Vince Rapisura 2662: Barangay justice with Ngipin ng Batas, Atty. Chel Diokno
00:27.0
ang meron lang dapat niyan ay Military and Law Enforcement Agencies.
00:32.0
So yung mga LGU, hindi naman sila gano'n.
00:36.0
Hindi dapat mabigyan ng Intel Funds.
00:39.0
Ang Confidential Funds naman,
00:41.0
pwede hanggang sa LGU dahil may issues ng public order and public safety.
00:46.0
So magkaiba pala yung Confidential at Intelligence Funds.
00:50.0
Yung Intelligence Funds po ay nandito sa Military at Police.
00:54.0
Yes. Kasi syempre sila yung nangailangan ng mag-gather ng evidence o mga tips kung ano nangyayari.
01:01.0
Lalong-lalong na yung mga makakaapekto sa peace and order.
01:04.0
Kung nga pa po, for example, may your Confidential Funds yung pwedeng magkaroon na to?
01:09.0
Pwede, kaya lang syempre it should be used only for its intended purpose.
01:15.0
Ang Confidential Funds kasi, ang tutok nun dapat peace and order, public safety lang.
01:22.0
Kung sa ibang items pupunta yun, hindi dapat gamitin yun.
01:28.0
Kung ginamit mo, other than peace and order, makikita ba sa COA yun?
01:32.0
Kahit na Confidential Funds, although may mga pwedeng ilihim ng mga pangalan, halimbawa.
01:38.0
Pero yung mismo paggastos, dapat may liquidation din yun.
01:43.0
At gano'n yung report din dapat yun sa COA. May circular sense.
01:47.0
Nakakaalam ko din po kasi, Atty., kunwari, yung gender and development, may 5% of the budget yan.
01:52.0
Ganon din yata sa disaster, 5% din.
01:55.0
Sa Confidential Funds ba, meron ba yung percentage?
01:59.0
Or as much as they want, pwede nilang ilagay as Confidential Funds sa budget nila?
02:03.0
Ang nakalagay kasi, 30% ng budget nila for peace and order and public safety funds.
02:10.0
Ano po ba yung mga pwedeng local initiatives na kumpisahan natin sa Alta Barangay?
02:17.0
May mga residents ng isang barangay na gusto nilang magsunong ng isang ordinance.
02:22.0
Pwede sila na mismo ang mag-propose.
02:25.0
Ang requirement ay at least 50 residents sa barangay level.
02:30.0
Ngayon, ihahaim nila yan sa kanilang sangunyan.
02:34.0
Kung hindi naman o ayaw na aksyonan, then they can request the assistance of COMELEC to conduct a referendum.
02:44.0
Yan ang isang magandang innovation ng ating batas.
02:48.0
Na lahat tayo ay pwede maging mambabatas.
02:52.0
Pwede din ba yun namang galing sa local initiative na magkaroon ng memorandum ang barangay para anti-discrimination?
03:02.0
Kasi hindi siya naisasa batas pa.
03:04.0
Actually, yung memorandum pwede naisabatas yan bilang ordinance.
03:08.0
At maaaring maging subject ng local initiative niya.
03:12.0
Siyempre, kilalang-kilala po si Atty. Chell bilang hipin ng batas.
03:17.0
Kaya, ang itatanong natin, sir, paano po ba gumagana yung barangay justice system?
03:23.0
Ano po alam niyo, napakaganda ng konseptong yun, yung barangay justice.
03:28.0
Kasi, pang iwas-korte yan at iwas-abogado.
03:32.0
Siyempre, pag pupunta tayo sa korte, gastos yun.
03:35.0
Nakukuha ka pa ng lawyer doon, di ba, ang gastos.
03:39.0
Ang konsepto ng barangay justice, doon pa lang sa level ng barangay,
03:44.0
ay masettle na sana magkasundo na yung magkabilang panig.
03:49.0
Ang requirements lang yan ay you must be residents of the same city or municipality.
03:55.0
Kahit na hindi kayong magka barangay, basta sakot pa rin ng same municipality or city.
04:01.0
At dyan po mga kaibigan, nagsimula yung sinasabi natin, magkita-kita tayo sa barangay.
04:07.0
Ano po yung mga kaso na pwedeng aksyonan at na barangay level?
04:12.0
Basically, ang pwedeng cases na sakot ng barangay justice,
04:17.0
ay kailangan number one na actual resident ka ng barangay at individual.
04:24.0
So yung mga kaso halimbawa na association, organization, corporation,
04:29.0
hindi na yan papasok sa barangay justice.
04:32.0
Kung criminal case naman siya, ang requirement doon, yung penalty hindi lalampas sa 1 taon.
04:39.0
O kung multa man hindi lalampas ng P5,000.
04:44.0
So yung mga minor offenses pwede yan magiging subject ng barangay justice.
04:51.0
Pero meron din mga specific laws na excluded sa mga lupon.
04:58.0
For example, violence against women and children, yan hindi pasok sa barangay.
05:03.0
Bakit nga po siya hindi sinasabi?
05:05.0
Kasi yung mga ganoon klaseng offense, hindi pwedeng magiging subject of settlement.
05:10.0
Kasi violence against women and children ang pinag-uusapan,
05:14.0
hindi dapat pwedeng gawing kapalit ng pang-aabuso yung pera lang.
05:19.0
Ano po yung pwedeng maibigay na tulong ng barangay kung may mga kaso na violence against women?
05:26.0
Number one, sa bawat barangay dapat meron tayong violence against women desk.
05:31.0
Doon pwede ilapit yung mga issue, problema tungkol sa mga kaso.
05:36.0
And then second, kahit na hindi siya pasok sa barangay justice system,
05:40.0
ay may kapangyarihan ang tulong barangay mag-issue ng barangay protection order.
05:46.0
At ano po yung barangay protection order?
05:48.0
Para siyang court protection order rin pero ang barangay ang nag-iissue.
05:53.0
Ang laman ngayon ay, for example, hindi pwedeng puntahan o dumapit yung other person
06:02.0
doon sa piktima ng violence against women.
06:05.0
May pwede nilagyan ng certain distance na hindi siya pwedeng dumapit.
06:09.0
Marami dito mga usapin talaga ay loans.
06:12.0
Syempre alam namin, Atty., na ang mga Pilipino naman talaga gusto naman talagang i-honor yung kanilang obligasyon.
06:20.0
Pero minsan nababagyo, nadi-disaster, nagkakasakit, may namamatay, kaya hindi nakakabayan.
06:27.0
At usually, ang isa sa request na pinupuntahan namin ay ipapabarangay nga.
06:32.0
Tama po ba yung ginagawa namin na mag-usap tayo sa barangay kung hindi nasa settle na kami-kami lang yung nag-uusap?
06:40.0
Basta't covered siya ng barangay justice system, ibig sabihin ay same city or municipality yung pagkabilang kami.
06:49.0
Maganda nga na idaan doon para may iwas na natin yung napakapagal na proseso na pagliligid sa court.
06:57.0
Ano yung mga advice nyo sa akin para mas maging mabuti akong citizen ng barangay?
07:02.0
Number one, syempre, gamitin mo yung boto mo.
07:06.0
Ang boto natin, boses natin yan. And let's not just exercise a right to vote, let's vote wisely.
07:13.0
Piliin natin yung mga kandidato na sa tingin natin sila yung mag-einsure na mahayos yung kinabukasan natin.
07:22.0
Let's vote for our future and for the future of the whole community.
07:28.0
Maging concerned tayo, alamin natin yung mga nangyayari sa barangay.
07:32.0
Kung may mga patawad ng mga assembly, puntahan natin.
07:36.0
At kung misma tayo ay meron tayong makitang di maganda o dapat ayusin, then let's actively push for it.
07:46.0
Sige po, mas magiging active na ako. Nakuhat na barangay level pala, kailangan.
07:51.0
So yun po, ang ating guest ngayon ay si Atty. Chell. At sana marami kayong natutunan.
07:57.0
Meron po tayong website, free legal help desk, www.chelldiokno.com.
08:04.0
Kung meron po kayong mga katanungan legal, puntahan niyo lang yung website, enter niyo yung question ninyo.
08:10.0
Kung may salot po kami, lalo pa sa agad ang legal guidance po namin.
08:15.0
At siyempre, kung gusto po ninyo, marami tayong explainer sa TikTok, sa IG, sa Facebook at sa YouTube.
08:24.0
Please go there, look for me. And I hope yung mga ginagawa ko dun ay makakatulong sa inyo. Thank you.
