Pag nangyari ang ayaw ni Sen. Risa Hontiveros… | Ogie Diaz
00:47.3
Pag sa trabaho, kailangang mag-imbestiga or mag-expose or pumuna or tumutol,
00:53.4
feeling na feel ko talaga yun.
00:59.0
Mayroon ko kayong particular na tao from the government na gusto niyong bigyan namin sa akin?
01:10.7
Isang malaking karangalan po ang makaharap at makahuntahan ang pinagpipitagan ng Senadora.
01:16.9
At syempre, ang sinasabi nilang Senador na may bayag.
01:22.6
Senador Risa Monteveros.
01:25.2
Sorry, ang ingay ko.
01:27.9
Ang formal tapos...
01:28.9
Nung simula, tapos biglang...
01:30.6
Biglang nagaano ako ng balls.
01:33.4
Anong pakiramdam?
01:34.4
Pag sinasabi nilang Sen na grabe, naging isang babae na may bayag at babae pa.
01:40.8
At ako, hindi ko ma-imagine yun.
01:42.9
Basta lagi kong sinasabi, kaming mga babae, iba man ang katawan namin, may tapang din kami.
01:49.4
So, pag sinasabi yung gano'n, naisip ko lang, wala namang naiiba sa...
01:54.7
Halimbawa, pag mulit ko sa mga tanong na para maisagot lang ng maayos,
01:59.4
tama lang naman yun, di ba?
02:00.6
Kahit sa ganitong kwentuhan, talagang nagkikwento tayo, nagtatanong, iniintay natin yung sagot o yung kwento.
02:07.2
Parang yun yung natural sa pagitan ng mga tao, di ba?
02:10.6
Eh di, kahit sa trabaho, gano'n yung ugali ko.
02:13.7
So, anong nagiging reaction ninyo kapag maraming lumalapit sa inyo, bumabati sa inyo,
02:18.2
nakakarinig kayo ng, ang tapang mo, set.
02:21.3
Binabalik ko sa tao, sinasabi ko, oo, kasi matapang tayo, tayong mga Pilipino, di ba?
02:26.9
Kahit sa kasaysayan natin, oh my God, ang dami nating dinaanang hirap, di ba?
02:31.7
Grabe yung hinaharap natin, ito lang ulit.
02:33.7
Yung pandemic, di ba?
02:35.4
Kumaya't mayayong mga natural disaster, ito mga hamon pa rin natin sa ekonomiya.
02:41.2
So, feeling ko, yung sinasabi nilang tapang ko, ay katangian nating mga Pilipino.
02:47.0
Lahat ba ng mga Pilipino matapang?
02:49.0
Well, hindi siguro tayo lahat, pero feeling ko lang marami sa atin may ganon.
02:55.3
Kasi bakit nakakasurvive tayo?
02:57.5
Tapos bakit pinangahawakan pa rin natin yung ating mga pangarap?
03:00.7
Baka nagpupursige pa rin tayo.
03:02.6
Ayan ang tawag mo doon, di ba tapang yun?
03:04.9
Ano lang ikinalulungkot mo sa mga Pilipino?
03:09.7
Minsan, parang nagsesettle tayo.
03:11.8
Parang pili tayong nakakontento sa mga bagay na hindi natin deserve.
03:16.8
Or parang hindi natin pinangahawakan ng habang buhay, halimbawa.
03:21.9
Yung mga bagay na pinapangarap natin, eh, deserve din natin yun eh.
03:25.8
Doon ako nalulungkot kapag hindi natin kiniklaim, hindi natin inaangkin na,
03:32.0
ay, yan, yung mas magandang buhay or yung makamit yung mga pangarap ko,
03:36.9
ah, deserve ko yun.
03:38.1
Kasi bakit yung ibang mga tao sa ibang mga bansa,
03:41.2
hindi nila binibitawan yun or walang nagpupumilit sa kanilang bitawan yun.
03:46.0
We deserve that much also.
03:48.3
Nalulungkot ka ba kapag hindi naiintindihan yung ipinaglalaban mo?
03:53.2
Well, syempre, tao lang naman ako, lahat naman tayo gusto natin na maintindihan tayo.
03:58.4
Whether sa pamilya, kaya kapag may hindi pagkakaintindihan, nakakalungkot sa atin yun.
04:03.7
So, the same sa lipunan natin or sa bansa natin.
04:07.3
Kapag may hindi pagkakaintindihan,
04:09.9
or kaya minsan, nagkakaroon tayo ng ugali na,
04:11.9
ay, nako, ayoko na makinig sa'yo.
04:14.8
Yan na yung end ng posibilidad na magkaintindihan.
04:18.8
Or worse, kasi minsan talagang it takes time na magkaintindihan,
04:23.1
pero ang importante, nandun pa rin yung paggalang.
04:26.0
Pag nawawala yung paggalang,
04:27.9
ang hirap talaga na magkaroon ng ganyong pagtingin na,
04:32.8
okay, kahit itong tao kinainisan ko sa ngayon,
04:35.7
tao pa rin siya, may dignidad pa rin siya,
04:38.6
dapat may paggalang ako sa kanya.
04:40.7
Pag nawawala yun, nalulungkot ako, at saka nakakapagod.
04:44.9
Nakakapagod either maranasan yun or nakakapagod na makita yun.
04:49.3
So, ano lang ang kinatatakutan mo?
04:51.8
Mayroon din. Ayun, ayoko ng karahasan.
04:54.6
Natatakot ako para sa atin dyan.
04:57.5
Kasi ako matyaga ako sa debate, obvious ba?
05:01.4
Kaya ko namang makipagtalo or kahit mag-argue,
05:05.0
kahit mag-away na verbally.
05:07.4
Pero once na may nagpasok sa eksena ng violence,
05:12.0
ano talaga eh, parang nawawala na tayo sa wisdom natin.
05:16.0
Parang nawawala na yung katwiran.
05:17.9
E pag nangyari yun, ang daming pwedeng masaktan eh.
05:20.9
So, yun yung isang pinakaayaw ko
05:23.4
at talagang nag-i-insert sa akin sa sitwasyon, yung elemento ng takot.
05:27.5
I'm sure napakahirap sagutin para sa mga politicians
05:31.2
o sa mga nakaupo.
05:32.4
Yung sinasabi ko nga lalagi na,
05:34.8
yung I hate corruption.
05:36.5
Kaya mo bang sabihin yun?
05:38.4
Oo naman! I hate corruption.
05:40.7
I really hate it.
05:43.1
Kasi middle-class girl ako,
05:45.1
lumaki ako na wala namang kaming mana, di ba?
05:48.6
Lahat kami nabubuhay sa pagtatrabaho at mga sweldo namin.
05:53.8
Tapos tulad ng lahat ng empleyado o kahit mga self-employed,
05:57.9
kinakaltasan ako kami sa pamilya ng buwis, di ba?
06:01.9
So, nag-i-expect kami ng social services.
06:05.5
Talagang pag sa trabaho, kailangan mag-investiga
06:08.9
o mag-expose o pumuna o tumutol.
06:12.2
Feeling na feel ko talaga yun.
06:17.2
Well, hindi ko gawain.
06:18.6
At alam ko, yan ang isang pinaka hindi namin dapat gawain.
06:22.2
Namin mga nagtatrabaho sa gobyerno.
06:24.0
Kasi ang pera ay galing sa buwis ng mamamayan.
06:27.4
Kasama tayo doon.
06:28.6
Ang pera ay hawak lang ng gobyerno in trust.
06:32.2
So, dapat talaga bumalik sa mamamayan.
06:34.2
Hindi yan para sa buwisan namin, ano ba?
06:38.2
Ganun ka! Parang simple lang, logical lang.
06:41.6
Naiiyak na po ba kayon sa ganung pagkakataon
06:44.6
na alam yung ginagawa nyo lahat,
06:46.5
pero hindi lahat ginagawa yung tama?
06:49.2
Well, mas naiiyak ako sa mga nakikilala ko,
06:52.6
nakikilala namin ng mga tao na sila yung nagdudusa sa mga problema.
06:57.0
Mabawa yung mga bata na ina-abuse.
07:01.5
Hindi mo ma-imagine, diba?
07:03.3
Lalo na pagkong sexual abuse.
07:05.0
Hindi sila pinapayagan mag-aral.
07:06.9
Iniiyakan nila na 12 taon na siya.
07:09.8
Hindi pa marunong magsulat.
07:11.1
Yun yung pinaka nakakaiyak talaga.
07:13.9
Yung mameet mo yung mga tao na dumadaan sa ganyang mga matitinding issue.
07:18.4
Kayo po, sa mga kasamahan yung mga senador po,
07:21.4
o hindi po ba kayo pag nagdatalo-talo kayo sa floor?
07:25.6
Pagkatapos yung pagtatalo-talo nyo,
07:27.6
kikibuan ba kayo pagkatapos?
07:29.8
Usually, usually.
07:31.3
Siyempre may mga pagkakataon din
07:33.0
kapag naging mas personala na yung sagutan
07:37.0
or feel na feel ko o ng isa yung isang issue
07:40.2
tapos tutol yung isa.
07:41.6
Siyempre, iniinda ko rin yun eh
07:43.5
o iniinda rin niya yun.
07:44.8
So minsan, it takes time bago humilom yun.
07:48.4
Pero dahil kaunti lang kayo,
07:50.6
andiya-ndiyaan talaga kayo sa isang physical space,
07:53.2
mahirap na habang buhay na magkaaway.
07:56.4
So magbabump into each other din kami
07:59.2
or magkakasundo kami sa ibang issue naman.
08:01.6
May ganun din eh.
08:02.5
Kahit kami nasa minority, sila nasa majority.
08:05.6
Kung magkaparehong advokasya namin sa isang bill
08:08.3
or isang resolution
08:09.8
or isang budget intervention,
08:11.6
edi dun naman kami magkakampi.
08:13.8
So over time, hindi naman exactly
08:16.2
nagbabalance out perfectly
08:18.0
pero may mga ganun.
08:19.6
May ibang pagkakataon na magkasundo naman.
08:22.8
And yun, ang minimum ko lang,
08:24.6
marespetuhan lang.
08:25.8
Eh yung merong iba na sinabihan na
08:28.6
wala silang respeto sa iyo.
08:32.0
hindi naman respeto nila ang kailangan ko.
08:34.8
Kailangan lang yung accountability.
08:36.5
Bilang kami pareho,
08:37.8
ay nagtatrabaho sa gobyerno.
08:43.4
Pero Sen, hindi po ba kayo natatakot
08:45.3
para sa safety ninyo?
08:47.0
Lalo na kahit hindi naman ninyo
08:48.9
gustong maging matapang
08:50.3
pero ang impression ng marami
08:52.9
ay ang tapang ninyo.
08:54.2
Baka may kalagyan ang katapangan nyo.
08:57.8
Well, ang feeling ko kasi dyan,
08:59.9
kahit wala akong gawin,
09:01.4
kahit wala kaming gawin,
09:02.8
gagawin pa rin yung mga taong yun
09:04.5
yung ginagawa nila
09:05.6
ng kinukall out namin.
09:07.0
So might as well,
09:08.3
gawin yung dapat kong gawin.
09:09.9
Gawin yung dapat naming gawin.
09:11.6
At saka, ito yung trabaho namin eh.
09:14.0
Iba, ba't pa kami nandito?
09:15.4
Ba't pa ako nandito
09:16.4
kung hindi ko gagawin?
09:18.0
Parang hindi pa humakausad ng SOGIEV.
09:21.0
Twenty-three years na lang naman.
09:25.2
Isang henerasyon.
09:28.8
Gano' man sila katagal
09:31.6
at katindi humarang
09:33.4
hanap at haahanap ng paraan pa rin
09:36.2
yang ipasa bilang isang batas.
09:38.8
Kasi yung LGBTQIA plus community
09:42.4
So, kami yung mga allies
09:45.0
walang kay nasunguko.
09:46.8
So, itagamo sa bato.
09:49.8
Magiging batas din yan.
09:51.3
So, meron mo ba kong mensahe
09:53.0
para sa mga taong gobyerno?
09:55.7
Well, sa mga kasama ko sa gobyerno,
09:57.9
alam ko marami sa atin
09:59.9
ay talagang nagsusumika pa rin
10:02.2
na to make it work.
10:04.1
To make government work for the people.
10:06.5
Alam ko, ang hirap gawin yun.
10:08.4
Minsan, may mga araw talaga
10:10.2
sobrang daming hamon.
10:12.4
Pero, kailangan natin gawin ito.
10:14.8
So, please, patuloy po natin gawin ito.
10:17.5
Dahil, hirap na hirap talaga
10:19.1
yung ating mga kababayan.
10:20.6
Of course, andyan ang private sector,
10:22.4
ginagawa yung thing nila.
10:24.2
Andyan yung civil society,
10:25.6
ginagawa din yung thing nila.
10:27.2
Pero, tayo sa gobyerno,
10:28.9
ito ang ating tungkulin.
10:30.8
So, gampanan po natin ito.
10:32.9
Meron mo kayong particular na tao
10:35.4
from the government
10:36.8
na gusto nyo bigyan ng mensahe?
10:42.6
Mag-iisip ako ng iba pa.
10:46.8
Mayroon yung tao na pinaka-iniisip
10:50.5
ng mga nakikinig sa ating kwentuhan.
10:53.4
At ang mensahe ko lang sa kanya ay,
10:55.4
ako po, magalang sa opisina nyo.
10:58.2
Magalang ko rin kayo itinanong
11:01.2
So, kung hindi nyo masagot ng maayos
11:05.2
o hindi nyo masagot ng kompleto,
11:07.6
hanggang sa huli ng hearing,
11:08.9
ginalang ko kayo.
11:10.2
So, yung mga pag-atake,
11:12.7
pagkatapos no, na personalan,
11:14.9
sasagutin ko at sinagot ko
11:17.4
sa paraan ng ibalik sa issue.
11:19.7
Kasi issue lamang simple
11:21.5
ng accountability.
11:23.5
Ngayon, napatunayan
11:25.1
na hindi ako nag-iisa sa ganun.
11:27.2
Maraming kababayan,
11:28.9
maraming netizens din.
11:31.0
At ngayon hanggang
11:32.0
dumaming mga senador na kasama ko,
11:34.8
pati mga kinatawan
11:36.2
sa House of Representatives,
11:37.7
ay nakita yung wisdom na
11:39.8
yung pondo ay dapat ilagay
11:42.2
sa tamang lugar sa ating buong gobyerno
11:44.8
para magawa ng bawat opisina
11:47.0
o bawat department ang tungkulin niya.
11:49.8
Yan man ay sa isang opisina nyo,
11:52.0
yan man ay sa edukasyon,
11:53.8
o yan man ay sa pagbantay
11:56.0
kay inang bayan sa West Philippines.
11:59.1
parang hindi message sa kanya eh
12:00.8
kasi nasaksihan naman niya
12:02.3
yung mga developments
12:03.3
ever since na yung hearing na yun.
12:06.7
naging iba ang hugis ng budget
12:08.6
para sa taong 2024
12:10.1
at masayang masaya ko
12:11.8
dahil yung mga itinuturing na confidential
12:15.0
ay lumilitaw na sa liwanag
12:18.4
kung saan dapat siya
12:19.8
at mas tamang gagamitin
12:21.7
para yung mga tipong Coast Guard
12:25.3
masuportahan ng maayos
12:26.7
sa napakahalagang trabaho nila.
12:28.4
So, ewan ko kung masaya siya
12:30.2
pero ako masayang masaya.
12:31.6
Kung hindi po ba kaya naging senador,
12:34.2
ano po ngayon si Sen. Riza?
12:36.6
Nasa theater at music ako
12:38.2
at babalikan ko pa rin yan
12:39.6
pag wala na ako sa formal politics.
12:42.9
Talagang plano ko yan.
12:46.1
naligaw ng landas eh.
12:49.0
sa theater and music
12:50.2
noong high school,
12:53.1
na hijack nitong makulay na buhay
12:55.7
ng pagiging aktivista
12:57.1
at ngayon politiko.
12:58.4
Hindi, kasi hanggang ngayon eh,
13:00.9
nagviviral pa rin
13:01.8
yung sa inyo ni Leza Longga sa student.
13:04.2
Kasi naman, Leia,
13:06.4
Lauchenko Siblings,
13:08.4
Kung hindi man babalik sa repertory,
13:10.7
mag-audition sa PETA.
13:14.2
Curious lang ako,
13:15.2
paano mo nahahati ang katawan mo
13:17.6
bilang solo parent
13:19.6
at bilang senador
13:21.2
na parang inaasahan din ng taong bayan?
13:24.3
Nandun sa tanong mo,
13:26.7
matagal nang biro naming mga solo moms na
13:29.6
ay, paano ba natin ginagawa to?
13:31.0
Paano ba tayo nagtatrabaho
13:32.6
sa labas ng bahay?
13:33.6
Paano ba natin inaalagaan
13:35.2
yung ating mga anak?
13:36.2
Inaasikaso yung bahay?
13:37.9
Tapos para sa mga tulad ko
13:39.2
na nagtatrabaho din sa gobyerno,
13:41.1
paano din ba natin ginagawa
13:42.4
itong mga trabaho natin?
13:43.9
Ang sagot ng solo mom,
13:48.2
Sleep later at night,
13:49.6
wake up earlier in the morning.
13:52.7
Para magawa lahat ng dapat
13:54.3
para sa mga anak namin.
13:56.0
And at the same time,
13:56.8
gawin pa rin yung aming mga trabaho
13:58.8
at ibang responsibilidad.
14:00.3
So, hindi po ba kayo nagigilty
14:03.4
baka nagkukulang kayo ng oras naman
14:06.8
sa inyong mga kids?
14:08.2
Maraming beses nangyari.
14:09.4
Dahil masyado na kayong
14:10.6
naging abala rito sa pagiging senador?
14:13.0
By now, medyo malalaki na sila.
14:15.2
Yung tatlo, tapos na sa pag-aaral.
14:17.0
Pero yung bunso ko, nag-aaral pa.
14:19.1
Lalo na nung mas maliit pa sila.
14:21.1
Nung nagtrabaho ako sa house
14:23.0
para sa partido ko, yung akbayan.
14:25.2
Nung naging rep ako.
14:26.6
Tapos sa mahabang panahon na
14:29.6
Lalo na nung mas bata sila.
14:31.4
Maraming pagkakataon na nagilty ako.
14:33.8
At least tumutulong yung mga kasama ko
14:35.8
whether sa house noon
14:37.2
or sa aming party.
14:38.8
Minsan, kung may kailangan akong gawin
14:40.7
sa trabaho namin,
14:41.9
na ipapakiusap ko sa kanila.
14:43.9
Na ide-delegate ko sa kanila.
14:45.7
Pero kasi yung pagiging mama,
14:48.4
lalo na pag solo parent,
14:49.9
hindi ko naman mai-delegate yun.
14:52.6
pwedeng mag-parent sa mga anak ko.
14:54.3
So, pilit talagang
14:55.5
pag may schedule conflict,
14:57.3
ipakiusap ko sa isang kasama.
14:58.8
O, gawin mo naman muna
15:00.0
itong isang trabaho ko.
15:01.3
Kasi may ganitong halimbawa event
15:03.4
na atendan ko sa anak ko.
15:05.1
Pero dun sa mga pagkakataon
15:06.4
na hindi ko talaga nakayanan,
15:08.2
talagang ni-regret ko.
15:09.7
At yung regret ay
15:10.6
hindi lang sa kanya, sa anak ko.
15:12.6
Para sa sarili ko rin.
15:13.7
Kasi parang malingat ka lang ng sandali
15:15.9
biglang lumaki na yung anak mo.
15:18.1
Or may karanasan siyang dinaanan
15:20.1
na hindi na mauulit.
15:21.6
So, hindi ka na pwedeng maging part noon.
15:23.6
Iba yung memory na yun.
15:25.1
May anong ba sinabi sa'yo
15:26.2
yung anak mo na hindi mo makalimutan?
15:28.0
Tapos bigla ka na guilty.
15:29.4
Napakabait na mga anak ko.
15:31.5
Hindi sila yung tipong na guilty sa akin noon.
15:34.3
Hopefully, dahil nakita nilang
15:37.3
Pero yung tinatanong mo yung
15:39.0
meron ba silang sinabi na hindi ko malimutan?
15:41.3
Yung isang hindi ko malimutan ay
15:42.9
nung natalo ako ng pangalawang beses
15:45.4
para sa Senate, 2013.
15:48.1
Sinabi ng panganay ko noon,
15:50.0
nag-iisang anak kong lalaki,
15:52.0
Ma, ngayon naintindihan ko
15:54.2
kung ba't mong ginagawa ito na
15:55.7
para sa amin din ito.
15:57.4
So, yun ay hindi guilt yung naging reaction ko.
15:59.5
Sobra akong natuwa.
16:00.8
Parang yung pinag-uusapin natin kanina,
16:02.6
naintindihan niya at na-appreciate niya.
16:05.5
So, yung apat nyong anak
16:07.1
at ipinagmamalaking yun
16:08.7
dahil kahit solo parent kayo,
16:11.3
eh, lumaking matitinok.
16:14.0
So, kumusta na po sila ngayon?
16:17.4
Yung tatlong ang tapos na sa pag-aaral
16:19.8
ay nagtatrabaho na.
16:21.8
And then yung bunso ko,
16:23.3
nag-aaral ng nursing
16:25.0
para pagpasa niya sa board,
16:28.1
ituturing niyang pre-med din niya yun,
16:30.4
papasok din siya sa med proper.
16:34.8
So, pag kayo po nakikita niyo
16:36.3
yung mga anak niyong gano'n,
16:37.2
anong nagiging pakaramdam niyo?
16:38.8
Obviously, natutuwa kayo,
16:40.1
pero may nagawa ba akong tama
16:45.6
yun ang pinaka-importante sa buhay,
16:50.7
responsable ka para sa kanila.
16:52.7
Whether mga anak mo
16:54.2
or yung magulang mo,
16:55.8
pag matanda na sila.
16:57.3
So, ang feeling ko
16:58.6
pag nakikita ko yung mga anak ko ngayon na
17:01.0
tapos na yung tatlo,
17:03.6
and then lahat sila,
17:04.8
may mga partners din,
17:06.0
masasaya sa mga relasyon nila.
17:07.9
Sobrang akong natutuwa
17:10.2
napapanatag yung loob ko
17:11.9
na talagang tinataguyod din nila
17:14.0
yung mga sarili nila
17:16.2
Nadadaanan nila yung mga
17:17.5
kung ano mga proseso nila
17:20.2
at pagtandaan nila
17:21.2
pagiging young adults nila.
17:23.0
So, nakakampante ako
17:24.8
na nakiking okay sila sa buhay nila.
17:27.2
Kelay niyo naramdaman na parang hindi nyo kaya?
17:29.8
Ah, maraming pagkakataon din.
17:32.8
nasa isang hindi eksaktong rally,
17:34.8
parang prayer rally.
17:36.2
Tapos, biglang nag-text
17:37.9
yung kasambahay namin
17:39.2
na ate naputulan tayo ng kuryente.
17:42.1
Oh my God, napamura pa ako
17:43.8
at nasa prayer rally kamay na ako.
17:45.9
So, kailangan ko umalis ng maaga
17:48.3
para tumakbo dun sa
17:50.1
opisina ng Meralko
17:51.3
bago siya magsara nung
17:53.6
yung office hours.
17:54.9
Para may kuryente kami sa gabi,
17:56.7
kailangan kong bayaran.
17:58.0
And then, yung mga...
17:59.4
May panahon kasi,
18:00.6
yung apat na anak ko,
18:02.1
lahat nag-aaral pa
18:03.6
iba't ibang eskwelahan,
18:05.1
different cities.
18:05.8
Ah, wala sila sa isang bahay?
18:07.7
Nasa akin nung panahon yun.
18:09.2
Pero, for some reason,
18:10.8
nasa mga kakaibang eskwelahan,
18:12.4
may dalawang weekend
18:13.8
na dalawa sa kanila
18:15.0
may parent-teacher association activity.
18:18.2
Ako naman, pabiba,
18:20.4
miyembro sa lahat ng PTA.
18:22.4
So, para akong headless chicken nun.
18:25.6
nandun ako sa isang school
18:27.1
ng isang anak ko.
18:28.8
tatakbo ako dun sa kabilang school.
18:30.8
And those years, talagang,
18:32.5
wow, inasahan ko talaga
18:33.9
yung mga ninong at ninang nila.
18:35.4
Kasi, may mga panahon
18:37.1
ng pagbayad ng tuition,
18:38.6
hindi ko kayang pagdugtungin yung apat.
18:40.9
So, uutak ako sa ninong or ninang.
18:43.5
And then, over the next years,
18:46.0
So, yung mga ganon.
18:47.0
Damating ka sa ganun po?
18:48.6
Kasi, apat sila eh,
18:51.4
Wala kang katuwang puno
18:52.8
dahil namatay ang husband ko.
18:55.9
So, mas naramdaman nyo that time yung,
18:58.0
oh my God, mag-isa na lang ako.
19:01.2
Overnight, naranasan ko yun.
19:03.6
For several years na nag-aaral pa sila.
19:07.1
nagsimula lang silang magtapos sa pag-aaral.
19:11.2
So, isang dekada.
19:12.8
Lahat sila talaga nag-aaral pa.
19:15.3
Siguro, pakiramdam ko mga
19:16.7
muntik na akong susuko.
19:18.9
Kailangan kong itawid sila.
19:21.9
nalimutan kong bayaran on time
19:24.4
yung buwis ko sa BIR.
19:29.8
So, takbo ako sa BIR,
19:32.9
Lumapit ako dun sa desk.
19:34.4
Sabi ko, ano bang penalty ko?
19:37.0
then binigay niya sa akin.
19:38.3
Then, nung nakita ko,
19:39.4
siguro napuno na ako nung araw na yun.
19:43.7
Bukod dun sa buwis,
19:45.1
may dagdag pang babayaran.
19:47.1
Tapos, napansin ako nung ano,
19:48.8
napansin ako nung miss.
19:50.8
akyat kayo dun sa isang boss namin.
19:53.4
Pwede namang kayong mag-appeal.
19:56.5
sabi ko sa kanya,
19:57.5
ay ma'am, hindi yun.
19:59.5
Hindi ako gumagawa nun.
20:01.2
Kasi, sabi ko ba naman sa kanya,
20:03.4
gusto ko ng daang matuwid.
20:05.6
Sabi ko ba naman.
20:06.9
So, nagpa-gano'n siya.
20:08.8
Eh di, sabi niya,
20:09.8
ma'am, upo ka muna.
20:11.0
So, umupo ako sa harap niya.
20:12.9
Ewan, tuloy-tuloy lang yung luha ko.
20:14.9
Yung katabi niyang babae,
20:17.3
para kami naging barkada
20:18.6
ng mga babae na na-overhears,
20:20.3
nagka-kwento ng mga kwentong buhay namin.
20:22.4
Nag-lean over yung katabi niyang babae.
20:24.5
Tinulak niya yung kanyang Kleenex box sa akin.
20:27.8
Para magkagawa ko ng Kleenex.
20:29.5
Pahirin yung mga luha ko.
20:31.4
Wala lang, natatawa ako na naalala yun.
20:33.4
Sa kanila, natatouch ako kasi
20:34.5
mga kabaro talaga, di ba?
20:37.3
Nagbibigay ng moral support sa isa't isa.
20:41.6
May dalawang taon magkasunod na
20:44.0
montik-montik na akong malate
20:45.8
magbayad ng pamilyar sa bahay namin.
20:50.3
Pinsan, kailangan ko lang maging mas organized pa.
20:52.8
Para hindi ko malimutan yung mga importante.
20:54.6
So kahit senadora ka na po,
20:56.3
ginagawa nyo pa rin yan?
21:00.1
Personal akong pumupunta sa City Hall namin
21:07.2
kailangan ko rin yun eh.
21:08.2
Na-appreciate ko yun.
21:11.4
nagtatrabaho sa gobyerno,
21:13.1
ginagawa naming personal yung mga bagay-bagay.
21:15.8
At least nakikita namin paano nagwe-work
21:17.9
o di nagwe-work yung system.
21:19.6
Naka-immerse kayo.
21:22.6
Gusto ko yung salitang yan
21:24.0
bilang dating community organizer.
21:26.0
So naka-immerse kami,
21:27.0
nakikita namin anong nagwe-work,
21:28.8
ano naman ang hindi nagwe-work
21:30.2
at marami-rami pa yun.
21:31.7
So mas may incentive kami
21:33.9
at kasama ako na,
21:35.2
eh di gumawa tayo ng solusyon.
21:37.2
Kasi naranasan natin either
21:41.3
o yung corruption.
21:43.4
Parang nakakaano talaga.
21:46.3
at hindi deserve ng mamamay.
21:48.2
Hindi deserve ng tao.
21:49.4
So habang kami nandito,
21:51.0
nagtatrabaho sa gobyerno,
21:52.4
dapat lang gumawa kami ng mga solusyon.
21:54.7
So, kamusta na ang puso ni Senadora Riza?
21:59.3
So, meron na po bang nagpapaligaya siya?
22:05.6
Curious sila eh sa sabi ko.
22:08.9
Hindi, kasi syempre,
22:09.9
matagal na rin naman.
22:11.0
Deserve mo naman yun.
22:12.4
Opo, deserve naman nating lahat.
22:15.2
So, paano niyo po pinakilala
22:17.0
o ipinaramdam sa mga anak niyo na
22:19.3
walang napago ha?
22:20.5
Oo, ay essential yun.
22:22.2
Pinakilala ko sila sa isa't isa.
22:24.8
Tapos, nag-get to know each other sila.
22:27.1
Yung isa, nag-inuman sila.
22:28.6
Yung iba, magkakasama kami out of town.
22:32.8
turing na older male figure sa buhay niya.
22:39.1
hindi sila magkasundo
22:41.5
para sa akin bilang mama.
22:44.0
Kayo po ba yung tipo na
22:45.4
pag hindi kasunod na anak ko,
22:47.7
Malungkot man kung ganun ang nangyari.
22:50.3
Hindi talaga pwede, diba?
22:52.3
Kasi anak ko si Lee.
22:53.8
Tanggap naman po nila yun.
22:55.1
Pero, ano po yung narinig yung mga words
22:57.9
from, coming from them na
22:59.8
yung assurance na ma,
23:02.5
Ganun ka explicit na,
23:03.7
you deserve good love,
23:06.6
Tapos, yung magandang pagtingin nila sa kanya.
23:09.5
Magandang opinion nila sa kanya.
23:11.5
Maganda yung tratongan nila sa isa't isa.
23:13.6
At, naging batas na yung solo parent?
23:16.2
O yung expanded solo parents.
23:19.8
Paano nyo po palalakasin yung mga solo parents
23:26.0
sa mga kapwa ko solo parents,
23:28.8
at yung mga organisasyon nila,
23:30.4
at yung mga federasyon nila,
23:33.4
para buuwin itong batas na ito.
23:36.0
naipanalo natin maging batas.
23:38.3
Kamitin nyo talaga,
23:39.6
pakinabangan yung batas na ito.
23:43.1
1,000 pesos monthly subsidy
23:46.0
sa mga minimum wage earning
23:49.5
Ito po ay may 10% discount
23:53.8
other basic needs
23:57.2
ng solo parents na
23:58.6
P250,000 a year ang sweldo.
24:01.0
At 6 years old pa baba ang mga anak.
24:03.4
Ito ay may priority
24:06.1
sa mga government housing programs.
24:08.4
Priority sa scholarships
24:12.2
at pati solo parents.
24:13.6
Mula elementary hanggang tertiary.
24:17.2
automatic coverage sa PhilHealth.
24:18.9
So, sponsored member na
24:20.4
ang solo parents.
24:21.4
Hindi na kailangang magbayad
24:22.4
ng premium sa PhilHealth.
24:23.6
So, marami-raming mga benepisyo.
24:28.0
Expanded Solo Parents Welfare App
24:30.0
at marami pang iba.
24:31.4
At yung mutual support natin
24:33.1
sa isa't isa bilang solo parents.
24:35.4
I mean, okay lang na umiyak
24:37.6
kasi may mga araw talaga na makakaiyak.
24:41.5
nakaguhit sa palad natin
24:43.2
kung ano man nangyari
24:44.9
para naging solo parent tayo.
24:46.4
Pero, kansin pa rin yung mga anak natin.
24:49.6
responsibilidad natin.
24:51.1
Pero, responsibilidad nga.
24:54.0
para tayo ay magpatuloy
24:56.0
hanggang mairaos sila.
25:03.6
darating yung panahon na
25:05.9
lahat ng mga anak natin.
25:07.9
madirealize natin
