ito.
05:12.0
1998, maraming namatay at halos 300 agad yung na-infect nito.
05:18.0
Ang sabi ha, thousand of miles yung layo ng pag-spread niya.
05:25.0
Kung ngayon yan mangyayari at mas marami yung tao, mas mataas yung chances na kumalat pa siya.
05:32.0
Nakapatay yung 300 na yan ng 72-86% sa mga na-infect nito.
05:39.0
Mula 1998 to 2015, sinasabi na 600 pataas na ang mga naitala ng mga human infections nito.
05:48.0
2001 sa India, 62 sa 91.
05:54.0
62 sa 91, halos two-thirds ang taas nun.
05:58.0
Sa mga na-infect nito, doon sa kanila ang namatay.
06:02.0
Ito ngayon yung kinatatakutan ng napakarami.
06:05.0
Hala, dahil kung makikita niyo talaga, lahat talaga.
06:08.0
May mga interviews, DOH lahat, GMA, ABS-CBN.
06:13.0
Talagang pinag-uusapan siya ngayon.
06:15.0
So ang tanong ng mga nakararami,
06:17.0
miski ako ha, sa dami na nga ng mga nangyayaring hindi ka nais-nais sa atin,
06:22.0
hala, nasa Pilipinas na nga ba ito?
06:25.0
Naghalap naman ako, at may mga press conference na rin talaga na nangyayari ngayon.
06:30.0
Sabi dito na, to date no,
06:32.0
there is only one recorded case of Hennepa virus infection in the country.
06:38.0
The said case was detected in Sultan Kudarat in 2014.
06:43.0
Mayroon na rin pala sa atin before,
06:45.0
sabi ng DOH sa mga reporters nitong lamang Friday.
06:49.0
Ayon daw sa imbistigasyon,
06:51.0
yung kaso daw ay nag-develop ng mga signs at symptoms
06:55.0
matapos ma-expose sa mga kabayo at mga karne nito.
06:59.0
At simula daw noon naman,
07:01.0
wala na nga similar na health events or suspect cases
07:05.0
na i-report sa Epidemiology Bureau.
07:09.0
Ngayon, meron na ba?
07:10.0
Wala pa naman daw.
07:12.0
So, kahit papano, ay makakahinga tayo.
07:15.0
Hindi pa naman ganun talaga nag-outbreak.
07:17.0
May mga reported pa lang.
07:19.0
Alam mo, marami kasing natatakot kasi marami talaga sa atin
07:22.0
yung hindi pa talaga nakakabangon itong pandemic,
07:25.0
and parang ganito rin yung eksena.
07:27.0
Hindi pa naman natin masasabi kung magyayari.
07:30.0
Wala tayong sinasabing ganun.
07:31.0
Pero kung sakali, parang napakahirap na maulit ulit.
07:34.0
Financially, di ba?
07:36.0
At nakakatroma naman kasi talaga,
07:38.0
especially sa mga katulad ko ng mga adults.
07:40.0
I think kami talaga yung mga nahirapan.
07:42.0
Mga nawala ng trabaho,
07:44.0
nag-iisip kung paano kakain,
07:46.0
nasa bahay lang at walang ginagawa.
07:48.0
Lalo pa noon lockdown, di ba?
07:51.0
At isipin mo pa yung mga namamatayan
07:53.0
dahil sa taas ng mortality rate nito,
07:55.0
kung ito yung magiging pandemic,
07:57.0
parang maraming masasaktan talaga.
07:59.0
I think hanggang ngayon naman,
08:01.0
yung mga namatayan,
08:02.0
hindi pa rin talaga nakakamove on.
08:04.0
Wala naman kasi talaga makakamove on,
08:06.0
di ba kung mamamatayan ka.
08:08.0
So sana huwag na maulit.
08:10.0
Ito ngayon yung gusto kong i-discuss sa inyo.
08:12.0
Dahil usapan pa lang ito.
08:14.0
Wala naman tayong sinasabi na
08:16.0
mauulit yung pandemic or anything.
08:18.0
Ito na rin yung question of the day natin
08:20.0
para sa mga gustong sumali sa 1,000 Gcash giveaway natin.
08:23.0
Sa tingin nyo ba,
08:24.0
kung magkakaroon ulit ng pandemya,
08:27.0
ready na ba ang Pilipinas para labanan ito?
08:32.0
mauulit-ulit yung dati,
08:34.0
na hindi talaga tayo prepared sa lahat ng nangyari?
08:37.0
I-comment nyo yan sa ilalim.
08:39.0
So yun lamang po.
08:40.0
Huwag nyo kalimutan na mag-like, subscribe,
08:42.0
and notification bell.
08:43.0
Marami tayong mga kwento na katulad nito.
08:45.0
Ito si Clarita Third.
09:53.0
Thank you for watching!
