Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

... I'd like to introduce to you ngayong gabi si Atty. Nery Colmenares, former congressman ng Bayan Muna. Atty. pasensya na po for keeping you waiting kami ngayon."

... Anyway, salamat sa magandang interview na yan."

... Kong kayo po ba ang naging abogado ng petitioners? Tama po ba?"

... At may major jurisprudence siya. We were lawyers din at sila ang younger lawyers at kung may ba akong challenges sa constitutional issues at meron, sana ang mga young lawyers mag-volunteer din kasi kailangan-kailangan namin ng tulong sa mga ganung klaseng kaso na constitutional issue sometime later.

... Atty. Kong, paki-explain nga yung decision mo ng SC involving the tripartite agreement for joint marine seismic undertaking or JMSU?

... Nagkaroon ng joint exploration ang Pilipinas at China para doon sa practically halos buong West Philippine Sea including our territorial waters and archipelagic waters kasi in fact yung southern part malapit sa Palawan, yung northern part malapit sa Malampaya.

... So medyo very wide, 142,000 sq. km. So anyway noong 2005 nila ginawa yan tapos hindi nila pinapakita ang agreement kasi may imposition ng China noon na confidential yan.

Noong naka-receive kami ng photocopy ng agreement na yun, kapareho rin sa may nagbigay sa akin dati ng kopia ng loan agreement sa China sa Chico River at sa Kaliwadam, I filed a case before the SC, we filed a case before the SC, Bayan Muna.

Ang mga kongresista ng Bayan Muna doon ay si Teddy Caseno, si Casa Turo Campo at iba pang mga progresivo ng mga kongresista. Anyway ang issue doon is this, Article 12 Section 2 ng Constitution nagsasabi na natural resources, petroleum etc.

... kalagayan ay owned by the state. That's the first. Second, the EDU ang shortcut, the exploration, development, utilization of these natural resources shall be under the control and supervision of the state. That's the second point sa Article 12.

Dapat kontrolado ng estado yung project na yan. At pangatlo, kung meron man, kung di man directly ang state ang mag-EDU, pwede siyang mag-joint venture with another corporation pero dapat 60-40 ang hatian.

60% Filipino ang corporation na yan, 40% yung foreign kung meron man. E itong joint exploration between China and Philippines, later on sumama ang Vietnam.

Vietnam opposed it. Sabi ng Vietnam, no, no, no, hindi kayo pwede mag-joint exploration kasi isasama ang Spratlys.

Dahil hindi sila claimant. Sumaliman sila doon. Nung manahuli nang tingin nila hindi nila mapigilan kasi all set si Gloria Arroyo noon, sumama na lang sila sa tripartite na yan.

So sabi namin sa Corte Suprema, hindi ito asang ayon sa Constitution. In fact, direct violation siya. Kasi ang daming bahagi ng agreement, the fact lang na joint siya, hindi na 60-40 in the sense na kung magpantay-pantay kayo, hindi na siya 60-40.

Malinaw po ba yun sa agreement?

Oh yeah, yeah.

Yung hatian, yung China and the Philippines muna, ano ba yung hatian?

Ang korporasyon, ang kadil ng Philippine government is 100% foreign-owned. That's the first thing.

Sinook.

China National Offshore Oil Corporation, yung Petro Vietnam Corporation. These are not just merely 100% foreign-owned, the state-owned pagmamayari ng gobyerno ng China at Vietnam.

Wala talagang porsyento niya na Pilipino kahit negligible na 1%. And secondly, yung control and supervision na loaded talaga na dihadong dihado tayo.

Gano'ng kadihada tayo?

For example, yung magkokontrol ng buong project operations na yun ay Joint Operating Operations Committee.

Siyem ang miyembro noon. Sa siyem na miyembro noon, patlo lang yung atin. Anim yung kanila.

Sila ngayon ang buboto sila against us. Talo na talaga tayo.

In fact, kung titignan mong 60-40, sa sampu katao na committee, anim dapat yung atin doon. E naging siyem na nga lang, naging tatlo pa yung atin.

So ano na yan?

Well, hindi ko alam paano na-resolve pero maraming imposition ng China doon na siya ang matakin mo kung ano man gagawin natin sa data, hindi natin pwedeng gawin.

Magpaalam muna tayo sa kanila kung gusto natin i-benta. In fact, confidential siya, hindi pwedeng sabihin.

Tapos yung expenses niya i-approve ng committee na yan. Kaya wala talaga yung information owned by the three.

So hindi natin owned yung data. In fact, later on sa isang congressional investigation, nag-file kami, tinanong ko yung naalala ko yan, DFA.

Ano bang nahita natin na data doon? Nakita ba natin kung saan ang mga langis? Sabi nila sir ang binibigay sa amin hindi namin ma-interpret, medyo vague, blurred or something.

Naisahan talaga tayo ng China doon. Pati Vietnam I presume naisahan ng China kasi nag-explore siya on her own, hindi na tayo kasama.

Tapos hindi talaga na-implement yan. So basically, not only a violation of the constitution, it was a complete humiliation of the Philippines na kung saan tayo ang may malaking malakas na claim, 25 nautical miles from Palawan.

Tapos sila papasok tayo, hindi tayo makalapit sa kanila.

Q1. Tapos naging patas yung hatihan ko sa Kasakale? Why did it take this long? At tinitingnan ko yung 80% pala ng EEZ.

A1. Correct.

Q1. Tatamaan dito?

A1. Tatamaan. So may 6 islands tayo.

Q1. Ayaw po ba nag-initiate nito?

A1. At China. China yun sa tingin ko. Ganito yun, ang Pilipinas naman has not been so hindi ganun kalapit sa China. The only time that we became close to China was during the time of the former President Marcos.

He played the China card noon. Pumunta si First Lady Imelda Marcos sa China, nag-meet with Mao Tse-Tung. Tapos yan. But after that the Philippine presidents were not really playing the China card.

Ang susunod si President Arroyo was the one of the first to play the China card. At siya lumapit noon sa China for loans and projects. At ang binigay ng China, at yun ang allegation namin sa Korte Suprema, na binigay ng China ang North Rail Project, South Rail at NBNCTA in exchange na magpirmahan tayo ng Joint Exploration.

Ang tingin namin at sinama namin ito sa mga impeachment complaints, ang NBNCTA, North Rail, South Rail na yan, overpriced yung mga doon, daming corruption doon, irregular.

In fact, another issue yan but ang presyo lang noon was supposedly 90 million dollars. Tapos naging 200 million dollars na sobra-sobra.

In any case, China ang nag-initiate talaga noon kasi kailangan na kailangan ng China ma-identify kung saan ang mga langis sa West Philippine Sea.

So na-identify niya yan. Noong nag-file kami ng petition noong 2008 na, may 3 years na siya na-headstart. Kaya noong 2005 pa. So noong nag-file namin noong May 20 of 2008, noong June 30, hindi na tinuloy ni President Arroyo kasi grabe ang backlash siya kanya ng taong bayan noong mga panahon yun.

So na-identify niya yan. Kaya naging aggressive yung China after 2008-2010 kasi nakita niya na yung rich resources doon sa, hindi lang sa West Philippine Sea kundi yung tingin ko pati yung ibang bahagi ng South China Sea.

Q1. Na-explore niya on its own? Na-survey niya? A1. Ganito ah, kasi transparent yung China. So for 3 years nag-explore sila jointly ko. Pero pag tinatanong ko, pwede ba yung China halimbawa sama-sama kayong tatlo? Pwede rin pero mahirap yan tatlong barko sa sama-sama.

So in the end parang may agreement na sige explore basta agreed tayong lahat kung ano man yung data makuha natin.

Correct, correct. Sabi ko ano yung nakita natin? Wala silang masabi. In fact ang sagot ng isang DFA doon kung parang hindi namin ma-interpret yung data, hindi namin maintindihan, may mga photos na medyo vague or blurred or something.

So essentially pinagkanulo tayo ng gobyerno natin doon sa issue na yan. In fact sabi ko naging aggressive yung China after that, napilitan ang Pilipinas later on under the next President Aquino na mag-file na talaga sa arbitral tribunal kasi binablockade na tayo right after that.

So yeah, original scene para sa akin yung GMSU. And then of course naging lumala-lalo under President Duterte pinahayaan ng China na mag-complete ng kanyang military bases yan sa West Philippine Sea 7, I'll quote-unquote islands na nagtayo siya ng military installations.

Kung ang tanong bakit umabot ng 15 years bago na-decide with finality ito, ang constitutionality?

Of course we filed, I think we filed 3 motions for early resolution sa SC in the span of 14-15 years. Ang sabi namin itong nangyari, can you resolve the case?

Later on nung medyo umabante na talaga ang China, naging aggressive na, nag-file kami ng motion ulit, please your honors i-resolve natin ito kasi dapat may guidelines na. And third may mga sinasabi dati si President Duterte na mag-joint exploration, nag-file kami hindi na didesisyon na.

Ang pinakatingin ko nalang dyan, kaya may plano kasi noong 2012-2013 na mag-file siya arbitral tribunal, that's why the SC probably thought hintayin muna natin itong arbitral tribunal.

Kaya lang nung nag-desisyon ng arbitral tribunal in 2014, they could have decided of course in 2016 or so. Kaya lang ang executive noon si President Duterte very very close sa China.

Kaya kung ikaw man ay magdi-desisyon laban sa China, medyo siguro, I don't really know the reason but the fact na tumagal na gusto, siyempre sayang sana na-clarify na noon.

But we're still happy with the decision Christian na after a long loss in uphold kami kasi sa ngayon hindi na pwedeng barabarabay ang pag-deal natin sa China or any other country for that matter with regards the exploitation of our natural resources.

You think they should serve as a very clear guidepost na dito sa current administration kasi nga gusto ni President Marcos to actually do joint exploration with China?

E kaso madalas niya kasama sa mga trip, ang kanyang secret weapon si Gloria Arroyo na siyang may pakainan nito under her administration. Gloria Arroyo is a secret weapon para sa akin of China, hindi natin secret weapon.

Kasi tingnan mo naman ang ginawa niya sa JMSU, ang dami ng reklamo sa NBNZTE deal na iyon. Si Jun Luzada, isa sa nag-expose noon, nakakulong Christian, convicted yan after nag-whistleblow siya.

I was counsel to Jun Luzada in his Rita Bamparo petition sa Corte Suprema noon. Sa akin, kailangan natin basahin ang Corte Suprema, the decision itself para makita natin klaro ang guidelines.

Kung titinan mo ng statement ng Corte Suprema na ang article 12 section 2 sundin natin 60-40 for example, ano na iyon, if any president including President Marcos would like our natural resources to be jointly explored by China or any other country for that matter,

biti-ingiin yan ang 60-40. Si atin naman ito, hindi naman ito contested. In fact kahit EEZ yan, exclusive nga yan, economic zone ang tawag dyan.

So ibig sabihin pwede ka naman mag-fish ka dyan for example, ibang bansa ka but with our consent, magpapayag naman tayo, hindi pwedeng ganito na lang.

E yung GM issue na yan, dilapastangan talaga tayo ng China doon katulad ng mga loan agreements niya under President Duterte na talagang binuli tayo. Pumayad naman tayo, yun ang napakasama doon.

Masama ang loob ko kasi it falls on ordinary citizens, bayan muna yung mga aktibista na magreklamo dito. Ang gobyerno pa mismo ang nagkakanulo sa atin. So ang gobyerno sana ang gumagawa niyang Christian.

To protect our interest, to defend our natural resources. Hindi, sila pa yung nabibigay, tayo pa ngayon, ang burden sa atin.

So hindi ganoon kare-reklamo, hindi ganoon kadali mag-file ng petitions sa Court of Supreme.

Q&A

In fact noong 2008 Christian, hindi pa ganoon ka-notorious yung China. Hindi pa siya ganoon ka-notorious, wala pa siyang major reclamation, military bases.

Pero ang bayan muna, isa na kami sa bumiraan. I'm sure galit na galit yung China sa bayan muna noong 2008 nung hindi ni-renew ang kanyang GM issue dahil sa na-generate out-trades ng taong bayan.

After the petition was filed. Kasi nabula talaga ang taong bayan, pinasok pala ang ating teritoryo at ating EEC na hindi na lang natin alam. Tapos dehado tayo talaga doon sa deal na yun.

So yeah alam mo naman ang mga red tagging Christian sabihin naman nila CBP-NPA ka, paano mo nalaman? May baril ba? May pinatay ba kami? Wala. Basta kayaan mo nalang ako na may opinion ako nag-adopt.

Anyway alam naman siguro ng karamihan na hindi totoo yan but in any case we will just continue doing this kind of work.

So yeah I hope the SC will also decide on some work petition. May petition ba Christian sa LRT fair hike? Matagal-tagal na rin.

Kasi ngayon nabasa ko sa diaryo the other day na magtataas ng fair ang LRT. O sabihin naman mag-profile kami ng motion next week sa Corte Suprema na please resolve. Kasi matagal na ito.

Pag-private tayo siyempre ng LRT-MRT pag-taas. Siyempre pag-private na yan tataas ka agad ang fair niyan. So may mga ganoon kaming mga...

Tapos may ilan pa kaming mga petition sa Corte Suprema na ito file on constitutional issue to challenge certain ng mga gobyerno.

LRT may mga ganyan pa rin? Kasi wala kayo sa pamahalaan, sa kongreso. Na-active naman sa lawyer, sa advocacy work.

Yeah may election man o walang election, sa kongreso man ako uwala. Trabaho naman namin yan noong pa ang public advocacy.

... Ang isang side ko lang dito sa GM issue na ito, kasi ang pinagba tayo ng SC sa article 12 section 2 na nagli-limit ng joint exploration, parang nag-guide siya na may preferential treatment sa Pilipino dapat.

... Ba't may tsa-tsa kasi ngayon na nilunuto sa Congress, sa House, maraming bills, in fact may hearings. Concern lang ako na baka magiging casualty ang provision na ito if only to accommodate, correct, na i-delete yan o tanggalin niyang ganoon 60-40 provision just to accommodate China.

... Huwag naman natin yan kasi maubos ang ating natural resources pag hindi natin under supervision and control ng Pilipino ang pag-exploit ng ating natural resources."

... Na hindi na ganito ang kalakaran. Kasi ang mga aktibista o kung sino ang mga advocates whether whatever kung ano ba yung ina-advocate kahit na si Direk Reyes nag-advocate for the cinema and for the entertainment industry...

... Napapagod din kami. Hindi ba pwedeng gobyerno na ang gumawa nito magbantay? Hindi bantay sa lakay, bantay. Yan ang mahinap. Kaya bantay kami ng bantay."

... Parang kailangan isang matinding good luck dyan sir. Good luck."

Pero alam mo ang lessons naman dito sa mga laban na katulad ng mga kiksotik na mga laban na ito katulad sa JMSU is paminsan-minsan ang gobyerno napipilitang gawin ang hindi niya gusto. Yan ang lesson ko sa Congress na natutunan na.

Paminsan-minsan ang gobyerno napipilitang gawin ang hindi niya gusto kung malakas ang pagtutol ng tao sa labas ng Kongreso. And we noticed that in so many instances that the people's might, malakas ng taong bayan, pwede pa rin yan.

Sabihin namin yan sa maraming laban namin sa tsa-tsa kasi minority lang talaga kami yan antay sa mga tsa-tsa nila. Laban namin sa pork barrel noon, laban sa lahat pa, marami na yan. It was really the people's outrage that stopped them.

And I hope pag may mga ganang moves na naman sana naman ang taong bayan ay kasama na naman doon para at least tutulan yung mga ganung klase na policy.

So, malakas yan noong nalaman niya noong 2008 sa outrage ng taong bayan, napigil yan. Kung hindi napigil yan at tumuloy pa yan, baka sa kang-kuna talaga tayo pupulutin kung nag-three more years or two more years ang JMSC na yan.

Salamat po. Congratulations.

Thank you Christian. Maraming salamat po.

Maraming marami salamat po.