Subscribe to Knowledge Channel YOUTUBE Channel: http://bit.ly/KnowledgeChannel For Donors, Teachers and Learners: www.knowledgechannel.org Knowledge Channel Foundation Inc. 3rd Floor Main Building, ABS-CBN Compound, Sgt. Esguerra Ave., South Triangle, Diliman, Quezon City Email: info@knowledgechannel.org

Video Transcript / Subtitles:( AI generated. About AI subtitles » )

* AI ("Artificial Intelligence") subtitles on Tagalog.com are generated using "Whisper" by OpenAI (the same company that created ChatGPT and DallE2). Results and accuracy may vary.
* The subtitles do include errors occasionally and should only be used as a tool to help with your listening practice.
* You can request this website to create a transcript for a video if one doesn't already exist by clicking the "Request AI Subtitles" button below a video. Transcribing usually takes 30-40% of the length of a video to complete if there are no other videos in the queue. For example, a 21 minute video will take 7-8 minutes to transcribe.
* Running a super fast cloud GPU server to do these transcriptions does cost money. If you have the desire and financial ability, consider becoming a patron to support these video transcriptions, and the other tools and apps built by Tagalog.com

Palabang araw sa ating lahat. This is Coach Laika. Kumusta na kayo?

Sana'y mabuti kayong lahat. Kaway-kaway sa mga excited sa bago natin ng lesson for today.

Ayan, humiyaw at pumalakpak naman ang mga nag-aabang na sa episode natin dito sa Knowledge On The Go.

Classmates, sino ang pinaka-influential na babae sa buhay ninyo?

Sa akin, it really has to be my Lola. Isa rin yung babaeng palaban.

Kahit na mahirap ang buhay at marami ang challenges, my Lola taught me na hindi tayo kahit babae lang.

Tayo ay babae na may kakayahan.

Kung magbibigay tayo ng limang katangian ng isang modernong babae ngayon,

maraming natin sabihin na una, responsable.

Pangalawa, may pangarap.

Pangatlo, mapagmahal.

Pangapat, mahusay at kahit anong larangan ay pinakikita niya ang kanyang kahusayan.

At syempre, pang lima.

Sa tingin ko, lahat naman tayo ay mag-agree nito.

Dapat, palaban.

Palaban ng mga kababaihan ngayon, hindi na magpapaapi, magpapagapi at magpapalamang.

At madaking tulong dyan ang mga babaeng may alam.

Kaya likas man sa atin ang pagiging palaban, hindi natin na maaaring atin.

Dahil ito rin siguro ay dahil sa mga nauna sa atin,

ang ating mga ninulo na magigiting na kababaihan.

Ako ay pinalaki ng mga strong, powerful women sa aking tahanan.

Kaya magkanda silang ehemplo sa atin.

Now, today, ang ating topic ay aligned sa grade 6 curriculum.

Pero, kahit hindi na grade 6 o hindi pa grade 6,

makakarelate kayo rito mula ito sa subject na araling panlipunan.

Ang mga kababaihan ng revolusyong Pilipino.

And yes, marami po sila.

Now, maghanda na ang lahat.

Pause muna tayo saglit at samahanin nyo kami

para mas makilala ang mga kakaiba at kapitapitagang kababaihan noonang panahon.

Dito sa Knowledge on the Go.

Now, classmates meron kayong 20 seconds lamang para sumagot.

And this is your first question.

Question number one.

Sino sa mga sumusunod ang tinatawag na ina ng balintawak?

Is it A. Melchor Aquino?

B. Trinidad Texon?

C. Marcella Algoncillo?

Or D. Gregoria de Jesus?

20 seconds na o'clock. Your timer starts now.

Sino ang tinatawag na ina ng balintawak?

Sikat na sikat ito.

At sa totoo lang medyo malapit ito.

Isang lugar na pinangalan sa kanya.

Malapit doon ang aking studio.

Ang aking headquarters.

Your time is up.

Ang tamang sagot ay letter A. Melchor Aquino.

Now, si Melchor Aquino na mas kilala sa tawag na Tandang Sora at Ina ng Balintawak

ay ipinanganak noong Enero 6 o 6 o Ikaanin ng Enero 1812.

Sa edad na 84 na ipakita niya ang kanyang kabayanihan sa panahon ng revolusyon

sa pagtulong sa mga katipunero at tumulong siya sa mga nakikipaglaban sa mga mapangaping Espanyol.

Ang kanyang bahay ay nagsilbing pagamutan din sa mga sugatan na katipunero.

At noong malaman ng mga Espanyol ang kanyang ginawa na pagtulong dito sa mga katipunero,

pinilit siyang magsalita laban sa katipunan.

Pero anong ginawa niya?

Hindi siya bumigay.

Tunay na palaban ang Ina ng Balintawak.

Bakit Ina ng Balintawak?

Ito ay dahil siya ay isinilang sa Balintawak,

nakiisa sa paglaban sa mga dayuhan at nangalaga sa ating mga kababayang Pilipinong sugatan.

Yan si Tandang Sora.

Ito na tayo sa question number 2.

Sino ang kinikilalang lakambini ng Himagsikan at asawa ni Andres Bonifacio?

Is it A. Trinidad Texon?

B. Marcela Agoncillo?

C. Gregorio de Jesus?

Or D. Marina Santiago?

20 seconds on the clock.

Sino ang kinikilalang lakambini ng Himagsikan at asawa ni Andres Bonifacio?

Is it Trinidad Texon?

Marcela Agoncillo?

Gregorio de Jesus?

Or Marina Santiago?

Ang pagtulong sa bayan, wala rin edad.

Wala rin antas.

Ayan, tapos lang ating oras.

Ang tamang sagot, letter C.

Si Gregorio de Jesus.

Si Gregorio de Jesus, na karaniwang tinatawag na inang or young,

ay nagkaroon ng napakahalagang tungkol sa Katipunan.

Ginagkatiwala sa kanya, ang pag-iingat ng mga dokumento ng Katipunan,

kalakip ang mga selyo, mga kagamitan, at maging ang revolver.

Pinamahalaan din ni Oriang ang pagpapakain at pagpapagamot sa mga kasabi ng Katipunan na nasugatan.

At tunay nga na natatangin si Gregorio de Jesus sa kanyang partisipasyon sa samahan.

You know, yung sinasabi nila na behind every great man is a woman.

At totoong-totoo rin ito sa likod ni Andres Bonifacio.

Dahil nandoon si Oriang.

Na alam niyo ba na tinahirin niya kasama ni Benita Javier,

ang unang watawat ng Katipunan na binuhong unang pulang tela na may tatlong puting pahalang na letrang K o K.

Question number 3 na tayo.

Sino ang binansagang Visayan Joan of Arc?

Is it A. Gregorio de Jesus?

B. Marina Santiago?

C. Melchorra Aquino?

Or D. Teresa Magbanwa?

20 seconds on the clock.

Tumatakbo na ng ating oras.

Sino ang Visayan Joan of Arc?

Kung kilala ninyo si Joan of Arc, isa siyang legendary na figure sa history

bilang isang napakatapang na babae

na namumuno ng mga armies sa gera.

Your time is up.

May version tayo niyan.

At hindi lang isa.

Ito ang pag-uusapan natin ngayon.

Ang Visayan Joan of Arc na si letter D.

Teresa Magbanwa.

Teresa Magbanwa.

Ang kanyang pangalan at siya ay mula sa pototan Iloilo.

Isang ilongga.

Siya ay isa sa maipagkakapuring Filipina.

Natatanging babaeng general na pinatunayan na ang babae

ay may angking kakaihan, tibay ng puso at katapangan

at handa ting isakripisyo ang buhay kung kinakailangan.

May poetry din doon kasi,

di ba, ang banwa is house.

Very, very dear.

Ang mga babaeng Pilipina,

palaban lalo na kung threatened ang ating saliling pamilya at kabahayan.

Now, nung nagsimula ang digmaan,

pumunta siya sa kampo ng mga maghihimagsik

na pinamunuan ni General Perfecto Poblador

upang umanib.

Siya ay nagvolunteer.

Nagpakitanggila si Teresa Magbanwa sa kanyang kakaihan

sa pagiging asintado sa baril at pangangabayo.

Di ba?

Namuno siya sa mga grupong garilya

at lumaban sa digmaang Espanyol at Amerikano.

At nagambag din siya ng tulong pinansyal

sa kilusang garilya sa Iloilo

noong ikalawang digmaang pandaigdig.

So, umabot hanggang sa panahon ng mga Japon

ang ambag ng nag-iisang Teresa Magbanwa

or Visayan Joan of Arc.

Okay?

Yung mga Ilonggo dyan, Ilongga dyan.

Di ba?

Kahit na malambing magsalita, matapang din

kapag kinainik na kailangan.

Nandito tayo sa question number four.

Question number four.

Sino sa mga sumusunod ang hindi kabilang

sa nagtahi ng matawat ng Pilipinas?

Is it A. Marcela Marino Agoncillo?

B. Lorenza Agoncillo?

C. Delfina Herbosa de Natividad?

Or D. Josefa Llanes Escoda?

27 o'clock, your timer starts now.

Ang ginagihanap natin ay kung sino sa mga sumusunod

ang hindi kabilang sa mga nagtahi ng matawat ng Pilipinas?

Sino ang naiba?

Sino ang wala naun?

Sino ang hindi nagtahi ng ating matawat?

Tapos na ang ating oras.

Ang tamang sagot ay letrang D.

Josefa Llanes Escoda.

Tatlong tao ang unang nagtahi ng unang matawat ng Pilipinas.

Ayon sa nakikita natin ngayon.

Sina Marcela Marino Agoncillo at ang kanyang batang anak

na noon ay limang taong gulang lamang na si Lorenza Agoncillo.

Kasama rin ang kanyang pamangkin na si Doktor Jose Rizal.

Kasama rin ang pamangkin ni Doktor Jose Rizal

na si Delfina Herbosa de Natividad.

Kaya kung nakikita natin o naalala yung larawa na ginuhit

tungkol dito sa pagtatahi ng matawat

may isang bata nakasama doon sa may paanan noong netrato na yun.

Si Josefa Llanes Escoda ay kilala rin.

Isa rin siyang tanyag at matapang na kapabaihan

pero bilang leader ng CBCO.

Siya ay tagapagturo at tagapagtatag ng Girl Scouts of the Philippines.

Kaya diba yung 1,000 bill noon.

May tatlong tao doon.

Isa siya doon.

Naalam niyo ba na ang matawat ng Pilipinas

ay unang naisip gawin ni General Emilio Aguinaldo?

Malaki ang influence ni General Aguinaldo

sa disenyo ng matawat ng Pilipinas.

Kaya siya ay maituturing ama ng pamansang bandila.

Question number 5 tayo.

Question number 5.

Sino sa mga sumusunod ang tinaguriang ina ng matawat ng Pilipinas?

20 seconds on the clock.

Is it A, Marcela Marino Agoncillo?

B, Lorenza Agoncillo?

Or C, Delfina Herbosa De Natividad?

20 seconds on the clock.

Tumatakbo na ang ating oras.

Kung si General Emilio Aguinaldo

ang tumulong sa disenyo ng matawat

at tawagin ang ama ng ating pamansang bandila.

Sino naman ang ina ng matawat ng Pilipinas?

Sino sa tatlo?

Our time is up.

Ang tawag sagot ay si Marcela Marino Agoncillo.

Siya ay ang pangunahing taghabi ng una at opisyal na matawat ng Pilipinas.

Kaya siya, tinaguriang ina ng matawat ng Pilipinas.

Sa edad na 30, pinakasalan ni Marcela Cornel Marino

si Felipe Encarnacion Agoncillo.

Isang abogado at jurado sa Pilipinas.

Sila ay nagkaroon ng anim na anak.

At nang ipinatapon sa Hong Kong si Felipe

sa pagsiklab ng revolusyong Pilipino

si Marcela Marino Agoncillo at ang mga nalalabing pamilya

ay sumama sa kanyang asawa

at pansamantalang nanirahan doon.

Sila ay inexiled sa Hong Kong.

Habang nasa Hong Kong, kiniling ni General Emilio Aguinaldo

natahiin niya ang matawat na kumakatawan sa Republika ng Pilipinas.

Pareho ba tayong sagot?

Very good.

Diretso na tayo sa question number six.

Question number six.

Sino sa mga kapatid ni Dr. Jose Rizal

ang naglingkod bilang pangulo ng Lupon ng Kababaihan?

Is it A. Saturnina

B. Narcisa

C. Josefa

or D. Soledad

Twenty seconds on our clock.

Tumatabuhan ang ating oras.

Maraming babaeng kapatid ang ating bayaning si Dr. Jose Rizal.

Pero sino sa kanila

ang naging pangulo ng Lupon ng Kababaihan?

Is it Saturnina, Narcisa, Josefa or Soledad?

Your time is up.

Ang tamang sagot ay letter C.

Si Josefa.

Si Josefa Rizal o panggoy kung tawagin ang ikasyam na anak

sa pamilya ng mga Rizal.

Siya ay kapatid ng ating pamunsang bayani, si Dr. Jose Rizal

ang naging pangulo ng Lupon ng Kababaihan.

Katulad ni Gregorio de Jesus,

si Josefa ay tigaingat din ng mga lihim na dokumento ng samahan.

Ang mga kababaihan ay may papel sa ating revolusyon.

Pinoprotektahan nila ang mga katiponero

habang patagong nagtupulong ang mga ito

sa pamamagitan ng pagkanta at pagsayaw

upang malihis ang atensyon ng mga guardia civil.

So maraming mga retelling na nito.

The way that our women would fake

a gathering, a party of some sort

habang nagme-meeting o nagpupulong ng ating mga katiponero.

Alam niyo ba na 11 isa?

11. 11 isa.

Ang magkakapatid na sina Jose Rizal at Josefa.

At ito ang kanilang pagkakasunod-sunod.

Una, si Saturnina o tiyatawag ding Neneng.

Pangalawa, ang kanyang kuya Pasiano

na malaking bahagi sa kwento ni Jose Rizal.

Ang pangatlo ay si Narcisa, tiyatawag ding Sisa.

Ika-apat si Olimpia.

Ika-lima si Lucia.

Ika-anim si Maria o Biang kung tawagin.

Ika-pito si Jose Protasho.

Jose Protasho Mercado Rizal.

Yan ang ating bayani na si Jose Rizal.

Ikawalo, sumunod sa kanya ay si Concepcion o Concha.

At ikasyam, si Josefa.

Pinag-usapan natin na si Panggoy.

Ikasampo, si Trinidad.

Tiyatawag ding Trining.

At punso naman, si Soledad.

Tiyatawag ding Tsoleng.

Pusida tayo sa question number seven.

Question number seven.

Kung si Teresa Magbanwa ang Joan of Arc ng Kabisayaan,

sino naman ang Joan of Arc ng Ilocandia?

Is it A, Delfina Herbosa?

B, Agueda Cajabagan?

C, Angelica Lopez?

Or D, Gabriela Silang?

Twenty seconds on the clock.

Your timer starts now.

Again, ang hinahanap natin ngayon.

Kung di ba, kung si Teresa Magbanwa,

Joan of Arc ng Kabisayaan.

Sabi ko sa inyo, maraming Joan of Arc sa Pilipinas.

Matatapang tayo.

Meron ding Joan of Arc ng Ilocandia.

So, nasa norte naman.

Delfina Herbosa, Agueda Cajabagan, Angelica Lopez,

o Gabriela Silang.

Tamang sagot.

Letter D, Gabriela Silang.

Okay.

Ang kanyang buong pangalan.

Medyo mahaba-haba.

Ito ay Maria Josefa Gabriela Carino Silang.

Ang unang Pilipinang namuno

ng isang paghimagsig

noong panahon ng pananakop ng Espanyol.

Siya ay asawa ni Diego Silang

na nagpatuloy ng pag-aalsa ng mga Ilocano

na matay ang kanyang asawa.

Hindi na lang helper.

Kundi siya ang namuno talaga.

Ipinanganak siya noong

Ika-labingsyam ng Marso, 1731

sa Santa Ilocos Sur.

At ipinangako ni Gabriela sa asawa

bago itong mamatay

na pamunuan niya ang nasimulang pag-aalsa.

Nagpakita siya ng gilas

bilang pinununo

at marami siyang nakamit na tagumpay

sa iba't ibang labanan

sa Santa at Vigan sa Ilocos Sur.

Ngunit sa dami ng mga kaaway

umabot sa pagkataw na talo rin

ang kanyang pangkat, kinalaunan.

Nandakip siya sa abra

at binitay sa Vigan

noong September 29, 1763.

So siya ay 32 years old lamang noon.

Alam niyo ba

na nagsilbing inspirasyon si Gabriela

sa isang samahang nagtataguyod

ng karapatan ng mga kababaiyan ngayon.

At ito ay ang

Gabriela General Assembly

Binding Women for Reforms, Integrity, Equality, Leadership and Action.

Matatagpuan din sa Sentrong Distrito

ang kalakaran ng Lungsod ng Makati

ang isang natatanggang monumento

na para kay Gabriela silang.

Kung gusto niyo makita ang kanyang wangis

maraming itong hanapin sa Lungsod ng Makati.

Sino nakakuha ng tamang sagot?

Noong bata ako kapag ako nagsasalita

para sa aking klase

meron akong teacher na binibiro ako lagi

na yan na naman si Gabriela silang.

Kasi ako daw yung lumalaban para sa mga kaklase ko

kapag humihingi kami ng extension

sa deadline.

Question number 8 tayo.

Sino ang kinikilala bilang ina ng Biak?

A. Josefa Rizal

B. Melchora Aquino

C. Gregorio de Jesus

or D. Trinidad Texon

20 seconds on the clock.

Tumatakbo na ang ating oras.

20 seconds para isipin maigay

kung sino ang ina ng Biak na Bato.

May something about our history din

and our culture probably.

Mahilig tayo magbigay ng mga moniker

itong mga ina nang o ama nang

sa ating mga bayani.

Magandang paraan din para matandaan sila.

Tapos na ang ating oras.

Ang tamang sagot ay letter D. Trinidad Texon.

Si Trinidad Perez Texon

ay kilala bilang ina ng Biak na Bato.

Isa siya sa iilang kababaihan

humawak ng armas at nakipaglaban

kasama ng mga kalalakihan sa revolusyon.

Binansagan din siyang ina ng Red Cross

para sa kanyang paglilingkod

sa mga kasamahang katiponero.

Noong himagsikan sinasabing kasama

si Trinidad Texon sa hukbo

ni General Mariano Llanera

sa pagpapalaya sa San Miguel, Bulacan.

Siya rin ang nangasiwa sa mga may sakit

at sugatan sa Biak na Bato.

Dahil dito, tinawag siya ang ina ng Biak na Bato.

Noong lusubin ng Espanyol ang Biak na Bato

patagumpay niya itong naipagtanggol

kasama ang pangalamang asawa

na si Julian Alcantara at ilang mga katulo.

Napakatapang talaga niya.

Alam niyo ba na ang Bulacan

na isang lalawigan sa gitnang Luzon

ay tinatawag ding lupain ng mga bayani.

Dahil dito nalirahan ang mga tanyeg na bayani

na si Marcelo H. Del Pilar, Francisco Balagtas

at Gregorio Del Pilar.

Ang lolo ko ay from Bulacan

at lagi niya yung sinasabi sa amin

na lupain ng mga bayani,

ang mga Bulakenyo natin dyan.

So sa mga tiga Bulacan, hello po sa inyo

sa mga makabagong bayani rin natin dyan.

Now, question number nine na tayo.

Sino sa mga sumusunod ang ginawa na ng titulong

Madrina General de las Fuerzas Revolucionarios?

Is it A. Gliceria Mariela Villavicencio

B. Magdalena Liones

C. Marina Santiago o D. Agueda Cajabagan

Twenty seconds on the clock.

Ulitin ko ang tanong.

Sino sa mga sumusunod ang ginawa na ng titulong

Madrina General de las Fuerzas Revolucionarios?

Pasensya na, nabubulol ang coach like today.

Pero yan, sino po sa kanila na gawara ng titulong ito?

Tapos na ang ating oras.

Ang tamang sagot ay si

Gliceria Mariela Villavicencio

Siya ay si

Doña Gliceria Legazpi Mariela Villavicencio

o aling eriyang.

Mas maikli.

At siya ay kinikilala bilang isa sa mga bandutog na Pilipino

na nagbigay ng kanyang sariling kayamanan,

oras, kaalaman at pagsisikap

upang tulungan ang mga revolusyonaryo

sa panahon ng paghihimot sikan.

Kailangan natin minsan tandaan

ang mga kababayan nito

ay may sarili din ng mga buhay

at sila ay simpleng tao rin.

Kung totoo siyan, tao sila noong panahon na iyon.

Binigay nila kung anong nairoon ni sila.

So hindi lang oras panahon

maging ang kakayahang pinansyal.

Siya ay nagtatag ng Batalyon Maluya

na nagbigay ng pinansyal at moral na suporta

sa mga revolusyonaryo

at patuloy na nagpamahagi ng pagkain, damit,

at bala sa mga sundalo.

Ang kanyang bahay ay naging lugar

ng mga lihim na pagpupulong

ng mga revolusyonaryong pinuno

kabilang sinasupremo Andres Bonifacio,

Heneral Miguel Malvar,

at Heneral Marasigan.

At alam nyo ba

na sa panahon ng pagpapahayag ng kalayaan

ng Pilipinas noong Hunyo 12, 1898,

Sigliserya Marelya Villa Vicencio

ay binigyan ng pagpupugay

at kinilala bilang Godmother

of the Revolutionary Forces.

So Godmother ninang

ng Revolutionary Forces.

Hindi magiging matagumpay ang revolusyon

kung hindi rin sa suporta

na pinansyal at moral

ng ating mga kababaihan.

Question number 10.

Huling tanong na.

Sa aling bansag kinilala

si Magdalena Liones?

Is it A. Joan of Arc of Bataan?

B. The Lioness of Filipino Guerrillas?

Or C. The Right Hand of Katiponeros?

20 seconds on our clock.

Sa aling bansag kinilala

si Magdalena Liones?

Is it A. Joan of Arc of Bataan?

B. The Lioness of Filipino Guerrillas?

Or C. The Right Hand of Katiponeros?

Ayan.

Tapos na ang ating oras.

Ang tawang sagot?

Letter B.

The Lioness of Filipino Guerrillas.

Nandun na sa pangalan niya ang sagot.

Isang magiting na bayani

ng World War II,

ang Pilipinang si Magdalena Liones.

Siya ay isang guro

na kinulong ng mga Japon

noong bumagsak ang Bataan

sa panahon ng World War II.

At habang nasa piitan,

nag-aral siya ng wikang hapones

at naging isang espya

ng paglaban.

Bitagamitan din natin ng utak yan.

Sa kanyang husay at katapangan,

tinawag siya

The Lioness of Filipino Guerrillas.

Ayan. Marami akong kaibigan.

Aking kaklase noong college

ay si Dianne Liones.

So hello po sa mga Lioness dyan.

Saludo po ako sa inyo

at sa inyong mga ninino.

Ayan. Sino sa inyo

naka-perfect score?

Let me know.

At para sa mga kababaihan

ng revolusyong Pilipino

noon at ngayon.

Patuloy naman tayong lumalaban

para sa improvement ng bawat isa.

Saludo po kami sa inyo.

At maraming salamat

sa pagpaglaban at pagtatanggol

para sa ating bansang Pilipinas.

Isang karangalan para sa akin

ang makita rin

ang marami

sa mga kababaihan natin

na sumasale

sa ating armed forces,

ating kapulisan,

ang mga kababaihan na guro

at na sa iba't ibang mga larangan.

Showing excellence.

Dahil yan ay isa pang paraan

ng pakitiba ka.

Maraming salamat

sa lahat ng mga kasama natin ngayon.

Sobra akong nag-enjoy.

Lalo na't nakilala natin

ang ilan sa mga

magigiting na babae

noong una panahon.

Ilan lamang sila.

Marami pang iba.

At I encourage you

to learn more about more

of our

mga palaban

na babae.

Now, sana maraming

kayo natutuhan.

Kung may suggested topics

kayo na gusto nyo

ang gawa natin

ng Trivia Challenge,

i-comment nyo lamang ito

o i-message kami

sa Knowledge Channel

Facebook account

at ipipilan natin

ang mga yan.

Huwag din kalimutan

na i-share ang video na ito

para sa lalami pang mag-enjoy

at matuto

at matuto

habang nag-e-enjoy.

This is Coach Laika

and laging nyo

ang tatandaan.

Learning never stops

kaya let us never

stop

learning.

See you next time

dito lang

sa paborito ninyo

Knowledge On The Go.

Bye!